Ντροπής πράγματα

Έχουμε ξαναγράψει για τις τροπολογίες, επί άλλων κυβερνήσεων. Όπως φαίνεται όμως, το φαινόμενο εκτός από διαχρονικό είναι και υπερκομματικό. Ή μάλλον, είναι βολικό εργαλείο για τις εκάστοτε κυβερνήσεις και εξίσου βολικός στόχος κριτικής για τις εκάστοτε αντιπολιτεύσεις. Οπότε καταφεύγουμε στην επανάληψη παλαιοτέρων σχολίων, μπας και το εμπεδώσουμε κάποτε το θέμα.
     Δεν είμαι νομικός, αλλά διάβασα με έκπληξη την πρόταση του Υπουργού Δικαιοσύνης «να είμαστε χαλαροί» έναντι των ασχέτων τροπολογιών που επισυνάπτονται στα νομοσχέδια (Καθημερινή 27/1/2016). Εδώ και πολλά χρόνια κάθε τόσο πληροφορούμαστε για τα επιτεύγματα της ελληνικής αυτής ‘πατέντας’ που επιτρέπει σε άσχετα και αμφιβόλου ηθικής νομοθετήματα να ‘χώνονται’ λάθρα στο κοινοβούλιο και να βγαίνουν από εκεί επίσημα, καλοντυμένα και με τη σφραγίδα του κράτους. Τα παραδείγματα είναι πάμπολλα, με πολύ πρόσφατη την τροπολογία του Υπουργού Παιδείας για αλλαγή του τρόπου επιλογής των διευθυντών των σχολείων που μπήκε ως ‘τσόντα’ σε νομοσχέδιο περί βοσκησίμων εκτάσεων.
     Υποπτεύομαι ότι η συλλογή τέτοιων τροπολογιών μετά από προσεκτική αναδίφηση και αποδελτίωση της ελληνικής νομοθεσίας των τελευταίων 40 ετών θα μπορούσε να οδηγήσει στη σύνταξη ενός τόμου με νομικά ‘μαργαριτάρια’ που θα αποτελούσε αφενός πηγή αστειρεύτου γέλωτος και αφετέρου μια ογκώδη ‘δικογραφία’ κατά του κοινοβουλευτικού μας συστήματος. 
     Αφήνοντας στην άκρη το αστείο του πράγματος, επιτέλους, είναι μεγάλη απαίτηση να επισυνάπτονται οι τροπολογίες μόνο στον νόμο τον οποίο κατά περίπτωση τροποποιούν; Ή μήπως η τυχαία διασπορά τους στον νομικό λαβύρινθο ευνοεί και διευκολύνει άλλες πολιτικές/ πελατειακές επιδιώξεις;

[Απεστάλη στην Καθημερινή]

αρΥστερόΓραφα

Πριν εκπνεύσει ο πρώτος μήνας του χρόνου έχω ανά χείρας τυπωμένα τα κείμενα του 2015. Δεν έχουν εμπορικό προορισμό: απλώς ικανοποιούν την εκδοτική μανία, προστίθενται στις αναμνήσεις, τέλος πάντων εξυπηρετούν μια κάποια εσωτερική ανάγκη για σχολιασμό, σκέψεις, προβληματισμό, ενίοτε και λίγη (αμυντική) σάτιρα. Για όσους δεν τα λάβουν ιδιοχείρως παραθέτω το εξώφυλλο και τον πρόλογο (αν κανείς τα θέλει σε αρχείο pdf, μπορώ να του τα στείλω αν μου γράψει την ηλεκτρονική διεύθυνση (δεν θα δημοσιοποιηθεί).  

Ψάχνοντας να βρω κάτι έξυπνο για να προλογίσω τα ιστογραφήματα του 2015, στο μυαλό μου ήρθαν οι βίδες, αυτά τα μικρά μεταλλικά (ή από άλλο υλικό) θαυματουργά εξαρτήματα, άλλως γνωστά και ως κοχλίες, που τόσα πράγματα συγκρατούν στη θέση τους. Έπειτα σκέφτηκα ότι αυτό που χαρακτήρισε τη δημόσια ζωή της Ελλάδος τη χρονιά που πέρασε ήταν το ‘Πρώτη (και δεύτερη…) φορά Αριστερά’, η στροφή της πολιτικής συμπεριφοράς, έστω και με συμπράξεις τύπου ρωσικής σαλάτας, προς μια κατεύθυνση που παλιότερα φανταζόμασταν αδιανόητη. Δεν θα την χαρακτηρίσω εδώ ως καλή ή κακή: η Ιστορία ήδη άρχισε (και συνεχίζει) να γράφει την κρίση της, ενώ τα δείγματα γραφής που βλέπουμε καθημερινά γύρω μας δίνουν ακόμη μια πιθανή απάντηση στο ερώτημα γιατί από αρχαίων χρόνων οι πρόγονοί μας είχαν επινοήσει τον ευφημισμό ‘ευώνυμος’ για να αποφεύγουν να αναφέρουν και τη λέξη ακόμη...

     Καλά, θα πείτε, και τι σχέση έχουν οι κοχλίες με την Αριστερά; Συμβατικά οι κάθε λογής βίδες βιδώνουν προς τα δεξιά (κατά τη φορά των δεικτών του ωρολογίου) και ξεβιδώνουν προς τα αριστερά (αντίστροφα από τους δείκτες του ωρολογίου). Με το (δεξιόστροφο) βίδωμα ‘σφίγγουν’ περισσότερο, κι αυτό μπορεί καταρχήν να είναι καλό, να συγκρατεί και να σταθεροποιεί μια κατάσταση, από ένα σημείο και πέρα όμως γίνεται καταπιεστικό. Από την άλλη, το (αριστερόστροφο) ξεβίδωμα μπορεί αρχικά να δίνει μια κάποια ανακούφιση, αλλά όσο προχωρεί οδηγεί σε διάλυση, αν αρχίσουμε να… χάνουμε τις βίδες. Λοιπόν, διαλέγετε και παίρνετε.

Επαίτειος

Πέρυσι τέτοια μέρα ένα μέρος (στην κομματική γλώσσα κάποτε το λέγανε φράξια) της ελληνικής αριστεράς (με ή χωρίς εισαγωγικά) πανηγύριζε την άνοδό του στην εξουσία. Πολλά θα ακούσουμε και θα διαβάσουμε για τα συν και τα πλην του χρόνου που πέρασε. Τολμώ να ισχυρισθώ, με περισσή αυτοπεποίθηση, ότι καμμιά κριτική δεν μπορεί να θεωρηθεί ιδεολογικά ή συναισθηματικά αχρωμάτιστη. Γιατί λοιπόν να την επιχειρήσω εγώ; Και θα με πιστέψετε, ό,τι κι αν σας πω;
     Ας θέσω ένα ρητορικό ερώτημα: πώς θα είχαν εξελιχθεί τα πράγματα υπό διαφορετικές συνθήκες (π.χ. αν συνέχιζαν να κυβερνούν οι προηγούμενοι); Η μόνη ειλικρινής απάντηση είναι «Δεν ξέρω», και επικαλούμαι ως μάρτυρα τον Ηράκλειτο που έλεγε, πριν δυόμιση χιλιάδες χρόνια, ότι δεύτερη φορά στο ίδιο ποτάμι δεν μπαίνει κανείς: η ροή είναι συνεχής, το ποτάμι αλλάζει, η εμπειρία είναι διαφορετική. Συνεπώς δεν μπορώ να γυρίσω τον χρόνο πίσω και να τον ‘ξαναδοκιμάσω’ με άλλη κυβέρνηση. Κρίνοντας μόνο έμμεσα και με βάση τα υπάρχοντα δεδομένα, διαπιστώνω ότι συνεχίζουμε να χρωστούμε (και μάλιστα περισσότερα), ότι οι τράπεζες παραμένουν υπό περιορισμούς, ότι η αξιοπιστία μας αναζητείται στο υπέδαφος, ότι τα προαπαιτούμενα ολοένα αυξάνονται, και ότι λαός και άρχοντες εξακολουθούμε να σκεφτόμαστε και να διεκδικούμε με την ίδια Βαλκανική λογική. Έχω άδικο λοιπόν που εσκεμμένα (και όχι κατά λάθος) γράφω με ‘αι’ τον τίτλο του σημειώματος;   

 Σκίτσο του Α. Πετρουλάκη, Καθημερινή 15/1/2016

Της Χαλιμάς

Βρέθηκα χθες σε μια συνεδρίαση των επιστημονικών-επαγγελματικών φορέων της πόλης μας σχετικά με το ακανθώδες -- η λέξη είναι μάλλον αναιμική -- ασφαλιστικό πρόβλημα. Πραγματικό, τεράστιο και καθόλου εύκολο, θα μπορούσε να απασχολήσει τον Αϊνστάιν και τον Καραθεοδωρή για πολύ καιρό, με αμφίβολες πιθανότητες επίλυσης (ο τετραγωνισμός του κύκλου είναι κάτι σαν την προπαίδεια μπροστά του). Δεν ζηλεύω όσους το έχουν στα χέρια τους. Ωστόσο απορώ και εξίσταμαι με τους διαφόρους εκπροσώπους (κυρίως συγκεκριμένων κομματικών αποχρώσεων) που ωρύονται και διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους διαμαρτυρόμενοι εναντίον όλων των άλλων, λες και δεν έχουν καταλάβει απολύτως τίποτε τα τελευταία χρόνια. Η απαίτησή τους: Να μη χαθεί τίποτε. Να τα πληρώσουν οι άλλοι. Να επανέλθουν μισθοί και συντάξεις στα προηγούμενα επίπεδα. Πώς; Προτάσεις ουσίας δεν υπάρχουν, πέρα από τη συνηθισμένη παρότρυνση σε κινητοποιήσεις και αγώνες.
     Να μας δώσουν την κότα με τα χρυσά αυγά, τον μήνα που τρέφει τους ένδεκα και να ανοίξουν τη σπηλιά του Αλή Μπαμπά, απαιτώ κι εγώ με τη σειρά μου. Διότι μόνο έτσι, με τις μεθόδους των παραμυθιών, μπορούν να ικανοποιηθούν οι διάφορες συνδικαλιστικές διεκδικήσεις. Εναλλακτικά και πιο προσγειωμένα, θα μπορούσε κανείς να εισηγηθεί τη συνεννόηση και κοινή συναίνεση όλων των πλευρών, με πραγματικά δεδομένα και ρεαλιστικούς στόχους. Όμως μέσα σε ένα αενάως συντηρούμενο κλίμα γενικευμένης δυσπιστίας, καχυποψίας και αλληλοκατηγορίας, για τί είδους συνεννόηση και συναίνεση να μιλήσουμε; 

     Υστερόγραφο. Ένα κλασικό ανέκδοτο μιλάει για κάποιον φιλόδοξο νεαρό που περνάει από συνέντευξη για πρόσληψη σε μια επιχείρηση. "Και τι μισθό θα ήθελες;" τον ρωτάει ο διευθυντής. Ο νεαρός παίρνει το ανάλογο ύφος και λέει: "Με τις σπουδές και τα προσόντα μου, πέντε χιλιάδες ευρώ το μήνα για αρχή". "Τι θα έλεγες για δέκα χιλιάδες, δωρεάν σπίτι και αυτοκίνητο και έξι εβδομάδες διακοπές κάθε χρόνο;" έρχεται η αναπάντεχη ερώτηση από τον διευθυντή. "Θα έλεγα ότι με δουλεύετε!" απαντά λίγο χαμένος ο νεαρός. "Και βέβαια σε δουλεύω, αλλά εσύ έκανες την αρχή", του λέει το αφεντικό. 

Υποκρισία

Αραιά και πού βλέπω επαγγελματικά έγκυες γυναίκες. Συνήθως έχουν κάποιο αναπνευστικό πρόβλημα που χρειάζεται διάγνωση ή ανακούφιση, με το πρόσθετο ερώτημα αν το πρόβλημα ή η θεραπεία του θα επηρεάσει ή όχι το έμβρυο. Συνήθως δεν υπάρχει τέτοια στενοχώρια, και η έκβαση είναι καλή.
     Η Κ. ήταν διαφορετική περίπτωση. Κοντά στον έβδομο μήνα της κύησης παρουσίασε μια δύσπνοια που δεν την άφηνε να κοιμηθεί, να κάνει τις καθημερινές δραστηριότητές της, να ησυχάσει. Ήρθε σχεδόν πανικόβλητη. Και δεν είχε απολύτως τίποτε, από σωματικής πλευράς, που να εξηγεί την έλλειψη αέρα που ανέφερε. Βλέποντάς την αγχωμένη, τη ρώτησα σχετικά. «Πώς να μην έχω άγχος;» είπε. «Έκανα προ καιρού υπερηχογράφημα, και μου είπαν ότι ίσως το μωρό να έχει πρόβλημα, και μου πρότειναν να κάνω αμνιοκέντηση. Εγώ δεν θέλω, αλλά από τότε δεν μπορώ να ανασάνω». Η διάγνωση της ψυχογενούς δύσπνοιας είχε τεκμηριωθεί. Αφού την καθησύχασα ότι τα ευρήματα ήταν φυσιολογικά, την επαίνεσα για την απόφασή της και της ευχήθηκα καλή συνέχεια στην εγκυμοσύνη. «Θεού θέλοντος, όλα θα πάνε καλά», της είπα.
     Κι απόμεινα με την απορία και την οργή για την ευκολία με την οποία τόσο συχνά καταδικάζουμε σε θάνατο τα αγέννητα παιδιά μας. Διότι (για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους) η κλίμακα υπερηχογράφημα--> αμνιοκέντηση πολύ συχνά έχει ως επόμενο σκαλοπάτι τη ‘θεραπευτική’ διακοπή της κύησης, κοινώς έκτρωση, συχνά με πολύ αμφίβολες ενδείξεις.
     Λοιπόν, αν υποπτευόμαστε ότι το κυοφορούμενο βρέφος έχει πρόβλημα, η λύση είναι να το σκοτώσουμε;
     Κι αν το πρόβλημα δεν υπάρχει μεν στο κύημα αλλά προκληθεί κατά ή μετά τον τοκετό (π.χ. εγκεφαλική βλάβη από ίκτερο, ανοξία κ.τ.λ.), τότε γιατί η προηγούμενη ‘λύση’ δεν είναι αποδεκτή; Ποια διαφορά υπάρχει μεταξύ ‘πριν’ και ‘μετά’ τον τοκετό; 
     Γιατί μας είναι αδιανόητο (σε κάποιους ανά τον κόσμο δεν είναι...) να γίνεται π.χ. εκλεκτική θανάτωση των θηλυκών εμβρύων και αποδεχόμαστε χωρίς συζήτηση την ενδομήτρια βρεφοκτονία για γενετικές ή άλλες ανατομικές διαταραχές;
     Κι αν δεν είναι ανθρώπινη ζωή το έμβρυο (όπως διακηρύττουν οι υπέρμαχοι των εκτρώσεων), γιατί το προστατεύουμε βάζοντας ένα σωρό περιορισμούς στις εγκύους (τι να τρώνε, να παίρνουν ή να μη παίρνουν φάρμακα, να προσέχουν από ιώσεις, να μην εκτίθενται σε ακτινοβολία, να μη καπνίζουν ή πίνουν και τόσα άλλα);
     Συμπέρασμα: η υποκρισία μας δεν έχει όρια κι εδώ, όπως και σε άλλα θέματα. Απλώς, «έτσι μας αρέσει», και οι διάφορες δικαιολογίες είναι για να καθησυχάζουμε τη συνείδησή μας.
     Ο επίλογος της παραπάνω ιστορίας γράφτηκε μερικές εβδομάδες αργότερα, όταν έμαθα σχεδόν τυχαία ότι η Κ. γέννησε. Πέρασα να τη συγχαρώ: έλαμπε πανευτυχής. «Και το μωρό;» ρώτησα. «Μια χαρά!» μου απάντησε, κάτι που μου επιβεβαίωσε και ο παιδίατρος που το είδε. Δόξα τω Θεώ! Σ’ Εκείνον ας πάνε οι ευχαριστίες της μητέρας για το δικό της και για κάθε άλλο μωρό που έρχεται στον κόσμο, ακόμη μια απόδειξη ότι Εκείνος δεν μας ξεχνάει. Ακόμη κι όταν εμείς με κάθε τρόπο του στρέφουμε την πλάτη.

Συνύπαρξη

Μετά την Χριστουγεννιάτικη συνέντευξη του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας στην ΕΡΤ, βρήκα σήμερα την παρουσίαση του τελευταίου βιβλίου του, με τον τίτλο 'Συνύπαρξη' από τον Αρμό, που έγινε χθες στην Αθήνα. Αξίζει να γίνει ευρύτερα γνωστή.

Άραγε μια τέτοια προσωπικότητα δεν θα μπορούσε να προταθεί μια μέρα για το Νόμπελ Ειρήνης; Μια σκέψη κάνω...

Παραπληροφόρηση

Αυτό κι αν είναι είδηση! Σύμφωνα με την έκθεση της γνωστής μη κυβερνητικής οργάνωσης OXFAM, ο μισός πληθυσμός του πλανήτη Γη (κάπου τριάμισι δισεκατομμύρια άνθρωποι) έχουν συγκεντρωμένο τόσο οικονομικό πλούτο όσο μόλις 62 ψωροδισεκατομμυριούχοι. Μα τι τα κάνουν τόσα λεφτά όλα αυτά τα δισεκατομμύρια των ανθρώπων; Αχόρταγοι είναι; Μαζί τους θα τα πάρουν; Γιατί δεν τα δίνουν σ’ εκείνους τους 62 δυστυχισμένους, να γελάσει λίγο το χειλάκι τους; Όχι ότι δεν προσπάθησαν. Η ίδια έκθεση μας λέει ότι μέσα σε πέντε χρόνια (από το 2010) τα δισεκατομμύρια αυτά μείωσαν το εισόδημά τους κάπου 40 τοις εκατό, ποσοστό που πέρασε αντίστοιχα στους 62 της άλλης πλευράς. Σίγουρα έχουν πολλά ακόμη να κάνουν οι πολλοί για να πετύχουν τον στόχο.
     Μαθαίνουμε ακόμη ότι περίπου 7,6 τρισεκατομμύρια δολάρια από προσωπικό πλούτο βρίσκονται στους διάφορους ανά τον κόσμο φορολογικούς παραδείσους, και ότι αν πληρωνόταν φόρος στο εισόδημα που παράγει αυτός ο πλούτος, ένα ποσό της τάξης των 190 δις δολαρίων θα ήταν διαθέσιμα σε κυβερνήσεις σε ετήσια βάση. Και τι θα το έκαναν δηλαδή οι κυβερνήσεις αυτές; Θα ανέβαζαν μήπως το βιοτικό επίπεδο των λαών τους; Όπλα θα αγόραζαν, και τις δικές τους τσέπες θα γέμιζαν: απλώς ο πλούτος θα άλλαζε χέρια. Για ποιο λόγο;
     Ξέρετε βέβαια τι συμβαίνει με τα κυάλια. Αν κοιτάζεις από τη σωστή μεριά, τα μακρινά αντικείμενα έρχονται κοντά. Αν τα γυρίσεις ανάποδα, βλέπεις ακριβώς το αντίθετο. Συνεπώς όλα είναι θέμα οπτικής γωνίας.

Προπέτασμα καπνού

Είτε θέλει είτε δεν θέλει κανείς, αναγκάζεται εκ των πραγμάτων να βλέπει με καχυποψία όσα συμβαίνουν γύρω μας. Κάθε τρεις και μία λοιπόν αναφύονται στον δημόσιο λόγο (όχι βέβαια από μόνα τους) θέματα-αγκάθια, που όμως δεν έχουν ούτε την επικαιρότητα ούτε τη σημασία που τους δίνουν οι διάφοροι δημοσιολογούντες. Ας πούμε, η καύση των νεκρών, στην οποία επανέρχεται σήμερα, αρκούντως ειρωνικός και δηκτικός για τη στάση της εκκλησίας, ο Π. Μπουκάλας στην Καθημερινή (‘Αδιάκριτη ευχέρεια’). Δεν ξέρω ούτε με ενδιαφέρει τι θα επιλέξει ο ίδιος όταν έρθει η ώρα του. Αυτό που μπορώ να βεβαιώσω με την επαγγελματική μου ιδιότητα είναι ότι έχω γνωρίσει από κοντά πολλές εκατοντάδες οικογένειες ασθενών με καταληκτικές ασθένειες (καρκίνους και τα τοιαύτα). Παρόλο που συχνά έχω συζητήσει μαζί τους θέματα σχετικά με τον θάνατο, ΟΥΤΕ ΜΙΑ ΦΟΡΑ (τα κεφαλαία απαραίτητα) δεν δέχθηκα ερώτημα ή έστω κάποια νύξη για αποτέφρωση νεκρού. Δεν ξέρω αν άλλοι συνάδελφοι έχουν διαφορετικές εμπειρίες, αλλά νομίζω ότι η πραγματικότητα απέχει παρασάγγας από τους φημολογούμενους μεγάλους αριθμούς ατόμων που αναγκάζονται να καταφύγουν στη Βουλγαρία για μετά θάνατον καύση. Έτσι, με την ελάχιστη δυνατή καχυποψία, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι οι γράφοντες για τέτοια θέματα είτε βγάζουν τα προσωπικά απωθημένα τους κατά της εκκλησίας, είτε διενεργούν τακτικό αντιπερισπασμό (αυτοβούλως ή κατ’ εντολήν) ώστε να μην ασχολούμαστε με μείζονα και πιο... καυτά προβλήματα. 

Παρηγορία

Βαδίζοντας στο διάδρομο της κλινικής βλέπω την προϊσταμένη να αγκαλιάζει δυο γυναίκες, τη μία με κλαμμένο πρόσωπο, την άλλη μόλις να συγκρατιέται. Είχα μάθει προ ολίγου από συνάδελφο ότι είχαν έναν θάνατο στο τμήμα -- καρκινοπαθής ο άρρωστος, αναπαύθηκε επιτέλους. Ενώ απομακρύνομαι ακούω πίσω μου τη φωνή της να λέει «Καλόν Παράδεισο να έχει», δυο φορές, στην καθεμιά χωριστά. Και σκέφτομαι τι μεγάλο πράγμα είναι να ξέρει να λέει η προϊσταμένη τις σωστές λέξεις...

Απορία

Διαβάζω αυτές τις μέρες όσα οι αρθρογράφοι, επιφυλλιδογράφοι, σχολιογράφοι των εφημερίδων γράφουν για τον νέο αρχηγό της Νέας Δημοκρατίας (και της αξιωματικής αντιπολίτευσης). Εντυπώσεις, κρίσεις, συγκρίσεις, ‘καρφιά’ και μπηχτές, υποδείξεις, σχόλια, αναδρομές στο παρελθόν του και προφητείες για το μέλλον του, προβλέψεις για τις πιθανές επόμενες κινήσεις του, τι πρέπει να κάνει, ποιούς πρέπει να προσέξει και ποιούς να ξεφορτωθεί, πώς να κάνει το κόμμα του περισσότερο ευέλικτο και λιγότερο λαϊκίστικο, αν θα πρέπει να είναι δεξιά, κεντροδεξιά, φιλελεύθερη δεξιά ή μία απ’ όλα με διπλή μερίδα τζατζίκι. Και σκέφτομαι ότι είναι ιδιαζόντως δύσκολο (και σχεδόν ειδεχθές για εχέφρονες ανθρώπους) να είσαι πολιτικός (οποιασδήποτε κοπής) στην εποχή μας, όταν οι πάντες έχουν γνώμη για όλα και όλες οι κινήσεις σου είναι κομμένες και ραμμένες ‘πριν από σένα για σένα’. Υπάρχει άραγε περιθώριο για ελεύθερη σκέψη και αυτενέργεια σ’ ένα τέτοιο τοπίο;

Η λεπτομέρεια

Γνώρισα τον κυρ-Αλέξανδρο πριν ένα χρόνο και κάτι. Από άλλη πόλη, μερικές ώρες δρόμο, έφτασε στην πόρτα μου συστημένος από μια συνάδελφο που με ξέρει μόνο εξ αποστάσεως. Ένας ύποπτος λεμφαδένας χρειάσθηκε βιοψία από χειρουργό για να μας αποκαλύψει την ταυτότητά του: μια σπάνια μορφή καρκίνου του πνεύμονα. Μετά από σχετικές συνεννοήσεις πήγε για θεραπεία κάπου πιο κοντά στον τόπο της κατοικίας του. Ουσιαστικά η μόνη μου υπηρεσία προς αυτόν ήταν η διαμεσολάβηση για τις υπόλοιπες ενέργειες. Από τότε τον ξέχασα.
     Ξανάκουσα το όνομά του πριν μερικές ημέρες, όταν μου τηλεφώνησε η ίδια γιατρός που τον είχε πρωτοστείλει. Νοσηλευόταν σε μεγάλο νοσοκομείο αλλά ήθελε να έρθει και πάλι σε μας. Το βράδυ της ίδιας μέρας τα λέγαμε από κοντά. Είχε περάσει από τα στάδια της χημειοθεραπείας και της ακτινοβολίας συνεχίζοντας να δουλεύει τη γη όπως έκανε μια ζωή, αλλά τελευταία παρουσίασε δύσπνοια τέτοια που τον έρριξε στο κρεβάτι. Το ενημερωτικό του σημείωμα μιλούσε για εξέλιξη της νόσου. Η αφαίρεση μεγάλης ποσότητας υγρού από τον θώρακα πολύ λίγο τον ανακούφισε: οι πνεύμονες ήταν γεμάτοι από τα επαναστατημένα κύτταρα που σιγά-σιγά έδιωχναν τη ζωή από μέσα του. Μέσα σε δυο μέρες έπεσε σε ημικωματώδη κατάσταση.
     Συζήτησα το πρόβλημα με την οικογένειά του: όλοι καταλάβαιναν την πραγματικότητα. Σκοπός ήταν να μην υποφέρει, και γι’ αυτό μπορούσα να τους διαβεβαιώσω: δεν αισθανόταν πλέον ούτε δύσπνοια ούτε πόνο ή άλλη δυσφορία. Η όποια εντατική παρέμβαση ή προσπάθεια ήταν χωρίς νόημα, μια και η νόσος δεν είχε γιατρειά. Συμφώνησαν όλοι να μείνει στο δωμάτιό του, με τη δική τους παρουσία και προσευχή. Σύμφωνα με τον Εκκλησιαστή, υπάρχει «καιρὸς τοῦ ἰάσασθαι» αλλά υπάρχει και «καιρὸς τοῦ ἀποθανεῖν», που δεν πρέπει μεν να τον επιδιώκουμε, αλλά ούτε και να παρεμβάλλουμε δικά μας προσκόμματα (κάτι που συχνά το ξεχνούμε και το παραβλέπουμε). Το αναμενόμενο τηλεφώνημα ήρθε μερικές ώρες αργότερα, το βράδυ της Δευτέρας: μας είχε αφήσει.
     Πήγα στην κλινική για τα διαδικαστικά και για να συναντήσω την οικογένειά του. Όλοι αξιοπρεπείς και μετρημένοι: ο θρήνος θα έρθει αργότερα. Είπαμε τα πρέποντα, τους συλλυπήθηκα, με ευχαρίστησαν. «Γιατρέ, η επιθυμία του έγινε. Ήθελε να έλθει να σε δει». Μου το είχαν ξαναπεί όταν ήρθε, αλλά δεν καταλάβαινα το γιατί: άλλωστε πολύ λίγο τον είχα γνωρίσει στην αρχή. Έδειξα την απορία μου. «Γιατρέ, τότε που βρέθηκε ο καρκίνος του το είπες τόσο ευγενικά που δεν μπορούσε να σε ξεχάσει», ήταν η απροσδόκητη απάντηση. Αποχαιρετιστήκαμε συγκινημένοι. Κάτι τέτοιες ‘ασήμαντες’ λεπτομέρειες δίνουν αξία στη δουλειά μας και μας βοηθούν να συνεχίζουμε.
     Ο Θεός να αναπαύσει τον κυρ-Αλέξανδρο, πρώτη αναχώρηση του νέου ενιαυτού. 

Γλωσσικά

Το ‘Ημερολόγιο Αποδημίας’ παρουσίασε πρόσφατα ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο από τους Times του Λονδίνου (28/12/2015). Σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου Northumbria (Βόρεια Αγγλία), σε μαθητές που υστερούσαν στην ανάγνωση και την κατανόηση της αγγλικής γλώσσας εφαρμόσθηκε ένα πρόγραμμα διδασκαλίας που περιλάμβανε Ελληνικά και Λατινικά. Συγκεκριμένα οι μαθητές διδάχθηκαν πολυάριθμες γλωσσικές ρίζες, προθέματα και καταλήξεις (κυρίως από τις δυο αυτές γλώσσες) και έμαθαν να αναλύουν σύνθετες αγγλικές λέξεις με βάση τη γνώση αυτή. Αποτέλεσμα ήταν, με μία ώρα διδασκαλία την εβδομάδα, μέσα σε έξι εβδομάδες οι μαθητές αυτοί να βελτιώσουν την ‘αναγνωστική ηλικία’ τους κατά μέσον όρο κατά 27 μήνες, και μερικοί μέχρι και έξι χρόνια. Επιπλέον, η γενική βαθμολογία των μαθητών βελτιώθηκε όχι μόνο στην αγγλική γλώσσα αλλά και στα μαθηματικά και τη φυσική, διότι οι μαθητές καταλάβαιναν καλύτερα την ορολογία των μαθημάτων αυτών, που σε μεγάλο βαθμό προέρχεται από την Ελληνική και τη Λατινική γλώσσα. Αυτό τους έκανε να έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και καλύτερη συνολική απόδοση. Η τεχνική αυτή αναπτύχθηκε από την Katy Parkinson, μια πρώην καθηγήτρια οικιακής οικονομίας, που ασχολήθηκε με το θέμα επί πολλά χρόνια και κατήρτισε το σχετικό πρόγραμμα, που έχει πλέον χρησιμοποιηθεί σε 500 περίπου σχολεία.
     Αφελής ερώτηση: κρίμα δεν είναι να διαθέτουμε ολοζώντανο ένα τέτοιο γλωσσικό ‘πολυεργαλείο’ και να μη του δίνουμε τη σημασία που του αξίζει;
     Ολόκληρο το πρωτότυπο άρθρο παρακάτω:

Επίσκεψη στη γιαγιά

Μου έστειλαν πρόσφατα την παρακάτω πολύ εύγλωττη φωτογραφία. Τα σχόλια που έχουν προστεθεί αναγκάζουν τον θεατή να σκεφτεί κάτι που ίσως δεν του πέρασε από το μυαλό (η μετάφραση στη συνέχεια).

Επίσκεψη στη γιαγιά.

Μια μέρα θα σηκώσεις τα μάτια από το τηλέφωνό σου, 

και οι Γονείς και οι Παππούδες σου δεν θα είναι εκεί.

Αναχώρηση

Προχθές εγκατέλειψε τα εγκόσμια μια μεγάλη Ελληνίδα, η Άννα Συνοδινού, γνωστή από τη μακρόχρονη παρουσία της στο κλασικό θέατρο αλλά και από το πέρασμά της από τη Βουλή των Ελλήνων σε παλαιότερες εποχές (κάθε πέρυσι και καλύτερα...). Αυτό που δεν είναι ίσως ευρύτερα γνωστό είναι ότι ήταν πιστή Ορθόδοξη Χριστιανή, με σεβασμό στην παράδοση και τακτική συμμετοχή στα Μυστήρια της Εκκλησίας, κάτι που σκιαγραφεί σε χθεσινό άρθρο του ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος, που ήταν πνευματικός της. Αξίζει να διαβαστεί, γιατί πολλούς ανθρώπους τους γνωρίζουμε πραγματικά μετά θάνατον, όταν «άφαντοι γίγνονται αφ’ ημών». Καλόν Παράδεισο να έχει!

 

Ετοιμασία

«Ητοιμάσθην καὶ οὐκ ἐταράχθην» μας λέγει ο Ψαλμός 118. Που σημαίνει εκτός των άλλων («τοῦ φυλάξασθαι τὰς ἐντολάς σου» είναι η συνέχεια του στίχου) και ότι, αν είμαστε προετοιμασμένοι για κάποιο ενδεχόμενο, δεν θα ταραχθούμε όταν επισυμβεί. Συχνά βέβαια κάνουμε το αντίθετο: είμαστε έτοιμοι να ταραχθούμε, να αγανακτήσουμε, πάμε γυρεύοντας για καυγά και για παρεξήγηση. Έτσι κι εγώ σήμερα ξεκίνησα τη μέρα με τέτοιες διαθέσεις για επίσκεψη σε ασφαλιστικό ταμείο, έχοντας προηγούμενες αρνητικές εμπειρίες για το τί επιπλέον χαρτιά θα μου ζητούσαν και τι θα τους απαντούσα και πώς θα τους έβαζα στη θέση τους. Πήγα και νωρίς το πρωί, προσδοκώντας μακρά αναμονή (και πάλι επί τη βάσει προτέρας πείρας).
     Αποτέλεσμα; Δεν είχε 'ουρά', και μόλις έφθασα ο πρώτος υπάλληλος με ρώτησε τι θέλω και με παρέπεμψε σε μια πολύ ευγενική κυρία, που απάντησε πρόθυμα στα ερωτήματά μου, πήρε το μοναδικό χαρτί που της προσκόμισα, θεώρησε το βιβλιάριο και μου είπε πού μπορώ να βρω τα υπόλοιπα στοιχεία στην ιστοσελίδα, μέσα σε τρία λεπτά. Ομολογώ ότι αφοπλίσθηκα από την εξυπηρέτηση και την ταχύτητα της διεκπεραίωσης. Κρίμα στην ‘ετοιμασία’ μου! Δεν χρειάσθηκε να της πω τίποτε περισσότερο από ένα «ευχαριστώ».
     Συμπέρασμα: Δεν βλάπτει να βάζουμε καλούς λογισμούς στη συνεργασία μας με τους άλλους. Να μη θεωρούμε δεδομένο ότι «τίποτε δεν αλλάζει», αλλά να είμαστε έτοιμοι να ξαφνιασθούμε ευχάριστα από την καλή συμπεριφορά των άλλων, που με τον τρόπο τους αλλάζουν κι εμάς. 

Παρατράγουδα

Ήξερα ότι κατά το Βρετανικό τυπικό η βασίλισσα της Αγγλίας είναι αρχηγός της Αγγλικανικής εκκλησίας. Αυτό που δεν ήξερα είναι ότι και στη σύγχρονη Ελλάδα οι κοσμικοί άρχοντες έχουν εκκλησιαστικά καθήκοντα. Έτσι στη μετάδοση της ΕΡΤ από τον αγιασμό των υδάτων στη Δεξαμενή Αθηνών είδαμε να ρίχνουν τον σταυρό στη δεξαμενή κατά σειράν ο πρόεδρος της δημοκρατίας (ο μόνος που έκανε το σταυρό του, ειρήσθω εν παρόδω), ο πρωθυπουργός και ο δήμαρχος Αθηναίων (οι δυο τελευταίοι δηλωμένοι άθεοι). Αφού λοιπόν μας αγιάζουν οι πολιτικοί, δεν απομένει παρά να τους φιλούμε και το χέρι από εδώ και μπρος. Και βοήθειά μας.

     Ας σημειώσω ότι κοντά στα πολλά ‘φάουλ’ της όλης αναμετάδοσης της ΕΡΤ ακούσαμε και τούτο από την παρουσιάστρια, ότι ο Μητροπολίτης Πειραιώς θα κάνει «δεύτερη προσπάθεια» στη ρίψη του σταυρού. Χειμερινό άθλημα είναι προφανώς κι αυτό, τρεις προσπάθειες δικαιούται ο άνθρωπος. Τι άλλο να περιμένουμε;

     Κλείνουν οι κάμερες των εξωτερικών μεταδόσεων, επιστροφή στο στούντιο γιατί μας περιμένει εορταστικό θέμα: τι θα γίνει με τα κόκκινα δάνεια. Εντελώς μέσα στο κλίμα των ημερών η κρατική τηλεόραση, μας κάνει σχεδόν να νοσταλγούμε την εποχή που δεν είχε σήμα.

     Δεν αντέχω στον πειρασμό να παραθέσω το χθεσινό άκρως επίκαιρο σκίτσο του Ηλ. Μακρή (Καθημερινή)--δεν παίζεται...

 

Φωτισμός

Από την πλούσια υμνολογία των Θεοφανείων διαλέγω ένα εσπέριο ιδιόμελο του Αγ. Ιωάννου του Δαμασκηνού, για να μη ξεχνούμε ότι εδώ και πολλούς αιώνες η εκκλησία της Συρίας ανέδειξε μεγάλους αγίους και εκπληκτικούς ποιητές:

Σῶσαι βουλόμενος τὸν πλανηθέντα ἄνθρωπον, 

οὐκ ἀπηξίωσας δούλου μορφὴν ἐνδύσασθαι· 

ἔπρεπε γὰρ σοὶ τῷ Δεσπότῃ καὶ Θεῷ, ἀναδέξασθαι τὰ ἡμῶν ὑπὲρ ἡμῶν· 

σὺ γὰρ βαπτισθεὶς σαρκὶ, Λυτρωτά, τῆς ἀφέσεως ἠξίωσας ἡμᾶς, 

διὸ βοῶμέν σοι· Εὐεργέτα Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, δόξα σοι.

Χαϊρλίδικα

Έχετε ακούσει ποτέ την έκφραση «ένα σκασμό λεφτά»; Προφανώς σημαίνει κάποιο τεράστιο (απροσδιόριστο) χρηματικό ποσό. Από πού βγαίνει όμως; Δεν το είχα σκεφθεί, δεν με είχε απασχολήσει ποτέ, κι έτσι... έβγαζα το σκασμό (άλλη μυστήρια έκφραση κι αυτή). Μέχρι σήμερα.
     Άκουγα το μεσημέρι στο ραδιόφωνο για τις διάφορες παγκόσμιες κρίσεις, όπως τον πολύ πρόσφατο ισλαμικό εμφύλιο μεταξύ Σαουδαραβίας και Ιράν (υπάρχουν άραγε ‘καλοί’ και ‘κακοί’ σε μια τέτοια διένεξη;) και το ελληνικό ασφαληστικό (δεν είμαι τόσο ανορθόγραφος), όταν έπιασε το αυτί μου ότι έπεσε... κίτρινος πυρετός στα χρηματιστήρια. Έκλεισε αυτόματα το κινεζικό διότι η πτώση ξεπέρασε το 7%, και το οικονομικό τσουνάμι φτάνει ήδη στις ακτές της Ευρώπης. Ο ρεπόρτερ που παρουσίαζε το θέμα παρομοίασε την κατάσταση με το ελληνικό χρηματιστήριο στα τέλη της δεκαετίας του 90, ότι δηλ. και η κινεζική οικονομική πραγματικότητα είναι μια φούσκα -- και στο άκουσμα της λέξης ο εγκέφαλος έκανε το ετυμολογικό κλικ: φούσκα που σκάζει και κοστίζει δισεκατομμύρια, να ο «σκασμός τα λεφτά».
     Αν έχετε κάποια καλύτερη εξήγηση, γράψτε μου. Σε κάθε περίπτωση, σε καλή μεριά τα δισεκατομμύρια.

Σκεπτικισμός

Διαβάζω τον Χρήστο Γιανναρά εδώ και αρκετά χρόνια, και ομολογώ ότι βρίσκω αρκετά μονότονες τις επαναλήψεις του, την ανακύκλωση θεμάτων τα οποία έχει αναλύσει δια μακρών πάλιν και πολλάκις (εδώ ίσως κάποιος να μου σηκώσει κίτρινη κάρτα...). Ωστόσο, σήμερα βρήκα αρκετά γόνιμο τον προβληματισμό του (Πατριωτισμός, Εθνικισμός, Ευρωσκεπτικισμός) πάνω στην πορεία της Ευρώπης υπό το κράτος του άκρατου καπιταλισμού. Ξεσηκώνω κάποιες αναφορές του:
     «Kαι σήμερα ζούμε σε εξέλιξη [...] τον παγκοσμιοποιημένο ολοκληρωτισμό της απανθρωπίας των ‘Aγορών’: Nα λεηλατείται από τοκογλύφους ο κοινωνικός πλούτος της συλλογικότητας, να λογαριάζεται «πρόοδος» και «εκσυγχρονισμός» η βάναυση εξαφάνιση του «κοινωνικού κράτους», ιδιωτικοί οίκοι κερδοσκόπων να «αξιολογούν» τη φερεγγυότητα κρατών και να υποθηκεύουν εκβιαστικά τον πλούτο τους».
     «Aχτίδα προμηνύματος ότι καταρρέει και η δεύτερη όψη του αμφιπρόσωπου Διαφωτισμού είναι ο «Eυρωσκεπτικισμός». Σημαίνει: λέμε ναι στην ενωμένη Eυρώπη, λέμε όχι στην Eυρωμαρμελάδα. Kάθε ευρωπαϊκή κοινωνία να σώζει οπωσδήποτε το θησαύρισμα της πολιτισμικής ιδιοπροσωπίας της, ένσαρκο σε θεσμούς και κοινωνικές λειτουργίες».
     «H ταυτότητα (γι’ αυτό και δύναμη) της Eυρώπης είναι η δυναμική πολυμορφία και διαφορότητα των λαών της, η έμπρακτη αντίστασή τους στην ισοπεδωτική ομοιομορφοποίηση που απαιτούν οι ‘Aγορές’».
     Στην ανατολή του 2016 ίσως ο Ευρωσκεπτικισμός να αποτελεί, όπως καταλήγει ο Γιανναράς, «αχτίδα ελπίδας», αντίθετη και ασύμβατη με τη «διαστροφή, την αρρώστια του Eθνικισμού».  

Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά

Μαζί με τις ευχές για τον ‘νέον ενιαυτόν της χρηστότητος του Κυρίου’, ως δώρο σας προτείνω να δείτε την πρόσφατη συνέντευξη του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας στον Πάνο Χαρίτο (ΕΡΤ), μια τελείως διαφορετική εκφορά δημοσίου λόγου με γνήσιο εκκλησιαστικό φρόνημα, αλλά και με μια γλυκιά ανθρώπινη προσέγγιση. Παράδειγμα προς μίμησιν!