Ουδέν κρυπτόν

Το είπε ο Λίνκολν ότι δεν μπορείς να κοροϊδεύεις τους πάντες για πάντα. Και πολύ πιο παλιά το Ευαγγέλιο μας είχε προειδοποιήσει ότι δεν υπάρχει τίποτε κρυφό που δεν θα έρθει κάποια στιγμή στο φως. Πρόσφατο παράδειγμα οι 5.260 δημόσιοι υπάλληλοι (οι μισοί εκπαιδευτικοί, πολλοί γιατροί, αλλά και άλλοι των υπουργείων Άμυνας, Οικονομικών, Υποδομών και της τοπικής αυτοδιοίκησης) που έβγαλαν μέσα σε τέσσερα χρόνια στο εξωτερικό εμβάσματα συνολικής αξίας που φτάνει το ενάμισι δισεκατομμύριο ευρώ. Κατά μέσον όρο 275.000 ευρώ ανά άτομο. Απομένει να μάθουμε πόσα από τα χρήματα αυτά αποκτήθηκαν νόμιμα, δηλώθηκαν και φορολογήθηκαν πριν... αποταμιευθούν σε ασφαλέστερο μέρος για τις πιο δύσκολες μέρες. Ωστόσο φαίνεται ότι στην Ελλάδα είναι πολλοί εκείνοι που προσπαθούν με κάθε τρόπο να επαληθεύσουν τον Θ. Πάγκαλο και να μας πείσουν ότι ‘μαζί τα φάγαμε’.  Κι άσε το μεγάλο πλήθος να διαμαρτύρεται για τη μείωση των μισθών και των συντάξεων--κι εμείς μαζί τους είμαστε!
     Κάθε προσπάθεια εξυγίανσης του κράτους και ανάκτησης χαμένων περιουσιακών στοιχείων του δημοσίου (δηλαδή του κοινού ταμείου όλων μας) είναι καλή και αξιέπαινη, ιδίως όταν φαίνεται να καρποφορεί. Χωρίς να γινόμαστε μίζεροι (κάποιοι έσπευσαν να γράψουν ότι το κράτος επιχειρεί να συγκαλύψει άλλες ‘λίστες’ και να ρίξει το βάρος μόνο στους υπαλλήλους), να ελπίσουμε ότι ο ζήλος στην εξιχνίαση τέτοιων υποθέσεων θα φτάσει στο τέλος και δεν θα σταματήσει απλώς στα δημοσιεύματα;

Απελευθέρωση

Στον απόηχο των εθνικών επετείων που εορτάσαμε πρόσφατα, ας περιλάβω και το ακόλουθο απόσπασμα από επιστολή της Αλεξάνδρας Καραβία-Λαμπαδαρίδου (Καθημερινή 23/10) και περιγράφει την απελευθέρωση της πατρίδας της, της Λήμνου, στις 8/10/1912, από τον ελληνικό στόλο: 

     ‘Στις 8 Οκτωβρίου 1912 απελευθερώθηκε η Λήμνος, πρώτη απ’ όλα τα νησιά. Ηταν Σάββατο πρωί όταν φάνηκαν στον ορίζοντα οι σκιές των πλοίων και ο κόσμος (Τούρκοι και Ελληνες) μαζεύτηκε στο Ρωμαίικο γιαλό. Οι Ελληνες νόμισαν ότι ήταν ιταλικά πλοία που έρχονταν να καταλάβουν το νησί (όπως τα Δωδεκάνησα), οι Τούρκοι νόμισαν ότι ήταν εγγλέζικα και ετοιμάστηκαν να τα υποδεχτούν. Δεν άργησε να φανεί η ελληνική σημαία πάνω στο «Αβέρωφ».
     Σας μεταφέρω από την εφημερίδα «Λήμνος» τη φοβερή σκηνή όπως την περιγράφει γέρων το 1953 ο Π. Φραγκούλης που την έζησε παιδί.
     «Μια πελώρια ελληνική σημαία είχε υψωθεί πάνω στο πιο επιβλητικό καράβι, που ήταν το Αβέρωφ. Είναι δύσκολο να περιγραφεί ποια θύελλα συναισθημάτων συγκλόνισε τις ψυχές μας στο αντίκρισμα της σημαίας μας. Βλέπαμε τη γαλανόλευκη σαν μια ανέλπιστη αποκάλυψη, σαν θείο δώρο μεγαλοψυχίας και νομίζαμε πως ζούσαμε σ’ έναν κόσμο άφθαστης μακαριότητος και ομορφιάς. Γιατί ποιος μπορούσε να φανταστεί πως θα μας αξίωνε ο Θεός να δούμε στην πραγματικότητα εκείνο που τόσα χρόνια μόνον σαν όνειρο απολαμβάναμε; Το τι έγινε δεν περιγράφεται. Υποδεχθήκαμε τους ελευθερωτές μας με παραλήρημα ενθουσιασμού. Με αγκαλιάσματα και δάκρυα στα μάτια. Με λόγια τρελής χαράς και άπειρης ευγνωμοσύνης. Για πολλές μέρες γλεντούσαμε μεθυσμένοι από την ανείπωτη αγαλλίαση που μας κερνούσε με το ευλογημένο χέρι της η πανανθρώπινη μαρτυρική μητέρα, η περιπόθητη ελευθερία»’. 
 
     Χαρίζεται σε όσους έχουν τη Λήμνο σε μια ιδιαίτερη θέση στην καρδιά τους.

Κουράγιο!

Χρόνια πολλά για τη μεγάλη επέτειο του ΟΧΙ! Το 'χουμε αυτό στην Ελλάδα, να τιμούμε τη μέρα που ξεκίνησε ένας άνισος και επικός αγώνας, έστω κι αν η κατάληξή του μετά από έξι μήνες ήταν τέσσερα χρόνια σκλαβιάς. Μια ακόμη εκδήλωση χαρμολύπης: μνήμη του θριάμβου χωρίς να ξεχνούμε όμως και το πένθος, σταυρός και ανάσταση μαζί. Το ένα χωρίς το άλλο είναι λειψό, μας παραπλανά και μας δημιουργεί ψευδαισθήσεις. Μαζί τα δυο μας κρατούν σε ισορροπία, μας διατηρούν σε επαφή με την πραγματικότητα, ώστε να μη ξεφεύγουμε ούτε στον υπερφίαλο μετεωρισμό αλλά ούτε και στην απόγνωση. Είθε να το καταφέρνουμε, 'του Θεού συνεργούντος'!

     Άκουσα χθες στο ραδιόφωνο ένα τραγούδι της Σοφίας Βέμπο που μου ήταν άγνωστο--τουλάχιστον δεν το θυμόμουν. Ακούγεται και σήμερα τόσο επίκαιρο όσο και το 1947 που πρωτοτραγουδήθηκε. Διαβάστε τους στίχους του Μίμη Τραϊφόρου, και ακούστε το και με τη φωνή της τραγουδίστριας της νίκης:

Ποιος το περίμενε στ’ αλήθεια,
να βγουν ψευτιές και παραμύθια
και να ξεχάσουν τώρα πια τα λόγια εκείνα τους,
που μας τα `λέγαν κάθε βράδυ απ’ τα Λονδίνα τους.

Μα δεν πειράζει, δεν πειράζει,
δε θα το βάλουμε μαράζι
και δε θα κλάψουμε που πάλι μας ξεχάσατε,
γιατί δεν είν’ πρώτη φορά που μας τη σκάσατε
και στην υγειά σας μια οκαδούλα εμείς θα πιούμε
και στη μικρή την Ελλαδούλα μας θα πούμε:

Κάνε κουράγιο Ελλάδα μου
κι όσο μπορείς κρατήσου
και στα παλιά παπούτσια σου,
γράψε όσα λέν οι εχθροί σου.

Κι αν μας τη σκάσανε με μπαμπεσιά,
οι σύμμαχοι στη μοιρασιά,
κάνε κουράγιο Ελλάδα μου, να μη μας αρρωστήσεις,
γιατί το θέλει ο Θεός να ζήσεις και θα ζήσεις.

Σε κάθε χιονισμένη ράχη,
σαν πολεμούσαμε μονάχοι,
όλοι λαγούς με πετραχήλια μας ετάζατε
και μεσ’ στα μάτια με λατρεία μας κοιτάζατε.

Μα ξεχαστήκαν όλα εκείνα,
η Πίνδος και η Τρεμπεσίνα,
ίσως μια μέρα εμάς που τόσο αίμα εχύσαμε,
να μας καθίσουν στο σκαμνί, γιατί νικήσαμε.

Μα φυσικό θα μας φανεί κι αυτό ακόμα
και στην Ελλάδα μας θα πούμε μ’ ένα στόμα:

Κάνε κουράγιο Ελλάδα μου
κι όσο μπορείς κρατήσου
και στα παλιά παπούτσια σου,
γράψε όσα λέν’ οι εχθροί σου.

Κι αν μας τη σκάσανε με μπαμπεσιά,
οι σύμμαχοι στη μοιρασιά,
κάνε κουράγιο Ελλάδα μου, να μη μας αρρωστήσεις,
γιατί το θέλει ο Θεός να ζήσεις και θα ζήσεις.

Νομικά

Διάβασα με ενδιαφέρον το σημερινό σημείωμα της Τασούλας Καραϊσκάκη στην Καθημερινή με τίτλο ‘Στη Βουλή ακόμη βρέχει... τροπολογίες’, μια και με το συγκεκριμένο θέμα έχει ασχοληθεί και το παρόν ιστολόγιο κατ’ επανάληψιν. Δυστυχώς, το φαινόμενο συνεχίζεται, παρά τις πρωθυπουργικές παραινέσεις και επιτιμίες. Έμεινα για λίγο στα στατιστικά στοιχεία που παραθέτει η αρθρογράφος: ‘Στην Ελλάδα, που δεν έπασχε ποτέ από νόμους, αλλά από την εφαρμογή τους, βρίσκονται σε ισχύ πάνω από 70.000 νομοθετήματα... Σύμφωνα με παλιότερη έρευνα του υπουργείου Εσωτερικών, η Βουλή γεννά ένα νομοθέτημα κάθε 55 ώρες. Την τελευταία 20ετία έχουν θεσπιστεί 2.178 νόμοι, σε κάθε έναν από τους οποίους έχουν παρεισδύσει το λιγότερο 5 τροπολογίες. Μόνο 3 στους 10 νόμους ρυθμίζουν ουσιώδη θέματα, ενώ 8 στους 10 περιέχουν διατάξεις που ελέγχονται ως αντισυνταγματικές.’ Με δεδομένη την πολυνομία αυτή, απορώ για το γεγονός ότι στη χώρα ‘δεν δικαιολογείται άγνοια νόμου’, όταν είμαι σίγουρος ότι τον κάθε είδους πολυδαίδαλο νόμο δεν τον ξέρουν ούτε εκείνοι που τον έφτιαξαν.

Μνήμη

Αποχαιρετίσαμε προχθές τον Αλκιβιάδη Καζαμία, παλαιό φίλο του πατέρα μας. Είχαμε την χαρά να συνεργαστούμε πριν από πολλά χρόνια όταν εκείνος ήταν έφορος στη Χριστιανική Φοιτητική Ένωση κι εγώ πρώτος γραμματέας (αξίωμα αντίστοιχο του προέδρου, κατά το... κομμουνιστικό σύστημα). Η πείρα του ήταν πολύτιμη, κοσμοπολίτικη (είχε ζήσει σε Κύπρο, Παλαιστίνη, Κωνσταντινούπολη, Αίγυπτο), η ευγένειά του έμφυτη, το χιούμορ του εκλεπτυσμένο. Ας καταγράψω ένα ιστορικό ανέκδοτο από εκείνη την εποχή.
     Μεγαλοβδομάδα του 1976 (ή μήπως ήταν 1977;) τυπώναμε στον πολύγραφο του Πειραματικού Σχολείου τον πρώτο τόμο των ‘Προβληματισμών’. Όποιος γεννήθηκε και μεγάλωσε με την ηλεκτρονική επιτραπέζια τυπογραφία δεν μπορεί να φαντασθεί τι... έχασε που δεν γνώρισε τη διαδικασία του πολυγράφου. Δακτυλογράφηση χωρίς ταινία σε ειδικές μεμβράνες, όπου τα γράμματα εμφανίζονταν σαν τρύπες ή ‘αυλάκια’ (αρνητικά), μέσα από τα οποία περνούσε στη συνέχεια η παχιά μαύρη μελάνη για να βγάλει το θετικό αποτύπωμα στο χαρτί. Όχι ιδιαίτερα καθαρή εργασία. Κάποια στιγμή, απλώνοντας το χέρι για να πάρει κάτι από το γραφείο, το λευκό μανίκι του πουκαμίσου του ακούμπησε φαρδύ-πλατύ στη μελανωμένη επιφάνεια που περίμενε τη χρήση της. Ο ίδιος (όπως συνήθως) δεν ταράχθηκε καθόλου, κι εγώ βρήκα την ευκαιρία να του πω: «Μόλις αποκτήσατε ένα πρόχειρο πουκάμισο». Γελάσαμε όλοι μαζί με την καρδιά μας, κι αυτό ήταν (δεν τον ρώτησα ποτέ για την αντίδραση της συζύγου του..., θα πρέπει να μάθω από την ίδια αν θυμάται το γεγονός).
     Καλόν Παράδεισο να έχει!   

Αισχροκέρδεια

Σε μια καθημερινή διαδρομή κάτω από 2 χιλιόμετρα βλέπω δυο πρατήρια καυσίμων, και τα δυο στην ίδια αστική περιοχή, και συγκρίνω τις τιμές τους. Αυτές τις μέρες η απλή αμόλυβδη στο ένα κοστίζει 1,517 ευρώ το λίτρο, στο άλλο 1,789. Διαφορά:  27,2 λεπτά. Αν ένα μέσο γέμισμα είναι 45 λίτρα, τότε η διαφορά διαμορφώνεται στα 12,24 ευρώ. Ανάλογες αποκλίσεις έχω παρατηρήσει και σε άλλες εποχές. Φυσικά η διαμόρφωση της τιμής των καυσίμων είναι ελεύθερη. Θα έχω άδικο όμως αν σκεφτώ ότι ο ένας πρατηριούχος κλέβει νόμιμα; Τον καλό λογισμό ότι ο άλλος δουλεύει ‘για την ψυχή της μάνας του’ τον αντιπαρέρχομαι με βάση τους νόμους των πιθανοτήτων.

Κατά δυσθανασίας

H Λύντα Μπέλινχαμ ήταν αγγλίδα ηθοποιός και τηλεπαρουσιάστρια. Το καλοκαίρι του 2013, σε ηλικία 65 ετών, βρέθηκε να πάσχει από καρκίνο. Υποβλήθηκε αρχικά σε θεραπεία, αλλά τον περασμένο μήνα διαπίστωσε ότι είχε μεταστάσεις στους πνεύμονες και το ήπαρ, με προσδόκιμο επιβίωσης μερικές εβδομάδες. Αποφάσισε και διέκοψε τη χημειοθεραπεία, που προφανώς δεν είχε κανένα αποτέλεσμα, ένα γεγονός που έλαβε δημοσιότητα στη Βρετανία μια και η ίδια ήταν γνωστή από την παρουσία της στα Μέσα. Χθες απεβίωσε στα χέρια του συζύγου της, όπως μαθαίνουμε και πάλι από τον αγγλικό τύπο.
     Με αφορμή την είδηση αυτή, και επειδή ζούμε καθημερινά τα προσωπικά δράματα ανθρώπων που ζουν με τον καρκίνο σε διάφορες μορφές και στάδια, νομίζω ότι κάποια στιγμή θα πρέπει να αναθεωρήσουμε τη στάση μας απέναντι στα ανίατα νοσήματα τελικού σταδίου. Η φιλοσοφία που λέει «Κάντε τα πάντα, μέχρι το τέλος», έστω και εις βάρος της ποιότητας ζωής, με αμφίβολα και συχνά αρνητικά αποτελέσματα (και με ένα κόστος δυσθεώρητο, αλλά ας το αφήσουμε αυτό στην άκρη), δεν αποτελεί καλή ιατρική. Όσο δεοντολογικά απαράδεκτη είναι η ευθανασία, άλλο τόσο απορριπτέα είναι και η δυσθανασία, το να παρατείνουμε ουσιαστικά τη διαδικασία του θνήσκειν με νύχια και με δόντια. Αντί να αποδεχθούμε την πραγματικότητα, όταν αυτή μας δείχνει ξεκάθαρα ότι τα πράγματα οδεύουν προς το τέλος, και να προετοιμασθούμε γι’ αυτό με τρόπο Χριστιανικό αλλά και πρακτικά ανθρώπινο, καταφεύγουμε σε πειραματικές χημειοθεραπείες τρίτης και τέταρτης γραμμής, με την τελευταία δόση να δίνεται ‘πάνω από τον τάφο’, όπως έλεγε ένας ογκολόγος της αμερικανικής σχολής. Και με την ψευδαίσθηση ότι «κάναμε τα πάντα». Ερήμην και εις βάρος του αρρώστου.
     Η άρνηση μιας μάταιας θεραπείας δεν είναι ούτε αμαρτία ούτε ποινικό αδίκημα. Πρέπει επιτέλους να συμφιλιωθούμε με την ιδέα της παροχής καλής ανακουφιστικής φροντίδας, αποφεύγοντας τις άσκοπες ‘επιθέσεις’ που εξυπηρετούν οτιδήποτε άλλο εκτός από τον ασθενή. Τουλάχιστον ας μάθουμε να τον ρωτούμε τι θέλει, και να σεβόμαστε την επιθυμία του. 

Επιφάνεια και βάθος

Παλαιός ασθενής μου έφερε τις προάλλες να δω φίλο του, γύρω στα σαράντα. Στο παρελθόν του είχαν διαγνώσει άσθμα, πήρε κάποια θεραπεία, το πράγμα δεν είχε συνέχεια. Τελευταία παρουσίαζε αυτά που λέμε μη ειδικά ενοχλήματα: κάτι πονάκια που δεν ταίριαζαν με τίποτε, λίγο καθάρισμα του λαιμού, έναν βήχα που του θύμισε το (υποτιθέμενο) άσθμα του. Ανησύχησε, αποφάσισε να πάει σε γιατρό. Πέρα από μια φαρυγγίτιδα, που θα μπορούσε να είναι και επαγγελματική (καθότι εκπαιδευτικός), δεν είχε παθολογικά ευρήματα. Η συζήτηση ωστόσο ανέδειξε ένα διαρκές άγχος, καθώς και μια τυχαία αναφορά ότι πρόσφατα κάποιος γνωστός του πέθανε από καρκίνο στα 50. Το παζλ είχε ολοκληρωθεί.

     Τελικά πρέπει να προσπαθούμε να δούμε κάτω από την επιφάνεια που μας προβάλλουν οι άρρωστοι, ιδίως εκεί που τα αναφερόμενα ενοχλήματα δεν ταιριάζουν με κάποια σαφή παθολογική οντότητα. Ποιος είναι ο πραγματικός λόγος της επίσκεψης: τα συμπτώματα ή η ανησυχία, η υποσυνείδητη αμφιβολία, το «μήπως κι εγώ;» που αυτά προκαλούν; Ακόμη και τα σωματικά συμπτώματα μπορεί τελικά να αποτελούν εκδηλώσεις αυτού που οι ψυχίατροι αποκαλούν ‘σωματοποιημένο άγχος’. Εκεί (και εκεί) θα πρέπει να στρέψουμε την προσοχή και τις ενέργειές μας, που δεν θα είναι υποχρεωτικά φαρμακευτικές. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι εντυπωσιακά καλό, ακόμη και χωρίς την αναγραφή συνταγής.

     Στην πρόκληση άγχους δεν είμαστε άμοιροι ευθυνών κι εμείς οι γιατροί. Αν μεγαλοποιούμε κάποια ελάσσονα ευρήματα, βάζουμε ιδέες και ανησυχίες στο μυαλό των αρρώστων (και των συζύγων τους!) που δύσκολα βγαίνουν. Όπως εκείνο το ‘ύποπτη σκίαση’ που εμφανίσθηκε τις προάλλες σε πόρισμα ακτινογραφίας ρουτίνας σ’ έναν άνθρωπο που δεν είχε απολύτως τίποτε. Ο ίδιος δεν σκιάχτηκε. Πώς όμως να καθησυχάσεις το έτερον ήμισύ του που διάβασε το πόρισμα και επέμενε για περαιτέρω έλεγχο;

     Σε τέτοιες περιπτώσεις μια ‘προχωρημένη’ εξέταση (εν προκειμένω αξονική τομογραφία) έχει άμεσο θεραπευτικό αποτέλεσμα. Η ‘ύποπτη σκίαση’ του πορίσματος φεύγει ανεπιστρεπτί από το μυαλό και την ψυχή του αρρώστου αν του αποδείξουμε ότι όντως δεν υπάρχει. Ο λόγος μας, όσο πειστικός κι αν είναι, μερικές φορές χρειάζεται ενίσχυση. Έστω κι αν δεν το γράφουν οι ‘διεθνείς οδηγίες’. Η ιατρική δεν χωράει πάντα σε καλούπια ή σε νάρθηκες.

     Έτσι κι έγινε.

Άθλοι

Μετά την πίκρα του ιού Έμπολα ας δούμε κάτι πιο ελαφρό. Ευτυχώς δεν λείπουν κι αυτά από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Ο λόγος για το ποδόσφαιρο, και η παρατιθέμενη είδηση είναι πρωτοσέλιδη στη χθεσινή ‘Μακεδονία’: ‘Ενδεχόμενος αποκλεισμός της Εθνικής από την τελική φάση του Euro 2016 θα αποτελεί πραγματικό κατόρθωμα και η ομοσπονδία φαίνεται διατεθειμένη να το ρισκάρει’. Τι μπορώ να πώ; Αφού μπορούμε να βλέπουμε και τους ενδεχόμενους αποκλεισμούς μας ως πραγματικά κατορθώματα που αξίζει να ρισκάρουμε γι’ αυτά, πάει να πει ότι είμαστε πνευματικά ανώτεροι άνθρωποι.

Έμπολα

Το παρακάτω άρθρο δημοσιεύθηκε στην αγγλική εφημερίδα Observer πριν λίγες μέρες. Το βρήκα ιδιαίτερα--τι; Συγκινητικό; Εντυπωσιακό; Τρομακτικό; Αφυπνιστικό; Δεν μπορώ να βρω την πιο κατάλληλη λέξη. Διαβάστε το και αφήστε το να σας μιλήσει.

Έμπολα – με τα μάτια μιας 13χρονης από τη Σιέρα Λεόνε

Καθώς ο ιός δεν δείχνει να σταματά την ανυποχώρητη πορεία του, η Bintu Sannoh περιγράφει την καταστροφική επίδρασή του στην κοινότητά της

Το όνομα Έμπολα δεν μου είναι ευχάριστο. Μισώ ακόμη και τον ήχο της λέξης: έχει καταστρέψει την οικογένεια και τη μόρφωσή μου. Η ζωή προηγουμένως ήταν σκληρή αλλά εντάξει: ζω με τη θεία μου και με πολλά μέλη της οικογένειάς μου σ’ ένα μεγάλο συγκρότημα. Πάντα ήμασταν φτωχοί, αλλά υπήρχε ευτυχία. Τώρα όμως είμαστε τρομοκρατημένοι. Πάρα πολλοί άνθρωποι, φίλοι και συγγενείς, έχουν πεθάνει και πεθαίνουν ακόμη. Κι ο αριθμός των ορφανών αυξάνεται καθημερινά.

     Όταν ο Έμπολα πρωτοέφτασε στη χώρα μου, δεν ανησυχήσαμε πολύ. Έπειτα ήρθε η «ευαισθητοποίηση»: όλες οι ομάδες της κοινότητας και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις γυρνούσαν εδώ κι εκεί και μιλούσαν για τον Έμπολα. Όμως πολλοί αρνήθηκαν να πιστέψουν τον κίνδυνο, και προσπάθησαν ακόμη και να πολιτικοποιήσουν το ζήτημα. Στην Κενέμα (Σ.τ.Μ.: στον τόπο που ζει) έγινε μια διαδήλωση με το σύνθημα «Ο Έμπολα δεν είναι πραγματικός». Μερικοί είπαν ότι η κυβέρνηση αδιαφορεί για τον Έμπολα διότι η κυβέρνηση είναι από τον βορρά και ο ιός είναι στην ανατολή (την έδρα της αντιπολίτευσης). Άλλοι είπαν ότι οι γιατροί ήθελαν το αίμα μας. Ακούγονταν τόσες ιστορίες και κανένας δεν έπαιρνε τον Έμπολα στα σοβαρά.

     Έπειτα, στις αρχές του Αυγούστου, η κατάσταση άλλαξε. Η κυβέρνηση απαγόρευσε κάθε είσοδο και έξοδο από τις περιοχές Κενέμα και Καϊλαχούν. Αυτό έβλαψε τους πάντες, όχι μόνο εκείνους που είχαν Έμπολα, διότι σχεδόν όλα παρέλυσαν. Ήμασταν παγιδευμένοι—κι ακόμη είμαστε. Η θεία μου, που πήγαινε στο παζάρι για να αγοράζει τοπικά αγαθά σε χαμηλές τιμές, δεν μπορούσε πλέον να ταξιδεύει. Είχαμε λιγότερα χρήματα στο σπίτι, όπως όλοι εκτός από τους πλούσιους που η Θεία έλεγε ότι έβγαζαν λεφτά από τις υψηλές τιμές.

     Τα πράγματα έγιναν πολύ χειρότερα όταν ο Έμπολα ήρθε στην κοινότητά μας. Ήταν ένας φαρμακοποιός που αρρώστησε αλλά έλεγε ότι έπασχε από ένα σηπτικό έλκος, κι έτσι ποτέ δεν πήγε στο νοσοκομείο. Τον πιστέψαμε γιατί ήταν άνθρωπος της ιατρικής και ίσως γιατί δεν ξέραμε τίποτε περισσότερο. Πολλοί άνθρωποι ήρθαν σε επαφή μαζί του στη διάρκεια της αρρώστιας. Όταν πέθανε, το πτώμα του το έπλυναν και το ετοίμασαν για ταφή άνθρωποι της κοινότητας, σύμφωνα με το έθιμό μας.

     Όταν όμως ο θάνατός του δηλώθηκε στο νοσοκομείο, βρέθηκε ότι είναι πεθάνει από Έμπολα. Μετά από δυο εβδομάδες, αρκετοί άνθρωποι που είχαν έρθει σε επαφή μαζί του και εκείνοι που είχαν πλύνει το πτώμα του αρρώστησαν. Φοβισμένος, ο αρχηγός της κοινότητας κάλεσε το ασθενοφόρο που ήρθε και πήρε τρεις ανθρώπους στο νοσοκομείο. Ο ήχος του ασθενοφόρου μας τρόμαξε, ιδίως εμάς τα παιδιά, και όλη την κοινότητα την κατέλαβε πανικός: οι άνθρωποι πιστεύουν ότι όποιοι πηγαίνουν με ασθενοφόρο στο νοσοκομείο θα πεθάνουν—πολύ συχνά δεν τους ξαναβλέπεις.

     Έπειτα 16 άνθρωποι, μαζί και η αγαπημένη μου θεία, αρρώστησαν και όταν εξετάσθηκαν όλοι βρέθηκαν θετικοί στον Έμπολα. Από αυτούς μόνο η Μαρί, ένα κορίτσι 14 ετών που ζει μαζί μας, και η θεία μου ευτυχώς επέζησαν—αλλιώς θα ήμουν κι εγώ μία από τα ορφανά του Έμπολα. Υποθέτω ότι είμαι τυχερή, αλλά είναι δύσκολο να το δω έτσι.

     Σε λιγότερο από δυο εβδομάδες, 17 άνθρωποι πέθαναν σε πέντε σπιτικά, και άλλοι εννιά μπήκαν στο νοσοκομείο. Έπειτα είδαμε μια ομάδα ανθρώπους από το νοσοκομείο με φοβερές στολές. Μπήκαν στο σπίτι μας κι έβγαλαν τα στρώματα και τα στρωσίδια και τα έβαλαν φωτιά, και ψέκασαν όλα τα υπνοδωμάτια και τη σάλα. Έβλεπα με δάκρυα στα μάτια να κάνουν το ίδιο σε κάθε σπίτι όπου είχε κάποιος πεθάνει ή είχε κολλήσει τον ιό. Το θέαμα εκείνο ήταν τρομακτικό, και όλοι κλαίγαμε.  

     Η κοινότητά μας μπήκε σε καραντίνα, αποκλείσθηκε από την υπόλοιπη πόλη, και μας είπαν ότι κανένας δεν έπρεπε να μπει ή να βγει για 21 μέρες. Ήμασταν περικυκλωμένοι από αστυνομία και στρατό: ήταν τρομακτικό, διότι κανένας δεν μπορούσε να αγοράσει ή να πουλήσει μέσα από την «απομόνωση», ούτε μπορούσαν έμποροι να έρθουν και να πουλήσουν σε μας. Όσοι προσπαθούσαν να βγουν έξω, αναζητώντας τροφή, αναγκάζονταν από τους φρουρούς να γυρίσουν πίσω.  

     Παρόλο που η θεία μου είχε πάρει εξιτήριο από το νοσοκομείο, ήταν πολύ αδύναμη και δεν μπορούσε να πάει να ψάξει για τροφή ή να μαγειρέψει για την οικογένεια, κι έτσι πραγματικά υποφέραμε από την πείνα. Κανένας δεν μας έφερε φαγητό ή νερό τις πρώτες δυο εβδομάδες της απομόνωσης. Την τρίτη εβδομάδα, μια φιλανθρωπική οργάνωση έφερε πλιγούρι, λάδι και φασόλια.  

     Δεν θελήσαμε να φάμε το πλιγούρι, διότι σου φέρνει διάρροια, κι αν έχεις διάρροια και βρίσκεσαι σε ζώνη απομόνωσης σίγουρα θα πουν ότι έχεις Έμπολα και θα σε πάρουν από εκεί. Έτσι αγοράζαμε gari (αλεσμένο αλεύρι) στη διάρκεια των τριών εβδομάδων διότι μόνο αυτό μπορούσε να πάρει η φτωχή θεία μου—κοστίζει μόνο 500 Le (15 πέννες) ένα κύπελο που μπορεί να κάνει ένα γεύμα για τρεις ανθρώπους.

     Ακόμη και τώρα, με όλα αυτά, υπάρχει πρόβλημα με την ενημέρωση των ανθρώπων για τον Έμπολα. Μόλις συνάντησα δυο φίλες μου που μου είπαν για την αρρώστια του θείου τους και πώς τον φροντίζουν στο σπίτι, κάτι που δεν πρέπει να κάνουν διότι ο θείος τους μπορεί να έχει τον ιό Έμπολα.

     Πάνω από 100 παιδιά έχουν ορφανέψει μόνο στην κοινότητά μου. Ποιος θα τα φροντίσει; Πώς θα επιβιώσουν και πώς θα ξαναπάνε στο σχολείο; Πάντα με πιάνει φόβος όταν φίλες που ξέρω ότι δεν πλένουν τακτικά τα χέρια τους με χλωριωμένο νερό θέλουν να παίξουν μαζί μου.

     Για να σκεφτώ λίγο και το μέλλον, πώς θα γυρίσω στο σχολείο; Πού θα βρει η θεία μου λεφτά για να στηρίξει ξανά τη μόρφωσή μας; Είναι δύσκολο να εξαρτάσαι από άλλους. Θέλουμε να βασιζόμαστε στους εαυτούς μας, όπως μαθαίναμε. Εξαιτίας της αδυναμίας της θείας μου και της δυσκολίας στο εμπόριο έχουμε φάει τα χρήματα που υπήρχαν για τη δουλειά αυτή. Υποφέρουμε. Αν δεν μας σκοτώσει ο Έμπολα, ίσως οι κακουχίες και η πείνα θα μας αποτελειώσει αν δεν μας βοηθήσει κανείς πριν από τα Χριστούγεννα.

     Τρεις από τις φίλες μου που ήταν να δώσουν τις εθνικές εξετάσεις έχουν ήδη μείνει έγκυες, κι εγώ δέχομαι πιέσεις να πάω με άντρες για να μπορέσω να επιβιώσω και να αγοράσω ένα φόρεμα για τα Χριστούγεννα. Αυτό αναγκάζονται να κάνουν τα κορίτσια στη Σιέρα Λεόνε όταν δεν υπάρχουν χρήματα. Δεν είναι σωστό, αλλά είναι συνηθισμένο. Αν αυτός ο Έμπολα δεν τελειώσει σύντομα, πολύ περισσότερες κοπέλες θα μείνουν έγκυες πριν ξανανοίξουν τα σχολεία κι αυτό θα είναι πολύ κακό για το μέλλον των παιδιών στη χώρα αυτή.

     Τώρα θα έπρεπε να είμαι στο σχολείο, αλλά όλα τα σχολεία είναι κλειστά επ’ αόριστον. Ανησυχώ γιατί όταν ξανανοίξουν τα σχολεία, πολλά παιδιά θα σταματήσουν από τη φτώχια και τις νεανικές εγκυμοσύνες.

     Βέβαια, εκείνοι που παθαίνουν Έμπολα και οι οικογένειές τους υποφέρουν χειρότερα. Τους στιγματίζουν, και το στίγμα τους ανησυχεί και τους απομονώνει, χωρίς βοήθεια. Δεν έχουν να φάνε, και ακόμη και οι περιουσίες που καίγονται δεν αντικαθίστανται. Όμως στη Σιέρα Λεόνε όλοι υποφέρουν απ’ όλες τις άλλες αιτίες. Δεν υπάρχει δουλειά, χρήματα, τρόφιμα, σχολεία. Ποιος θα μας βοηθήσει να βγούμε από το βάσανο αυτό;

Συναίνεση

Οι επίσημες συζητήσεις μεταξύ πολιτικών (όπως π.χ. πρόσφατα στη Βουλή) έχουν το γούστο τους--όταν δεν σε βγάζουν από τα ρούχα σου. Για παράδειγμα, πολλοί, κυρίως από τα ελάσσονα κόμματα, αναφέρονται σε κάποιου είδους συναίνεση, συνεργασία και άλλα συνώνυμα. Ωστόσο, ακούγοντας το σύνολο της πρότασής τους συνήθως καταλαβαίνουμε ότι ο καθείς εννοεί τη συναίνεση ως συμφωνία και συμμόρφωση των άλλων με τη δική του γνώμη. Ενδιαφέρουσα ως άποψη, αλλά πού μας οδηγεί; Όταν εξ αρχής πιστεύω (και διακηρύττω σε όλους τους τόπους και τόνους) ότι μόνο εγώ έχω δίκαιο και όλοι οι άλλοι άδικο, τι είδους συναίνεση επιδιώκω; Όταν αυτοχρίομαι παντογνώστης κατήγορος, πώς μπορώ να περιμένω θετική αποδοχή της γνώμης μου; Φαίνεται όμως ότι έτσι βολεύει σχεδόν τους πάντες: χωρίς την ‘πολιτική τραμπάλα’ το σύστημα δεν λειτουργεί.

Εισαγγελικά

Η είδηση της ημέρας, τουλάχιστον κρίνοντας από την πρωτοκαθεδρία που της έδωσε η επίσημη ραδιοφωνία το πρωί: ‘Η καταγγελία του ΣΥΡΙΖΑ για χρηματισμό βουλευτών προκάλεσε την παρέμβαση του εισαγγελέα για τη συγκέντρωση 180 ψήφων για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας’. Τι καταλαβαίνετε από τη φράση αυτή; Τουλάχιστον με τα δικά μου ελληνικά, η συγκέντρωση των απαιτουμένων ψήφων θα γίνει με την μεσολάβηση του εισαγγελέα. Πρωτότυπο και ενδιαφέρον, έ; Ίσως να μας λύσει και το πρόβλημα, εφόσον βέβαια πάρουμε κατά γράμμα την επίσημη εκδοχή της ΝΕΡΙΤ.

Η Αγία Νεομάρτυς Χρυσή

Eν ταις βασάνοις χρυσός οίον καμίνω,
Xρυσή εδείχθης ηγλαϊσμένη όλη.

Η Αγία Χρυσή γεννήθηκε στο χωριό Σλάτενα (σημερινή Χρυσή) της επαρχίας Αλμωπίας Νομού Πέλλης. Ο πατέρας της ήταν φτωχός και είχε τέσσερις θυγατέρες. Η Χρυσή ήταν ωραία στο σώμα και στην ψυχή.
     Κάποτε, ενώ βρισκόταν μαζί με άλλες γυναίκες στους αγρούς και μάζευε καυσόξυλα, την απήγαγε κάποιος Τούρκος και τη μετέφερε στο σπίτι του. Ο Τούρκος προσπάθησε με κολακείες να την εξισλαμίσει και να την κάνει γυναίκα του. Η Χρυσή όμως αντιστάθηκε και δυναμικά απάντησε: «Εγώ τον Χριστό μόνο γνωρίζω για νυμφίο μου, που δεν θα αρνηθώ και αν ακόμα με κομματιάσεις». Οι γονείς και οι συγγενείς της Χρυσής, με εξαναγκασμό των Τούρκων, την παρακαλούσαν να δεχτεί τον μωαμεθανισμό για να σωθεί. Αλλά η μεγαλόψυχη Χρυσή τους απάντησε ότι: «πατέρα έχω τον Κύριό μου Ιησού Χριστό, μητέρα την Κυρία Θεοτόκο, αδελφούς δε και αδελφές έχω τους Αγίους και τις Αγίες της Εκκλησίας μας».
  Μπροστά λοιπόν στη σταθερότητα της Χρυσής, οι Τούρκοι απάντησαν με φρικτά βασανιστήρια. Τελικά στις 13 Οκτωβρίου 1795 μ.Χ., κατέκοψαν το σώμα της με μαχαίρια και έτσι πανάξια έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου από τον Νυμφίο Χριστό. [ΠΗΓΗ]

     [Αναλυτικώτερες βιογραφικές πληροφορίες ΕΔΩ]

Ιατρική των αριθμών

Η ιατρική μας προσφέρει πρόχειρα και κατανοητά πρότυπα για να κατανοήσουμε την κρίση γύρω μας. Εισάγεται ένας άρρωστος σε νοσοκομείο με σύνθετο πρόβλημα, πυρετό, σημεία σοβαρής λοίμωξης, σηπτικό σοκ κτλ. Τον βάζουμε στην Εντατική, του αρχίζουμε αντιβιώσεις και όλα τα σχετικά, τον υποστηρίζουμε με κάθε τρόπο. Κάθε μέρα βλέπουμε αν μειώθηκε η ταχύτητα καθίζησης, τα λευκά αιμοσφαίρια, η CRP, η προκαλσιτονίνη, ο όποιος άλλος ‘κακός’ δείκτης της πορείας του αρρώστου, αν  βελτιώθηκε η ακτινογραφία θώρακος, αν αυξήθηκε η διούρηση ή η αρτηριακή πίεση. Έμμεσα συμπεραίνουμε ότι με τον τρόπο αυτό βελτιώνεται η γενική κατάσταση του αρρώστου. Αυτό μπορεί να αληθεύει εν μέρει, σίγουρα όμως το κάθε ελαφρώς καλύτερο αποτέλεσμα δεν σημαίνει ότι βγήκαμε πλέον οριστικά από τον κίνδυνο και ότι ο ασθενής θα επιβιώσει τελικά και θα πάει στο σπίτι του υγιής, ή σχεδόν υγιής. Μπορεί κάλλιστα να πεθάνει και με φυσιολογική καθίζηση, και με λευκά μέσα στα όρια, και με κάθε είδους εργαστηριακή εξέταση ‘τζάμι’, και με ακτινογραφίες πεντακάθαρες. Μάλιστα, αν θεραπευτικός μας στόχος είναι μόνο η βελτίωση των μεμονωμένων επιμέρους παραμέτρων, μπορεί να χάσουμε το σύνολο και να του κάνουμε και ζημιά με τις θεραπείες μας.
     Κάπως έτσι και με τις κοινωνίες. Μπορεί να αλλάζουν τα ονόματα των ‘δεικτών’ και των ‘εξετάσεων’ (έλλειμμα, χρέος, πλεόνασμα, ισοζύγιο πληρωμών, επιτόκια δανεισμού), αλλά η βασική φιλοσοφία δεν διαφέρει και πολύ. Στην προσπάθεια βελτίωσης των δεικτών, ο ευρύτερος οργανισμός μπορεί κάλλιστα να μην επιβιώσει.

Βραβεία

Η Μαλάλα Γιουσαφζάι, από το Πακιστάν, 17 ετών, φετινή αποδέκτρια του Νόμπελ Ειρήνης, είναι η πιο νέα απ' όλους όσοι έχουν λάβει το βραβείο αυτό σε οποιαδήποτε κατηγορία. Δεν το πήρε χαριστικά (όπως ο Μπαράκ Ομπάμα το 2009, μόλις είχε εκλεγεί πρόεδρος), αλλά κυριολεκτικά με το αίμα της. Πριν δυο χρόνια μια ομάδα Ταλιμπάν την πυροβόλησε στο κεφάλι γιατί αγωνιζόταν για την εκπαίδευση των κοριτσιών στην πατρίδα της. Βαριά τραυματισμένη διακομίσθηκε αεροπορικώς στο Μπίρμιγχαμ όπου τελικά θεραπεύθηκε. Συνέχισε να υποστηρίζει το δικαίωμα στην εκπαίδευση, στα 16 της μίλησε στον ΟΗΕ, ενώ πέρυσι το περιοδικό ΤΙΜΕ την περιέλαβε ανάμεσα στους 100 ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο. Μοιράζεται το βραβείο με έναν Ινδό, τον Κάιλας Σατυάρτι, που από το 1980 αγωνίζεται κατά την εκμετάλλευσης των παιδιών για εργασία στην πατρίδα του και αλλού. Δυο επιλογές που δύσκολα θα αμφισβητήσει κανείς. Πανάξιοι!