Αλλαγή βάρδιας

‘Καλησπέρα,’ είπε ο Νέος μπαίνοντας βιαστικά, με κάποια ανησυχία στον τόνο της φωνής του. 'Μήπως άργησα;’

‘Καθόλου,’ απάντησε ο Παλιός, με τον αέρα της άνεσης που χαρακτηρίζει τους ομοίους του σε κάθε επαγγελματικό κλάδο, αλλά και εντελώς καλόκαρδα, με πλήρη κατανόηση προς τον άλλο. 'Είσαι στην ώρα σου. Αναλαμβάνεις υπηρεσία απόψε;’

‘Ναι, ακριβώς τα μεσάνυχτα.’

‘Τότε που φεύγω εγώ. Πώς σε προσέλαβαν; Πέρασες κανένα διαγωνισμό ΑΣΕΠ;’

Ο Νέος χαμογέλασε αμήχανα.

‘Όχι. Στον κλάδο μας δουλεύουμε μ’ ένα πανάρχαιο σύστημα. Τηρείται αυστηρά η επετηρίδα, και οι συμβάσεις γίνονται για περιορισμένη διάρκεια ενός έτους, χωρίς δυνατότητα ανανέωσης.’

‘Ξέρω,’ είπε ο Παλιός. ‘Τίποτε δεν αλλάζει εδώ και αιώνες. Μόνο που τους τελευταίους λίγους μήνες κάτι τέτοιους συμβασιούχους τους ονομάζουν σταζιέρ. Γαλλική λέξη,’ πρόσθεσε επεξηγηματικά. ‘Ακριβώς έτσι είχα μπει κι εγώ, μόνο που τότε δεν ήταν στη μόδα ο γαλλικός όρος. Φέτος κυκλοφόρησε πολύ.’

‘Σου φέρθηκαν καλά;’ ρώτησε ο Νέος τον προκάτοχό του.

‘Και ναι και όχι,’ είπε εκείνος. ‘Με το που αντίκρισαν για πρώτη φορά το πρόσωπό μου έκαναν χαρές μεγάλες, ενώ τώρα δεν βλέπουν την ώρα να φύγω. Θα το δεις κι εσύ μια μέρα. Αχαριστία, φίλε μου.’

Ο Νέος χαμογέλασε με κάποια αυτοπεποίθηση. Αυτοί οι παλιοί, σκέφθηκε. Ανέκαθεν πίστευαν ότι ο κόσμος τους χρωστάει καλύτερη μεταχείριση. Δεν είναι ποτέ ικανοποιημένοι. Γκρινιάζουν με το παραμικρό και για όλα.

(Οι καημένοι οι νέοι, σκεφτόταν ταυτόχρονα ο Παλιός. Νομίζουν ότι ο κόσμος τους ανήκει ενώ ακόμη δεν βγήκαν απ’ τ’ αυγό, και ότι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν και να αλλάξουν τα πάντα. Κάπως έτσι σκεφτόμασταν κι εμείς στην ηλικία τους βέβαια. Δεν αργήσαμε να προσγειωθούμε).

‘Μήπως έχεις κάτι να μου πεις πριν φύγεις;’ ρώτησε ο Νέος, περισσότερο από στοιχειώδη ευγένεια παρά από γνήσιο ενδιαφέρον. Άλλωστε, είχε τη δική του ’ατζέντα’ για τη θητεία του στην υφήλιο.

‘Οικονομική κρίση, ανισότητες, ανεργία, περιβαλλοντικές ανησυχίες, πείνα, κάτι πόλεμοι εδώ κι εκεί, πράγματα γνωστά και από προηγούμενες εποχές. Το διαφορετικό φέτος ήταν μια γρίπη που τη φόρτωσαν αρχικά στους χοίρους αλλά περισσότερο πείραξε τους ανθρώπους. Από τον Μάρτιο σχεδόν μόνο μ’ αυτήν ασχοληθήκαμε. Μέχρι που βγήκε το εμβόλιό της, και από τότε ασχολούμαστε περισσότερο με το εμβόλιο και λιγότερο με τη γρίπη,’ είπε ο άλλος, και γέλασε στεγνά με το μικρό αστείο του.

‘Υπάρχει κάποιος τόπος που θα πρέπει να προσέξω ιδιαίτερα;’

‘Θα σου συνιστούσα την Ελλάδα,’ είπε ο Παλιός. ‘Άργησε να συνειδητοποιήσει την κρίση που σιγόβραζε, έχει αποκτήσει πολλές κακές συνήθειες, και τώρα τρέχει και δεν φτάνει. Θα είναι τουλάχιστον ενδιαφέρον να δεις πώς θα χειρισθεί την κατάσταση η νέα κυβέρνησή της.’

Άπλωσε κι έσφιξε το χέρι του Νέου.

‘Παρά την πολύ σύντομη συνάντηση, χάρηκα που σε γνώρισα, και καλή σου τύχη, σταζιέρ 2010. Μετά Χριστόν, βέβαια, όπως κι εγώ,’ πρόσθεσε. ‘Ξέρεις, ίσως αυτό να είναι το κυριότερο προσόν μας. Σκέψου μόνο ότι ο συνονόματός σου που χαρακτηρίζεται ‘προ Χριστού’ δεν είναι γνωστός για τίποτε. Ακόμη και το όνομά του το απέκτησε μετά Χριστόν. Κάτι σημαίνει αυτό. Μη ξεχάσεις να το πεις και στον διάδοχό σου, σε ένα χρόνο από τώρα.’

Άνοιξε την εξώπορτα, και συγχρόνως σιωπηλά έδειξε στον Νέο το μπαλκόνι. Απ' έξω ακούγονταν κάτι συγκεχυμένες κραυγές που έμοιαζαν να φωνάζουν ’... πέντε... τέσσερα... τρία... δύο... ένα...!’ Με κάποιο δισταγμό πρόβαλε το κεφάλι του στο άνοιγμα. Και εντελώς ξαφνικά ο μαύρος ουρανός καταυγάσθηκε από προβολείς και δέσμες λέιζερ που ανέμιζαν στο άπειρο και δεκάδες πολύχρωμα πυροτεχνήματα που έσκαζαν με κρότο, στον οποίο προστέθηκαν ζητωκραυγές και χειροκροτήματα από ένα μεγάλο πλήθος που είχε μαζευτεί στην πλατεία. Τεράστια ηχεία άρχισαν να δονούν την ατμόσφαιρα με τους ήχους μιας ορχήστρας που περίμενε τόσην ώρα το σύνθημα για να θερμάνει την κρύα βραδιά. Κάπου μακριά το αυτί του πήρε τον ρυθμικό ήχο μιας καμπάνας, έπειτα κι άλλης. Χαμογέλασε ευχαριστημένος.

‘Σ’ ευχαριστώ, 2009 μετά Χριστόν,’ είπε γυρίζοντας προς τον συνάδελφό του. ‘Καλό σου ταξίδι στην Ιστορία.’

Του απάντησε μόνο ο ξερός κρότος της πόρτας που έκλεινε.

Έχουν κι άλλοι δικαίωμα στην άποψη

Ο Γ. Πρετεντέρης ξεσπαθώνει σήμερα στο ΒΗΜΑ εναντίον όσων διαμαρτύρονται για τον διορισμό συγκεκριμένης κυρίας (με αμφίβολα ακαδημαϊκά προσόντα και χαριστική τοποθέτηση στο ψηφοδέλτιο επικρατείας) ως Γενικής Γραμματέως στο Υπουργείο Παιδείας. Επιχείρημά του ότι η ουσία της δημοκρατίας είναι η συνύπαρξη των διαφορετικών απόψεων, ενώ, όπως ομολογεί, του είναι ‘βαθύτατα αδιάφορο τι υποστηρίζει η εν λόγω κυρία’. Καλές οι διαφορετικές απόψεις, και δικαίωμα του καθενός να τις έχει και να τις χαίρεται. Όμως ως Έλληνες πολίτες μας ενδιαφέρει βαθύτατα από ποια θέση καλείται να υποστηρίξει τις απόψεις του κάποιος. Με τη λογική του δημοσιογράφου, ο επόμενος αρχηγός της ΕΛΑΣ θα μπορούσε να είναι ένας αντιεξουσιαστής ή ένας έμπορος ναρκωτικών, αφού ‘μας είναι βαθύτατα αδιάφορο’ τι υποστηρίζει. Εξάλλου, όλοι όσοι διαφωνούν με τον προνομιακό διορισμό της κ. Δραγώνα τη διαφορετική τους άποψη εκφράζουν. Μήπως κάνω λάθος;

Χειμώνας στον Τροπικό της Χαλκιδικής

Παρά την πρωινή πυκνή ομίχλη η μέρα εξελίχθηκε σε εντυπωσιακά όμορφη και ζεστή, με αποτέλεσμα να μας παρασύρει σε μια από τις... τροπικές παραλίες της Χαλκιδικής. Μερικές από τις εικόνες που συναντήσαμε, προεικόνισμα των καλύτερων ημερών που σίγουρα (κάποια μέρα) θάρθουν.

Μια δίκη, 87 χρόνια μετά

Με δεδομένη την χρονοβόρα διαδικασία απονομής της δικαιοσύνης στη χώρα μας που σκιαγραφεί η Δώρα Αντωνίου (Καθημερινή 24/12/2009), πιστεύω ότι ο Άρειος Πάγος έχει πολύ πιο πρόσφατες και ‘καυτές’ υποθέσεις για να γεμίσει τα πινάκιά του από την επανάληψη της ‘Δίκης των Έξι’. Αν όντως χρειάζεται αναψηλάφηση της Δίκης αυτής, γιατί δεν ανατίθεται ως πτυχιακή ή διδακτορική εργασία σε έναν ή περισσότερους φοιτητές της Νομικής; Αν μη τι άλλο, θα έχουν κι ένα ισχυρό κίνητρο να την τελειώσουν όσο πιο γρήγορα (και σωστά) γίνεται.

Χριστός γεννάται σήμερον

Αφορμή παίρνω από τις κάρτες και τα διάφορα ευχητήρια μηνύματα στις τηλεοπτικές ή έντυπες διαφημίσεις. Αντί για την παραδοσιακή μας ευχή για ‘Καλά Χριστούγεννα!’ όλο και περισσότερο υιοθετούμε το άχρωμο, άοσμο και ά-Χριστο ‘Season’s Greetings’ (= ευχές της εποχής). Ούτε καν την εποχή δεν προσδιορίζουμε. Μας ‘σώζει’ ο επερχόμενος καινούργιος χρόνος, οπότε κολλάμε τα ‘χρόνια πολλά’ στην ‘καλή χρονιά’, και καθαρίσαμε. Χωρίς να σκεφτόμαστε ότι κι αυτή η χρονιά θα είναι ‘ΜΕΤΑ Χριστόν’.

Για να ξεφύγουμε κάπως από το ουδέτερο, ‘πολιτικά ορθό’ τέλμα μας, ας θυμηθούμε τον Οίκο ‘Χ’ του Ακαθίστου Ύμνου, που βέβαια σε μεγάλο του μέρος αναφέρεται στη Γέννηση του Χριστού. Ο ποιητής ‘παρηχεί’ τα γράμματα Χ-Ρ (χάριν, χρεωλύτης, χάριτος, χειρόγραφον), παραθέτοντας έτσι επανειλημμένα το συμβολικό μονόγραμμα του Χριστού, ακόμη και χωρίς να τον κατονομάζει:

‘Χάριν δούναι θελήσας οφλημάτων αρχαίων ο πάντων χρεωλύτης ανθρώπων, επεδήμησε δι’ εαυτού προς τους αποδήμους της αυτού χάριτος, και σχίσας το χειρόγραφον ακούει παρά πάντων ούτως: Αλληλούια’.

Αληθώς ετέχθη ο Κύριος!

Οικονομική κρίση και καρκίνος

Αν συγκρουσθούν δυο αυτοκίνητα, η αναζήτηση ευθυνών έχει σημασία, διότι ο υπαίτιος θα κληθεί να πληρώσει το κόστος. Το ίδιο κι αν γίνει ένα οποιοδήποτε ατύχημα ή ζημιά από ανθρώπινη πράξη ή παράλειψη. Στην περίπτωση της οικονομικής κρίσης που διέρχεται η χώρα μας η ζημιά είναι δεδομένη. Τι ωφελούν όμως οι ‘υψηλοί τόνοι’ της αντιπαράθεσης των κομμάτων για το ποιος δημιούργησε το χρέος και το έλλειμμα, όταν κανένα κόμμα δεν θα κληθεί να πληρώσει το μάρμαρο; Για να κάνουμε έναν ιατρικό παραλληλισμό, τα οικονομικά της Ελλάδας είναι σαν τον καρκίνο: ο τελευταίος σχεδόν ποτέ δεν έχει μια αποκλειστική αιτία, και η ανάπτυξή του δεν είναι υπόθεση ούτε του περασμένου μήνα ούτε του τελευταίου χρόνου, αλλά έχει ιστορία πολλών ετών ή και δεκαετιών. Η συζήτηση που γίνεται αυτές τις μέρες στη Βουλή (αλήθεια, γιατί κάθε χρόνο στο ‘παρά πέντε’ των διακοπών και του νέου έτους;) έχει θέμα τον προϋπολογισμό, δηλ. το τι σχεδιάζουμε να κάνουμε ως χώρα στον επόμενο χρόνο για να είμαστε σε θέση να φέρουμε πιο αισιόδοξα μηνύματα την αντίστοιχη μέρα στο μέλλον. Οι διαξιφισμοί και οι οξείες βολές του ενός και του άλλου ‘αγορητή’ για το τι έγινε ή δεν έγινε κάποτε δεν έχουν καμιά απολύτως αξία, ούτε καν ως φραστικά πυροτεχνήματα.

Σημ. Το ακόλουθο ανέκδοτο αποδίδεται στον Αϊνστάιν, αλλά δεν παίρνω όρκο γι’ αυτό. Ερώτηση: Ποιος είναι ο απαισιόδοξος; Απάντηση: Αυτός που λέει ότι δεν γίνεται να πάει χειρότερα η οικονομία. Ερώτηση: Και αισιόδοξος; Απάντηση: Αυτός που λέει «Γίνεται, γίνεται!».

Στον απόηχο της Κοπεγχάγης

[Σκίτσο του Α. Πετρουλάκη, Καθημερινή 20-12-2009]

Ίσως δεν αρμόζει ο κυνισμός για θέματα σοβαρά όπως η κλιματική αλλαγή, που επηρεάζει ήδη και θα επηρεάσει ακόμη περισσότερο στο μέλλον ολόκληρο τον κόσμο. Ωστόσο, βλέποντας τον τρόπο διεξαγωγής και την τύχη διασκέψεων όπως η πρόσφατη της Κοπεγχάγης κάνω μερικές σκόρπιες ‘αιρετικές’ σκέψεις, και δέχομαι αντίλογο ή κριτική:
- Το ‘περιβάλλον’ αποτελεί βολική πλατφόρμα αφενός για την άσκηση ‘επίσημης’ πολιτικής (από διάφορους υπουργούς και κυβερνήσεις) και αφετέρου για την άσκηση ενεργητικής ‘πολεμικής’ από κινήματα, φορείς και ομάδες που επιδιώκουν τη δημοσιότητα ακόμη και με τη βία. Όπως φαίνεται, το ‘φαίνεσθαι’ μετράει περισσότερο από το ‘πράττειν’.
- Κατ’ απομίμησιν των ιατρικών συνεδρίων, οι περιβαλλοντικές διασκέψεις αποτελούν μια ωραία ευκαιρία για παγκόσμιο τουρισμό, τόσο για τους συνέδρους όσο και για τους αντιφρονούντες (σκέφτηκε άραγε κανείς πόσες χιλιάδες τόννοι διοξείδιο του άνθρακα προστέθηκαν στην ατμόσφαιρα με αφορμή τη διάσκεψη της Κοπεγχάγης και μόνο;).
- Εντελώς ειλικρινά, και ανεξάρτητα από το τι θα αποφασίσουν ή θα πράξουν οι κρατούντες, ποιός από μας είναι διατεθειμένος να αλλάξει ριζικά τρόπο ζωής εν ονόματι της κλιματικής αλλαγής και μόνο; Πόσοι π.χ. θα αφήσουμε στην άκρη την καθημερινή χρήση των τεσσάρων τροχών; Χωρίς ιδιαίτερες τύψεις, δεν βάζω πρώτος υποψηφιότητα.
- Σε τελευταία ανάλυση, η υπέρμετρη αγωνία για το περιβάλλον είναι φυσική συνέπεια της μη αναγνώρισης της ύπαρξης Θεού ‘ποιητού ουρανού και γης, ορατών τε πάντων και αοράτων’. Ο οποίος τόσους αιώνες τώρα ‘διοικεί’ τα σύμπαντα με τρόπο που δεν επιδέχεται βελτίωση, και χωρίς να μας ζητήσει την κατά πλειοψηφίαν γνώμη μας. Χωρίς να αποσείουμε τις δικές μας ευθύνες, μήπως τελικά θα πρέπει να θυμηθούμε κι εκείνο που διαβάζαμε κάποτε στο Αναγνωστικό της Αρχαίας Ελληνικής: ‘Μάτην, ώ γεωργοί, σπείρετε και θερίζετε εάν μη τον Θεόν βοηθόν έχητε’;

Η ελληνικότητα των εορτών

Σας προτείνω να διαβάσετε ένα ωραίο και επίκαιρο κείμενο του Μητροπολίτη Σπάρτης κ. Ευσταθίου σχετικά με την ελληνικότητα των εορτών και με το πώς αυτή κινδυνεύει να χαθεί μέσα στην σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη εμπορική πραγματικότητα.
Τροφή για πολλές σκέψεις..., όσο είναι καιρός.

‘Ποτέ από το χρέος μη κινών’

Νομίζω ότι είναι στοιχειώδες ανθρώπινο χρέος να γράψει κανείς ένα in memoriam για τον Ιταλό μηχανικό Σέρτζιο Σιάνι που σκοτώθηκε προχθές στα Τέμπη από την πτώση βράχου, την ώρα που επιθεωρούσε επί τόπου το σκηνικό των κατολισθήσεων. Διευθυντής του εργοταξίου ήταν, αυτό που συνήθως ονομάζουμε ‘στέλεχος υψηλόβαθμο’. Θα μπορούσε να κάθεται στο γραφείο του και να παίρνει τηλεφωνικές αναφορές από υφισταμένους. Σε ξένο τόπο δούλευε. Με αμοιβή βεβαίως, αλλά κέρδιζε με την προσωπική του παρουσία και εργασία αυτά που έβγαζε. Το απέδειξε στην πράξη, μέχρι θανάτου. Θύμα της Υπεύθυνης (με κεφαλαίο) στάσης του στο έργο που είχε αναλάβει. Μια διαφορετική διάσταση σ’ αυτό που υπό άλλες συνθήκες θα χαρακτηριζόταν ‘τραγικό εργατικό ατύχημα’. Έστω και αργά, ας τον ευχαριστήσουμε για το παράδειγμα που έδωσε. Ο Θεός να τον αναπαύσει.

[Απεστάλη στην Καθημερινή]

Καρκινοβασίες

Η άρρωστή μου είναι 80 ετών. Έχει καρκίνο με μετάσταση στον πνεύμονα που διαβρώνει δυο σπονδύλους, και πονάει ανυπόφορα. Δεν βρίσκεται μεν σε τελικό στάδιο, αλλά θεραπευτικά είναι μετέωρη. Από τότε που τελείωσε τη χημειοθεραπεία της οι ογκολόγοι διέκοψαν τις σχέσεις μαζί της. Για τους πόνους της πηγαίνει από νοσοκομείο σε νοσοκομείο. Στο ερώτημα «Τι μπορώ να κάνω;» η απάντηση είναι κάθε φορά μια νέα συνταγή για παυσίπονα, χωρίς αποτέλεσμα πλέον. Κανείς δεν της μίλησε ποτέ για ανακουφιστική ακτινοθεραπεία.

Κι εγώ που της το πρότεινα, τι κατάλαβα; Από τα τρία δημόσια νοσοκομεία που διαθέτουν ακτινοθεραπευτικά τμήματα στη Θεσσαλονίκη, στο ένα (Θεαγένειο) της απάντησαν ότι δεν μπορούν να κάνουν τίποτε, χωρίς άλλες εξηγήσεις. Στο δεύτερο (ΑΧΕΠΑ) έχουν προσωπικό και εξοπλισμό, αλλά περιμένουν την άδεια λειτουργίας του τμήματος από τον ‘Δημόκριτο’, εδώ και δεν ξέρω πόσους μήνες. Το τρίτο (Παπαγεωργίου), όπως πληροφορήθηκα, δεν έχει τεχνολόγους ακτινοθεραπείας, και γι’ αυτό έπαψε να παίρνει καινούργιους ασθενείς. Η λύση που απομένει; Προσφυγή σε ιδιωτικό θεραπευτήριο που κάνει ακτινοβολίες, με την ανάλογη χρέωση φυσικά.

Κάποτε πρέπει να αρχίσουμε στη χώρα αυτή να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Όχι μόνο υστερούμε απελπιστικά στην ανάπτυξη της ανακουφιστικής φροντίδας για τους καρκινοπαθείς (κάτι που διαθέτει ακόμη και η Ουγκάντα), αλλά αφήνουμε να υπολειτουργούν και οι υπάρχουσες δομές και υπηρεσίες. Πριν αρχίσω να χτυπώ το κεφάλι μου στον τοίχο από τη σύγχυση, ποιά πόρτα να προτιμήσω: του Ιατρικού Συλλόγου; Του Υπουργείου Υγείας; Ή μήπως του Εισαγγελέα υπηρεσίας;

[Δημοσιεύθηκε στο ΒΗΜΑ 24/12/2009]

Πολιτικές νεκροτομές

Με αίσθημα απογοήτευσης άκουσα σε πρωινή ειδησεογραφική εκπομπή να αναγγέλλεται η επικείμενη σύσταση εξεταστικών επιτροπών για διάφορα σκάνδαλα της πρόσφατης νεοελληνικής ιστορίας. Θα ερευνηθούν, λέει, υποθέσεις όπως η Siemens, τα ομόλογα, ακόμη και το χρηματιστήριο. Για ποιό σκοπό, και με τί αποτέλεσμα;
Δεν είμαι υπέρμαχος της συγκάλυψης, ούτε και έχω οποιοδήποτε συμφέρον να μείνουν κάποια πράγματα στην αφάνεια. Ωστόσο, με την εμπειρία της δημόσιας ζωής τα τελευταία χρόνια, μπορώ να φαντασθώ ποιο θα είναι το αποτέλεσμα μιας τέτοιας ενέργειας. Διάλογοι του τύπου: «Εσείς φταίτε!» «Ναι, αλλά εσείς φταίτε περισσότερο!» «Ναι, αλλά πριν από μας είσασταν εσείς», και άλλα σχετικά. Αντεγκλήσεις, διαξιφισμοί και αλληλομαχαιρώματα, άφθονη τροφή για τις ποικίλες εκπομπές ‘κοινωνικής κριτικής’ (κουτσομπολιό), και χάσιμο πολύτιμου χρόνου χωρίς κανένα απολύτως ουσιαστικό αποτέλεσμα, σε μια εποχή που χρειαζόμαστε σοβαρότητα, υπευθυνότητα, και κυρίως ενέργειες που από δω και στο εξής να μην αφήνουν σκιές υποψίας.
Όπως και στην ιατρική πράξη, έτσι και στη δημόσια ζωή η ‘νεκροτομή’ κάποιων υποθέσεων έχει αξία όχι απλώς για να ικανοποιήσουμε την περιέργειά μας, αλλά κυρίως για να μας διδάξει πώς να αποφύγουμε παρόμοια λάθη ή καταστάσεις στο μέλλον. Και δεν νομίζω ότι έχουμε αποκτήσει ακόμη την ωριμότητα να διδασκόμαστε από το παρελθόν μας.

Avatar

Διαβάζω στο σημερινό ΒΗΜΑ για την (επ)έλευση της φερώνυμης κινηματογραφικής ταινίας, και μένω στην τελευταία, αλλά όχι ασήμαντη, φράση του δημοσιεύματος, ότι δηλ. η εν λόγω ταινία στοίχισε 500 εκατομμύρια δολάρια. Τζάμπα πράμα, όπως θα λέγαμε σε απλά ελληνικά. Εν μέσω οικονομικής κρίσης είναι ό,τι καλύτερο για να ‘ανεβάσει’ (δηλ. να ανεβάσουμε, οι διάφοροι ανά την υφήλιο ιθαγενείς) την βιομηχανία του Χόλιγουντ. Και όχι μόνο, μια και μας περιμένει, σύμφωνα με το δημοσίευμα πάντα, μια καταιγίδα από εμπορικές δημιουργίες, όπως βιντεοπαιχνίδια, κούκλες, σήματα, ρούχα και ό,τι άλλο τεχνολογικά εξελιγμένο, ώσπου να υπερκαλυφθεί το κόστος. Πόση δύναμη (και διάθεση και δυνατότητα) αντίστασης διαθέτουμε άραγε;

Χωρίς λόγια

[Του Α. Πετρουλάκη, Καθημερινή 12/12/2009]

Παγκόσμια Ημέρα κατά της Διαφθοράς

Εορτάσθηκε χθες, και η ύπαρξή της σημαίνει βέβαια ότι η αρρώστια δεν περιορίζεται στα ελληνικά σύνορα.

Τι είναι διαφθορά; Με τους όρους της χθεσινής ημέρας θα λέγαμε ότι ‘διαφθορά είναι η παράνομη προσφορά ή απαίτηση αμοιβής για ένα αγαθό ή υπηρεσία που εκ του νόμου παρέχεται δωρεάν’. Έτσι εξ ορισμού η διαφθορά αυτή αναφέρεται σε παράνομη συναλλαγή μεταξύ ιδιωτικών συμφερόντων από τη μία και του επισήμου κράτους από την άλλη. Δύσκολο να ξεδιαλύνει κανείς αν η συναλλαγή αυτή αρχίζει ως προσφορά ή ως απαίτηση (άλλωστε, σίγουρα η κότα έκανε το αυγό; Το ερώτημα παραμένει αναπάντητο). Μπορώ όμως να φανταστώ ότι ορισμένες τουλάχιστον περιπτώσεις ίσως να ξεκίνησαν από δωράκια ευγνωμοσύνης για κάποια παρασχεθείσα καλή (και νόμιμη) υπηρεσία, και ‘γλύκαναν’ τον αποδέκτη που άρχισε να θέτει πλέον την ‘ευγνωμοσύνη’ ως προϋπόθεση για να προσφέρει την αντίστοιχη υπηρεσία. Με τον εθισμό έρχεται βέβαια και η εξάρτηση, που οδηγεί σε αύξηση της ‘δόσης’: άλλη η ταρίφα για να επιτύχεις μια εξυπηρέτηση που δικαιούσαι (π.χ. έκδοση νόμιμης οικοδομικής άδειας), και--φαντάζομαι--πολλαπλώς άλλη για να υπερπηδήσεις κάποια ‘κωλύματα’ (π.χ. να ξεπεράσεις κατά δυο ορόφους το επιτρεπόμενο όριο).

Θεραπεία της νόσου; Αυτή την αφήνουμε στους αρμόδιους. Ίσως καλύτερη είναι η πρόληψη, που δεν μπορεί παρά να βασίζεται στην όσο το δυνατόν έγκαιρη διαμόρφωση υγιούς συνείδησης, που δεν θα επιτρέπει τον κάτοχό της να γίνεται ούτε δωροδότης ούτε δωρολήπτης για παράνομο σκοπό.

Για να μη ξεχνούμε τον... παγκόσμιο χαρακτήρα της διαφθοράς, ας πούμε και ένα ανέκδοτο. Μια φορά στην Πόλη ρωτήσαμε τον ελληνόφωνο ξεναγό μας (ας μην τον... καταδώσω) αν στα τουρκικά νοσοκομεία υπάρχει ‘φακελάκι’. «Αυτό που εσείς λέτε φακελάκι εδώ το λέμε,,, τσουβαλάκι!» μας απάντησε γελώντας. Ίσως λόγω της διαφοράς του νομίσματος.

Κοινωνικό AIDS

Μερικές λέξεις και έννοιες χωρίς τις οποίες θα μπορούσα άνετα να ζήσω:

• Κατάληψη: πολιτικός ‘ευφημισμός’ που περιλαμβάνει και εξιδανικεύει κάθε είδους έκνομη πράξη, από ποικίλες μερίδες της κοινωνίας (αν αντί για κτίρια οι διάφοροι ‘καταληψίες’ άρπαζαν και κατέστρεφαν π.χ. ένα υπουργικό αυτοκίνητο, θα είχαν την ίδια ανεκτική αντιμετώπιση;)
• Άσυλο: ειδικά όταν προσδιορίζεται ως ‘Πανεπιστημιακό’ (του δώσαμε και τριτοβάθμιο χαρακτήρα, να μη βασκαθούμε). Το υπ’ αριθμόν 1 άγος της σύγχρονης μεταπολιτευτικής Ελλάδας.
• Αποκλεισμός (π.χ. δρόμων, διοδίων, λιμανιών, χωματερών και άλλων χώρων που εξυπηρετούν το κοινωνικό σύνολο).
• Πανεκπαιδευτικά συλλαλητήρια: έχουν τόση σχέση με την Παιδεία όση και ο φάντης με το ρετσινόλαδο. Αποκλειστικά και μόνο ασκήσεις επαναστατικής γυμναστικής συγκεκριμένων πολιτικών χώρων.

Επειδή οι περισσότερες απ’ αυτές τις ενέργειες χρησιμοποιούνται ως προκαλύμματα παρανομίας, και επειδή όλες έχουν σημαντικό οικονομικό κόστος, άμεσο (π.χ, πρόσθετη φορολόγηση για κάλυψη ζημιών) ή έμμεσο (π.χ. απώλεια εισοδήματος από εργαζομένους, καταστροφή ευπαθών ειδών, παρακώλυση συγκοινωνιών κτλ.), θα πρέπει να αναλογισθούμε σε τι βαθμό αναισθησίας έχουμε φτάσει ώστε να τις αποδεχόμαστε ως ‘φυσιολογικές’ εκδηλώσεις της καθημερινής μας ζωής, χωρίς να αντιδρούμε. Μια τέτοια κατάσταση στην Παθολογία λέγεται AIDS, και ο οργανισμός που την φέρει είναι καταδικασμένος.

Υποστολές και επάρσεις

Στην ιστορία του Ελληνικού κράτους μετά την Επανάσταση του 1821 η ελληνική σημαία μόνο μία φορά υπεστάλη στην Αθήνα, το 1941 από τους Ναζί, που ύψωσαν στην Ακρόπολη τη σβάστικα. Το ίδιο φαινόμενο είδαμε, με αίσθημα ύψιστης ντροπής και απελπισίας, να επαναλαμβάνεται προχθές στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας: μια κοκκινόμαυρη σημαία (πώς μοιάζουν τα ομοειδή...) υψώθηκε στη θέση της Γαλανόλευκης: έμβλημα του ενός φασισμού που απλώς μεταλλάχθηκε σε ‘αντιεξουσία’.

Ενδιαφέρουσα σημείωση: Στην Ουγγαρία αποτελεί ποινικό αδίκημα (και τιμωρείται με πρόστιμο) η δημόσια επίδειξη ολοκληρωτικών συμβόλων, όπως η σβάστικα, το σήμα των SS, αλλά και το σφυροδρέπανο. Κάτι ξέρουν από κάθε είδους φασισμό στη χώρα αυτή [ΠΗΓΗ].

Εξόδιον

Το 2009 ήταν χρονιά στην οποία έφυγαν από τον κόσμο αυτό πολλοί πνευματικοί άνθρωποι. Μετά τον Μητροπολίτη Κιλκισίου Απόστολο, τον Διδυμοτείχου Νικηφόρο, τον ιερομόναχο Συμεών του Essex και τον π. Ευσέβιο Βίττη, σήμερα προπέμψαμε τον Μητροπολίτη Λαγκαδά Σπυρίδωνα. Έναν άνθρωπο που, πριν ‘τελειωθεί εν ασθενεία’, υποδειγματικά ηγήθηκε επί 42 χρόνια της πνευματικής ζωής μιας ολόκληρης επαρχίας, η οποία τον αποχαιρέτισε με βαθιά ευγνωμοσύνη και αγάπη. Η εικόνα της Εκκλησίας που πενθούσε τον Πατέρα της ήταν πραγματικά συγκινητική. Να έχουμε όλοι την ευχή του.

Κάτι που σκέφτηκα, με αφορμή και την σημερινή επέτειο του θανάτου του Αλέξη. Οι ύμνοι και τα κείμενα της εξοδίου ακολουθίας είναι τα ίδια για μικρούς και μεγάλους, για τον ξαφνικά χτυπημένο από σφαίρα μαθητή και για τον πολυβασανισμένο από ανίατο νόσημα γηραιό επίσκοπο: όλοι οι άνθρωποι, ‘βασιλεύς ή στρατιώτης, πλούσιος ή πένης ή δίκαιος ή αμαρτωλός’, με τα ίδια λόγια απευθύνονται στον ‘κυριεύοντα νεκρών και ζώντων’, το ίδιο έλεος αποζητούν, την ίδια ανάσταση νεκρών ελπίζουν και προσδοκούν. Αυτό που εμείς βλέπουμε ως τραγικό τέλος (με οποιαδήποτε μορφή) δεν θα κριθεί ούτε από μας ούτε με τα δικά μας σταθμά. Ίσως κάτι θα πρέπει να μας διδάξει αυτό.

Συνηγορία του διαβόλου

Επειδή πολλά θα ακουστούν και θα γραφούν για την επέτειο του θανάτου του Αλέξη Γρηγορόπουλου, κάποιος θα πρέπει να κάνει τον ‘συνήγορο του διαβόλου’, και να θέσει ερωτήματα που η ‘πολιτική ορθότητα’ ίσως δεν επιτρέπει. Λοιπόν, αν βγω στο δρόμο, σηκώσω μια πέτρα και την εκσφενδονίσω εναντίον ενός πεζού ή ενός αυτοκινήτου (άσχετα αν φοράει στολή ή έχει κάποια ιδιαίτερα διακριτικά), διαπράττω ή όχι αξιόποινη πράξη; Αν εκείνος που θα δεχθεί την πέτρα (άσχετα αν φοράει ή όχι στολή) μου την επιστρέψει με πιο εύστοχο τρόπο και με χειρότερο αποτέλεσμα, θα έχει ή όχι ελαφρυντικά για την ενέργειά του; Υπάρχουν κατηγορίες πολιτών (με ή χωρίς στολή) που αποτελούν ‘θεμιτό στόχο’ λιθοβολισμού χωρίς ποινικές συνέπειες; Αν ναι, τότε πώς ζητούμε από τους ανθρώπους αυτούς να εκτίθενται καθημερινά σε απρόκλητες επιθέσεις χωρίς το δικαίωμα της αντίδρασης; Ίσως όλοι θα επιθυμούσαμε να ισχύει το Χριστιανικό ιδεώδες ‘αν κάποιος σε ραπίσει στο ένα μάγουλο, γύρισέ του και το άλλο’, αρκεί εμείς να εξαιρούμασταν από την εφαρμογή του. Χωρίς να επιθυμώ με κανένα τρόπο να υποβαθμίσω την τραγικότητα του χαμού ενός νέου ανθρώπου ή την ευθύνη του δράστη για την ακραία αντίδρασή του, οφείλω να καταθέσω τα ερωτήματα αυτά, έστω με ρητορική μορφή και μη περιμένοντας, υπό τις παρούσες συνθήκες, να πάρω έλλογες απαντήσεις. Ιδίως από εκείνους που δίδαξαν τον νεαρό Αλέξη, με λόγια ή με έργα, ότι μπορεί κανείς να πετάει πέτρες χωρίς συνέπειες.

Θανατική ποινή

Μαθαίνουμε από τις σημερινές εφημερίδες ότι στο Τενεσή των ΗΠΑ θανατώθηκε χθες κατάδικος που βρισκόταν φυλακισμένος σχεδόν τριάντα χρόνια περιμένοντας την εκτέλεση. Με την ευκαιρία του γεγονότος αυτού μαθαίνουμε ακόμη ότι οι θανατοποινίτες στις ΗΠΑ περνούν κατά μέσον όρο 12 χρόνια στη φυλακή πριν εκτελεσθεί η ποινή, περιμένοντας να τελεσιδικήσουν οι διάφορες εφέσεις, αναστολές, ακυρώσεις, αιτήσεις χάριτος κ.τ.λ.
Μπορεί άραγε κανείς να μας απαντήσει πειστικά σε τι διαφέρει μια τέτοια εκτέλεση από την πρωτόγονη ‘βεντέτα’, όπου κάποιος παίρνει μετά από πολλά χρόνια ‘το αίμα του πίσω’ σκοτώνοντας εκείνον που τον αδίκησε ή τον πρόσβαλε; Σε απλά ελληνικά μια τέτοια ενέργεια δεν λέγεται ποινή: Δεν σωφρονίζει κανέναν, δεν διορθώνει καμία αδικία, δεν αποκαθιστά κανενός είδους έννομη τάξη. Είναι απλώς η εκδίκηση μιας πολιτισμένης κοινωνίας που καλλιέργησε και δίδαξε συστηματικά την απανθρωπία (βλ. τις ‘υπερπαραγωγές’ του Χόλιγουντ και της τηλεόρασης), αλλά δεν μπορεί να την ανεχθεί να ξεσπά επάνω της.

Κρίνα του αγρού

'Καταμάθετε τα κρίνα του αγρού... ου κοπιά ουδέ νήθει... Λέγω δε υμίν ότι ουδέ Σολομών εν πάση τη μεγαλοπρεπεία αυτού περιεβάλλετο ως έν τούτων. Ει δε τον χόρτον του αγρού, σήμερον όντα και αύριον εις κλίβανον βαλλλόμενον, ο Θεός ούτως αμφιέννυσιν, ου πολλώ μάλλον υμάς, ολιγόπιστοι;'

Μια σύγκριση της γνωστής αυτής θεώρησης της ζωής, όπως εκτίθεται με λίγες γραμμές στην Επί του Όρους Ομιλία, με τον σύγχρονο καταναλωτικό τρόπο ζωής που αβασάνιστα έχουμε όλοι μας υιοθετήσει ίσως έχει πολλά να μας διδάξει.

Πρωτόκλητος

Μνήμη του Αγ. Αποστόλου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου σήμερα (θρονική εορτή του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως), και ευκαιρία να θυμηθούμε οπτικά τον ωραίο ναό που φιλοξενεί την κάρα του στην Πάτρα. Η επίσκεψη ήταν λίγες μέρες μετά τη μνήμη του, και ο ναός ήταν ακόμη στολισμένος με τους χιαστούς σταυρούς που θυμίζουν το μαρτύριο του Αγίου. Ας έχουμε τις πρεσβείες του.

Εισαγγελική γρίπη

Αξιοζήλευτο το επιστημονικό ενδιαφέρον του εισαγγελέα Ρόδου, που, όπως μας πληροφορούν οι εφημερίδες, αποφάσισε να εφαρμόσει την δικονομική μεθοδολογία (επείγουσα προκαταρκτική εξέταση) προκειμένου να απαντήσει στις ‘ενστάσεις ιδιωτών ιατρών για τις παρενέργειες που μπορεί να υπάρξουν από τον εμβολιασμό’ [Καθημερινή 27/11/2009]. Η έμφαση είναι δική μου: η εξέταση δεν αναφέρεται σε κάτι ύποπτο που ήδη συνέβη, αλλά στην ενδεχόμενη μελλοντική εμφάνιση παρενεργειών. Με το πνεύμα αυτό, η ενέργεια αυτή είναι κάπως ανάλογη με το να αναλάβει π.χ. ένα μικροβιολογικό εργαστήριο να αποφανθεί, μετά από ανάλογες εξετάσεις, αν ΘΑ είναι ένοχος κάποιος που μπορεί αύριο να κατηγορηθεί για ένα αδίκημα. Φαίνεται ότι μετά το ΚΕΕΛΠΝΟ και την Επιτροπή Πανδημίας τον τελευταίο λόγο για τους εμβολιασμούς θα τον έχει ο Άρειος Πάγος. Καλά πάμε.

Ψυχραιμία!

Η μόνιμη απάντηση των κάθε είδους ‘ειδικών’ στον κάθε είδους πανικό. Σεισμικές δονήσεις, καιρικά φαινόμενα, υγειονομικά προβλήματα, ποικίλες απειλές (πραγματικές ή εικονικές), όλα δοκιμάζουν κατά καιρούς την ψυχική αντοχή μας και τη... θερμοκρασία του αίματός μας. Κοντά σ’ όλα αυτά και οι κάθε τόσο ‘μαύρες μέρες’ των χρηματιστηρίων και των άλλων οικονομικών οργανισμών. Ούτε το Ντουμπάι δεν γλίτωσε από την ‘αδηλότητα του πλούτου’: τα ψεύτικα νησιά στον ωκεανό και τα ουρανομήκη κτίριά του φαίνεται ότι στηρίζονται σε πήλινα πόδια. Και δώστου κλάμα στις ‘αγορές’, και δώστου πανικός και ρευστοποιήσεις τίτλων και σπασμωδικές κινήσεις. Και δώστου εκκλήσεις ‘ειδικών’ για ψυχραιμία.

Άγγελος κακών

Ομολογώ ότι λυπούμαι τον (εκάστοτε) διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος. Κανένας δεν ακούει ευχάριστα τα πορίσματα και τις εκθέσεις που ως εκ της θέσεώς του είναι υποχρεωμένος να καταρτίζει. Είναι--ας πούμε--αυτός που κρατάει το κεντρικό ‘βαλάντιο’, που ξέρει (καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο) πόσα έχουμε και πόσα χρωστάμε ως κράτος ανά πάσα στιγμή. Και είναι αναγκασμένος να εκθέτει πραγματικά στοιχεία και όχι να χαϊδεύει τα αυτιά των πολιτών. Όσο μεγαλύτερη η απόκλιση ανάμεσα στα δικά του μεγέθη και τους σχεδιασμούς, τις υποσχέσεις και τα ταξίματα των πολιτικών, τόσο μεγαλύτερη η δυσαρέσκεια που προκαλεί. Συνήθως η εύκολη απάντηση είναι να τον βάζουν στο στόχαστρο είτε οι κυβερνώντες (διότι λέει την αλήθεια που εκείνοι δεν πολυσυμπαθούν) είτε οι πολίτες (διότι τους κομίζει μαύρα μαντάτα). Ωστόσο, με το να πετροβολάς αυτόν που σου αναγγέλλει την χρεοκοπία δεν γλιτώνεις από τις συνέπειές της. Στην αρχαία τραγωδία ο Οιδίποδας οργισμένος κατηγορεί τον μάντη ότι είναι "τυφλός τα τ' ώτα τον τε νουν τα τ' όμματα". Μόνο που στο τέλος βγάζει ο ίδιος τα μάτια του. Όταν είναι πλέον αργά.

Το ΕΣΥ και ο καθένας μας

Εξαιρετικά εύστοχες στη λιτότητά τους οι παρατηρήσεις του Κ. Λεονταρίδη για την ‘αντισυνταγματικότητα’ του ΕΣΥ [Καθημερινή 21/11/2009]. Ας μου επιτραπεί να επισημάνω κάτι που έχω γράψει κατά καιρούς σε διάφορους χώρους, ελπίζοντας ότι μια μέρα κάποιοι μπορεί να το προσέξουν. Η θεμελιώδης αρχή για τη λειτουργία του συστήματος (χωρίς την οποία δεν μπορεί να λέγεται Εθνικό) είναι η ισοτιμία στην πρόσβαση και τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Αυτό πρακτικά σημαίνει Ενιαίο Φορέα Ασφάλισης Υγείας, ανεξάρτητο από επάγγελμα, συντάξεις, εφάπαξ και άλλες παροχές, στον οποίο θα ανήκουν όλοι οι πολίτες από τη γέννηση ως το θάνατό τους ως άμεσα μέλη του (και όχι ως «έμμεσα ασφαλισμένοι» από τους γονείς, τους συζύγους ή τα παιδιά τους--άραγε όταν αρρωσταίνουν είναι «έμμεσα ασθενείς»;).

Ενιαία ασφάλιση σημαίνει ότι ο καθένας δικαιούται ό,τι δικαιούνται και όλοι οι άλλοι. Σημαίνει ότι οι περιορισμοί και οι κανόνες ισχύουν για όλους. Σημαίνει ότι όλοι σέβονται εξίσου το Σύστημα διότι όλοι περιμένουν φροντίδα από αυτό. Σημαίνει τελικά οικονομία διότι απλουστεύει σημαντικά τη γραφειοκρατία και την διοικητική υποστήριξη που χρειάζεται ένα πολυδαίδαλο ασφαλιστικό καθεστώς σαν αυτό που έχουμε σήμερα.

Αν το Σύστημα Υγείας δεν στηθεί πάνω σε μια τέτοια βάση, νομίζω ότι είναι υποκριτικό και μάταιο να συζητούμε για οτιδήποτε άλλο. Ίσως η επικείμενη αναγκαστική αναψηλάφηση του ασφαλιστικού αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για να τεθεί το θέμα αυτό τουλάχιστον σε διαβούλευση.

[Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή 13/12/2009]

Καιρού επιτρέποντος

Μπαίνει στο σπίτι ή το αυτοκίνητό μας με την άνεση ενός παλιού φίλου ή συγγενούς. Συχνά κρεμόμαστε από τα χείλια του για να προγραμματίσουμε τις ασχολίες μας, όπως θα κάναμε με τις συμβουλές ενός σοφού παππού ή θείου. Μας μιλάει πάντα με ευγένεια, και γενικά δεν μας διχάζει, αφού οι γνώμες του δεν έχουν να κάνουν με ποδόσφαιρο ή πολιτικά. Έκανε το χόμπι του επάγγελμα, και την επιστήμη του χόμπι, και όπως είπε ο ίδιος σε μια συνέντευξη που άκουσα σήμερα στο ραδιόφωνο, είναι ευλογία Θεού να μπορείς να συνδυάζεις αυτά τα πράγματα. Πρόκειται για τον γνωστό μετεωρολόγο Δημήτρη Ζιακόπουλο, που έχει καταγράψει την επιστημονική γνώση και την πρακτική του πείρα σε ένα βιβλίο με τίτλο ‘Καιρός: Ο γιός της Γης και του Ήλιου’ (το πρώτο μιας τριλογίας για τον καιρό). Αν είναι τόσο γλαφυρός στο γράψιμο όσο είναι ευχάριστος στο λόγο, το βιβλίο θα πρέπει να είναι πραγματικά αξιόλογο.

Νόμος και τάξη

Τι μαθαίνεις διαβάζοντας ξένες εφημερίδες! Όπως μας πληροφορεί η σημερινή Guardian, η υπαρχηγός του Εργατικού Κόμματος Harriet Harman αντιμετωπίζει ποινική δίωξη διότι οδηγούσε μιλώντας στο κινητό της τηλέφωνο, με αποτέλεσμα να τρακάρει σε σταθμευμένο όχημα. Η παράβαση (που χαρακτηρίζεται ως ‘οδήγηση χωρίς την δέουσα προσοχή’) επισύρει πρόστιμο μέχρι 5000 λίρες και μέχρι εννιά πόντους ποινής στην άδεια οδήγησης του παραβάτη. Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς! Το θράσος της αστυνομίας να μηνύσει κορυφαίο στέλεχος της κυβέρνησης; Ή την έλλειψη αυτοπεποίθησης της κυρίας Harman που αρνείται μεν τις κατηγορίες, αλλά δήλωσε ότι θα συνεργασθεί με την αστυνομία; Αντί να στείλει τον αστυνομικό διευθυντή να μετράει πρόβατα στις Βόρειες Εβρίδες νήσους. Κι εκείνη η Βουλή των Κοινοτήτων; Έτσι υπερασπίζεται το συνάφι της; Να τους στείλουμε τον νόμο περί ευθύνης υπουργών, μπας και ανοίξουν τα μάτια τους.

Η Αλεξάνδρεια δεν ξεχνά...

Οι Αιγύπτιοι δείχνουν ότι εκτιμούν τον πολιτισμό και δεν ξεχνούν την ιστορία. Τουλάχιστον αυτό αποδεικνύει αυτή η αψίδα που βρίσκεται στα διόδια της Αλεξάνδρειας προς το Κάϊρο και η επιγραφή στα ελληνικά ήταν απαίτηση των δημάρχων της περιοχής Αλεξανδρείας, προς τιμήν του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μία «απάντηση», προς κάθε κατεύθυνση, για την ελληνικότητα της Μακεδονίας.
Ώρες είναι να... διαμαρτυρηθούν οι Σκοπιανοί στην αιγυπτιακή κυβέρνηση, γιατί δεν υπάρχει και επιγραφή με... κυριλλικά στοιχεία! Ας μην το αποκλείουμε, γιατί όπου βλέπουν να «κοιμόμαστε», αυτοί «κεντάνε».

[Αναδημοσίευση από το Ιστολόγιο του δημοσιογράφου Παντελή Ξανθίδη, με την άδειά του, και με τις ευχαριστίες μου]

Νηστίσιμες μαγγανείες

Είμαι οπαδός της αρχής ότι ένα αυτοσχέδιο γεύμα από κατάλοιπα φαγητών συχνά είναι το καλύτερο. Να δυο χθεσινοί αυτοσχεδιασμοί:

• Σ’ ένα πιάτο νηστίσιμο τραχανά πρόσθεσα μερικά μανιτάρια pleurotus σωταρισμένα σε λάδι και σκόρδο (καλύτερα από λουκάνικα, και πιο υγιεινά!)

• Βραστά μπρόκολα με λαδολέμονο (με ή χωρίς λίγη μουστάρδα) πολτοποιημένα στο μίξερ. Τρώγονται σαν την ταραμοσαλάτα, αλείφονται και στο ψωμί.

Δοκιμάστε τα. Δεν θέλουν ιδιαίτερες μαγειρικές ικανότητες.

Post mortem αντιδράσεις

“Δεν έδειχνε ότι θα φύγει τόσο γρήγορα», λέει η προϊσταμένη. Όσο έμπειρος κι αν είσαι στη δύσκολη νοσηλευτική εργασία, όση διαίσθηση κι αν έχεις αναπτύξει, δεν μπορείς πάντα να μαντεύεις σωστά τον χρόνο του θανάτου. Το έκτακτο, το απρόοπτο, είναι μέσα στο πρόγραμμα όταν έχεις να κάνεις με τον καρκίνο. Έστω κι αν δεν θέλεις να το σκέφτεσαι, από ενστικτώδη αυτοάμυνα.

«Ήμουν εκεί συνέχεια. Έφυγα μόνο για μια ώρα για να κάνω ένα μπάνιο, και πέθανε τότε που έλειπα». Αισθήματα ενοχής που εκφράζονται από κάποιον συγγενή (συνήθως γυναίκα) που απουσίασε την ώρα του θανάτου. Ακούγονται ίσως παράλογα, αλλά εξυπηρετούν μια ψυχική ανάγκη, την επιθυμία για τον τελευταίο αποχαιρετισμό, ίσως την αφελή πεποίθηση ότι αν βρισκόταν εκεί θα μπορούσε να κάνει κάτι για να αποτρέψει το μοιραίο. Τα δεχόμαστε, τα ερμηνεύουμε, και ευγενικά αλλά σταθερά τα διασκεδάζουμε: η εμμονή σ’ αυτά μπορεί να οδηγήσει σε παθολογικό πένθος.

Και ο γιατρός; Τι σκέφτεται μετά από έναν ακόμη θάνατο; Έγιναν όλα σωστά; Υπήρξε κάτι που μας διέφυγε ή που θα μπορούσε να γίνει αλλιώς; Στη γλώσσα των Πυθαγορείων, ‘Πη παρέβην, τι δ’ έρεξα, τι μοι δέον ουκ ετελέσθη;’. Ένα μικρό ή μεγάλο δίδαγμα προστίθεται στην εμπειρία, μαζί με ένα ακόμη όνομα στο ψυχοχάρτι των κεκοιμημένων.

Γρίπη, Ανασφάλεια και Μεταφυσική

Η ιστορία είναι ίσως γνωστή. Όταν κάποτε αρρώστησε σοβαρά ο Μέγας Αλέξανδρος, κάποιοι του έστειλαν ανώνυμη επιστολή κατηγορώντας τον θεράποντα ιατρό Φίλιππο ότι θα επιχειρούσε να τον δηλητηριάσει με τα φάρμακά του. Ο Αλέξανδρος κάλεσε τον Φίλιππο, πήρε από τα χέρια του το ποτήρι με το φάρμακο και του έδωσε να διαβάσει τη συκοφαντική επιστολή. Κι ενώ εκείνος διάβαζε τις κατηγορίες, ο Αλέξανδρος ύψωσε το ποτήρι και το ήπιε στην υγεία του, δείχνοντας έμπρακτα την εμπιστοσύνη του.

Ξεκίνησα κι εγώ με αρνητική στάση απέναντι στη γρίπη Η1Ν1 και το εμβόλιό της. Κι έπειτα συλλογίστηκα: η αρρώστια που αντιμετωπίζουμε είναι κυρίως η υπερβολική Διαφάνεια και η πεποίθηση ότι μ’ αυτήν θα λύσουμε όλα μας τα προβλήματα. Εξηγούμαι. Κάποτε ο κόσμος δεν ήξερε πολλές λεπτομέρειες για τα φάρμακα και τα εμβόλια και πίστευε, πρώτα στο Θεό και μετά στις καλές προθέσεις των ιατρών. Όταν νόμισε ότι μπορεί να ξέρει τα πάντα, πονηρεύτηκε και άρχισε να αμφισβητεί τα πάντα και να υποψιάζεται τους πάντες (σ’ αυτό βοήθησαν και οι κάθε λογής ανεξέλεγκτες πληροφορίες στο Διαδίκτυο). Αυτό τον οδήγησε στην Ανασφάλεια, η οποία δεν σέβεται ούτε εμάς τους γιατρούς. Δεν είναι ο καθένας μας ειδικός στις λοιμώξεις. Ούτε είναι εφικτό να βάλει κανείς στη ζυγαριά τις παρενέργειες της γρίπης από τη μια και του εμβολίου από την άλλη και να αποφανθεί κατηγορηματικά υπέρ ή κατά. Η γρίπη είναι γρίπη, τόσο η ετήσια όσο και ή έκτακτη (που ως τώρα δεν φαίνεται να είναι χειρότερη ή πιο θανατηφόρα). Ωστόσο, σε μια επιδημία δεν μετράει μόνο ο αριθμός των θανάτων, αλλά και οι κάθε λογής επιπλοκές, οι ανάγκες για νοσηλεία, οι χαμένες μέρες εργασίας και μαθημάτων και η συνολική επιβάρυνση στην καθημερινή ζωή μιας κοινωνίας και των επιμέρους μελών της. Εξάλλου, οι διαδικασίες παραγωγής και ελέγχου του συνηθισμένου ετησίου εμβολίου γρίπης δεν είναι μακρότερες ή διαφορετικές από εκείνες για το εμβόλιο της ‘χοιρινής’ γρίπης, άρα και οι εγγυήσεις ασφαλείας είναι παρόμοιες και στα δυο. Με τα δεδομένα αυτά, η σύσταση για τον εμβολιασμό πρέπει να θεωρείται σωστή. Από εκεί και πέρα, εξαναγκασμός δεν υπάρχει πουθενά. Αν κάποιοι δεν θέλουν να εμβολιασθούν επειδή είναι καχύποπτοι, επειδή δεν πιστεύουν ότι η γρίπη υπάρχει ή επειδή δεν θέλουν να αυξήσουν τα κέρδη των φαρμακοβιομηχανιών, δικαίωμά τους.

Αν τα παραπάνω βοηθούν κάποιους να σκεφτούν λίγο πιο ψύχραιμα και λογικά απέναντι στη γρίπη και το εμβόλιο, αυτό τον σκοπό είχαν. Η τελική απόφαση είναι προσωπική υπόθεση. Διότι, υπό μεταφυσική θεώρηση, ο άνθρωπος με την πτώση θέλησε να πάρει στα χέρια του την τύχη του, δηλαδή τις αποφάσεις για τη ζωή του, αλλά και την ανασφάλεια που αυτές συνεπάγονται. Το μόνο αντίδοτο που του απομένει είναι η Πίστη.

Call of Duty

Αντιγράφω συνοπτικά από ρεπορτάζ στο σημερινό ΒΗΜΑ, χωρίς πολλά σχόλια:

Το ομώνυμο βιντεοπαιχνίδι (Σημ. Ο τίτλος του σημαίνει ‘Το καθήκον καλεί’) έσπασε ρεκόρ, με εισπράξεις 300 εκ. δολλάρια την πρώτη μέρα κυκλοφορίας του στην αγορά. Επικρίθηκε «τόσο διότι περιέχει ρεαλιστικές σκηνές βίας, όσο και για το σενάριο του, σύμφωνα με το οποίο ο παίκτης-σωτήρας ανήκει σε μια παγκόσμια στρατιωτική ομάδα κρούσης και επιτίθεται σε ρώσους υπερεθνικιστές τρομοκράτες που απειλούν τον κόσμο». Οι πωλήσεις του νέου τίτλου (που αναμένεται να κάνουν νέο ρεκόρ) εκτιμάται ότι θα δώσουν τονωτική "ένεση" στην παγκόσμια βιομηχανία βιντεοπαιχνιδιών, η οποία έχει πληγεί από τη διεθνή οικονομική κρίση.

Είδατε τί ‘παράπλευρα οφέλη’ έχουν οι πόλεμοι τύπου Ιράκ, Αφγανιστάν, Γεωργίας κ.ο.κ.;

Συμβασιούχοι;

Επειδή οι συζητήσεις περί των κάθε λογής συμβασιούχων παίρνουν και δίνουν στις μέρες μας, φαντασθείτε να διαβάσουμε κάποια στιγμή το ακόλουθο έκτακτο δελτίο τύπου από το Κοινοβούλιο:

«Εμείς οι 300 εκλεγμένοι αντιπρόσωποι του ελληνικού λαού κατεβαίνουμε σε απεργία διαρκείας με αίτημα τη μονιμοποίησή μας. Είναι απαράδεκτο να προσλαμβανόμαστε με συμβάσεις ορισμένου χρόνου που πρέπει το πολύ σε μια τετραετία να περνούν πάλι από κρίση με αδιαφανείς διαδικασίες (πίσω από παραβάν), και μάλιστα μετά από επιλογή των αρχηγών των κομμάτων (ούτε καν από το ΑΣΕΠ), όταν όλοι γνωρίζουν ότι καλύπτουμε πάγιες και διαρκείς ανάγκες. Ζητάμε εδώ και τώρα την κατάργηση των προκηρύξεων των θέσεών μας και τη μετατροπή των συμβάσεών μας σε αορίστου χρόνου».

Η προκήρυξη δεν είναι βέβαια πραγματική. Για να γελάσουμε λίγο την έγραψα. Λογικό όμως δεν ακούγεται το αίτημα; Όπως και τόσα άλλα παρόμοια.

[Απεστάλη στην Καθημερινή 12/11/2009]

‘Πώς να βγείτε από το σώμα σας’

Με τον τίτλο αυτό μας υποδέχεται το τελευταίο τεύχος πολύχρωμου περιοδικού που μας υπόσχεται τη ‘γνώση για τον κόσμο’, και που έχει κατά καιρούς φιλοξενήσει στο εξώφυλλό του κι άλλους εξωφρενικούς τίτλους. Σημείο κι αυτό των καιρών μας, όπου με πασπάλισμα ολίγης επιστήμης σερβίρεται πολλή σαβούρα κάθε είδους (με τίνος χρηματοδότηση άραγε;). Το φαινόμενο δεν είναι βέβαια παράδοξο. Ήδη από τον πρώτο αιώνα ο Απόστολος Παύλος προέβλεπε ότι οι άνθρωποι ‘από μεν της αληθείας την ακοήν αποστρέψουσιν, επί δε τους μύθους εκτραπήσονται’. Τέτοιου είδους έντυπα αδικούν την όποια γνήσια επιστήμη και προάγουν τη βλακεία τετραγωνισμένη. Ίσως να την καλλιεργούν και σκόπιμα, θα μπορούσε να υποπτευθεί κανείς. Δεν ξέρω (ούτε με ενδιαφέρει στο ελάχιστο) αν μπορώ να βγω από το σώμα μου, αλλά σίγουρα κάτι τέτοια με βγάζουν από τα ρούχα μου!

«Εν ασθενεία τελειούται»

Πέφτει το πόδι,
σκοντάφτουν τα βήματα.
Δεν θ’ ανασαίνω;

Γεννήθηκε τη χρονιά που εγώ ξεκινούσα τις σπουδές μου στην Ιατρική. Μετά από τριανταπέντε χρόνια οι τροχιές μας διασταυρώθηκαν. Εδώ και έξη μήνες είχε αρχίσει να πέφτει το πόδι του, με αποτέλεσμα σιγά-σιγά να σκοντάφτουν τα βήματά του. Η διάγνωση δεν άργησε να γίνει: νόσος του κινητικού νευρώνα, προοδευτική εκφύλιση των κινητικών κυττάρων, με αποτέλεσμα την μυϊκή αδυναμία που όλο και εξελίσσεται. Προσπάθειες φαρμακευτικές να ανακοπεί η πορεία της νόσου, που όμως ξέρουμε ότι βαδίζει σε μια πορεία αδυσώπητη. Το κρίσιμο ερώτημα είναι πότε θα εκδηλωθεί η αναπνευστική ανεπάρκεια. Προς το παρόν οι εξετάσεις μας είναι ικανοποιητικές, για πόσο όμως;

Οι αρρώστιες, οι αναπηρίες και τα βάσανα των άλλων θα πρέπει να μας κινούν σε ευγνωμοσύνη για τη δική μας καλή υγεία, και σε επίγνωση της ευθύνης που έχουμε για την καλή διατήρηση και χρήση της. Όταν είμαστε ή αισθανόμαστε «χάλια», ας κάνουμε μια σύντομη σύγκριση μ’ εκείνους που είναι χειρότερα--πάντα υπάρχουν τέτοιοι! Ας σκεφτόμαστε: «Πώς θα ήμουν εγώ αν είχα όλα αυτά τα βάσανα;» και ας λέμε «Ευχαριστώ!». Απ’ την καρδιά μας.

Πτώση του Τείχους, μετά είκοσι έτη

Ζήσαμε το γεγονός αυτό στις μέρες μας (9/11/1989), και δόξα τω Θεώ ζούμε και γιορτάζουμε την εικοστή επέτειό του. Το Τείχος: έμβλημα του Ψυχρού Πολέμου. Σημείο αντιπαράθεσης δυο κόσμων που κανένας δεν είναι ο παράδεισος που επαγγελόταν. Θέατρο πολλών δραμάτων, πραγματικών και μυθιστορηματικών ή κινηματογραφικών. Δυο προσωπικές προτάσεις. Όσοι πηγαίνουν στο Βερολίνο ας μη παραλείπουν να επισκεφθούν το ιδιαίτερα διδακτικό και απέριττο Μουσείο του Τείχους (Mauermuseum, Friedrichstraße 43-45, D-10969 Berlin-Kreuzberg) για να δουν πόσο κοντά έφτανε η πραγματικότητα στη μυθοπλασία. Και δεν βλάπτει να θυμόμαστε πότε-πότε το καίριο ερώτημα: Γιατί τόσος κόσμος επί σαράντα και πλέον χρόνια προσπαθούσε (και πέθαινε στην προσπάθεια) να περάσει από την Ανατολή στη Δύση, και όχι αντίστροφα;
     ΥΓ. Βέβαια στη Ελλάδα υπάρχουν ακόμη θλιβερά απομεινάρια της ιδεολογίας του Τείχους, που χαρακτηρίζουν τη σημερινή επέτειο ως ‘καπιταλιστική παλινόρθωση’. Ακόμη πιο θλιβερό όμως είναι ότι υπάρχουν νέοι άνθρωποι που τους ζητωκραυγάζουν. Ίσως διότι δεν γνώρισαν ποτέ το Τείχος.

‘Ως εν εσόπτρω...’

Δεν συμφωνώ με όλα τα γραφόμενα του Στ. Κασιμάτη (‘Φαληρεύς’, Καθημερινή). Ωστόσο το παρακάτω απόσπασμα, από τη στήλη της 8/11/2009, είναι τόσο ενδεικτικό μιας περιρρέουσας πραγματικότητας που το παραθέτω αυτούσιο.

Η ουσία του προβλήματος
Τυχαίνει να συνδέομαι φιλικά με δύο αδελφούς, ανθρώπους πολύ αξιόλογους και εξόχως εργατικούς. Ανήκουν στη φορολογική κατηγορία των ελευθέρων επαγγελματιών και εργάζονται μαζί. Χάρη στην υποδειγματική εργατικότητά τους, το 2008 κέρδισαν ο καθένας από περίπου 100.000 ευρώ. Το 2009, ο ένας εκλήθη από την Εφορία να καταβάλει φόρο 500 ευρώ, ενώ ο άλλος είχε επιστροφή 350 ευρώ. Συνολικά, δηλαδή, για τις 200.000 που αποκόμισαν σε διάστημα ενός χρόνου, εισέφεραν στο ταμείο του κράτους μόλις 150 ευρώ. Οι δυο τους έχουν και μία αδελφή, η οποία εργάζεται ως διοικητική υπάλληλος σε επιχείρηση του δημόσιου τομέα. Αυτή προσέρχεται καθημερινά στην εργασία της στις 9 π.μ. και αποχωρεί στη 1 μ.μ. Πώς το πετυχαίνει; Με ένα «χαρτί από γιατρό», που κατέθεσε κάποτε στην υπηρεσία της. Τα στοιχεία αυτά τα παραδέχθηκαν οι ίδιοι, χωρίς την παραμικρή διάθεση κομπασμού — στο πλαίσιο, απλώς, μιας συζήτησης που είχαμε για το οικονομικό πρόβλημα της χώρας...

Δεν ξέρω πόσα παρόμοια παραδείγματα υπάρχουν στην ελληνική κοινωνία, και σε ποιο βαθμό καθένας μας μπορεί να διακρίνει κάτι από τον εαυτό του εδώ μέσα: ίσως θα πρέπει να κοιτάξουμε λίγο καλύτερα. Και να προβληματισθούμε, ανεξάρτητα από πολιτικές ή ιδεολογικές τοποθετήσεις.

Επικίνδυνός τις, ονόματι Ιησούς, κυκλοφορεί στα σχολεία!

Αντιγράφω αυτούσιο το κείμενο του Μάκη Δεληπέτρου με τον τίτλο αυτό, που το βρήκα στη σελίδα ΑΚΤΙΝΕΣ. Τα λέει όλα!

Toυ ΜΑΚΗ ΔΕΛΗΠΕΤΡΟΥ

«Απογευματινή», 5-11-09

Ενοχλεί και παραβιάζει την Ελευθερία των γονέων να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους σύμφωνα με τις πεποιθήσεις τους, ο Εσταυρωμένος, σύμφωνα με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, κατόπιν εγκλήσεως Φινλανδής που έχει Ιταλική Υπηκοότητα.
Λες και ο Χριστός είναι φωτογραφία θύματος κάποιου σίριαλ κίλερ, που εκτίθεται στις αίθουσες των σχολείων και τα δυστυχισμένα παιδιά, που βλέπουν στους δρόμους τις σύριγγες των ναρκομανών, στις γωνίες τις συναλλαγές –ενίοτε ένοπλες και αιματηρές– της Μαφίας, από τον Εσταυρωμένο θα κλονίζονταν ψυχικά…
Η υποκρισία όφειλε να έχει όρια, ακόμη και αν Ήπειροι που δίδαξαν τον Πολιτισμό και κράτη που δημιούργησαν την Αναγέννηση υποκλίνονται τώρα στην Ισοπέδωση της επιβαλλόμενης «Παγκοσμιοποίησης».
Πρόκειται για απόφαση Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και θα εφαρμοστεί σύντομα και σ’ εμάς.
Παραδόσεις και αρχές που δεν σχετίζονται με Νεο-εποχικές αξίες οφείλουν να τυποποιηθούν, με την τεχνική του γνωστού χάμπουργκερ και του γνωστού αναψυκτικού, που είναι απαράλλαχτα σε όποιο σημείο του κόσμου τα παραγγείλεις…
Δεν παραβιάζει την Ελευθερία μου ως γονέα να εκπαιδεύσω τα παιδιά μου σύμφωνα με τις πεποιθήσεις μου, το πλήθος των οιωνεί νεκρών που κείτονται καταγής στην πλατεία Βάθης, σαν μουσεία ενέσιμων εφαρμογών της Ηρωίνης, δεν τα επηρεάζουν οι μέρα μεσημέρι στην Κολιάτσου διαλαλήσεις τιμολογίων προσφερόμενων σεξουαλικών υπηρεσιών την ώρα που τα φέρνω από το σχολείο, τα…πληγώνει ο Χριστός. Γιατί «επηρεάζει τις θρησκευτικές επιλογές τους».
Αντιθέτως, η καιόμενη πέρυσι Αθήνα επειδή σχίστηκε ένα φύλλο χαρτί-ημερολογίου, φερόμενου ως σιίτη, που ψευδώς και αβασάνιστα βαφτίστηκε «Κοράνι» τα… ικανοποίησε ψυχολογικά. Είναι η λογική του βιαστή: «μας προκαλέσατε, άρα τα θέλατε…».
Έχω δει παρέα με τα πιτσιρίκια «λάιβ» γεγονότα απίστευτα. Δεν νομίζω, πάντως, ότι τα τρόμαξαν. Σίγουρα τους κάνει καλό η βία. Τους κάνει καλό και η επέλαση καλλονών, ψώνιων, αρλεκίνων, εξαντρίκ περσόνων, τηλεοπτικών βίαιων και επονείδιστων εκπομπών, τους κάνει καλό η ενημέρωση για τις διαστροφές επωνύμων, τα ανυψώνουν οι αλλοδαπές και εγχώριες σειρές με τις εκδιδόμενες ποικιλοτρόπως γυναίκες και τους έτοιμους να σκοτώσουν για την καριέρα τους «θεληματικούς νεανίες».
Σαν γονέα δεν παραβιάζεται κανένα δικαίωμά μου στην ανατροφή τους από επώνυμους παιδεραστές, φτιαγμένους «σταρ», άλαλες «τραγουδίστριες» που βγάζουν μεροκάματο υπερπολλαπλάσιο του μηνιάτικου του μπαμπά τους.
Ο Χριστός είναι ο κίνδυνος. Να «αποκαθηλωθεί» πάραυτα…

Game over!

Οι ψυχαναλυτές παρομοιάζουν τις ‘απωθήσεις’ με σκουπίδια που τα ρίχνει κανείς στο υπόγειο του σπιτιού και τα ξεχνάει. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι παύουν να υπάρχουν: κάποια στιγμή το υπόγειο ξεχειλίζει, και η δυσωδία της αποσύνθεσης δεν μπορεί να κρυφτεί. Η παροδική ανακούφιση από το ξεχασμένο πρόβλημα έχει οδηγήσει σε μια κακοφορμισμένη πληγή.
Σε δημόσιο επίπεδο, η απώθηση, το κουκούλωμα ή το πολιτικό επίχρισμα (σοβάντισμα) των προβλημάτων, η ωραιοποίηση της πραγματικότητας, οι παροδικές (συχνά πρόχειρες, προεκλογικές ή και παράνομες) ‘λύσεις’ δεν εξαφανίζουν τις όποιες παθολογικές καταστάσεις. Απεναντίας, διογκώνουν τις απαιτήσεις και δημιουργούν προσδοκίες εξωπραγματικές, ακόμη και εξώφθαλμα άδικες. Για να περιορισθούμε σε τρέχουσες περιπτώσεις, η απεργία στο λιμάνι του Πειραιά, η κατάσταση με τα προγράμματα stage, αλλά και οι συχνές κάθε είδους διεκδικήσεις (μαθητικές, φοιτητικές, εργατικές, αγροτικές) τί άλλο είναι παρά αντιδράσεις ενός λαού που συνήθισε να ζει και να τρέφεται με ψέματα, και που δεν θέλει να αντικρίσει την επώδυνη πραγματικότητα; Προβλήματα υπάρχουν, όμως δεν μπορεί να γίνεται επ’ αόριστον ανεκτή η απαίτηση της ‘δικής μας’ λύσης σε βάρος του υπολοίπου κοινωνικού συνόλου, ούτε να βρίσκει κάθε φορά δίκαιο εκείνος που κάνει την περισσότερη φασαρία. Το παιχνίδι των ψευδαισθήσεων και της αυταπάτης πρέπει κάποτε να τελειώσει. Όσο πιο γρήγορα, τόσο καλύτερα.

Οσιακή τελευτή

Είχαμε σήμερα την ευλογία να παραστούμε στην εξόδιο ακολουθία του μακαριστού π. Ευσεβίου Βίττη που ‘μετέστη προς την ζωήν’ μετά από δύσκολη αρρώστια. Ήταν από τους ανθρώπους που σημάδεψαν πνευματικά όσους τον γνώρισαν και δέχθηκαν την καθοδήγησή του. Που έδειξαν με το παράδειγμά τους ότι υπάρχει και άλλος τρόπος ζωής εκτός από αυτόν που ασθμαίνοντας κυνηγούμε καθημερινά όλοι μας. Για παράδειγμα, επί πολλά χρόνια έζησε στη Σουηδία εργαζόμενος ως οδοκαθαριστής, ενώ ήταν ιερομόναχος. Η είδηση της εκφοράς του από το μετόχι της Ι. Μονής Γρηγορίου στη Θεσσαλονίκη συγκέντρωσε, παρά το εργάσιμο της ώρας, πλήθος ανθρώπων που ήρθαν να τον αποχαιρετίσουν. Να έχουμε την ευχή του.

Οδός Δραχμής

Νοσταλγικό στιγμιότυπο από την πρόσφατη επίσκεψη στο Διδυμότειχο. Οδηγώντας στους δρόμους της πόλης το μάτι μου παίρνει στη γωνία ενός στενού την κυανή πινακίδα: Οδός Δραχμής. Έμεινα εκστατικός. Όσα ‘καλά’ κι αν μας επεδαψίλευσε το Ευρώ, δεν παύουμε να θυμόμαστε με συγκίνηση, τουλάχιστον όσοι τη γνωρίσαμε, τη δραχμή με την οποία μεγαλώσαμε, το νόμισμα στο οποίο μάθαμε να μετρούμε, που σήμαινε όσα πιάνει η δραξ μας, η χούφτα μας, με το οποίο αγοράζαμε το κουλούρι, το τετράδιο ή αργότερα την εφημερίδα μας. Υπάρχει άραγε και αλλού όμοιά της; Αν κανείς το ξέρει, ας μας ενημερώσει σχετικά. Όπως και να έχει το πράγμα, μπράβο στον Δήμο Διδυμοτείχου για την πρωτότυπη αυτή ονοματοδοσία.

ΥΓ. Ευχαριστίες στον Τάσο για τη φωτογραφία που αμέλησα να πάρω.

Γρίπη και δημόσιες συγκεντρώσεις

Ακούσαμε στις ειδήσεις ότι λόγω των πολλών κρουσμάτων (και θυμάτων) γρίπης η Ουκρανία προχώρησε σε απαγόρευση των δημοσίων συγκεντρώσεων για τρεις εβδομάδες. Να μια δυνητικά χρήσιμη εφαρμογή της γριπολογίας που μας έχει (κατα)πλήξει τους τελευταίους μήνες. Μια και επίκειται η επέτειος του Πολυτεχνείου (που ονομάζεται έτσι διότι κάθε χρόνο βανδαλίζεται το αντίστοιχο ίδρυμα, καθώς και πολλά άλλα κτίρια, ακαδημαϊκά και μη), και στη συνέχεια η πρώτη επέτειος των ‘Δεκεμβριανών’ (που κανείς δεν θέλει να την ξαναζήσει ούτε σe όνειρο), ίσως καλό θα ήταν να απαγορευθούν οι δημόσιες συγκεντρώσεις για 1-2 μήνες στη χώρα μας. Για τον φόβο της γρίπης βέβαια! Εξάλλου, το μόνο που προάγουν οι παραδοσιακές πορείες είναι η κάθε είδους αναταραχή, καταστροφή και βαρβαρότητα, και σίγουρα όχι η πολύπαθη ‘δημοκρατία’.

Διδυμότειχο

Από μια σύντομη εξόρμηση μέχρι το Διδυμότειχο. Δυστυχώς ο αέρας (όχι αστεία πράγματα!) και η βροχή δεν μας άφησαν να εξερευνήσουμε περισσότερο φωτογραφικά τον τόπο. Την άλλη φορά...

Homo homini lupus

Βράδυ της Εθνικής Επετείου, και η ΝΕΤ μας εξιστορεί την τραγική σφαγή του Κομμένου, ένα από εκείνα τα λιγότερο γνωστά δράματα (κοντά στα Καλάβρυτα, το Δίστομο, την Κάνδανο της Κρήτης, τον Χορτιάτη) όπου άνθρωποι έγιναν λύκοι προς ανθρώπους (φοβούμαι πως το λατινικό απόφθεγμα αδικεί τους λύκους). Την ίδια μέρα μαθαίνουμε από τις ειδήσεις για το γάζωμα έξι αστυφυλάκων με εκατό σφαίρες στην Αθήνα. Έχουν διαφορά τα δυο γεγονότα; Μόνο στον αριθμό των θυμάτων και τις εξωτερικές συνθήκες (ναζιστική κατοχή εκεί, ελεύθερη δημοκρατία εδώ). Κατά τα λοιπά, ο σκοπός και στις δυο περιπτώσεις ο ίδιος: επίδειξη βαρβαρότητας εναντίον αθώων ανθρώπων, που στη μια σκηνή γιόρταζαν ένα γάμο και στην άλλη βρίσκονταν σε ειρηνική υπηρεσία. Ελαφρυντικά; Απολύτως κανένα, ούτε στη μία ούτε στην άλλη. Κανένα από τα δυο γεγονότα δεν επιδέχεται θεωρητική ή «ιδεολογική» ερμηνεία. Μόνο ως ‘βία για τη βία’ μπορούμε να τα εννοήσουμε, όχι όμως και να τα κατανοήσουμε.

[Δημοσιεύθηκε ως επιστολή στο ΒΗΜΑ 3/11/2009]

Η ελευθερία της λήθης

«Δόξα σοι τω δείξαντι το φως, δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία.
Η δεξιά σου, Κύριε, δεδόξασται εν ισχύι, η δεξιά σου, Κύριε, έθραυσεν εχθρούς.
Εν τω πλήθει της δόξης σου συνέτριψας τους υπεναντίους.
Ταλαιπωρία εταλαιπωρήσαμεν, ελογίσθημεν ως πρόβατα σφαγής.
Οι αγροί ημών διεμερίσθησαν, οι οίκοι ηρημώθησαν και ημείς περιυβρίσθημεν.
Αυτοί συνεποδίσθησαν και έπεσον, ημείς δεν ανέστημεν και ανωρθώθημεν.
Αλαλάξατε τω Θεώ πάσα η γη, πάντα τα έθνη κροτήσατε χείρας. Αλληλούια«.

«...Και ήκεν εφ’ ημάς το έθνος το οπλομάχον και είπον ημίν: ‘κύψατε ίνα παρέλθωμεν’, ο δε λαός Σου ανέστη και εν τω ονόματί Σου ημύνατο αυτούς, και εδίωξεν οπίσω αυτών, και εδίωξεν είς χιλίους και δύο μετεκίνησαν μυριάδας... Επένθησεν η γη, και εκ πάσης οικίας ήρθη ευφροσύνη και χαρά. Και εκλαίομεν ου τους τεθνηκότας ουδέ εθρηνούμεν επ’ αυτούς, αλλ’ εκλαίομεν κλαυθμώ τους εκπορευομένους, ότι ουκ ην επιστρέψαι έτι και ιδείν την γην της πατρίδος αυτών. Ότε δε συνετελέσθη η πονηρία των αμαρτωλών... εβρόντησεν εξ ουρανού ο Κύριος και ο Ύψιστος έδωκε φωνήν αυτού... και εγενήθησαν αιχμάλωτοι οι αιχμαλωτεύσαντες ημάς, ότι ημέρα Κυρίου επί πάντα υβριστήν και υπερήφανον και επί πάντα υψηλόν και μετέωρον...»

     [Από την Δοξολογία για την 28η Οκτωβρίου που συνέταξε ο μακαριστός επίσκοπος Κοζάνης Διονύσιος, ευλαβικό μνημόσυνο ‘εις τας προαναπαυσαμένας ψυχάς’, που μας επέτρεψαν να ζούμε σήμερα ελεύθεροι. Eλεύθεροι ακόμη και να ξεχνούμε...]

Αντικοινωνική ‘δημοκρατία’

Διαβάζω πάντα με ενδιαφέρον τα κείμενα της Τασούλας Καραϊσκάκη, και γενικά συμφωνώ με τις απόψεις της. Θα πρέπει να διαφωνήσω όμως με την τακτική του «Ναι μεν, αλλά...» που εισηγείται στο σημερινό της σημείωμα για το ‘σπάσιμο που έγινε «παράδοση»’ (Καθημερινή 26/10/2009). Ο βανδαλισμός της περιουσίας του άλλου ή του κράτους (= κοινό κτήμα, πληρωμένο πάμπολλες φορές από όλους μας) δεν είναι απλώς αντιδημοκρατική πράξη: είναι ποινικό αδίκημα, που όταν γίνεται οργανωμένα εγγίζει τα όρια της στάσης. Η αντιμετώπισή του από το κράτος δεν πρέπει να κινείται με γνώμονα το «Προς Θεού, μη θίξουμε δημοκρατικά δικαιώματα». Γι’ αυτά θα συζητήσουμε όταν ο δράστης (δεν υπάρχει άλλος ευφημιστικός χαρακτηρισμός) έχει συλληφθεί και αντιμετωπίζει τον αρμόδιο εισαγγελέα. Αυτός που πιάνει την πέτρα, τη βαριοπούλα ή την Μολότοφ δεν έχει καμιά σχέση με τον Γιάννη Αγιάννη των ‘Αθλίων’ που έκλεψε ένα ψωμί για να θρέψει τους δικούς του που λιμοκτονούσαν. Όταν απροκάλυπτα καταλύεις το κράτος, δεν μπορείς να διαμαρτύρεσαι ότι αυτό το κράτος δεν σε προστατεύει. Η όποια αναγνώριση ‘ελαφρυντικών’ σε τέτοιες συμπεριφορές απλώς τις ενθαρρύνει.

Φθινόπωρο

Κίτρινα φύλλα
πέφτουν από τα δέντρα
χειμώνας φτάνει.

Με αφορμή την... πολλοστή επέτειο γάμου δυο παλιών καλών φίλων, που στεφάνωσε ο υποφαινόμενος, βρεθήκαμε να απολαμβάνουμε τη φθινοπωρινή φύση κάπου στα ορεινά του νομού Θεσσαλονίκης, που τόσο λίγο τα γνωρίζουμε. Ο καιρός συννεφιασμένος, αλλά χωρίς ίχνος βροχής, μας επέτρεψε να απαθανατίσουμε το τοπίο με τα ιδιαίτερα χρώματα. Και εις ανώτερα, και πάντα χαρές και ευλογίες!

Ειδωλολατρία

Ο σύγχρονος άνθρωπος αρέσκεται να καυχάται ότι είναι ελεύθερος από προλήψεις που έδεναν τους πιο καθυστερημένους προγόνους του και δεν πιστεύει σε είδωλα. Αλήθεια; Μακάρι να ήταν. Άκουσα στο ραδιόφωνο για πρόσφατη δημοπρασία στην οποία εκποιήθηκαν προσωπικά αντικείμενα του αλήστου μνήμης Έλβις Πρίσλεϋ (ακόμη και μια τούφα από τα μαλλιά που του έκοψαν όταν κατατάχθηκε στο στρατό!) σε τιμές πολλών χιλιάδων δολλαρίων. Αποδεικνύεται ότι ούτε η οικονομική κρίση δεν μπορεί να ασκήσει ευεργετική επίδραση στη νοητική επάρκεια και ακεραιότητα κάποιων ανθρώπων.

Ποιά αξιοπιστία;

Ούτε ενθουσιασμό ούτε βέβαια ‘χαράν μεγάλην σφόδρα’ μπορεί να προκαλεί το γεγονός ότι οι ‘κουτόφραγκοι’ μας τραβάνε σοβαρά το αυτί για τα οικονομικά και άλλα στοιχεία που βγάζουμε προς τα έξω ως χώρα. Ο Σολομών έγραφε ότι ‘αιρετώτερον όνομα καλόν ή πλούτος πολύς’, που σημαίνει ότι το καλό όνομα (κύρος, αξιοπιστία, φερεγγυότητα, αξιοπρέπεια και ό,τι άλλο θετικό) δύσκολα αποκτάται και ακόμη πιο δύσκολα αποκαθίσταται αν καταρρακωθεί.

Ακόμη κι αν υποτεθεί ότι καταχρηστικά αποδεχόμαστε την περιστασιακή ανάγκη για ‘κατά συνθήκην ψεύδη’ και ‘δημιουργική λογιστική’ στα δημόσια οικονομικά προκειμένου να ισορροπήσουν κάπως τα πολλά καρπούζια στη στενόχωρη κρατική ‘μασχάλη’, ποια ανάγκη μπορούμε να επικαλεσθούμε για να δικαιολογήσουμε το κουρέλιασμα της επιστημονικής αξιοπιστίας με την αντιποίηση επιστημονικών εργασιών που περιγράφει η Λίνα Γιάνναρου στην ‘Καθημερινή’ (‘Και... διατριβή στη λογοκλοπή από καθηγητές ΑΕΙ’, 22/10/2009); Δυστυχώς το ευγενές αυτό άθλημα αμαυρώνει την εικόνα και το κύρος των γνησίων επιστημόνων, με αποτέλεσμα να μη μπορεί να σταθεί κανείς με στοιχειώδη αξιοπρέπεια απέναντι στους ξένους. Εξ ου και οι εκστρατείες συγκάλυψης τέτοιων φαινομένων πάση θυσία, που όμως σημαίνουν σιωπηρή αποδοχή της απάτης. Που βέβαια οδηγεί την όποια απομένουσα αξιοπιστία κατευθείαν στο βάραθρο («Δεν βαριέσαι, όλοι τα ίδια κάνουν!»).

Στο παλιό παραμύθι κανένας δεν πίστευε τον βοσκό που φώναζε «Λύκος στα πρόβατα!» γιατί ήξεραν από προηγούμενη πείρα ότι επανειλημμένα τους είχε κοροϊδέψει. Αν σήμερα η Ελλάδα μιλήσει για ισχυρή οικονομία ή τα εγχώρια πανεπιστήμια για ποιότητα έρευνας, ποιος θα δώσει σημασία; Μέχρι πότε θα λέμε ψέματα ακόμη και στους ευατούς μας;

Εσπερινό σχολείο

Η πρόσκληση του Συλλόγου Γονέων ενός εσπερινού σχολείου της πόλης μας, μέσω του δραστήριου Συλλόγου Καρκινοπαθών Μακεδονίας-Θράκης, να μιλήσω στους μαθητές για το κάπνισμα με έφερε σε επαφή με έναν κόσμο διαφορετικό. Οι ‘μαθητές’ είναι, όπως μου λέει ο διευθυντής, από 18 ως 58 ετών, και καθένας κουβαλάει και μια ιστορία. Άνθρωποι που για οποιοδήποτε λόγο δεν ακολούθησαν τη γνωστή (και συχνά παρεξηγημένη) διαδικασία της εκπαίδευσης στην κανονική ηλικία, που τώρα έχουν ως κύριο μέλημα τον βιοπορισμό ή και τη δημιουργία και συντήρηση οικογένειας, αλλά ταυτόχρονα διαθέτουν και το εσωτερικό πείσμα και φιλότιμο να τελειώσουν το σχολείο. Με ξαφνιάζουν ευχάριστα με την τάξη, την προσοχή, τη συμμετοχή τους στο διάλογο. Από τη σύντομη συνάντησή μας αβίαστα θα τους χαρακτήριζα ώριμους.

Καθώς το ‘εσπερινόν φως της ηλίου δύσεως’ δίνει τη θέση του στα φώτα των αιθουσών διδασκαλίας, άνθρωποι κάθε κοινωνικής θέσης--ανάμεσά τους κι ένας κληρικός--αναζητούν τον δικό τους φωτισμό. Τους τον ευχόμαστε ολόψυχα.

Έξι χαϊκού στο λεωφορείο

«Νάρθεις στο σπίτι
είναι μεγάλη ανάγκη
δεν περπατάει».

Λεωφορείο
διασχίζει την πόλη
κόσμο γεμάτο.

Μαύρα ντυμένος
μαλλιά μέχρι τους ώμους
χαλκά στη μύτη.

Δυο πιτσιρίκια
με κινητά στα χέρια

φάρσες σκαρώνουν.

Δάκρυ στην όψη
λόγια πολλά δε λέει
τα λέει όλα.

Τρέμουν τα χέρια
ο γιατρός δε μιλάει
άσχημα θάναι.

Σημ. Οι καταξιωμένοι ποιητές ελπίζω να συγχωρήσουν το τόλμημα. Τα ερεθίσματα--από μια αστική διαδρομή με λεωφορείο και μερικούς συνεπιβάτες και μια βραδινή κατ' οίκον επίσκεψη σε "δύσκολο" ασθενή--συνδυάστηκαν αυθαίρετα, με χρήση της γνωστής ποιητικής αδείας...

Γιατί απέτυχε το πείραμα του CERN

Το περιοδικό PC Magazine παρουσιάζει τις απόψεις δυο φυσικών για την αποτυχία του περιβόητου (και πανάκριβου) αυτού πειράματος να παραγάγει το λεγόμενο ‘μποζόνιο του Higgs’ (γνωστό και με την πιο ταπεινή ονομασία ’Σωματίδιο του Θεού’), ένα θεωρητικό αρχέγονο σωματίδιο που υποτίθεται ότι αποτελεί την απαρχή της δημιουργίας του κόσμου. Πριν αρκετούς μήνες είχα παρομοιάσει στη σελίδα αυτή τον επιταχυντή LHC με τον Πύργο της Βαβέλ. Η φιλοδοξία της επιστημονικής κοινότητας να αναπαραστήσει την πρώτη στιγμή της δημιουργίας μόνο ως 'ύβρις' (= αλαζονεία) μπορεί να χαρακτηρισθεί. Κατά τους αρχαίους μας προγόνους, η ύβρις είχε ως αποτέλεσμα την Νέμεσι (τιμωρία), οι συνέπειες της οποίας είναι ιστορικά γνωστές, από πολλές περιπτώσεις (π.χ. Τιτανικός, Challenger κτλ.). Να μια γνώση από το παρελθόν που καλό θα ήταν να μη λησμονούμε.

Παρελθοντολογία

«Το μικρόβιο δεν το κόλλησες εδώ, το έφερες από το προηγούμενο νοσοκομείο», είπε γιατρός σε ασθενή που διακομίσθηκε από ένα νοσηλευτικό ίδρυμα σε άλλο και παρουσίασε πνευμονική λοίμωξη μετά από μερικές μέρες. Το σχόλιο θυμίζει λίγο πολιτικό ‘καρφί’ για το χάος που (συνήθως) άφησε πίσω της η προηγούμενη (πάντα!) κυβέρνηση. Όσο κι αν το παρελθόν μας ενδιαφέρει ιστορικά ή επιδημιολογικά, πρακτική σημασία έχει η επίλυση του τρέχοντος προβλήματος του αρρώστου και όχι η ανάλωση σε επιμερισμό της ευθύνης.
Κάπως έτσι διαβάζω και πρόσφατο άρθρο πανεπιστημιακού καθηγητή που ανάγει το πρόβλημα της Νέας Δημοκρατίας στο ότι είναι, λέει, ‘διάδοχος’ της αντιβενιζελικής παράταξης και ακόμη δεν έχει ζητήσει συγγνώμη για τη Μικρασιατική καταστροφή! Πολύ κοντόφθαλμη προσέγγιση. Γιατί όχι για την άλωση της Πόλης, την καταστροφή της Μιλήτου από τους Πέρσες, τον Τρωικό Πόλεμο; Ακόμη κι αν δεχθούμε ότι έχει δίκαιο, μια τέτοια ενοχική θεώρηση κάνει το ‘παρελθόν’ να μοιάζει με τη σιδερένια μπάλα που αλυσόδεναν στα πόδια των βαρυποινιτών για να μη μπορούν να αποδράσουν. Ίσως αυτό είναι ένα από προβλήματα της σύγχρονης Ελλάδας.

Η κρυφή γοητεία της ανοησίας

Μόλις δυο εβδομάδες μετά τις εκλογές και την ανάδειξη νέας κυβέρνησης, σε τι ακριβώς αποβλέπει το δημοσκοπικό ερώτημα ‘Ποιός είναι καταλληλότερος για πρωθυπουργός;’ που ανακοινώθηκε σήμερα στα δελτία ειδήσεων; Φαίνεται ότι μερικοί άνθρωποι ηδονίζονται με το να ανοηταίνουν. Μήπως, αντί να απαγορεύεται η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των δημοσκοπήσεων πριν από τις εκλογές, θα πρέπει να απαγορευθούν τελείως οι τέτοιου είδους δημοσκοπήσεις μετά τις εκλογές;