Μυστήρια

Τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου σήμερα, αλλαγή της ώρας σε χειμερινή, αρχίζουμε να νιώθουμε ότι προχωρούμε προς τις κρύες εποχές -- συντελεί και ο πρωινός Βαρδάρης. Κι έχουμε την ευκαιρία να ζήσουμε, εκτός από την Θεία Λειτουργία, έναν Γάμο κι ένα Βάπτισμα-Χρίσμα. Τα γράφω μαζί διότι έτσι τελούνται, αν και το Χρίσμα συνήθως γίνεται με τρόπο που σχεδόν κανείς δεν παίρνει είδηση ότι εκείνη της στιγμή μεταδίδεται ‘σφραγίς δωρεάς Πνεύματος Αγίου’ στον ‘νεόλεκτο στρατιώτη του Χριστού’, όπως ακούμε στις ευχές. Δεν θα ήταν καθόλου άσχημο αν αυτή η μετάδοση αναγγελλόταν από τον τελετουργό ιερέα με τρόπο κάπως πιο ξεκάθαρο και επίσημο. Σε κάθε περίπτωση, μετέχοντας στα Μυστήρια αυτά της Εκκλησίας έχουμε κάθε φορά την ευκαιρία να ξαναζήσουμε το δικό μας Βάπτισμα, το δικό μας Χρίσμα, τον δικό μας Γάμο: να ξαναθυμηθούμε όλες εκείνες τις ευχές που μας έδωσε η Εκκλησία στα σημαντικά αυτά γεγονότα της ζωής μας, να αναλογισθούμε σε ποιο σημείο βρισκόμαστε σε σχέση με την απόταξη του Σατανά και τη σύνταξη με τον Χριστό, αν προκόψαμε πνευματικά κι αν τηρήσαμε τις υποσχέσεις που δώσαμε, είτε προσωπικά είτε δια του αναδόχου, και να ευχηθούμε από εδώ και μπρος να είμαστε λίγο καλύτεροι, βάζοντας αρχή ξανά.

     Ακούγοντας ραδιόφωνο το απόγευμα πληροφορούμαι ότι στην Αθήνα αυτές τις μέρες μπορεί κανείς να παρακολουθήσει εκδηλώσεις σχετικές με τη μεξικανική ‘Ημέρα των Νεκρών’, ενώ πολύς λόγος γίνεται για τα (δυτικόφερτα) σατανιστικά έθιμα του ‘Hallowe’en’ που κι αυτά γίνονται στο τέλος του μηνός (βλέπε και ΕΔΩ). Κανένα από αυτά βέβαια δεν έχει σχέση με την δική μας παράδοση, αλλά οι σύγχρονοι Έλληνες, αν και βαπτισμένοι Ορθόδοξοι, δεν έχουν πρόβλημα να υιοθετήσουν και να προσλάβουν κάθε εισαγόμενο ‘φρούτο’, έστω και με παγανιστικές ή διαβολικές αναφορές. Μυστήρια κι εδώ, με άλλες ‘θεότητες’ όμως, τις οποίες (υποτίθεται ότι) αποταχθήκαμε με το Βάπτισμα, όπως προαναφέραμε. Έτσι περιμένουμε να δούμε προκοπή στον τόπο αυτό;  

Επέτειος

 «Τῇ ΚΗ' τοῦ αὐτοῦ μηνὸς τὴν ἀνάμνησιν ἑορτάζομεν τῆς Σκέπης τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας, τῆς πάντοτε καὶ κατ' ἐξαίρετον τρόπον σκεπούσης τὸ εὐσεβὲς ἡμῶν Ἔθνος, ὡς πάλαι ἔσκεπε τὴν Βασιλίδα τῶν πόλεων».
     Αξίζει να θυμηθούμε τα ιστορικά γεγονότα της ημέρας αυτής όπως τα απέδωσε μέσα από εύστοχες αγιογραφικές επιλογές στην ωραιότατη επίκαιρη ευχή του ο μακαριστός επίσκοπος Κοζάνης Διονύσιος. Δεν την ακούμε συχνά ολόκληρη, και είναι τόσο ωραία. Στο παρακάτω βίντεο την διαβάζει ο επίσης μακαριστός αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χριστόδουλος. Αιωνία ας είναι η μνήμη και των δύο, και όλων εκείνων που έδωσαν τότε τη ζωή τους για να γεννηθούμε και να ζούμε εμείς ελεύθεροι.

 

Απλές κουβέντες

Σε εόρτια επίσκεψη χθες βράδυ ακούμε από την τηλεόραση ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε αντισυνταγματικό τον νόμο για τα τηλεοπτικά κανάλια. «Δηλαδή, τι ακριβώς έγινε;» ρωτάει φίλη της παρέας. «Ας πούμε ότι αγόρασες ένα σπίτι», της λέω. «Έσπευσες να κάνεις μετακόμιση και να ξοδέψεις ένα σωρό λεφτά και να εγκατασταθείς πριν καλά-καλά ελέγξεις τη νομιμότητα της αγοραπωλησίας. Τώρα ο συμβολαιογράφος σου λέει ότι το συμβόλαιο αγοράς είναι παράνομο και ότι πρέπει να ξαναγυρίσεις στο παλιό σπίτι και να ακυρώσεις τις αγορές και τα έξοδά σου και ν’ αρχίσεις από την αρχή». Πάνω-κάτω.
     Δήλωσα πολλές φορές ότι δεν με ενδιαφέρουν τα κανάλια ούτε έχω κάποιο έννομο συμφέρον απ’ αυτά. Ωστόσο, δεν δέχομαι να αντιμετωπίζει το επίσημο κράτος τους πολίτες ως μειωμένης αντιλήψεως άτομα. Πρέπει οι ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί να έχουν άδειες λειτουργίας; Βεβαίως. Να πληρούν σαφείς και συγκεκριμένους όρους και κανόνες; Βεβαιότατα. Να υπόκεινται σε τακτικό έλεγχο για την τήρηση των όρων λειτουργίας; Υπερβεβαίως. Πώς όμως θα εκδίδονται αυτές οι άδειες; Όπως ορίζουν οι νόμοι και το Σύνταγμα. Που σημαίνει ότι, εφόσον επικαλούμαστε τόσο πολύ τη νομιμότητα, θα πρέπει να την εφαρμόζουμε σε όλα τα ζητήματα, χωρίς πολιτικό συμφέρον ή υστεροβουλία. Αυτό ισχύει για όλα τα κόμματα, σε όποια μεριά του φράχτη κι αν κάθονται. Να αφήσουν λοιπόν οι ‘αρχηγοί’ τα παιδιαρίσματα, να συγκροτήσουν όπως πρέπει το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης και τα πράγματα να πάρουν το δρόμο τους. Τελεία και παύλα.
     Αλλάζουμε κανάλι με την παρέα και πέφτουμε πάνω σε ‘Έκτακτη επικαιρότητα’: δυο μεγάλες σεισμικές δονήσεις συγκλόνισαν πάλι την γείτονα Ιταλία. Υπάρχει λοιπόν και πραγματικός κόσμος, με ουσιαστικά προβλήματα και όχι μ’ εκείνα που μόνοι μας δημιουργούμε και που τα κάνουμε τεχνηέντως σκοπό της ζωής μας και τροφή (διάβαζε κουτόχορτο) των μαζών. Όπως ακούσαμε στο συναξάρι της ημέρας, χθες, εκτός από τον Πολιούχο Άγιό μας, ήταν και ‘μνήμη τοῦ μεγάλου καὶ φρικώδους σεισμοῦ’. Έχουμε ζήσει σεισμούς και ‘ακοάς σεισμών’ πάμπολλες φορές, εντός και εκτός συνόρων. Ωστόσο οι μνήμες και τα διδάγματά τους είναι τόσο περιορισμένης χρονικής διάρκειας… Άλλωστε, τι είναι ένας ακόμη σεισμός μπροστά στο ‘πολύτιμο’ τηλεοπτικό μας τοπίο;

 [Η δεύτερη παράγραφος του παραπάνω κειμένου απεστάλη ως

επιστολή στην Καθημερινή και δημοσιεύθηκε στις 3/11/2016]

Μνήμη Πολιούχου

Ἔχει μὲν ἡ θειοτάτη σου ψυχὴ καὶ ἄμωμος, ἀοίδιμε Δημήτριε, 

τὴν οὐράνιον Ἱερουσαλὴμ κατοικητήριον, 

ἧς τὰ τείχη, ἐν ταῖς ἀχράντοις χερσὶ τοῦ ἀοράτου Θεοῦ ἐζωγράφηνται. 

Ἔχει δὲ καὶ τὸ πανέντιμον, καὶ ἀθλητικώτατόν σου σῶμα, 

τὸν περίκλυτον τοῦτον ναὸν ἐπὶ γῆς ταμεῖον ἄσυλον θαυμάτων, 

 νοσημάτων ἀλεξητήριον, ἔνθα προστρέχοντες, τὰς ἰάσεις ἀρυόμεθα. 

Φρούρησον πανεύφημε, τὴν σὲ μεγαλύνουσαν πόλιν, ἀπὸ τῶν ἐναντίων προσβολῶν, παρρησίαν ὡς ἔχων, πρὸς Χριστὸν τόν σὲ δοξάσαντα.

Τοιχογραφία στο Πρωτάτο των Καρυών (Μανουήλ Πανσέληνος, 1290-1310)

Ευλογίες

Μια επίσκεψη στην ιδιαίτερη πατρίδα είναι πάντα αξιοσημείωτη, και η φετινή, με αφορμή το ετήσιο μεταπτυχιακό μάθημα της Ανακουφιστικής Φροντίδας, δεν ήταν εξαίρεση. Εκτός όμως από το συνηθισμένο πρόγραμμα συναντήσεων με θείους και θείες (και τους σχετικούς μεζέδες), η Λάρισα επεφύλασσε και μια έκπληξη-ευλογία. Πηγαίνοντας το πρωί στον πολιούχο Άγιο Αχίλλειο (όπου προσκύνησα και το λείψανό του) διαπίστωσα ότι θα τελούσαν την Θεία Λειτουργία του Αγ. Ιακώβου του Αδελφοθέου (που σήμερα εορτάζεται), που είχα χρόνια να την ακούσω, μια και στη δική μου εμπειρία την είχα πάντα συνδεδεμένη με τον πατέρα μου και τον ναό των Αγ. Αποστόλων. Έτσι δικαιολόγησα τα δάκρυα στα μάτια μου όταν άκουσα να απαγγέλλεται από τον χοροστατούντα Μητροπολίτη κ. Ιγνάτιο η μεγαλειώδης εκείνη δοξολογική έναρξη:

     ‘Δόξα τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, τῷ Τριαδικῷ καὶ ἐνδόξῳ φωτὶ τῆς Θεότητος, τῆς ἐν Τριάδι μοναδικῶς ὑπαρχούσης καὶ διαιρουμένης ἀδιαιρέτως. Τριάς γὰρ εἷς Θεός παντοκράτωρ, οὗ τὴν δόξαν οἱ οὐρανοὶ διηγοῦνται, καὶ ἡ γῆ τὴν Αὐτοῦ δεσποτείαν, καὶ ἡ θάλασσα τὸ Αὐτοῦ κράτος, καὶ πᾶσα αἰσθητὴ καὶ νοητὴ κτίσις τὴν Αὐτοῦ μεγαλειότητα κηρύττει πάντοτε...’.

     Ας αναφέρω εδώ ότι αναδιφώντας προ καιρού τα πατρώα χειρόγραφα βρήκα αντίγραφο της λειτουργικής φυλλάδας της Λειτουργίας αυτής, γραμμένο σε κόκκινη και μαύρη μελάνη με τη χαρακτηριστική καλλιγραφία του πατέρα μου. Σημασία έχει όχι μόνο το ίδιο το έργο (75 σελίδες), αλλά και η σημείωση στο τέλος: ‘Αντεγράφη κατά μήνα Νοέμβριον του έτους 1944’ και η υπογραφή του. Μέσα στην Κατοχή, και έχοντας μόλις κλείσει τα δεκαπέντε, ‘αγαθήν μερίδα εξελέξατο’. 

Βιπ

Πρόκειται για αρκτικόλεξο αγγλικής προέλευσης (VIP= Very Important Person, πολύ σπουδαίο πρόσωπο) που έχει γίνει αυτόνομη λέξη και έχει μεταγραφεί και στην ελληνική (αν δεν με πιστεύετε, αναζητείστε την στον Μπαμπινιώτη και στο Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής). Έχει επικρατήσει διεθνώς ως όρος που περιγράφει τις διασημότητες, πρόσωπα όχι κατ’ ανάγκην αξιόλογα, αλλά πάντως αναγνωρίσιμα: πολιτικούς, εφοπλιστές, ηθοποιούς, τραγουδιστές και άλλες ‘περσόνες’ της επικαιρότητος. Πάντως πολύ σπουδαίους.
     Γιατί αυτή η εισαγωγή; Όπως έχω ξαναγράψει, οι αρρώστιες είναι δημοκράτισσες και δεν κάνουν κανενός είδους διακρίσεις. Έτσι περιστασιακά φέρνουν στη δικαιοδοσία μας ανθρώπους της κατηγορίας αυτής, χρήσιμη υπόμνηση (για κείνους και για μας) ότι όλοι είμαστε άνθρωποι ‘εκ του ιδίου φυράματος’, υποκείμενοι ανά πάσα στιγμή στους νόμους της βιολογικής φθοράς με τις διάφορες εκδηλώσεις της. Τέτοιες συναντήσεις αποτελούν μια μικρή επαγγελματική ‘πρόκληση’: να δείξουμε τον καλύτερο εαυτό μας, να λύσουμε (Θεού θέλοντος) το πρόβλημά τους, να μη δημιουργήσουμε δυσάρεστες εντυπώσεις -- ποτέ δεν ξέρεις! Εμείς δεσμευόμαστε από το επαγγελματικό απόρρητο, εκείνοι όμως πόσο εχέμυθοι είναι και τι μπορεί να πουν για μας;
      Όσο κι αν μας κολακεύει το γεγονός της γνωριμίας μας με κάποιο σημαντικό πρόσωπο, ό,τι δούμε και ακούσουμε και κάνουμε, όπως και με κάθε άλλον άρρωστο, μένει αποκλειστικά μεταξύ μας. Δεοντολογικά δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιήσουμε γνωστά ονόματα για επαγγελματική προβολή ή διαφήμιση. Το τυχόν πρόβλημα του επισκέπτη μας δεν ενδιαφέρει κανέναν άλλο, ούτε καν το γεγονός ότι πήγε σε γιατρό δεν χρειάζεται να γίνει γνωστό. Άλλωστε, καραδοκούν και οι δημοσιογράφοι, και ποιος από μας θα ήθελε να αντιμετωπίσει μια πολιορκία από ‘κυνηγούς κεφαλών’;
     Αυτές και άλλες παρόμοιες σκέψεις κάνω έχοντας απέναντί μου έναν άνθρωπο που τον έχω δει πάμπολλες φορές στο γυαλί, τον έχω ακούσει να αγορεύει με ποικίλες ιδιότητες και σε διάφορα βήματα, τον σχολίασα, τον κατέκρινα, τον ειρωνεύθηκα... Και τώρα βλέπω ότι δεν είναι ούτε ήρωας ούτε τέρας, αλλά ένας άνθρωπος ευγενικός, με τα συμπτώματά του, τις ανησυχίες και τους ενδόμυχους φόβους του, την αδημονία να μάθει κάτι για το μέλλον του. Όπως κάθε ασθενής.
     Ευτυχώς δεν του βρίσκω τίποτε σημαντικό, όλα είναι εντάξει. Με ευχαριστεί, με πληρώνει, αποχαιρετιόμαστε με την ανάλογη ικανοποίηση, δεν αντέχω όμως να μην τον ρωτήσω: «Πώς βλέπετε τα πράγματα;» «Δύσκολα», είναι η λακωνική απάντηση, μ’ ένα μισοχαμόγελο αποσιωπητικό, σαν να μου λέει «μην περιμένεις να πω περισσότερα». Επιμένω εγώ, δραττόμενος της ευκαιρίας: «Αν είχαμε ενότητα, αν παρουσιάζαμε ένα κοινό μέτωπο προς τα έξω, δεν θα ήταν καλύτερα;» «Οπωσδήποτε θα είχαμε ισχυρότερη διαπραγμάτευση. Τα έχω πει αυτά», λέει εκείνος (σχεδόν πάντα τέτοιοι άνθρωποι «έχουν πει» οι ίδιοι αυτό που τους προτείνεις). Κρίμα που δεν έχω πρόχειρο να του δώσω το βιβλίο μου για την κρίση. Μια επόμενη φορά, αν υπάρξει. Ο επόμενος, παρακαλώ!

Αγάπη

Μου έστειλαν το παρακάτω ιατρικό ‘ανέκδοτο’ που δημοσίευσε στα αγγλικά ο χειρουργός Jim Clark στον Διαδίκτυο. Όπως θα διαπιστώσετε διαβάζοντάς το σε δική μου απόδοση, μόνο ‘ανέκδοτο’ δεν είναι. 

     Σήμερα χειρούργησα ένα κοριτσάκι. Χρειαζόταν αίμα ομάδος Ο-αρνητικό. Δεν είχαμε διαθέσιμο, αλλά ο δίδυμος αδελφός της είναι ομάδα Ο-αρνητικό. Του εξήγησα ότι είναι θέμα ζωής και θανάτου. Έμεινε για λίγο σιωπηλός, κι έπειτα είπε αντίο στους γονείς του. Δεν μου έκανε εντύπωση παρά μόνο μετά που του πήραμε το αίμα, όταν εκείνος με ρώτησε: «Λοιπόν, πότε θα πεθάνω;» Νόμισε ότι έδινε τη ζωή του για κείνη. Ευτυχώς, και οι δύο θα πάνε καλά.

     Και θυμήθηκα Εκείνον που μας είπε ότι «μείζονα ταύτης ἀγάπην οὐδεὶς ἔχει, ἵνα τις τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θῇ ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ». Και το έκανε πράξη. Για όλους μας. Κάτι που ένα μικρό παιδί το κατάλαβε τόσο καλά.

Ψηφιακά είδωλα

Πριν λίγες μέρες ο ψηφιακός κόσμος δέχθηκε ένα έντονο σοκ από την είδηση ότι το τελευταίο μοντέλο κινητού, η ‘ναυαρχίδα’ της Samsung, το Galaxy Note 7, είχε την κακή συνήθεια να εκρήγνυται απρόβλεπτα από υπερθέρμανση, βραχυκύκλωμα ή τέλος πάντων σπινθηρισμό της μπαταρίας του, που, όπως έμαθα, είναι ενσωματωμένη στη συσκευή (και όχι αφαιρούμενη, όπως σε όλα τα μέχρι τώρα τηλέφωνα). Οι ‘τρομοκρατικές’ αυτές συνήθειες οδήγησαν την εταιρεία στο να αποσύρει το συγκεκριμένο μοντέλο απ’ όλο τον κόσμο, με κόστος μερικών δισεκατομμυρίων, να αποζημιώσει τους αγοραστές του, και να χάσει άλλα μερικά δις σε αξία των μετοχών της.
     Όλα αυτά με έκαναν να σκεφθώ, ακόμη μια φορά, με πόση ευκολία (και μάλιστα εν μέσω κρίσης) πολύς κόσμος σπεύδει να αποκτήσει, με κόστος μερικών εκατοντάδων ευρώ, το τελευταίο μοντέλο πριν ακόμη αυτό δει το φως της ημέρας, κάνοντας ουρές στα σχετικά καταστήματα και βάζοντας παραγγελίες από μήνες νωρίτερα, μην τυχόν χάσει την ευκαιρία. Το ‘κινητό’, ένα καταρχήν χρηστικό εργαλείο που σίγουρα προσφέρει τεράστιες επικοινωνιακές δυνατότητες, έχει αναβαθμισθεί όχι απλώς σε σύμβολο επίδειξης πλούτου (όπως παλιότερα π.χ. ένα ακριβό ρολόι χεριού), αλλά σε είδωλο και θεότητα που οι πάντες, μικροί και μεγάλοι, προσκυνούν, τιμούν και επικαλούνται από το πρωί μέχρι το βράδυ. Ευτυχώς που υπάρχουν και μερικά ατυχήματα, μήπως τυχόν καταλάβουμε ότι, όπως όλα τα είδωλα, έτσι κι αυτό έχει πήλινα πόδια.    

Άλφα Κενταύρου

Το 1990 το μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο Voyager-1 έφθασε στα όρια του ηλιακού μας συστήματος.  Από εκεί, κάπου 6 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά, μας έστειλε μια φωτογραφία της Γης που έγινε γνωστή ως ‘χλωμή γαλάζια κηλίδα’. Ο αστρονόμος Carl Sagan που ‘παρήγγειλε’ τη φωτογραφία είδε σ’ αυτήν ένα βαθύ νόημα. Σε διάλεξή του στο Πανεπιστήμιο Cornell το 1994 είπε τα εξής: «Κάθε άγιος και κάθε αμαρτωλός στην ιστορία του είδους μας έζησε εκεί: πάνω σε έναν κόκκο σκόνης, κρεμασμένο από μια ηλιαχτίδα. Για μένα, αυτό υπογραμμίζει την ευθύνη μας να φερόμαστε με περισσότερη καλοσύνη και συμπάθεια μεταξύ μας, και να φυλάγουμε και να αγαπούμε αυτή τη γαλάζια κηλίδα, το μόνο σπίτι που γνωρίσαμε ποτέ».

     Έμαθα τα παραπάνω διαβάζοντας [ΕΔΩ] ότι μια ιδιωτική εταιρεία σχεδιάζει ένα διαστημικό τηλεσκόπιο που θα προσπαθήσει να φωτογραφίσει ένα-δυο πλανήτες στο σύστημα Άλφα Κενταύρου, που ίσως (με βάση την απόστασή τους από το άστρο αυτό, και άρα την πιθανή ύπαρξη νερού) θα μπορούσαν να είναι βιώσιμοι. Με δεδομένη την απόσταση του Άλφα Κενταύρου (4,4 έτη φωτός= κάπου 40 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα), το υπολογιζόμενο κόστος του έργου (50 εκατομμύρια δολλάρια) θεωρείται μικρό. Όμως γιατί θέλουμε να πάμε τόσο μακριά; Προφανώς έχουμε λύσει όλα τα προβλήματα στον πλανήτη μας και ψάχνουμε κι άλλους κόσμους για να βοηθήσουμε. Ή αλλιώς θέλουμε να κάνουμε εξαγωγή των προβλημάτων μας στο σύμπαν.
     Ωστόσο, ας δούμε το εγχείρημα με θετικό βλέμμα. Γιατί δεν προτείνουμε στην εταιρεία αυτή να φορτώσει σ’ ένα διαστημόπλοιο τους 300 ‘εθνοπατέρες’ μας (που χθες βράδυ στη Βουλή διασταύρωσαν και πάλι τις γλώσσες τους) και να τους στείλει όσο πιο μακριά από εδώ γίνεται; Θα έχουν όλο τον χρόνο που θέλουν για να αλληλοϋβρίζονται (χωρίς περιορισμούς από τον πρόεδρο του σώματος) μέχρι να φτάσουν στο Άλφα του Κενταύρου.
     Εναλλακτικά βέβαια, το ίδιο μπορούμε να πετύχουμε (με μικρότερο κόστος) και «μ’ ένα καράβι παλιό σαπιοκάραβο», που να το αφήσουμε να αρμενίζει στο Αιγαίο χωρίς να επιτρέπεται να πιάσει στεριά σε κατοικημένο μέρος της Ελληνικής επικράτειας. Ξερονήσια υπάρχουν πολλά, κάπου θα βρουν να ζήσουν. Αρκεί να μην τους βλέπουμε και να μην τους ακούμε.

Ασυμβατότητα

Διαβάζω από τον περίφημο Ύμνο της Αγάπης του Απ. Παύλου:

«Η αγάπη μακροθυμεί, δείχνει καλωσύνη. Η αγάπη δεν ζηλεύει, δεν υπερηφανεύεται, δεν φουσκώνει από αλαζονεία, δεν συμπεριφέρεται με απρέπεια, δεν είναι φίλαυτη και ιδιοτελής, δεν είναι ευέξαπτη, δεν θυμάται το κακό, δεν χαίρεται για το άδικο, αλλά χαίρεται για την αλήθεια. Πάντα σκεπάζει, πάντα πιστεύει, πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει».

     Και προσπαθώ να σκεφτώ πόσα και ποια δείγματα τέτοιας διαγωγής συναντήσαμε στη χθεσινή ‘προ ημερησίας’ συζήτηση (διάβαζε, επιεικώς, κοκορομαχία) των πολιτικών μας στη Βουλή για τη ‘διαφθορά’. Επειδή δυσκολεύομαι, κάθε προσφορά βοήθειας είναι δεκτή.

     Ίσως η παρατήρηση αυτή απαντά εν πολλοίς στο ερώτημα γιατί τόσο λίγοι αληθινά Χριστιανοί ανακατεύονται με τον χώρο της πολιτικής.

Αλλιώτικο

Πήρε το μάτι μου σε μια εφημερίδα κάτι για σχολική κατάληψη. Έρριξα μια ματιά, περιμένοντας να διαβάσω τις συνηθισμένες αιτίες και αιτήματα, αλλά κοντοστάθηκα. «Να μη καπνίζουν οι καθηγητές στους χώρους του σχολείου». Έτριψα τα μάτια μου και το ξαναδιάβασα. Δεν είχα κάνει λάθος. Είχε και κάποια άλλα, μάλλον τετριμμένα, αυτό όμως ήταν κλάσεις ανώτερο. Μόνο του θα μπορούσε να αποτελέσει αφορμή για πανελλαδική απεργία, και ομολογώ ότι, αν και αποστρέφομαι αυτού του είδους τις εκδηλώσεις, για το συγκεκριμένο σύνθημα θα έκανα μια συνειδητή εξαίρεση. Μετ’ επιδοκιμασίας. Να λοιπόν που δεν είναι όλες οι καταλήψεις ίδιες. Μπράβο στα παιδιά!

Αντί στεφάνου

Μέσα στον ύπνο τον βαθύ ένας μουσικός ήχος από κάπου μακριά επαναλαμβάνεται, ξανά και ξανά. Κάποια στιγμή ο ακουστικός φλοιός τον προσλαμβάνει και τον αναγνωρίζει – το δικό μου τηλέφωνο. Με μισόκλειστα μάτια και ξυπόλυτος πηγαίνω στο σαλόνι και απαντώ στην κλήση, βλέποντας συγχρόνως την ώρα: πέντε και μισή το πρωί. Από την Εντατική. Ένας ασθενής με καρκίνο του στοματοφάρυγγα που αιμορραγεί. «Και τι θέλετε από μένα; Μάλλον είναι στα τελευταία του», είναι η πρώτη μου αντίδραση. «Ξέρετε, ο γναθοχειρουργός πρότεινε να του κάνετε ίσως μια βρογχοσκόπηση για να ελέγξουμε τον αεραγωγό. Ο άρρωστος έχει πλήρη επαφή». Δύσκολο αυτό. Από προηγούμενες παρόμοιες περιπτώσεις, πρόκειται για έναν από τους πιο βασανιστικούς όγκους, λόγω θέσης, και ο άρρωστος νιώθει το κάθε τραγικό λεπτό. Με μισή καρδιά, και μουρμουρίζοντας ότι πιθανώς η προσπάθεια είναι καταδικασμένη, υπόσχομαι ότι θα πάω αμέσως. Σε είκοσι λεπτά βρίσκομαι στη μονάδα. Ο άρρωστος σε φανερά κακή κατάσταση, γυρισμένος στο πλάι, με αίμα να αναβρύζει από το στόμα και με το νοσηλευτικό προσωπικό και την αναισθησιολόγο να αναρροφούν, να καθαρίζουν, να υποστηρίζουν. Στρέφομαι στον χειρουργό που με ενημερώνει για το τι έχει γίνει μέχρι τώρα, και ξάφνου ακούω πίσω μου καθαρή τη φωνή του αρρώστου: «Καλημέρα, κύριε Παπαγιάννη».
     Πέφτω κυριολεκτικά από τα σύννεφα. Άκουσε άραγε κάποια στιγμή το όνομά μου; Ο τόνος της φωνής του λέει «Δεν με γνώρισες;». Προφανώς έχουμε συναντηθεί ξανά. Προσπαθώ να κρύψω την αμηχανία μου. «Το επώνυμό του;» ψιθυρίζω σε μια νοσηλεύτρια. Μου το λέει, το μυαλό κάνει άμεση ανάκληση, θυμάμαι την πρώτη του εισαγωγή πριν πολλά χρόνια, για τελείως διαφορετικό πρόβλημα, κάποια περασμένα Χριστούγεννα. Τότε είχε γένια, τώρα έχει ένα μικρό μούσι, και η αρρώστια και η οριζόντια στάση του σώματος τον έκαναν αγνώριστο. Τον αντιχαιρετώ, κανονίζουμε τη διαδικασία με την αναισθησιολόγο, εκείνη τον κοιμίζει, ξεκινούμε. Δύσκολη δουλειά, όπως το φανταζόμουν. Ο όγκος, που έχει ήδη ακτινοβοληθεί στο παρελθόν, έχει αλλάξει τα ανατομικά στοιχεία του φάρυγγα, κάθε τόσο το αίμα μας κλείνει την όραση, προχωρώ στο περίπου. Κάποια στιγμή, πιο πολύ στην τύχη και λιγότερο από δεξιοτεχνία, βρίσκομαι μέσα στην τραχεία. Καλά δείχνουν εδώ τα πράγματα. Τώρα να περάσουμε και τον τραχειοσωλήνα. Εύκολο να το λες, αλλά τελικά δεν το καταφέρνω. «Να δοκιμάσω με το λαρυγγοσκόπιο;» ρωτάει η αναισθησιολόγος. «Καλύτερα εσύ παρά εγώ», λέω και της δίνω τη θέση μου. Προσπαθεί πάλι και πάλι, κάποια στιγμή φαίνεται ότι προχωρεί. Βάζει το ακουστικό στο στήθος του κοιμισμένου αρρώστου, δίνουμε αέρα. «Μέσα είναι», λέει. Περνάω το βρογχοσκόπιο μέσα από το σωλήνα, ελέγχω τη θέση του, δόξα τω Θεώ. Δεν φαίνεται να έχει πρόβλημα παρακάτω, και το αίμα έχει προς το παρόν σταματήσει. Αναβολή του μοιραίου -- μέχρι πότε;
     Η δική μου αποστολή έχει τελειώσει. Η ώρα είναι εξήμιση, προλαβαίνω να ξανακοιμηθώ λίγο. Στην πόρτα συναντώ τις νοσηλεύτριες της πρωινής βάρδιας. Αλλαγή φρουράς. Χαιρετώ, κάνω να φύγω, κοντοστέκομαι. «Μη χρεώσεις τη βρογχοσκόπηση», λέω στην υπεύθυνη. Ούτως ή άλλως, δεν έκανα τίποτε ουσιαστικό. Είχα καιρό να ξυπνήσω τόσο πρωί, μάλλον καλό μου έκανε. Ο άρρωστος ήταν παλιός γνώριμος. Και σήμερα το μεσημέρι αποχαιρετούμε τον Δημήτρη Γκιουλέκα, από τους πρώτους δασκάλους μου στην ειδικότητα, που μας άφησε αναπάντεχα χθες εδώ, στον ίδιο χώρο. Μια εωθινή επίσκεψη αντί στεφάνου, σκέφτομαι καθώς μπαίνω στο αυτοκίνητο για το σπίτι.

Ευγένιος

Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι, κυρίως (και δυστυχώς) στον τεχνολογικά προηγμένο κόσμο, που θεωρούν φυσική, ακόμη και επιβεβλημένη, την καταστροφή των μειονεκτικών ατόμων, με βάση την ψυχρή λογική του ωφελιμισμού και του ευδαιμονισμού. Έτσι πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι βρέθηκε εξέταση αίματος της μητέρας που ανιχνεύει με ακρίβεια 99% το σύνδρομο Down στο έμβρυο που αυτή κυοφορεί. Το συμπέρασμα ήταν ότι μπορούμε να εξαλείψουμε το σύνδρομο Down... πώς; Σκοτώνοντας με έκτρωση όλα τα έμβρυα που δέχονται μια τέτοια διάγνωση. Αντιδρώντας στη ‘λογική’ αυτή μια Αγγλίδα ηθοποιός, η Sally Phillips, γύρισε ένα ντοκυμαντέρ, βασισμένο στη δική της εμπειρία ως μητέρας παιδιού με σύνδρομο Down, με το οποίο λέει σε όλους τους θιασώτες της ευγονικής ότι δεν ξέρουν τι θα έχανε ο κόσμος αν εξαφάνιζε όλα αυτά τα ‘προβληματικά’ παιδιά.
     Σκεφτόμουν τα παραπάνω χθες βράδυ καθώς διαβάζαμε το Ψαλτήρι δίπλα στον κεκοιμημένο φίλο μας Ευγένιο. Ο Ευγένιος δεν είχε σύνδρομο Down, αλλά γεννήθηκε με σοβαρή σωματική και νοητική αναπηρία. Φορτίο δύσκολο για τον ίδιο και τους γονείς του, που όμως το σήκωσαν με αγάπη και αφοσίωση αξιοθαύμαστη. Έτσι ο Ευγένιος μεγάλωσε μέσα σ’ ένα περιβάλλον που τον αγκάλιασε ως μέλος του οικογενειακού και κοινωνικού σώματος. Ζούσε μαζί με όλους επί 29 χρόνια, ταξίδευε στον κόσμο με τους γονείς του, συμμετείχε σε όλες τις εκδηλώσεις της οικογενείας, χαιρόταν με τον δικό του απλό και άδολο τρόπο την παρουσία των πολυάριθμων φίλων του. Όσοι τον γνώρισαν τον αγάπησαν, κι εκείνος ανταπέδιδε πρόθυμα την αγάπη αυτή. Πριν μερικούς μήνες οι ιατρικές του εξετάσεις έδειξαν δεν είχε περιθώρια επιβίωσης και προϊδέασαν τους γονείς του για το επικείμενο τέλος, χωρίς δυνατότητα παρέμβασης. Και χθες ο Ευγένιος κοιμήθηκε δίπλα στον πατέρα του και πέταξε από τον κόσμο μέσα στον ύπνο αυτό, κυριολεκτικά σαν ένα πουλάκι.
     Ακούγοντας στο νεκρώσιμο τρισάγιο τη γνωστή δέηση «παν αμάρτημα το παρ’ αυτού πραχθέν... συγχώρησον», συλλογίστηκα ότι μόνο τέτοιοι άνθρωποι, απλοί και ‘πτωχοί τω πνεύματι’ θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως αναμάρτητοι. Κι αν επιτρέπεται να προδικάσουμε με το δικό μας μυαλό την κρίση του Θεού, ισχύει και γι’ αυτούς εκείνο πού λέγει ο Κύριος ότι ο ίδιος «περιζώσεται καὶ ἀνακλινεῖ αὐτοὺς, καὶ παρελθὼν διακονήσει αὐτοῖς», «καὶ ἐξαλείψει ὁ Θεὸς πᾶν δάκρυον ἐκ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν». Καλόν Παράδεισο, Ευγένιε, εκεί όπου δεν υπάρχει αναπηρία, και όπου οι έσχατοι αυτού του κόσμου γίνονται πρώτοι.      

Γη και σποδός

Δεν έχω διαβάσει κανένα έργο του Τρούμαν Καπότε: ξέρω μόνο τον τίτλο από το πιο γνωστό του βιβλίο (‘Εν ψυχρώ’), και τίποτε άλλο. Ωστόσο, διάβασα τις προάλλες ότι η λήκυθος με τις στάχτες του (είχε πεθάνει το 1984) πουλήθηκε πρόσφατα σε δημοπρασία στην τελική τιμή των 43.750 δολλαρίων, την οποία κατέβαλε ανώνυμος αγοραστής (τι θα τις κάνει άραγε;). Είχαν προηγηθεί προσφορές από Ρωσία, Κίνα, Γερμανία, Νότιο Αμερική και ΗΠΑ. Προφανώς η ‘συλλεκτική ιδιορρυθμία’ (κοινώς λόξα) δεν έχει ούτε πατρίδα ούτε ιδεολογία, και δεν κάνει φυλετικές διακρίσεις. Όπως δήλωσε εκπρόσωπος του οίκου δημοπρασιών (τρίβοντας τα χέρια του, φαντάζομαι, για το αποτέλεσμα), «ο συγγραφέας δεν θα ήθελε να μείνουν οι στάχτες του στο ράφι». Μάλιστα. Γι’ αυτό φρόντισε να τις... παντρέψει. Στην ίδια δημοπρασία τα ρούχα που φορούσε ο ίδιος κύριος τη μέρα που πέθανε έπιασαν 6400 δολλάρια, ενώ τα μπουκαλάκια από τα χάπια του 9280 δολλάρια. Φτηνά πράγματα.
     Τώρα αρχίζω να καταλαβαίνω την επιθυμία κάποιων να αποτεφρώνονται οι νεκροί. Ίσως προσδοκούν να κερδίσουν κάτι από τις στάχτες τους. 

Μνήμες πατρός

Έκλεισε χθες ένας χρόνος από την εκδημία του π. Συμεών, και ανακαλώ στη σκέψη μου κάποιες ιδιαίτερες αναμνήσεις από τη μακρόχρονη προσπάθειά του να με κρατάει σε σειρά.
     Όταν κάποτε του είχα αναφέρει κάποια ανόητα ξεσπάσματά μου, μου είπε καθησυχαστικά και με τελείως ήρεμο τρόπο: «Ξέρεις πώς είναι όταν βράζει ένα καζάνι και πιτσιλίζει με καυτές σταγόνες όσους στέκουν δίπλα του; Αυτά που λες είναι τέτοια πιτσιλίσματα. Το πραγματικό καζάνι είναι μέσα σου. Φαντάσου λοιπόν τι γίνεται εκεί».
     Πολλές φορές, τόσο στη διάρκεια της παραμονής στην Αγγλία όσο και μετά την επιστροφή, όταν τον ενημέρωνα για σπουδές και επαγγελματικά ζητήματα, μου έλεγε όλος χαρά: «Θυμάσαι που στενοχωριόσουν και αγωνιούσες για το τι θα γίνει και πώς θα γίνει; Βλέποντας πώς έφερε ο Θεός τα πράγματα λέω ότι δεν θα μπορούσαν να γίνουν καλύτερα». Και έδειχνε να χαίρεται εκείνος περισσότερο απ’ όσο χαιρόμουν εγώ για την πορεία των πραγμάτων.
     Υπήρξαν στιγμές που κάποιες αποφάσεις έπρεπε να ληφθούν μέσα σε πολύ στενά χρονικά πλαίσια. Κι ενώ αναρωτιόμουν πώς θα τον βρω εκτάκτως, με δεδομένο τον φόρτο της καθημερινής του εργασίας, ακριβώς την κατάλληλη ώρα μου τηλεφωνούσε εκείνος, εντελώς αναπάντεχα, ή τον συναντούσα απρογραμμάτιστα στην είσοδο του Αγίου Αθανασίου. Μια συζήτηση λίγων λεπτών τακτοποιούσε το πρόβλημα: η λύση ήταν άμεση και η συμβουλή του είχε ευεργετικό αποτέλεσμα. «Άσ’το σε μένα!» ήταν το τελικό επιχείρημα όταν έβλεπε δυσκολία εκ μέρους μου, κι αυτό δεν σήκωνε αντίρρηση. Ή, σε άλλες περιπτώσεις, έλεγε: «Να προσευχηθούμε να γίνει κι αυτό», και το πράγμα έπαιρνε τον δρόμο του. Όσες φορές υπήρχε ανάγκη, μου ‘χάριζε’ ώρες ολόκληρες στο εξομολογητήριο ή σε κάποιο από τα κιόσκια του μοναστηριού, ακόμη κι αν τον περίμεναν και άλλοι.
     Και κάτι ακόμη. Πριν πολλά χρόνια, με αφορμή κάποιες όχι ευχάριστες εκκλησιαστικές καταστάσεις, τον ‘προκάλεσα’ να μας πει κάτι για τα διοικητικά της εκκλησίας. «Δεν ζήτησαν τη γνώμη μου, κι αν την πω αμφιβάλλω αν θα τη λάβουν υπόψη. Οπότε καλύτερα να μην πούμε τίποτε», ήταν η διακριτική απάντησή του. Δεν τόλμησα να τον ξαναρωτήσω.
     Όπως πολλές φορές συμβαίνει, εκτιμούμε κάποιους ανθρώπους πολύ περισσότερο όταν τους στερηθούμε. Έστω και εκ των υστέρων, αναγνωρίζουμε όλοι το εύρος και το βάθος της καθοριστικής παρουσίας του π. Συμεών στη ζωή μας. Είθε να συνεχίζει αοράτως να εύχεται για όλους μας ‘ως παρρησίαν έχων και τω θείω θρόνω παριστάμενος’, όπως έκανε επί τόσες δεκαετίες κοντά μας.