Παιδεια-ρίσματα

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή οι Έλληνες περνούμε μια φάση αυτοκριτικής (ας το πούμε κάπως κομψά) για το πώς επιλέγονται οι υποψήφιοι για τα πανεπιστήμια και γιατί μπαίνουν σε τμήματα που τους δεν τους αξίζουν ή που δεν τα θέλουν και για το τί πρέπει να αλλάξει, και άλλα σχετικά [βλέπε π.χ. ΕΔΩ]. Κι έπειτα, πιστοί στην παράδοση, όλοι ξεχνούμε τα όποια συμπεράσματα και προχωρούμε όπως πάντα μέχρι να δοθεί κάποια άλλη αφορμή για να ξαναπούμε τα ίδια. Μη έχοντας απολύτως κανένα έννομο συμφέρον (ούτε γονιός είμαι, ούτε υποψήφιος, ούτε καθηγητής, ούτε πολιτικός) εκτός από το ότι τα ΑΕΙ δαπανούν ένα κομμάτι του ΑΕΠ στο οποίο συνεισφέρω κι εγώ ως φορολογούμενος της χώρας, καταγράφω τις δικές μου σκέψεις, και όποιος θέλει ας σχολιάσει.
    Λοιπόν, η εισαγωγή (με οποιονδήποτε τρόπο) σε κάποιο τριτοβάθμιο ίδρυμα (όποιο νάναι) συμφέρει (σχεδόν) τους πάντες:
    - Οι έφηβοι αποκτούν το δικαίωμα να συνεχίσουν την εφηβική τους ηλικία που ‘ταλαιπωρήθηκε’ με τις πανελλήνιες εξετάσεις.
    - Οι γονείς καμαρώνουν που τα βλαστάρια τους σπουδάζουν κάτι (άσχετα από το πόσο τους κοστίζουν οι ‘σπουδές’).
    - Οι καθηγητές αποκτούν φοιτητές διότι αλλιώς δεν θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν τον μισθό τους.
    - Οι τοπικές κοινωνίες διεκδικούν το δικαίωμα να έχει ‘κάθε πόλη και ΑΕΙ, κάθε χωριό και ΤΕΙ’, για να συντηρείται η αγορά.
    - Οι πολιτικές παρατάξεις τρίβουν τα χέρια τους για την καινούργια φουρνιά ‘νεολαίων’ που θα μυήσουν στον χαβαλέ.
    - Η κυβέρνηση κρυφοχαίρεται διότι οι φοιτητές δεν καταγράφονται ως άνεργοι και επομένως δεν χαλούν την στατιστική εικόνα της χώρας.
    Κανένας βέβαια δεν κάνει τον κόπο να υπολογίσει πόσο κοστίζει στο δημόσιο ταμείο κάθε ένας φοιτητής, και αν στην τρέχουσα οικονομική πραγματικότητα έχουμε την πολυτέλεια να τρέφουμε τόσους και τόσους, πολλοί από τους οποίους δεν θα ενδιαφερθούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους ή να ασχοληθούν σοβαρά με το γνωστικό τους αντικείμενο. Ακόμη κι αν κάποιος έχει κάνει αυτόν τον υπολογισμό, δεν τολμά να τον δημοσιοποιήσει: αμέσως θα ριφθεί στην πυρά διότι ‘μεθοδεύει την κατάργηση της δωρεάν παιδείας’ και άλλα τέτοια. Για επιλογή των φοιτητών από τις σχολές ας μην κάνουμε λόγο: αυτά γίνονται από ιδρύματα που σέβονται πρώτα τον εαυτό τους και δεν ‘καμαρώνουν’ για την 400ή θέση στην παγκόσμια κατάταξη (κάτι Χάρβαρντ και Καίμπριτζ και τα τούτοις όμοια).
    Όταν με το καλό θελήσουμε να ασχοληθούμε σοβαρά με το θέμα που λέγεται Παιδεία, θα αρχίσουμε από την ουσιαστική αξιολόγηση διδασκόντων και διδασκομένων, σε κάθε βαθμίδα. Θα αποδεχθούμε ότι η παιδεία είναι εθνικό αγαθό που είναι διαθέσιμο προς όλους, στον βαθμό όμως που καθένας μπορεί (δηλαδή έχει την θέληση και τα γνωστικά προσόντα) να την προσλάβει και αφομοιώσει. Θα ωριμάσουμε σε σημείο που να θεωρούμε την παιδεία ως ένα βαθμιδωτό κόσκινο που θα ξεχωρίζει ποιοί θα προχωρήσουν παραπάνω, όχι για να κάνει διακρίσεις, αλλά για να κατευθύνει έγκαιρα τον καθένα εκεί που θα αποδώσει καλύτερα. Θα φθάσουμε να εκτιμούμε το αγαθό αυτό (και το κόστος που συνεπάγεται) και να μην το καταστρέφουμε με τακτικό κάψιμο σχολών, καταστροφή βιβλίων και εργαστηρίων και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Και θα φθάσουμε να εκτιμούμε τις γνώσεις και τους τίτλους που αποκτήσαμε, σε κάθε βαθμίδα, όπως εκτιμούσαμε κάποτε το Απολυτήριο του Γυμνασίου ή του Λυκείου. Διότι σήμερα ζούμε και το ακόλουθο παράδοξο: να έχουμε μεταθέσει την υποχρεωτική εκπαίδευση σε επίπεδο πανεπιστημιακού πτυχίου, με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι να αποζητούν διδακτορικά και μεταπτυχιακά με την ελπίδα να ξεχωρίσουν από τη μεγάλη μάζα, και με αμφίβολο αποτέλεσμα, καθώς οι μεγάλοι αριθμοί (φοιτητών και μεταπτυχιακών) είναι πάντα εις βάρος της ποιότητας.
    Μέχρι τότε, μπορούμε να κοιμόμαστε αμέριμνοι, και ό,τι ήθελε προκύψει.

Είναι πολλά τα λεφτά...

Διαβάζουμε ΕΔΩ ότι η Εταιρία Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας του ΑΠΘ, της οποίας πρόεδρος είναι ο πρύτανης, κατέγραψε μεταξύ άλλων τις ακόλουθες δαπάνες:
    - 526.375 ευρώ για τη δημιουργία μιας βάσης δεδομένων με τα ακίνητα του Αριστοτελείου.
    - 430.189 ευρώ για τον «σχεδιασμό και εσωτερικό κανονισμό της Εταιρείας».
    - 250.000 ευρώ για τη λειτουργία των κυλικείων.
    - 180.322 ευρώ για «διάφορες δραστηριότητες» χωρίς καμία άλλη αιτιολογία.
    - 29.348 ευρώ για την ανακαίνιση της τουαλέτας της Πρυτανείας.
    Μετά από αυτά αναρωτιέται κανείς γιατί κάποιοι στην Ελλάδα ΔΕΝ επιθυμούν ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Νομίζετε ότι θα μπορούσαν να τρώνε εκεί με τα ίδια χρυσά κουτάλια, και μάλιστα χωρίς να παράγουν ανάλογο έργο;

Αίμα προπληρωμένο

Πολλή συζήτηση έγινε για την πρόσφατη δήλωση της Φράου Μέρκελ ότι ‘ματώνει η καρδιά της’ για τους συνταξιούχους και τους μισθωτούς της Ελλάδας. Μια απορία: η ‘αιμορραγία’ αυτή έχει αναδρομική ισχύ (όπως τα διάφορα μέτρα που συζητούνται), και από πότε; Θα πρότεινα, για να έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα, να αρχίσει γύρω στον Απρίλιο του 1941, μια και από τότε έχουμε πληρώσει πολύ αίμα στη Γερμανία, ζεστό και βιολογικό αρχικά, οικονομικό αργότερα. Και συνεχίζουμε.

[Απεστάλη στην Καθημερινή]

Φυσικοί νόμοι και ανθρώπινη ανοησία

Φυλλομετρώντας το ηλεκτρονικό ΒΗΜΑ συναντώ δυο τραγικές όσο και ανήκουστες ειδήσεις. Η πρώτη: Στη Γερμανία, ένας 75χρονος κριτής στο αγώνισμα του ακοντισμού βιάστηκε να πάει να μετρήσει την ρίψη πριν το ιπτάμενο ακόντιο, βάρους 700 γραμμαρίων, φθάσει στο έδαφος. Ο αέρας άλλαξε την πορεία του ακοντίου, με αποτέλεσμα να καρφωθεί στην καρωτίδα του και να τον αφήσει νεκρό.

    Η δεύτερη: Μια Καναδή ελληνικής καταγωγής, 30 ετών, έχασε τη ζωή της στη διάρκεια γαμήλιας φωτογράφισης σύμφωνα με το έθιμο-μόδα ‘Trash The Dress’ (= το φόρεμα στα σκουπίδια) όπου οι νύφες καταστρέφουν με κάποιο θεαματικό τρόπο το (μάλλον όχι ευτελούς αξίας) νυφικό τους. Η γυναίκα πνίγηκε όταν για την φωτογράφιση έπεσε να κολυμπήσει με το βαρύ νυφικό της σε τοπικό ποταμό, απ’ όπου ανασύρθηκε από δύτες μετά τέσσερεις ώρες.

   Είναι τραγικό να χάνονται άνθρωποι, με οποιοδήποτε τρόπο, αλλά όταν η ανθρώπινη ανοησία έρχεται αντιμέτωπη με τους φυσικούς νόμους, η μάχη είναι άνιση. Κι αν ο 75χρονος έχει το ελαφρυντικό της ηλικίας, τι πρέπει να καταλογίσουμε στην 30χρονη νύφη;

Μνήμες

Άλλα λογάριαζα να γράψω, αλλά θυμήθηκα τους πρώτους στίχους από το πασίγνωστο ποίημα του Βίκτωρος Ουγκώ ‘Το Ελληνόπουλο’ (ελληνική απόδοση Κωστή Παλαμά), που το έγραψε με αφορμή την καταστροφή της Χίου [1822], και το ανέσυρα, αλλάζοντας μόνο την αρχική λέξη, για την περίσταση:

Φωτιές διαβήκαν, χαλασμός, θάνατος πέρα ως πέρα.
Η Χίο, τ’ όμορφο νησί, μαύρη απομένει ξέρα,
με τα κρασιά, με τα δεντρά
τ’αρχοντονήσι, που βουνά και σπίτια και λαγκάδια
και στο χορό τις λυγερές καμιά φορά τα βράδια
καθρέφτιζε μεσ’ τα νερά.
Ερμιά παντού...

Επαιτεία

Περιμένοντας στο φανάρι της μεγάλης διασταύρωσης διατρέχω με το μάτι όλα τα γύρω πεζοδρόμια. Όλοι είναι στα πόστα τους. Ο μικρός με το μπουκάλι του νερού που καθαρίζει τα παρμπρίζ. Ο καμπουριασμένος μεσήλικας με το δεκανίκι στη μασχάλη. Η ακαθόριστης ηλικίας γυναίκα στην αναπηρική πολυθρόνα. Ο αξύριστος μονόχειρας. Παραλλαγές στο ίδιο θέμα, το απλωμένο χέρι και το βλέμμα που λέει: «Δώσε κάτι». Καθημερινή εικόνα σε διάφορα σημεία της πόλης, που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την κλιματιζόμενη ατμόσφαιρα του αυτοκινήτου με τα κλειστά παράθυρα, μέσα στην οποία η σύνθετη αντιστικτική πολυφωνία των King’s Singers που ακούγεται από το κασετόφωνο ακούγεται σχεδόν εξωγήινη. Απεικονίζει άραγε κατάσταση αληθινή ή ψεύτικη; Το πλήθος των ατόμων σε κάνει να σκέφτεσαι το δεύτερο: ο ένας επαίτης είναι τυχαίο συμβάν, οι δυο είναι σύμπτωση, οι τρεις και περισσότεροι αποτελούν οργανωμένη κατάσταση. Στο μυαλό μου έρχονται ιστορίες για επαίτες που βρέθηκαν να έχουν Μερσεντές και εκατομμύρια. Όταν δίνω κάτι σ’ έναν απ’ αυτούς, βοηθάω μια πραγματική ανάγκη ή ενθαρρύνω μια παρασιτική διαβίωση, ενδεχομένως με εγκληματικές προεκτάσεις [βλ. ΕΔΩ]; Πώς μπορώ να ξεχωρίζω τα δύο σε κάθε περίπτωση; Οι άνθρωποι με το απλωμένο χέρι ποντάρουν (συνειδητά ή από ένστικτο) στις ενοχές που με κάνουν να νιώθω γι’ αυτό που είμαι ή γι’ αυτό που έχω. Δεν μου αρέσει αυτό. Αν η διαχείριση αυτών που έχω είναι σωστή ή όχι, αυτό προτιμώ να το κρίνει η συνείδησή μου και όχι κάποιοι τυχαίοι άγνωστοι απ’ έξω. Σωστό ή λάθος; Αν είχα απάντηση, δεν θα την έκρυβα πίσω από τόσα ερωτηματικά.

Θεσμική ανομία

Καθισμένος στο αυτοκίνητο προχθές βράδυ παρακολουθώ ραδιοφωνική εκπομπή στην οποία γίνεται εκτεταμένη αναφορά στις φορολογικές και ασφαλιστικές ενημερότητες που δεν διαθέτουν κάποιες ομάδες ποδοσφαίρου ώστε να μπορούν να παίξουν στο πρωτάθλημα που προσεχώς αρχίζει. Μεταξύ των άλλων ενδιαφερόντων που ακούω είναι ότι περιμένουν να ανοίξει το Κοινοβούλιο για ‘να ρυθμισθεί το θέμα των χρεών των ομάδων’, ώστε να πάρουν το ‘χαρτί’ και να μπορούν να παίξουν. Με άλλα λόγια, αυτό που δεν μπορεί να κάνει οποιοσδήποτε κοινός φορολογούμενος ή επιχείρηση που χρωστάει στο δημόσιο οι ποδοσφαιρικές ομάδες το διεκδικούν (και απ’ όσο ξέρω μέχρι τώρα το επιτυγχάνουν) με τη ‘βούλα’ της Βουλής. Κανονικά και με το νόμο, φορτώνοντας έτσι τα διόλου ευκαταφρόνητα οικονομικά τους βαρίδια στον δημόσιο κορβανά, δηλαδή σε όλους μας. Όπως έλεγε ο Orwell στη ‘Φάρμα των Ζώων’, όλα τα ζώα είναι ίσα, αλλά μερικά είναι πιο ίσα από τα άλλα. 

Νόμος του Λυντς

Το είδαμε κι αυτό. Οι Υδραίοι πολιόρκησαν στο αστυνομικό τμήμα του νησιού τους υπαλλήλους της Οικονομικής Αστυνομίας που κατέγραψαν παραβάσεις σε κάποιον συντοπίτη τους, ενώ έκοψαν και τους κάβους του πλοίου της γραμμής, με το οποίο νόμισαν ότι θα έφευγαν. Το επεισόδιο θυμίζει το λυντσάρισμα, δηλ. την εκτός νόμου εκτέλεση από τον όχλο κάποιου που θεωρούνταν—κατά τον όχλο πάντα—ένοχος για κάποιο αδίκημα. Οι εγκυκλοπαίδειες μας λένε ότι τέτοια μέσα χρησιμοποιήθηκαν για εκφοβισμό μειονοτικών ομάδων (π.χ. των μαύρων στις ΗΠΑ), συνήθως σε περιόδους κοινωνικής και οικονομικής έντασης. Στην ίδια κατηγορία μπορούμε να εντάξουμε και τις δολοφονικές επιθέσεις εναντίον αλλοδαπών στη χώρα μας τις τελευταίες μέρες. Αν χρειαζόμασταν κάποιο έκδηλο ‘σημείο των καιρών’, μάλλον δεν χρειάζεται να ψάξουμε παραπέρα.

     Το κρίσιμο ερώτημα είναι βέβαια πώς θα αντιδράσει μια (υποτίθεται) συντεταγμένη πολιτεία σε τέτοιες αυθαίρετες καταστρατηγήσεις των νόμων.

Ιδέα

Βρήκα προχθές τυχαία σ’ ένα αγγλικό βιβλίο μια αναφορά σε μια ταινία της εποχής του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (τίτλος: In which we serve, 1942, με τον Noel Coward). Ένας ναυτικός που υπηρετεί σ’ ένα πολεμικό πλοίο ετοιμάζεται να σαλπάρει και πάλι μετά από λίγες μέρες ανάπαυση στην ξηρά. Η πεθερά του τον ρωτάει πότε θα γυρίσει ξανά στο σπίτι.

«Όλα εξαρτώνται από τον Χίτλερ», απαντά εκείνος.

«Καλά, και ποιος νομίζει ότι είναι αυτός;» ρωτάει εκείνη.

Ο διάλογος, τυπικά εγγλέζικος, καταγράφεται σαν ιδέα που μπορεί να αξιοποιήσει ο πρωθυπουργός στις προσεχείς συναντήσεις του με την τρέχουσα διάδοχο του Reichsführer.

Αυλή των θαυμάτων

Τι μαθαίνει κανείς όσο ζει σ’ αυτή τη χώρα... Το σωκρατικό «Γηράσκω αεί διδασκόμενος» έχει αποκτήσει άλλη διάσταση. Απεικονίζει τις καθημερινές αποκαλύψεις που ζούμε στην ‘αυλή των θαυμάτων’ στην οποία ζούμε. Κάτω από κάθε πέτρα μπορεί να βρει κανείς ένα περίεργο ‘ζουζούνι’, άλλοτε απλώς ενοχλητικό, συχνά βλαπτικό και μερικές φορές επικίνδυνο για τη δημόσια ζωή. Όλα εκδηλώσεις ενός κοινωνικού παρασιτισμού που δεν φαίνεται να έχει όρια. Έτσι π.χ. ο Π. Μανδραβέλης περιγράφει σήμερα ('Διακηρύξεις εξάρτησης', Καθημερινή) πώς οι πολυάριθμες επαρχιακές εφημερίδες επιβιώνουν με τα χρήματα που εισπράττουν για να δημοσιεύουν διακηρύξεις του Δημοσίου, που χρεώνονται με τιμή διπλάσια από τον ισχύοντα τιμοκατάλογο, και εξυπηρετούν καθαρώς πελατειακές σχέσεις με την εκάστοτε εξουσία.
     Πολλά απ’ αυτά τα παράσιτα έδωσαν αφορμή και ευκαιρία στον Θεόδωρο Πάγκαλο να διατυπώσει την άποψη ότι «Μαζί τα φάγαμε». Το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο γραμματικά σημαίνει ομολογία συνενοχής. Στην πράξη όμως λειτουργεί ως μέσον επιμερισμού (= αραίωσης) της ενοχής, και συνεπώς γενικής αθώωσης. Διότι «ένοχος ένοχον ου ποιεί», όπως έλεγαν οι παλαιοί νομικοί. Όταν είσαι βουτηγμένος στο μέλι μέχρι τους ώμους, δεν μπορεί να μέμφεσαι τους γύρω που παίρνουν ό,τι μπορούν με τα κουτάλια τους. Έτσι, βολεύονται όλοι όπως-όπως, και οι όποιες διαμαρτυρίες εκείνων που είναι έξω από το φαγοπότι θεωρούνται απλώς γραφικές. Ανεξάρτητα από τη γνώμη σας για τον τέως αντιπρόεδρο, διαβάστε ένα δείγμα από την ιστοσελίδα του βιβλίου του και βγάλτε τα συμπεράσματά σας.

Αντιθέσεις

Πέρασα σήμερα το μεσημέρι από το Σέιχ Σου. Η μέρα ήταν λαμπρή και πεντακάθαρη, και βρήκα ευκαιρία να σταματήσω για μερικές φωτογραφίες της πόλης αφ’ υψηλού. Χάρμα οφθαλμών...,

 

 ... μέχρι να στρέψει κανείς το βλέμμα προς το έδαφος, όπου κυριαρχούσαν τα κάθε λογής απορρίμματα. Η αντίθεση ανάμεσα στη φυσική θέα και την... ανθρώπινη επέμβαση δεν μπορούσε να είναι μεγαλύτερη. Κάτι τέτοιες ώρες σκέφτομαι ότι είναι κρίμα τέτοιον κόσμο να τον διαχειρίζονται (= βεβηλώνουν) άνθρωποι σαν κι εμάς. Κρίμα.

  

 

Διαρκές έγκλημα

Διαβάζω ΕΔΩ (όχι για πρώτη φορά) ότι ετησίως στην Ελλάδα έχουμε περίπου 100.000 γεννήσεις και 200.000 αμβλώσεις. Πέρα από τις ψυχρά αριθμητικές και τις δημογραφικές διαστάσεις του ζητήματος (πόσο ‘λιγοστεύουμε’ ως φυλή), υπάρχει το καθαρά ηθικό μέγεθος της Γενοκτονίας που διαπράττουμε, και για την οποία είμαστε αποκλειστικά υπαίτιοι, χωρίς να μας φταίει απολύτως κανένας άλλος. Δεν έχουμε συνειδητοποιήσει (ή απλώς, βολικά, το αγνοούμε) ότι το κυοφορούμενο έμβρυο είναι ανθρώπινη υπόσταση, η καταστροφή της οποίας είναι φόνος, εξίσου ειδεχθής όπως και κάθε έγκλημα από αυτά που αναφέρονται καθημερινά από τους εκφωνητές των Μέσων με τα γουρλωμένα μάτια. Δεν χρειάζονται πολλά λόγια για να τεκμηριώσει κανείς την άποψη αυτή: ας σκεφθούμε μόνο ότι ως γιατροί πρέπει να προσέχουμε μήπως τα φάρμακα που δίνουμε σε μια έγκυο γυναίκα έχουν συνέπειες και για το έμβρυο, ενώ δεν πρέπει να εκθέτουμε μια μέλλουσα μητέρα σε ακτινοβολίες ή άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες κινδύνου για το κύημά της. Αν το έμβρυο δεν είναι ζωή, τι ακριβώς προστατεύουμε; Όσα νομικά, κοινωνικά ή ιατρικά επινοήματα κι αν εγείρονται υπέρ της άμβλωσης (‘δικαίωμα στην επιλογή’), δεν αποτελούν παρά ‘γενικά αναισθητικά’ για το συνειδησιακό πρόβλημα που δημιουργεί το γεγονός της βίαιας απόσπασης μιας ζωής από το μητρικό σώμα που την κυοφορεί. Τι απολογία θα δώσουμε σ’ Εκείνον που θα μας ζητήσει λόγο για το διαρκές έγκλημα κατά της ζωής; Μήπως η κρίση που ζούμε ως έθνος έχει να κάνει και με τέτοιες ηθικές εκτροπές;

Χρήμα και καθήκον

Και πάλι από τον ‘Μικρό Πλούταρχο’ του Λέοντος Μελά. Αυτή τη φορά αναφέρεται στον Επαμεινώνδα:
     ‘Ότε δε ο βασιλεύς της Περσίας Αρταξέρξης του έστειλε σημαντικήν ποσότητα χρημάτων όπως δεχθή προτάσεις του τινάς, [ο Επαμεινώνδας] αποβάλλων τα χρήματα είπεν: «Εάν αι προτάσεις του Αρταξέρξου συμφωνώσι με την τιμήν και τα συμφέροντα της πατρίδος μου, δεν έχω ανάγκην χρημάτων όπως παραδεχθώ αυτάς. Εάν δε αντίκεινται εις τα συμφέροντα και την τιμήν της πατρίδος μου, ουδέ όλος ο χρυσός της Περσίας θέλει με καταπείσει, παραδεχόμενος τας προτάσεις του βασιλέως, να προδώσω τα προς την πατρίδα καθήκοντά μου».’

Θλίψη...

[Φωτογραφία από το σημερινό ΒΗΜΑ]

Θλιβερά απομεινάρια δάσους από την πυρκαγιά που ακόμη σιγοκαίει στο βόρειο τμήμα του Αγίου Όρους...
Για σύγκριση, κάπως έτσι ήταν το δάσος πριν από τη φωτιά (δικές μου λήψεις, από το πλοίο, από παλαιότερη επίσκεψη):

Δηλώσεις και σχόλια

Καθημερινό παραγέμισμα των Δελτίων εδώ και πάμπολλα χρόνια, που αυξήθηκε τελευταία καθώς αυξήθηκε και ο αριθμός των σημείων στίξης--συγγνώμη, κομμάτων ήθελα να πω--που διεκδικούν τη δημοσιότητα. Κάθε κίνηση, σκέψη, ενέργεια, πρόταση από την πλευρά της κυβέρνησης γίνεται αφορμή για δηλώσεις από την άλλη όχθη. Το περιεχόμενο συνήθως επικριτικό, απορριπτικό, περιφρονητικό, συχνά υβριστικό, εμπρηστικό ή ανατρεπτικό. Κύριο συστατικό τους η πικροχολία. Τίποτε καλό, τίποτε χρήσιμο, τίποτε άξιο λόγου δεν παράγει ποτέ (κατά τη γνώμη των άλλων) όποιος κάθεται στην ‘καρέκλα’. Μόνη και μόνιμη επωδός η άρνηση. Σαν να λένε: «Δεν έχει σημασία που δεν χτίζουμε: σκοπός μας είναι η κατεδάφιση». Κι αν υποθέσουμε ότι αυτή την ‘πολυτέλεια’ την είχαμε σε άλλες εποχές, δεν καταλάβαμε ακόμη ότι ο κόσμος γύρω μας άλλαξε; Αν ο χρόνος και η φαιά ουσία που δαπανώνται για ‘δηλώσεις’ μπορούσε να αξιοποιηθεί αλλιώς, ίσως κάτι διαφορετικό να βλέπαμε γύρω μας.

Δοξομανείς πίθηκοι

Τις μέρες αυτές διαβάζω τον ‘Μικρό Πλούταρχο’ του Λέοντος Μελά, ένα ανάγνωσμα που είχα να πιάσω από την σχολική μου ηλικία. Ο Μελάς, κατά απομίμηση των ‘Παραλλήλων Βίων’ του Πλουτάρχου, βιογραφεί 12 μεγάλους Έλληνες της αρχαιότητος και εξιστορεί τα ιστορικά γεγονότα με τα οποία συνδέθηκαν (π.χ. Περσικοί πόλεμοι), προσφέροντας συγχρόνως ηθικά διδάγματα στους αναγνώστες του, κατά το έθος της εποχής του (1900-1902). Βρήκα εκεί την ακόλουθη ενδιαφέρουσα παράγραφο που μεταφέρω διατηρώντας τη γλώσσα του πρωτοτύπου:

    ‘Καθ’ όλας τα εποχάς και καθ’ όλα τα έθνη υπήρξαν ασυνείδητοι δοξομανείς και πειναλέοι τινές πολιτευόμενοι, οίτινες τον μέγαν Περικλέα πιθηκίζοντες, δεν αισχύνονται δημοκοπούντες και την οχλοκρατίαν περιθάλποντες και δημοκρατικοί δήθεν ανακηρυττόμενοι, να εξαπατούν και διαφθείρουν τους λαούς, όπως προσοικειωθούν αυτούς, και επί της δημοκρατίας πατούντες να εγερθούν απόλυτοι άρχοντες και αποτρόπαιοι τύραννοι, όπως και την δοξομανίαν και την φιλαρχίαν αυτών κορέσουν και τα κενά των βαλάντια πληρώσουν. Αλλά λησμονούν οι άθλιοι, ότι στερούμενοι ούτοι των σπανίων και εξόχων προτερημάτων, δι’ ων ο Περικλής ηδυνήθη επί 40 έτη να συγκρατήση υπό το δημοκρατικόν του σκήπτρον τους Αθηναίους, και αυτοί γελοίοι πίθηκοι αναφαίνονται, και την πατρίδα των αγρίως δολοφονούν’.   

       Αφορμή για σκέψεις...

Στραβομάρες

Και πάλι στην επικαιρότητα οι εκατοντάδες τυφλοί που κυκλοφορούν στη Ζάκυνθο, ακόμη και οδηγούν... Φαίνεται το ‘φιόρε του Λεβάντε’ είναι ιδιαίτερα φιλικό για τα άτομα με αναπηρία αυτού του είδους. Όπως ακούμε στις σχετικές ειδήσεις, ο ‘ανοιχτομάτης’ οφθαλμίατρος που τους διέγνωσε και τους πιστοποίησε παραμένει, τόσους μήνες μετά την αποκάλυψη του θέματος, ανέγγιχτος στη θέση του, λες και δεν συμβαίνει τίποτε. Γιατί άλλωστε να συμβεί;
   Διάβασα τυχαία σε σημερινή εφημερίδα ότι χιλιάδες σχολικά βιβλία παραμένουν αχρησιμοποίητα σε αποθήκες του ΟΕΔΒ, διότι, λέει, κάποιες χρονιές άλλα χρειάζονταν και άλλα τυπώθηκαν. Έχοντας πλήρη εμπιστοσύνη στην κρίση της ελληνικής πολιτείας, είμαι σίγουρος ότι ουδείς πταίει και γι’ αυτό. Και βέβαια για απόδοση ευθυνών δεν γίνεται λόγος. Κάποιοι κάνουν λόγο για σκάνδαλο. Ποιό σκάνδαλο; Συνηθισμένες υπερβολές των δημοσιογράφων.

Δυο γάμοι και μια επέμβαση

Πριν δυο εβδομάδες, ενώ ξεκινούσα για ένα γάμο, ένα σοβαρό επεισόδιο δυσπεψίας με ανάγκασε να γυρίσω στο σπίτι και να ταλαιπωρηθώ μια ολόκληρη νύχτα. Μερικές μέρες αργότερα το πρόβλημα επαναλήφθηκε, ‘δι’ ασήμαντον αφορμήν’ αυτή τη φορά. Οι εξετάσεις έδειξαν οξεία χολοκυστίτιδα με πέτρες, κι έτσι δήλωσα απουσία και από άλλο γάμο όπου ήμουν κεκλημένος. Αντ’ αυτού κατέληξα στον χειρουργό που με απάλλαξε από την εστία του προβλήματος. Μεγάλη υπόθεση η ιατρική πρόοδος, που σε στέλνει στο σπίτι σε μια μέρα αντί για τις εβδομάδες του παρελθόντος, ενώ σε άλλες δυο μέρες μπορείς να οδηγείς και να εργάζεσαι. Ακόμη μεγαλύτερη υπόθεση αυτό που ονομάζουμε επουλωτική διαδικασία, που συμβαίνει με θαυμαστό τρόπο, αθόρυβα, χωρίς να μπορούμε να παρέμβουμε, με την αρμονική συνεργασία δισεκατομμυρίων κυττάρων (και τελείως... τυχαία βέβαια, όπως θα υποστήριζαν μερικοί), και της οποίας το αποτέλεσμα το νιώθουμε στο πετσί μας μέρα με τη μέρα. Δόξα τω Θεώ. 

Ο 'δράκος' της Πάρου

Δράκος; Τέρας; Όχι δα! Άνθρωπος με κεφάλι, χέρια, πόδια, ανάγκες, επιθυμίες, ορμές, όπως εσείς κι εγώ. Κάποια στιγμή η πιεστική σύγκριση ανάμεσα στην πραγματικότητα που έβλεπε γύρω του (χρήμα, σπατάλη, ακριβά πράγματα, ομορφιά, συντροφικότητα, καλοπέραση) και σ’ αυτή που βίωνε ο ίδιος (ξενιτειά, ανέχεια, στέρηση από υλικά αγαθά και αισθήματα, κοινωνική απομόνωση) έφτασε σε ‘σημείο βρασμού’, με αποτέλεσμα να χαραμιστούν τουλάχιστον δυο ζωές. Δεν δικαιολογώ την πράξη, απλώς προσπαθώ να την ερμηνεύσω. Ακραίο σύμπτωμα ενός ευρύτερου νοσηρού κοινωνικού φαινομένου, του οποίου ούτε πρόληψη ούτε λύση διαφαίνεται στον ορίζοντα. Ούτε καν καλές προθέσεις. Ο Θεός να μας ελεήσει όλους μας.

Ολυμπιακά κουπιά

[Η φωτογραφία από το ΒΗΜΑ]

Οι Έλληνες κωπηλάτες σήμερα μας χάρισαν ιδιαίτερες συγκινήσεις στους τελικούς. Πρώτα η ανδρική τετράδα (Στέργιος Παπαχρήστος, Γιάννης Τσίλης, Γιώργος Τζιάλλας και Γιάννης Χρήστου) πήρε την 4η θέση ανάμεσα στα κορυφαία πληρώματα του κόσμου. Και μετά από λίγα λεπτά η Αλεξάνδρα Τσιάβου και η Χριστίνα Γιαζιτζίδου φόρεσαν επάξια το χάλκινο Ολυμπιακό μετάλλιο (που παραλίγο να είναι και ασημένιο). Τους συγχαίρουμε, και τους ευχαριστούμε!

ΣΗΜ. Αξίζει να διαβάσετε για την ‘επίσκεψη του κρυπτοχριστιανού ιερέως-στρατηγού’ στο ΑΗΔΟΝΙ.

Νόμοι και πολίτες

Κάπου γράφει ο Μ. Βασίλειος (νομίζω) ότι οι Χριστιανοί διακρίνονται σε δούλους, μισθωτούς και παιδιά του Θεού. Οι πρώτοι φοβούνται τον Θεό ως τιμωρό, οι δεύτεροι τον υπηρετούν ελπίζοντας σε ανταλλάγματα, οι τρίτοι τον αγαπούν ως Πατέρα.

     Ας μεταφέρουμε τη σκέψη του στη στάση μας απέναντι στην ελληνική πολιτεία και τους νόμους της. Κάποιοι ίσως εφαρμόζουμε τους νόμους μόνο και μόνο διότι φοβούμαστε την τιμωρία. Άλλοι από μας μπορεί να περιμένουμε από την τήρηση των νόμων ‘ανταποδοτικότητα’, παροχές, ενδεχομένως επαίνους και αναγνώριση. Πιθανώτατα υπάρχουν κι εκείνοι που τηρούν τους νόμους απλώς διότι είναι νόμοι, διότι τους θέσπισε η πολιτεία στην οποία ανήκουμε όλοι μας.

     Συγκρίνοντας τις τρεις, υπάρχει σωστή και λανθασμένη στάση; Ας περιορισθούμε εδώ στην πολιτική διάσταση. Καταρχήν δεν νομίζω ότι όλοι κρατούμε την ίδια στάση απέναντι σε όλους τους νόμους: κάποιοι νόμοι είναι πιο ‘αναγκαστικοί’ από άλλους, με τους φορολογικούς να βρίσκονται ίσως στην τελευταία θέση, τουλάχιστον στη συνείδηση των πολιτών. Έπειτα, δεν αποπνέουν όλοι οι νόμοι την ίδια αίσθηση δικαιοσύνης (και πάλι οι φορολογικοί νόμοι είναι το πρόχειρο παράδειγμα). Τέλος, συχνά αυθαιρετούμε και αυτοσχεδιάζουμε στην ερμηνεία τους όταν συγκρούονται με το προσωπικό μας συμφέρον, συχνά επικαλούμενοι και την αρωγή του Συντάγματος (αντισυνταγματικότητα των νόμων), κάτι που συνήθως γίνεται από οργανωμένα σωματεία, συνδικάτα και άλλους φορείς (τα παραδείγματα αφθονούν, από τη ΔΕΗ μέχρι τα Πανεπιστήμια).

     Σε μια ιδανική πολιτεία, όλοι θα δέχονταν τους νόμους ως αναγκαίους και επωφελείς και θα τους τηρούσαν τελείως φυσιολογικά και αβίαστα, αγαπητικά θα έλεγα. Επιστρέφοντας όμως στις έννοιες της θεολογίας, μια ιδανική πολιτεία σίγουρα θα αντιμετώπιζε τους πολίτες σαν παιδιά της, και όχι σαν δούλους ή μισθωτούς υπαλλήλους.