Απο-Δελτίωση

• Τώρα καταλάβατε γιατί γίνεται τόσος θόρυβος για το αν κηρύχθηκε ή όχι στις 25 Μαρτίου η Επανάσταση του ’21; Μα δεν ακούτε τα Δελτία; Δεν μαθαίνετε ότι στις 25 Μαρτίου θα είναι η ‘κρίσιμη’ σύνοδος (υπήρξε μέχρι τώρα καμία ‘μη κρίσιμη’;) της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το σύμφωνο σταθερότητας και τα επιτόκια δανεισμού; Είναι τώρα καιρός για να γιορτάζουμε εθνικές επαναστάσεις; Μόνο γιορτές με οικονομικό περιεχόμενο θα επιτρέπονται πλέον.

• Τα Δελτία (πάλι) μας πληροφορούν ότι από αύριο, 1η Μαρτίου, αρχίζουν οι προθεσμίες υποβολής των φορολογικών δηλώσεων. Μικρή λεπτομέρεια: τα έντυπα δεν έχουν ακόμη εμφανισθεί στα ταχυδρομεία, ενώ η σχετική σελίδα στο TAXIS δεν λειτουργεί ακόμη. Τι ακριβώς νόημα έχουν αυτές οι προθεσμίες όταν de facto δεν μπορούν να τηρηθούν;

• Τέλος, μαθαίνω ότι το Υπουργείο δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμη τις διάφορες φοροαπαλλαγές. Ο αριθμός τους; Μόνο 900, απ’ ό,τι άκουσα! Κάποιες ίσως δικαιολογημένες, ως ελαφρύνσεις ή κίνητρα (π.χ. για παραμεθόριες περιοχές, οικογενειακά βάρη κτλ). Αλλά μερικές εκατοντάδες; Μήπως πίσω από καθεμία κρύβεται μια ‘μικρή Siemens’, με την ιστορία της; Γιατί δεν ανατίθεται σε μερικούς μεταπτυχιακούς φοιτητές να γράψουν τις διατριβές τους πάνω στο θέμα; Τουλάχιστον να βγουν και κάποιοι κερδισμένοι από την υπόθεση.

Μνήμη θανάτου

Σεισμός στη Νέα Ζηλανδία, για δεύτερη φορά στο ίδιο μέρος μέσα σε μήνες, με πολλά ανθρώπινα θύματα και μεγάλες καταστροφές. Άλλου είδους σεισμοί στις γειτονικές Αραβικές χώρες, με τη μία εξέγερση να διαδέχεται την άλλη και με καθεστώτα που θεωρούσαν εαυτά περίπου άτρωτα να σωριάζονται σαν τραπουλόχαρτα ή να προσπαθούν να πνίξουν στο αίμα την αντίθεση. Κι εμάς τους υπόλοιπους (εντός και εκτός Ελλάδος), να ‘περιστρεφόμαστε’ (θυμάστε αλήθεια το πεζοτράγουδο του Κώστα Χατζή;) γύρω από χρέη, ομόλογα, επιτόκια, πετρέλαια (και τις τιμές τους), κομματικά παιχνίδια, να αλληλοτρωγόμαστε και να αλληλοκατηγοριόμαστε, κλείνοντας επιδεικτικά τα μάτια στο μοναδικό βέβαιο γεγονός ότι ‘μία ροπή, και ταύτα πάντα θάνατος διαδέχεται’.

ΥΓ. Αξίζει να παραθέσω το κείμενο του τραγουδιού:

Περιστρεφόμαστε...
κι εσύ κι εγώ κι οι άλλοι
περιστρεφόμαστε αναπνέοντας αιθάλη
περιστρεφόμαστε και κοιταζόμαστε
λέμε η ζωή δεν είναι αυτή που ονειρευόμαστε..
λέμε τι κρίμα διαρκώς να σκοτωνόμαστε
και αναλόγως ο καθένας βολευόμαστε
και πάμε σπίτι μας και ήσυχοι κοιμόμαστε
και περιστρεφόμαστε
κι εσύ κι εγώ κι οι άλλοι
κι όμως κοιμόμαστε με ήσυχο κεφάλι.
Περιστρεφόμαστε στου κόσμου την αυλή
κάτω απ’ την τέντα του γαλάζιου ουρανού μας
κι έχουμε γίνει ο καθένας μιά απειλή
μιά απειλή του φουκαρά του διπλανού μας
και κοιταζόμαστε..
λέμε ο κόσμος είναι ζούγκλα ε;
μη γελιόμαστε
κλαίμε λιγάκι όταν κάπως συγκινιόμαστε
στο "δε βαριέσαι"τελικά παραδινόμαστε
και πάμε σπίτι μας και ήσυχοι κοιμόμαστε
και περιστρεφόμαστε και κλαίνε τα πουλιά
στις παρυφές καθώς γυρίζουνε των λόφων
για μας που ήσυχοι αλλάζουμε φιλιά
στην εποχή των περιστρόφων...

Ακαδημαϊκή ιστορία ή έπος;

Οι αρθρογράφοι της Καθημερινής (ομολογουμένως ικανοί στον χειρισμό του πληκτρολογίου και του λεξιλογίου) επιστρατεύθηκαν πρόσφατα για να αιτιολογήσουν (και να υμνολογήσουν) την ‘υπερπαραγωγή’ του ομίλου τους, το ‘1821’ του ΣΚΑΪ. Τα επιχειρήματα γνωστά, τα έχουμε ξανακούσει πολλές φορές, ‘και μέρος τι πιστεύομεν’, κατά τον Απόστολο Παύλο. Ως απλός Έλληνας όμως θα ήθελα να υιοθετήσω μια πιο πρακτική στάση.

Νομίζω ότι έχει διαφορά η ακαδημαϊκή ιστορία (ως γνωστικό αντικείμενο που υπόκειται σε έρευνα, μελέτη και αναθεώρηση) από την ιστορία ως μέρος της παράδοσης ενός έθνους και ενός λαού (ας την αποκαλέσουμε θρύλο ή έπος, όχι μύθο). Η διαφορά τους είναι η ίδια που έχει το Η2Ο ως χημική ένωση από το ‘νεαρόν ύδωρ’, το γάργαρο νεράκι που δροσίζει τη δίψα του κορακιασμένου: όση ατομική θεωρία κι αν του σερβίρεις για τα δυο υδρογόνα και το ένα οξυγόνο, δεν πρόκειται να κορέσεις τη δίψα του. Δώστου όμως ένα ποτήρι νερό, και το πρόβλημα λύθηκε, και ο άνθρωπος ζωντάνεψε.

Που σημαίνει απλά ότι με την ακαδημαϊκή ιστορία και με τα επιχειρήματα τύπου «ναι μεν, αλλά» και «μια στο καρφί και μια στο πέταλο», δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε ούτε εθνικούς δεσμούς ούτε συνέχεια. Με σκοπό όχι την διαιώνιση κάποιου μίσους προς ‘προαιώνιους εχθρούς’ (αυτά συμβαίνουν κυρίως στο ποδόσφαιρο, με τα γνωστά αποτελέσματα), αλλά την επίγνωση ότι ‘ανήκουμε’ ως πρόσωπα σε μια μακρά ιστορική αλληλουχία γεγονότων, με τις καλές και τις κακές της στιγμές, για την οποία όμως είμαστε συνολικά περήφανοι. Η τεχνητή (και σκόπιμη, όπως φαίνεται) προσβολή της αλληλουχίας αυτής με την αμαύρωση προσώπων και θεσμών (π.χ. εκκλησία) και την αμφισβήτηση γεγονότων--εν ονόματι της ‘ιστορικής αλήθειας’-- μαδάει ακόμη περισσότερο το νήμα της ιστορικής συνέχειας στη συνείδηση του λαού μας. Αυτή ακριβώς η τακτική βρίσκει πολλούς Έλληνες κάθετα αντίθετους.

[Απεστάλη στην Καθημερινή 13/2/2011]

Διαβάστε ενδιαφέρουσες απόψεις και αναλύσεις για την Ιστορία και την... αναδόμησή της ΕΔΩ και ΕΔΩ (ιδίως το δεύτερο, με τίτλο 'Η τυραννία της Ιστορίας').

Κριτήριο

Αν κρίνω από την παντελή απουσία των τακτικών επαιτών από τα φανάρια της καθημερινής διαδρομής μου, η σημερινή γενική απεργία σημείωσε καθολική επιτυχία.

Τα ασημικά ή το χρυσάφι;

Κάτι σε πιάνει όταν διαβάζεις επώνυμους αναλυτές που βυθοσκοπούν, είτε ‘σοβαρά’ είτε ειρωνικά, τη φράση ‘αξιοποίηση ή εκποίηση εθνικής περιουσίας’ και που περιορίζουν τη συλλογιστική τους στο αν θα πουληθούν ή θα ενοικιασθούν (για 5, 50 ή 500 χρόνια) ακίνητα του δημοσίου ή ελληνικές εκτάσεις. Θυμίζουν τον χωρικό που πήγε για εξομολόγηση για πρώτη φορά, και βγαίνοντας είπε: «Με ρώτησε ο παπάς αν έκλεψα κότες, κατσίκες και γουρούνια, και είπα όχι. Ευτυχώς δεν με ρώτησε για το βόδι». Ω αγαθοί, γιατί δεν διευρύνετε λίγο τον ορίζοντά μας με το να αναρωτηθείτε φωναχτά (διότι δεν νομίζω ότι δεν το κάνετε ήδη στη σκέψη σας) μήπως η ‘περιουσία’ δεν είναι απλώς αναξιοποίητες πολυκατοικίες ή παραθαλάσσια φιλέτα για τουριστική εκμετάλλευση, αλλά υπέδαφος, ορυκτός πλούτος, ‘αμφισβητούμενα’ ερημονήσια ή μεγάλες παραμεθόριες ζώνες (βλ. Θράκη) που θα μπορούσαν να μετατραπούν σε χώρους ‘διευκολύνσεων’ (αυτή ήταν η φράση του Ανδρέα Παπανδρέου, όταν ‘έδιωχνε’ τις βάσεις από την Ελλάδα το 1981) για στρατιωτικούς σκοπούς υπερμεγέθων δυνάμεων με διηνεκείς βλέψεις στην περιοχή μας; Μήπως όλη η υπόλοιπη συζήτηση είναι απλώς η ‘στάχτη στα μάτια μας’; Θα ευχόμουν από καρδιάς τα ερωτήματα αυτά να είναι απλώς αποκυήματα της αχαλίνωτης φαντασίας μου.

Άσωτη χώρα

Κυριακή του Ασώτου σήμερα. Συνήθως διαβάζουμε την σχετική παραβολή ως ιστορία ενός προσώπου, και καμιά φορά τη συνδέουμε και με τον εαυτό μας, έστω και υποκριτικά. Νομίζω όμως ότι δεν θα πέφταμε έξω αν μεταφέραμε το πνεύμα της σε επίπεδο λαού ή κράτους, όπως η Ελλάδα σήμερα. Έχουμε συλλογικά αποδημήσει, όχι σε άλλη χώρα, αλλά σε άλλη νοοτροπία (lifestyle, προσωπικές επιλογές εκτός νόμου και κανόνων, θεσμοθετημένες αμαρτίες σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας ζωής, λατρεία της κτίσης και όχι του Κτίσαντος), διασκορπίσαμε την πατρική περιουσία ζώντας ασώτως. Και τώρα έπεσε λιμός, και προσπαθούμε (ακόμη...) να χορτάσουμε με τα κάθε λογής ξυλοκέρατα που τρώγαμε τόσα χρόνια. Ενώ το ζητούμενο είναι να «έλθουμε εις εαυτούς» και να επιστρέψουμε εκεί απ’ όπου φύγαμε: στην πίστη, την παράδοση, τις πραγματικές αξίες, την πατρική οικία. Για να το κάνουμε αυτό πρέπει να πιστεύουμε ότι Κάποιος μας αγαπάει και μας περιμένει, κοιτάζοντας κάθε στιγμή τον ορίζοντα για να μας δει από μακριά και να τρέξει να μας περιμαζέψει. Να συνειδητοποιήσουμε το αδιέξοδο στο οποίο οδηγηθήκαμε με τις προηγούμενες ‘ελεύθερες’ επιλογές μας και να αναλογισθούμε «πόσοι μίσθιοι περισσεύουσιν άρτων», ενώ εμείς λιμοκτονούμε. Μας εμποδίζει κανείς; Ποτέ δεν είναι αργά.

Το λάδι της μηχανής

Δεν προλάβαμε να απαριθμήσουμε τα ‘αμαρτήματα’ της καθημερινής μετακίνησης, και έρχεται σήμερα ο Κ. Ζούλας (‘Οπισθογενή... λαδώματα’, Καθημερινή) να μας θυμίσει πώς ακριβώς αποκτώνται τα διπλώματα οδήγησης στην Ελλάδα (με 250 ευρώ ‘λάδι’). Διαβάστε πρώτα το κείμενο, και αφού αγανακτήσετε επαρκώς, φτιάξτε ένα κίνημα πολιτών κατά του ‘λαδιού’, που φαίνεται δεν το χρειάζονται αποκλειστικά οι κινητήρες των αυτοκινήτων. Σκεφθείτε ότι το ‘λάδι’ αυτό δεν διευκολύνει μόνο την απόκτηση διπλώματος από καταρτισμένους οδηγούς, αλλά, πιθανώτατα κλείνει και τα μάτια των ‘εξεταστών’ μπροστά σε ποικίλες στραβοτιμονιές, αρκεί να πάρει ο υποψήφιος το χαρτί. Κι ύστερα μας φταίνε οι δρόμοι που σκοτωνόμαστε. Μάλλον γλιστρούν από το λάδωμα.

Καθημερινές ταλαιπωρίες

Μια εταιρεία ερευνών κατέγραψε τα «επτά αμαρτήματα» της καθημερινής μετακίνησης από και προς τη δουλειά στην Ελλάδα. Αντιγράφω από το ΒΗΜΑ (σε παρένθεση τα δικά μου σχόλια):

1. Κακοί ή και επικίνδυνοι οδηγοί [πώς εκπαιδεύθηκαν και πώς απέκτησαν δίπλωμα;]
2. Εκνευρισμός στο δρόμο [που είναι και κολλητικός...]
3. Ρύπανση και υπερβολικές θερμοκρασίες [μήπως κάνουμε περιττές μετακινήσεις επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο την ατμόσφαιρα;]
4. Ανεπαρκής ενημέρωση από τους αρμόδιους φορείς [στη Θεσσαλονίκη κάτι πάει να γίνει με την τηλεματική]
5. Καθυστερήσεις, διακοπές στη λειτουργία και στάσεις εργασίας στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς [μάλλον κατέχουν την πρώτη θέση τουλάχιστον στο Λεκανοπέδιο]
6. Αγενής συμπεριφορά από συνεπιβάτες [χυδαιολογία, φωνασκία, ακατάσχετη χρήση κινητών τηλεφώνων]
7. Δυσάρεστες οσμές ή δυσάρεστη αναπνοή συνεπιβατών [υπάρχουν συγκεκριμένα δρομολόγια με ιδιαίτερο πρόβλημα, αλλά θα με πούνε ‘ρατσιστή’ αν τα κατονομάσω].

Υπάρχει κάτι που μπορούμε ο καθένας μας να διορθώσουμε;

Πάσχοντες άνθρωποι

Θα ήταν για γέλια ως θέαμα, αν δεν ήταν τραγικό ως σύμπτωμα μιας δεινής πραγματικότητας: οι ‘επιτηρητές’ μας να εξαγγέλλουν προαποφασισμένη πολιτική, την οποία ‘αρνούνται’ κατηγορηματικά οι ‘έτεροι συμβαλλόμενοι’ πολιτικοί άνδρες της χώρας. Πλήθος τα καταγγελτικά δημοσιεύματα στον τύπο, οι δήθεν αποκαλύψεις της αλήθειας, την οποία πολλοί δημόσιοι γραφείς εξαρχής υποπτεύονταν, αλλά επέμεναν επί τόσους μήνες να παραμυθιάζουν το αναγνωστικό κοινό ότι «Δεν υπάρχει άλλος δρόμος από το Μνημόνιο». Ας είναι: είπαμε ότι η πικρή αλήθεια σερβίρεται με δόσεις, και η εικονική αγανάκτηση είναι κι αυτή μέρος της τεχνικής.

Διαλέγω ένα απόσπασμα από μια διαφορετική ανάλυση του Ν. Ξυδάκη (Καθημερινή 15/2/2011):

‘Η χώρα καλά τα πάει, οι πολίτες υποφέρουν - έτσι περιέγραψε την κατάσταση γνωστός λαϊκιστής πολιτικός. Ο στρογγυλός λόγος του καταφερτζή πολιτικού δεν μπορεί να κρύψει τη θεμελιώδη αντίφαση της σκέψης του: τι είναι η χώρα αν δεν είναι οι άνθρωποί της, ο λαός της, οι πολίτες; Αυτή η αντίφαση διατρέχει σήμερα τον λόγο των πολιτικών, που οδήγησαν τη χώρα στην καταστροφή, και τώρα πασχίζουν να πείσουν τους πολίτες ότι είναι άλλοι από την αφηρημένη χώρα τους και ότι αυτοί φταίνε για όλα τα δεινά της αφηρημένης χώρας.

Αυτός ο ισχυρισμός είναι πράγματι ιταμός, περισσότερο και από την αλαζονεία των υπαλλήλων της τρόικας. Δεν χρειάζεται να πάμε μακριά, ας σταθούμε σ’ ένα κείμενο ιδρυτικό της Ιστορίας, της πολιτικής σκέψης και της δημοκρατίας: «Άνδρες γαρ πόλις, και ου τείχη ουδέ νήες ανδρών κεναί». Μιλάει ο στρατηγός Νικίας προς τους αποκαρδιωμένους Αθηναίους, στην ολέθρια εκστρατεία της Σικελίας (Θουκυδίδης Η-77). Οι άνθρωποι είναι η χώρα, το κράτος, η δημοκρατία, δεν είναι τα κτίρια, τα πράγματα, τα πλοία, όταν αυτοί υποφέρουν, υποφέρει η χώρα'.

Άραγε είχε ο Νικίας κατά νουν τον λόγο του συγχρόνου του τραγικού ποιητή Σοφοκλή: ‘ουδέν εστιν ούτε πύργος ούτε ναυς έρημος ανδρών μη ξυνοικούντων έσω’; (Οιδίπους Τύραννος, στ. 56-57). Οι φιλόλογοι ίσως μπορούν να μας διαφωτίσουν σχετικά.

Μίζα και... μύζα

[Σκίτσο του Α. Πετρουλάκη, Καθημερινή 13/2/2011]

Όλοι την γράφουν με ιώτα, παρομοιάζοντάς την με το γνωστό εξάρτημα που δίνει εκκίνηση στη μηχανή του αυτοκινήτου. Σωστή η παρομοίωση, από την πλευρά του δότη. Λάθος ορθογραφία όμως από την πλευρά του λήπτη! Μύζα, με ύψιλον, έπρεπε να γράφεται, από το ρήμα ‘μυζώ’, κοινώς ρουφάω, όσο μπορώ περισσότερα, και με απαιτήσεις.

‘Ωσπερ οι λοιποί των ανθρώπων’

Του Τελώνου και του Φαρισαίου σήμερα, και καλό Τριώδιο! Εβδομήντα μέρες μέχρι το Πάσχα. Ακούγοντας ξανά σήμερα τη γνωστή Παραβολή, σκέφτηκα για πρώτη φορά πόσο αρνητικά επιδρούν πάνω μας οι συγκρίσεις με τους άλλους, όχι με την έννοια του πώς θα γίνω καλύτερος κι εγώ για να μοιάσω τον άλλο, αλλά του παραπάνω Φαρισαϊκού τύπου («Δεν είμαι σαν τους άλλους», «Δεν έκανα ό,τι και οι άλλοι», «Δεν έκλεψα όσα και εκείνος», κτλ). Όπως θα μας το έλεγε ο Αίσωπος, κοιτάζουμε την ‘έμπροσθεν πήραν’ που ‘γέμει αλλοτρίων κακών’, και όχι την όπισθεν που φέρει τα δικά μας. Απαιτούμε τη διόρθωση ή την τιμωρία των άλλων και αναδεικνύουμε την μηδαμινή ‘αξία’ μας μόνο απαξιώνοντας εκείνους. Που βέβαια, με τη σειρά τους, μας βλέπουν ακριβώς με τον ίδιο τρόπο. Φαύλος κύκλος.

‘Πωλείται’

‘Τα αφεντικά τρελάθηκαν’, αναγγέλλει μια εφημερίδα σήμερα, με αφορμή τις απαιτήσεις των εκπροσώπων των δανειστών μας, τις οποίες βεβαίως δεν γνωρίζαμε--Θεός φυλάξοι!--μάλιστα τις αποτασσόμεθα μετά βδελυγμίας. Ούτε ρωτάμε φυσικά ποιος κάλεσε τα ‘αφεντικά’ να μας συγυρίσουν το σπίτι--άλλα λόγια να αγαπιόμαστε. Εξάλλου, για όσα μας συμβαίνουν σήμερα, πάντα φταίει κάποιος προηγούμενος. Αυτό είναι εθνικός κανόνας, και αλίμονο αν αλλάζουμε τους κανόνες του παιχνιδιού κάθε φορά που δεν μας βολεύουν.

Εμείς όμως πρέπει να κάνουμε το χρέος μας. Ας ραπίσουμε λοιπόν με συλλογική υπερηφάνεια το χέρι των βεβήλων που τόλμησαν να μας υποδείξουν πώς να ενεργήσουμε ως κράτος. Ας τους βάλουμε και πιπέρι στο στόμα. Κι έπειτα ας τραγουδήσουμε όλοι μαζί το γνωστό λαϊκό άσμα, ελαφρώς τροποποιημένο για την περίσταση:

"Πωλείται όπως είναι επιπλωμένο
με χιλιάδες αναμνήσεις φορτωμένο,
Πωλείται, και το δίνω όσο κι όσο,
φτάνει, Θεέ μου, από την Τρόικα να γλιτώσω".

'Ελληναράδες'

Ακούσατε ποτέ π.χ. Άγγλους να χαρακτηρίζουν μερίδα συμπατριωτών τους ως ‘Αγγλαράδες’; Πώς θα το έλεγαν στα αγγλικά το αντίστοιχο επίθετο; Το ίδιο μπορεί να παρατηρήσει κανείς και για οποιαδήποτε άλλη εθνότητα. Μόνο οι Έλληνες έχουμε ανακαλύψει την κατηγορία (τόσο με την έννοια της ταξινόμησης όσο και με εκείνη της μομφής) των ‘Ελληναράδων’. Βέβαια μιλάμε και για ‘Γερμαναράδες’, αλλά αυτό αποτελεί απλώς κατοχικό κατάλοιπο. Είμαστε τελικά τόσο συμπλεγματικοί απέναντι στην εθνική μας ταυτότητα που δεν ξέρουμε αν μας πάει ή δεν μας πάει, αν πρέπει να τη φοράμε στο μέτωπό μας με καύχηση ή να την κρύβουμε επιμελώς στο τσεπάκι (μη τυχόν και μας κολλήσουν καμιά ρετσινιά...). Όταν βέβαια δεν την αποποιούμαστε τελείως. Τελικά, ίσως οι περισσότεροι Έλληνες (με την πιο αγνή και ειλικρινή έννοια του όρου) βρίσκονται εκτός των συνόρων της μαμάς πατρίδας, εκεί που η ελληνικότητα αποτελεί κοινωνικό συνδετικό κρίκο και όχι αντικείμενο χλεύης ή ισοδύναμο της ‘λέπρας’. Όσοι μένουμε στην επικράτεια, θα πρέπει να είμαστε είτε ‘γιαλαντζή’ είτε ‘Ελληναράδες’. Τρίτον τι αποκλείεται.

Προσκυνημένοι

‘1821 και σκοταδισμός’ επιγράφει το σημερινό του σημείωμα στην ‘Καθημερινή’ ο ‘Φαληρεύς’ (Στ. Κασιμάτης). Ντρέπομαι να επαναλάβω τα όσα γράφει--γιατί άλλωστε να ανεβάζω την πίεσή μου χωρίς λόγο; Αναρωτιέμαι όμως πόσο αμερόληπτος είναι άραγε στο γράψιμό του όταν υπερασπίζεται ένα ‘προϊόν’ του καναλιού που πληρώνει και τον ίδιο; Θα είχε την ίδια άνεση λόγου αν έπρεπε (ή αν τυχόν ήθελε) να ασκήσει κριτική στην ‘υπερπαραγωγή’ ενός μιντιακού ομίλου από τον οποίο εξασφαλίζει το βούτυρο στο ψωμί του; Και στο κάτω-κάτω, όπως έχει αυτός τη δική του άποψη για την ιστορία, γιατί δεν μπορεί να την έχει και κάθε άλλος πολίτης αυτής της χώρας; Επειδή ξαφνικά το ΣΚΑΪ αποφάσισε να μας διδάξει την ιστορία με νεοταξικές προδιαγραφές, πρέπει αμέσως όλοι να σπεύσουμε να υιοθετήσουμε τις εισηγήσεις του;
Ακριβώς επειδή δεν ανεχόμαστε αυτή την αυθαίρετη επιβολή της ιστορίας, τη σκοπιμότητα της οποίας έχουμε κάθε λόγο να υποπτευόμαστε, ιδίως στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία, ας αλλάξουμε κανάλι την ώρα της εκπομπής. Το μόνο που καταλαβαίνουν οι τηλεοπτικοί παράγοντες είναι τα ποσοστά της τηλεθέασης, και τα συνακόλουθα έσοδα από τις διαφημίσεις. Κι ας κατατάξουμε αρθρογράφους σαν τον ‘Φαληρέα’ στους προσκυνημένους.

Μάγος είσαι;

Να και κάτι για να γελάσουμε (που τόσο μας χρειάζεται). Όπως αναφέρει η σημερινή έντυπη Ελευθεροτυπία, στη Ρουμανία κυνηγούν τις μάγισσες, τα μέντιουμ και τις χαρτορίχτρες. Αφού πρώτα αποφασίσθηκε η επιβολή φόρου στα έσοδά τους (τί συντελεστή ΦΠΑ παρακρατούν άραγε;), τώρα προβλέπονται υψηλά πρόστιμα, ακόμη και φυλάκιση, σε περίπτωση που δεν πραγματοποιούνται οι προβλέψεις τους. Αγανακτισμένη η 'βασίλισσα των μαγισσών' δήλωσε ότι για τις λάθος προβλέψεις την ευθύνη έχουν τα χαρτιά και όχι αυτοί κι αυτές που τα 'διαβάζουν'. Όπως και νά 'χει το πράγμα, καιρός ήταν να μπούνε κάποια... ποιοτικά στάνταρ στο επάγγελμα!

Χωρίς λόγια

[Του Α. Πετρουλάκη, Καθημερινή 8/2/2011]

Για γέλια ή για κλάματα;

«Φάτε, μάτια!»

Γιατί άραγε υπάρχουν τόσες πολλές εκπομπές μαγειρικής στην τηλεόραση, και μάλιστα σε ώρες που το γαστρικό υγρό βρίσκεται σε έξαρση και μας κάνει να «πεινώμεν την εσχάτην πείναν», όπως έλεγε ο Λογιώτατος της ‘Βαβυλωνίας’; Πρώτα είχαμε την τακτική επίδειξη εκτέλεσης συνταγών, που αποτελεί την φυσική εξέλιξη της εκπομπής της ‘Πειραϊκής-Πατραϊκής’ (θυμάται άραγε κανείς τον κυρ-Στέλιο το μάγειρα, κάθε πρωί στις 11 στο ραδιόφωνο, πριν από το ‘Σπίτι των Ανέμων’, τον παλιό καλό καιρό;). Τώρα στη μόδα είναι οι ποικίλοι διαγωνισμοί επίδοξων ‘σεφ’ στην παρασκευή όλο και πιο σύνθετων εδεσμάτων, με όλο και πιο ‘ευτελή’ υλικά και σκεύη. Που οφείλεται το φαινόμενο; Μήπως αποτελεί εκδήλωση της αληθούς παροιμίας που διατείνεται ότι «ο πεινασμένος καρβέλια ονειρεύεται», ή μας προϊδεάζει για μια επερχόμενη πραγματικότητα όπου το μόνο φαγητό που θα τρώμε θα είναι εικονικό;
Σημειώνω εν παρόδω ότι τις προάλλες με κάποιον συνάδελφο αναπολούσαμε νοσταλγικά την αριστουργηματική φασολάδα, σερβιρισμένη με κομμένο κρεμμύδι και ταραμοσαλάτα, που μας ‘στύλωνε’ στις εφημερίες ως ειδικευόμενους. Το εστιατόριο του νοσοκομείου ‘χτυπούσε κόκκινο’ από την αθρόα προσέλευση τις μέρες εκείνες, που ήταν βέβαια Τετάρτες και Παρασκευές. Τυχαίο; Δεν νομίζω!

Υ.Γ. Για να γελάσετε πρωτόγνωρα, διαβάστε ένα απολαυστικό σχετικό κείμενο του Δ. Καμπουράκη (Έλεος, όχι άλλοι μάγειροι!). Χωρίς άλλα σχόλια.

Παράσχου, Κύριε!

Εντάξει, δεν έχουμε την απαίτηση να γνωρίζουν οι δημοσίως γράφοντες απταίστως αρχαία ελληνικά (και λατινικά, όπως ισχυριζόταν κολακευτικά επί χούντας μια εφημερίδα για την νεαρά κόρη Απριλιανού υπουργού). Ωστόσο όμως η φράση «εξακολουθούν να παράσχουν...» που διαβάζω σε καθημερινή εφημερίδα (όπως και άλλες ανάλογες μ’ αυτό το δύστυχο σύνθετο ρήμα, εδώ και χρόνια) θα έπρεπε να κινήσει τον φιλολογικό κόσμο της χώρας σε μια επίσημη ενημερωτική δημοσίευση/διαμαρτυρία, ότι δηλαδή το ρήμα στον ενεστώτα είναι ‘παρέχω’, και συνεπώς η παραπάνω φράση θα έπρεπε να γραφεί ορθά «εξακολουθούν να παρέχουν», ενώ σε αόριστο χρόνο θα μπορούσαμε κάλλιστα να πούμε π.χ. «αρνήθηκαν να παράσχουν».

‘Παράσχου, Κύριε’ το κοινό μυαλό και τις στοιχειώδεις γνώσεις που τόσο πολύ έχουμε στερηθεί!

Μνήμη Γέρου

Το ΒΗΜΑ μας θυμίζει οτι σαν σήμερα, το 1843, πέθανε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Επίκαιρο το θέμα, μια και διάφοροι κοντοπίθαροι και κοντόφθαλμοι αυτές τις μέρες ξαναγράφουν την ιστορία του ’21 σύμφωνα με τις επιταγές της Νέας Τάξης. Εμείς απλά ας αποτίσουμε φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης στον Γέρο του Μωριά, που πάλεψε με όλα τα θεριά της εποχής του, εγχώρια και εισαγόμενα, για να γίνει η Ελλάδα κράτος. Και για να μπορούν διάφοροι αργόσχολοι να γράφουν του κόσμου τις αηδίες σήμερα. Διαβάστε π.χ. την άποψη της Ξ. Κουναλάκη στην Καθημερινή, αλλά προσέξτε το... στομάχι σας. Στη σύνθετη εποχή που ζούμε, μόνο η ‘αναδιάρθρωση’ της ιστορίας μας έλειπε, αλλά βέβαια είναι κι αυτή βασικό όπλο στα χέρια του εκάστοτε Μεγάλου Αδελφού. Καίριος λόγος να μη την αποδεχθούμε, απ’ όποια πλευρά κι αν προέρχεται, όση διαφήμιση κι αν της γίνεται.

Ας καταγράψουμε μία μόνο υποθήκη του Γέρου, από τις πολλές που αυτός ο αγράμματος στρατηγός άφησε στο λόγο του στην Πνύκα (1838):

«Πρέπει να φυλάξετε την πίστη σας και να τη στερεώσετε, διότι όταν επιάσαμε τα άρματα, είπαμε πρώτα υπέρ Πίστεως κι ύστερα υπέρ Πατρίδος. Όλα τα έθνη του κόσμου έχουν και φυλάνε μία θρησκεία».

Breaking bad news

Η αναγγελία της διάγνωσης ενός καρκίνου ή όποιας άλλης δυσάρεστης είδησης στην ιατρική είναι μια τέχνη που απαιτεί ειδική εκπαίδευση, διάκριση και λεπτότητα από την πλευρά του γιατρού. Βασικός κανόνας είναι ότι μεταδίδουμε την είδηση σταδιακά, με παύσεις που επιτρέπουν στον ακροατή να αφομοιώσει όσα ήδη ελέχθησαν και να προετοιμασθεί να ακούσει τα χειρότερα.

Τα δυσάρεστα νέα δεν είναι μονοπώλιο της ιατρικής. Ήδη εδώ και πάνω από ένα χρόνο ζούμε αυτή την σταδιακή αναγγελία στην πολιτική-οικονομική πραγματικότητα της χώρας μας. Μόλις χωνέψουμε ένα στάδιο, αρχίζουν οι ‘διαρροές’ και τα παπαγαλίσματα για το επόμενο. Επιμήκυνση, αναδιάρθρωση, παράταση, συναινετική αναδιαπραγμάτευση, όπως θέλετε πέστε το (όλα ευφημισμοί για το ίδιο πράγμα είναι), όλο και συζητιέται περισσότερο στα άρθρα και τις συνεντεύξεις των Μέσων. Οι απαραίτητες ‘διαψεύσεις’ αποτελούν απλώς εκδήλωση του ψυχολογικού μηχανισμού της άρνησης και τεχνητή συντήρηση της ελπίδας, η οποία (όπως συνηθίζουμε να λέμε) «πεθαίνει πάντα τελευταία». Λάθος: προτελευταία. Διότι τελευταίος πεθαίνει πάντα ο άρρωστος.

Ακόμη και στην πιο βαριά αρρώστια, η αποδοχή της αλήθειας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μπει κανείς στη διαδικασία της θεραπείας, αναγνωρίζοντας τις παθογένειες και κάνοντας τα αναγκαία βήματα διόρθωσης. Η καλή πρόθεση και οι επιστημονικές γνώσεις του γιατρού δεν αρκούν: χρειάζεται οπωσδήποτε η συνεργασία του αρρώστου.

Το χωριό των πολυτέκνων

Να και κάτι διαφορετικό. Είδηση (ευχάριστη βέβαια) κατάντησε ότι υπάρχει χωριό στην Ελλάδα (Χρυσομηλιά Τρικάλων) που έχει κυρίως πολύτεκνες οικογένειες, κάτι που όχι πριν πολλές δεκαετίες ήταν ο κανόνας. Διαβάστε το σχετικό δημοσίευμα στο σημερινό ΒΗΜΑ. Είχαν άραγε περισσότερα σε αγαθά και κοινωνικές παροχές οι γονείς και οι παππούδες μας όταν μεγάλωναν τις δικές τους πολυμελείς φαμελιές; Δούλευαν και πίστευαν, και δεν περίμεναν τίποτε έτοιμο. Αυτά που έλειπαν ήταν κυρίως τα περιττά, που σήμερα κατακλύζουν τη ζωή μας χάρη στην παντοδυναμία της διαφήμισης και τον μιμητισμό μας. Το πού μας οδήγησε η τάση αυτή το βλέπουμε γύρω μας. Υπάρχει ελπίδα να αλλάξουμε πρότυπο ζωής;

Ο Δαμαστής των Λέξεων

Δανείζομαι τον τίτλο από εγκωμιαστικό κείμενο του λόγιου κληρικού π. Παναγιώτη Καποδίστρια για τον ποιητή και ακαδημαϊκό Τάκη Βαρβιτσιώτη, που έφυγε χθες υπέργηρος από τα εγκόσμια. Όσοι μύσται της τέχνης του λόγου, διαβάστε το, εις μνημόσυνον του εκλιπόντος.