Ενοχλήματα

Ένας άγγλος ιατροφιλόσοφος, ο Richard Asher, έλεγε ότι όταν γράφουμε το ιστορικό δεν χρειάζεται να μετατρέπουμε τις γλαφυρές περιγραφές των αρρώστων μας σε τυπική, στεγνή ιατρική φρασεολογία. Έτσι π.χ. το παράπονο ενός ασθενούς «Όταν ανεβαίνω δυο σκαλιά μου βγαίνει η γλώσσα» θα πρέπει να καταγράφεται αυτολεξεί και όχι να αποδίδεται εξευγενισμένα ως ‘Δύσπνοια σε ελάχιστη κόπωση’. Ξεκαθαρίζοντας παλιούς φακέλλους στο ιατρείο προ καιρού βρήκα την εξής περιγραφή μιας μητέρας για τα συμπτώματα του οκτάχρονου γιού της (τώρα θα είναι πλέον άνδρας): ‘Αναστενάζει βαθιά όταν βλέπει τον παππού του’. Ομολογώ ότι ήταν το πιο χαριτωμένο ‘ενόχλημα’ που είχα ακούσει ποτέ. Για την ιστορία, ο μικρός δεν είχε τίποτε το παθολογικό. Το 'σύμπτωμα' οφειλόταν αποκλειστικά στην ανησυχία της μητέρας.

Δικαιώματα

Συγκεντρωμένοι χθες βράδυ γύρω από τη σορό του Νίκου, που ταξίδεψε προς τα υπερκόσμια μετά από ολιγόμηνη πάλη στα μαρμαρένια αλώνια, φιλοσοφούμε την επικαιρότητα υπό το πρίσμα της προκείμενης ματαιότητος. Ο λόγος--τί άλλο;--για το πώς φτάσαμε ως εδώ. Διαπιστώνουμε ότι μια από τις αιτίες είναι τα ‘δικαιώματα’. Όλα γύρω μας μέχρι πρό τινος αποτελούσαν ‘κατακτήσεις’, ‘κεκτημένα’. Από τις πιο νόμιμες απολαβές και άδειες μέχρι τις πιο εξωφρενικές απαιτήσεις και διεκδικήσεις που δεν αγγίζουν αλλά υπερβαίνουν τα όρια της ανομίας, είτε στην εκπαίδευση, είτε στην εργασία, είτε στον ευρύτερο κοινωνικό βίο. Πουθενά και για κανέναν υποχρεώσεις, από μικρού έως μεγάλου, μόνο δικαιώματα. Παραλλάσσοντας τον μύθο του Αισώπου, η έμπροσθεν πήρα περιέχει μόνο τα δεύτερα, η όπισθεν μόνο τις πρώτες. Και ξαφνικά, ακόμη και τα πιο αυτονόητα, τα πιο ‘δίκαια’ δικαιώματα (όπως μισθοί, συντάξεις, ασφάλιση κτλ), τίθενται υπό αμφισβήτηση. Να είναι άραγε μια εκδήλωση δικαιοσύνης, κάτι σαν ‘οδόντα αντί οδόντος’;  

Η φευγάτη τιμή των καυσίμων

Κάποτε οι αυξήσεις στις τιμές της βενζίνης (π.χ. από 50 σε 55 λεπτά το λίτρο--αλλά τι λέω; για ποιές εποχές μιλάω;) γίνονταν αφορμή για πολυήμερες διαμαρτυρίες, κινητοποιήσεις, κραυγές, πύρινα δημοσιεύματα και τα τούτοις όμοια. Σήμερα, με τα νούμερα στα πρατήρια να αλλάζουν καθημερινά και μόνο ανιόντως (μονόδρομος κι εδώ), και την αμόλυβδη βενζίνη να κατευθύνεται προς τα 2 ευρώ το λίτρο μέχρι το επικείμενο Πάσχα, κανένας δεν κάνει λόγο για καύσιμα. Ούτε καν ως προεκλογικό σύνθημα. Άλλες εποχές...

Απόβλητα

Δεν είναι μόνο τα κάθε λογής απορρίμματα που παράγει η ανθρώπινη δραστηριότητα, σύμφωνα με το δεύτερο θερμοδυναμικό αξίωμα. Είναι, σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό, και άνθρωποι διαφόρων κατηγοριών. Λαθραίοι μετανάστες, τοξικομανείς, φυλακισμένοι, ψυχασθενείς, και δεν ξέρω τί άλλο μπορεί να μας επιφυλάσσει το μέλλον. Ίσως υπερήλικες, ή άσχημοι, ή ζητιάνοι, ή ανάπηροι κάθε είδους. Κοινά χαρακτηριστικά των υλικών και ανθρωπίνων ‘αποβλήτων’: ολοένα αυξάνονται και πρέπει να βρίσκονται τρόποι ‘διαχείρισής’ τους (ΧΥΤΑ, χώροι ταφής τοξικών λυμάτων κ.τ.λ. για τα υλικά, στρατόπεδα συγκέντρωσης, ιδρύματα εγκλεισμού, κέντρα αποτοξίνωσης κ.α. για τους ανθρώπους). Από την άλλη, καμία κοινωνία και κανένας πολίτης δεν θέλει τέτοιου είδους εγκαταστάσεις στη γειτονιά του. Οι λόγοι πολλοί, και ως ένα βαθμό κατανοητοί (δημόσια υγεία, φόβοι για την ασφάλεια της περιοχής, αλλά και αισθητική υποβάθμιση). Όλοι συμφωνούμε ότι ‘κάπου’ πρέπει να πάνε όλοι αυτοί. Το ‘πού’ παραμένει ανοικτό ερώτημα. Μη με ρωτάτε για απάντηση. Ίσως κι αυτή να βρίσκεται στην πρόληψη: όσο λιγότερα 'απόβλητα' παράγουμε, τόσο μικρότερο θα είναι (κάποτε) το πρόβλημα.

Αποτρεπτική ισχύς

Είδα τυχαία το όνομά της στην κλινική. Παλαιά γνωστή, από τον καιρό που παρακολουθούσα τον καρκινοπαθή σύζυγό της στα τελευταία του. Ορθοπεδικό το τρέχον πρόβλημά της, αλλά μια καλημέρα την χρωστούσα. Ρώτησα τι έπαθε. Πηγαίνοντας τις προάλλες στην εκκλησία κάποιος την έσπρωξε στο δρόμο, της άρπαξε την τσάντα και την έριξε στο πεζοδρόμιο. Στα ογδόντα τα κόκαλα δεν χρειάζονται πολύ για να ραγίσουν, κι έτσι βρέθηκε να νοσηλεύεται με κατάγματα στη λεκάνη.
     Είμαι κάθετα αντίθετος με τη θανατική ποινή, και δεν την δικαιολογώ πουθενά. Ωστόσο, αναρωτιέμαι μήπως, για εκδηλώσεις καθημερινής απανθρωπίας όπως η παραπάνω, οι παλαιότερες σωματικές τιμωρίες είχαν μεγαλύτερη αποτρεπτική ισχύ από τα πρόστιμα και τις στερητικές της ελευθερίας ποινές (= δωρεάν φιλοξενία σε δημόσια ιδρύματα). Αν προβλεπόταν από τον νόμο κάποια μορφή παραδειγματικής και σχετικά επώδυνης τιμωρίας (π.χ. δημόσια μαστίγωση), θα βλέπαμε άραγε τόσες αντικοινωνικές εκδηλώσεις γύρω μας; Τι λέτε; Βέβαια υπάρχει και η παραδοσιακή τακτική του Νασρεντίν Χότζα, που έδερνε τους μαθητές του πριν σπάσουν τη στάμνα, αφού ‘μετά’ το ξύλο δεν ωφελούσε. Αποτελεσματική, αλλά σκοντάφτει στην ‘παιδαγωγική ορθότητα’.

Φτερουγίσματα

Ένας κύριος που ταξιδεύει στη πρώτη θέση μιας υπερατλαντικής πτήσης ζητάει από την αεροσυνοδό ένα φλιτζάνι τσάι. Πρόθυμα εκείνη πάει να το φέρει, όταν ξαφνικά ακούγεται μια στριγγιά φωνή: «Κοπελιά, ένα ουισκάκι!» Γυρίζει η συνοδός, γυρίζει και ο κύριος, και βλέπουν έναν παπαγάλο πάνω στη ράχη ενός καθίσματος να κουνάει νευρικά τα φτερά του και να λέει: «Με σόδα, έτσι;». Ξαφνιασμένη η συνοδός πάει και φέρνει το ουίσκι για τον παπαγάλο, ενώ ο κύριος της χαμογελά και λέει: «Δεσποινίς, δεν ξεχάσατε το τσάι μου;». «Όχι, κύριε», λέει εκείνη κοκκινίζοντας και πάει να το φέρει, όταν ο παπαγάλος στριγγλίζει πίσω της: «Παγάκια δεν έχει το μαγαζί;» Εκείνη ξανάρχεται και φέρνει τα παγάκια στον νευρικό παπαγάλο, ενώ ο κύριος χάνει πλέον το ευγενικό του ύφος και λέει οργισμένα: «Τέλος πάντων, μόνο αυτό το παλιόπουλο υπάρχει εδώ μέσα, κυρά μου;» Σε νευρική κρίση η συνοδός φεύγει κλαμένη από την καμπίνα, και συναντά τον πιλότο που έχει σηκωθεί να ξεμουδιάσει. Όταν του διηγείται τί συμβαίνει, εκείνος μπαίνει στην καμπίνα, αρπάζει με το ένα χέρι τον παπαγάλο και με το άλλο τον κύριο, ανοίγει μια μπουκαπόρτα και τους πετάει στο κενό λέγοντας: «Νά για να μάθετε να πειράζετε το πλήρωμά μου!». Καθώς οι δυο πρώην επιβάτες πέφτουν προς τη γη, ο παπαγάλος λέει στον κύριο: «Ρε συ, φτερά έχεις;» «Όχι!» απαντά εκείνος. «Τότε τί πουλάς μαγκιά;» λέει περιφρονητικά ο παπαγάλος και φτερουγίζει μακριά.

     Θυμήθηκα πρόσφατα το παλαιό αυτό ανέκδοτο. Κάθε ομοιότητα με σύγχρονες διεθνείς ή και εσωτερικές καταστάσεις (π.χ. περιφερόμενα τουρκικά σκάφη στο Αιγαίο, υπερπτήσεις αεροσκαφών, διαμαρτυρίες και καταλήψεις από συνδικάτα κτλ) είναι εντελώς συμπτωματική.

Χορηγίες

Ας περιορίσουμε το επετειακό περιεχόμενο της σημερινής ανάρτησης στο παραπάνω σκίτσο του Ηλ. Μακρή (Καθημερινή). Οι ειδήσεις μας επεφύλαξαν και μια διαφορετική ‘έκπληξη’: στη Βρετανία παραιτήθηκε ο εκατομμυριούχος ταμίας του κυβερνώντος Συντηρητικού κόμματος, διότι πιάστηκε στα πράσα να προτείνει σε δημοσιογράφους που παρίσταναν τους επιχειρηματίες να κάνουν χορηγίες ύψους 250 χιλιάδων λιρών στο ταμείο του κόμματος, με αντάλλαγμα ιδιωτικό γεύμα με τον πρωθυπουργό, όπου θα μπορούσαν να εκθέσουν τα αιτήματά τους. Προφανώς διαφθορά καταγράφεται ακόμη και στις πιο καθωσπρέπει οικογένειες. Φοβούμαι όμως ότι ο εν λόγω κύριος έκανε μαθήματα σε λάθος σχολείο: διοχέτευε τις χορηγίες στο κομματικό και όχι στο προσωπικό του ταμείο. Δεν ρώταγε τουλάχιστον;

     Για την ιστορία, ο γνωστός σχολιαστής  Simon Jenkins γράφει στη Guardian ότι ο εν λόγω τζέντλεμαν ‘αγόρασε’ τη θέση του ταμία για 1,2 εκατομμύριο λίρες. Άλλες ερωτήσεις υπάρχουν;

Ειδικό έργο

Η είδηση της ημέρας: Ο εναπομείνας αντιπρόεδρος της κυβέρνησης δήλωσε ότι δεν πρόκειται να είναι υποψήφιος στις προσεχείς εκλογές. Δικαίωμά του και το σεβόμαστε, θα έλεγα μάλιστα ότι μας ανακουφίζει. Τους λόγους ας τους αφήσουμε στη φαντασία του καθενός: ίσως βαρέθηκε το... γιαούρτι, που θεωρείται πλέον απαραίτητο στοιχείο στο διαιτολόγιο των πολιτευτών. Ας περιορισθούμε σε μια απλή μαθηματική διαπίστωση. Αν σ’ ένα κλάσμα βάλουμε ως αριθμητή το έργο που παρήγαγε κάποιος πολιτικός και ως παρονομαστή το σωματικό του βάρος, τότε στην περίπτωση του λεγάμενου ο μεν αριθμητής τείνει ασυμπτωτικά προς το μηδέν, ενώ στο βάρος δεν έχει αντίπαλο: παίζει σε δική του κατηγορία. Με τα δεδομένα αυτά, το ‘ειδικό έργο’ (έργο ανά μονάδα βάρους) που παρήγαγε θα πρέπει να είναι το χαμηλότερο που καταγράφηκε στην Ελλάδα (δεν έχω πρόχειρα στοιχεία για άλλες χώρες). Περνάει άραγε στο βιβλίο των ρεκόρ του Γκίνες;

«Σαν στο σπίτι σας»

Τόσο ο Γερμανός Υπουργός Οικονομικών όσο και ο συμπατριώτης του Επίτροπος Περιφερειακής Ανάπτυξης αναφέρθηκαν προχθές στις επικείμενες βουλευτικές εκλογές της Ελλάδας και τόνισαν ότι ο χρόνος διεξαγωγής τους είναι βέβαια υπόθεση της χώρας μας, αλλά όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα εμείς δεν θα πρέπει να αποκλίνουμε από το συμφωνημένο πρόγραμμα 'σωτηρίας' (= από τις οικονομικές ντιρεκτίβες της πείνας). Κατά την προσφιλή ρήση παλαιού φίλου: «Παιδιά, σαν στο σπίτι σας, αλλά μη ξεχνάτε ότι είναι σπίτι μας».

Παγκόσμια Ημέρα Κρίσης

[Σκίτσο του Α. Πετρουλάκη, Καθημερινή 21-3-2012]

21 Μαρτίου, αστρονομικά η αρχή της άνοιξης. Επί τη ευκαιρία, γιατί δεν ευχόμαστε ποτέ «Καλή άνοιξη!», όπως ευχόμαστε αντίστοιχα για την κάθε άλλη εποχή του χρόνου; Προφανώς πλεονάζει το ‘καλή’: μια άνοιξη δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο, έχει και τη Λαμπρή μέσα της. Γυρίζουμε όμως στη σημερινή μέρα. Πέρυσι μάθαμε ότι είναι παγκόσμια ημέρα του ύπνου, φέτος μας έδειξαν και οι ποιητές την παρουσία τους. Τι άλλο; Διεθνής ημέρα για την εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων (βομβαρδισμούς Παλαιστινίων στη Γάζα είχαμε την περασμένη εβδομάδα, σφαγή Εβραίων στην Τουλούζη μόλις προχθές). Μια στιγμή όμως: Αφού όλες οι χώρες, όλος ο πλανήτης, με τη μια ή την άλλη μορφή, κάποιοι λιγότερο και άλλοι πολύ περισσότερο, βρίσκονται σε κρίση--οικονομική, ανθρωπιστική, πολιτική, πληθυσμιακή, περιβαλλοντική, επισιτιστική--πώς δεν ανακηρύξαμε ακόμη την σχετική Παγκόσμια Ημέρα; Ίσως με τον τρόπο αυτό να θυμόμασταν κι εκείνο το τόσο ρεαλιστικό ‘Απόκειται τοις ανθρώποις άπαξ αποθανείν, μετά δε τούτο κρίσις’ του Αποστόλου Παύλου [Εβρ. θ΄ 27]. Διότι εκεί θα κριθούν τελεσίδικα ‘τα πάντα όλα’.

Αιώνιοι

Ακόμη ένας θρήνος στα ‘Μέσα’ για επεισόδια σε βαθμό κακουργήματος σε ποδοσφαιρικό αγώνα των δυο πρωτοπόρων στο πρωτάθλημα Παναθηναϊκού και Ολυμπιακού. Δυστυχώς το έργο το είδαμε πολλές φορές, με διάφορους πρωταγωνιστές, και δεν χρειάζεται ιδιαίτερη τόλμη για να στοιχηματίσει κανείς ότι θα το ξαναδούμε. Λύση; Απλή όσο το μυθικό αυγό του Κολόμβου. Υποβιβασμός της ή των ομάδων που εμπλέκονται σε επεισόδια, κατάργηση κάθε επίσημης χορηγίας, διάλυση όλων των οργανωμένων συμμοριών που ακούνε στο όνομα ‘Θύρα’, ‘Σύνδεσμος’ και άλλα, και κλείσιμο των δήθεν αθλητικών εφημερίδων που συδαυλίζουν τη φωτιά με εμπρηστικούς τίτλους πριν από κάθε αγώνα. Και βέβαια, απαγόρευση της χρήσης όρων όπως ‘αιώνιοι αντίπαλοι’ από τα επίσημα Μέσα: η ‘προφητεία’ έχει ήδη εκπληρωθεί τόσες φορές, που δεν είναι πλέον ανέκδοτο. Τολμάει κανείς;

Γιάννης κερνάει...

[Του Ηλ. Μακρή, Καθημερινή 17/3/2012]

Ψήγματα επικαιρότητος

• Ακόμη δεν κόπασαν οι πανηγυρισμοί για τη ‘διάσωση’ και ακούμε πρωί-πρωί να εξαγγέλλονται τα νέα μέτρα (αρκετών δις) που θα πρέπει να λάβουμε για τα επόμενα δύο χρόνια. Χαράς ευαγγέλια για τους εγχώριους σωτήρες. Να τους χαιρόμαστε κι εμείς--τέτοια να γίνονται.
• ‘Το Καζίνο Φλώρινας θα ανοίξει έπειτα από καθυστέρηση 17 χρόνων’ μας πληροφορεί η Καθημερινή. Κι εγώ προσπαθούσα να καταλάβω τί έλειπε τέλος πάντων από την ακριτική αυτή πόλη. Και θυμήθηκα το άσμα που λέει ότι ‘Στης ακρίβειας (και της ανέχειας) τον καιρό θέλησα να παντρευτώ...’.
• Τα ‘Νέα’ σήμερα προσφέρουν στους αναγνώστες τους το βιβλίο ‘Για την Πατρίδα’ της Πηνελόπης Δέλτα. Και βέβαια δεν βλάπτει η προσφορά--καλό είναι να γνωρίσουν οι σύγχρονοι Έλληνες την έννοια της φιλοπατρίας μέσα από την δραματική αφήγηση, διαβάζοντας την οποία όλοι μας κλάψαμε και νιώσαμε κάποτε ένα ρίγος να μας περνάει. Απλώς αναρωτιέμαι αν οι εκδότες της εφημερίδας συνειδητοποιούν πόσο απέχουν τα σημερινά κελεύσματά τους από τα διδάγματα του βιβλίου.

‘Ουδέν κρυπτόν’

 [Σκίτσο του Α. Πετρουλάκη, Καθημερινή 16/3/2012]

Ως πρώτη είδηση κυκλοφορεί αυτές τις μέρες η ‘ανακάλυψη’ (θα μου επιτρέψετε τα εισαγωγικά--είναι αυτό που λέει ο λαός για το τούμπανο και το κρυφό καμάρι) ότι υπάλληλοι του ΙΚΑ είχαν στήσει ‘μηχανή’ παραγωγής επιδομάτων και άλλων παροχών, με το αζημίωτο βέβαια. Ας μη κάνουμε υποθέσεις για το αν η αποκάλυψη στον συγκεκριμένο χρόνο έχει κάποια σκοπιμότητα (π.χ. να αποδείξει ότι παράγεται έργο στον τομέα πάταξης της διαφθοράς). Πολλοί μιλούν για ‘κορυφή του παγόβουνου’ (από κλισέ άλλο τίποτε). Εδώ ας μείνουμε σε κάτι που έχουμε ξαναγράψει: ότι δηλ. ανεξάρτητα από τις άδικες απαιτήσεις δανειστών και ‘διασωστών’ που επιβαρύνουν οριζόντια δικαίους και αδίκους, στη χώρα μας υπάρχουν πληγές κακοφορμισμένες και δυσώδεις που δημιουργήσαμε οι ίδιοι (δεν μας ανάγκασε κανένα ΔΝΤ) και που ανέχθηκε σύμπαν το ελληνικό κράτος επί δεκαετίες, είτε διότι προσποριζόταν κι αυτό το ‘λαδάκι’ του, είτε διότι η ύπαρξη ελεγκτικών μηχανισμών σε κάθε επίπεδο θεωρήθηκε αντιδημοκρατική διαδικασία. Με αποτέλεσμα το ξέφραγο αμπέλι που βλέπουμε σήμερα. Μας θίγει ως Έλληνες η παρουσία του Ράιχενμπαχ και της παρέας του. Ήταν όμως ανάγκη να φτάσουμε να χρειαζόμαστε ξένους επιθεωρητές για να πράξουμε το αυτονόητο χρέος μας;

Αλίμονο

Ψάχνοντας κάτι άλλο χθες, βρήκα το ακόλουθο απόσπασμα στο βιβλίο του Προφήτη Ησαΐα [κεφ. 10: 1-4], και το παραθέτω σε νεοελληνική απόδοση:

     ‘Αλίμονο σ’ εκείνους που θεσπίζουν νόμους άδικους και σ’ εκείνους που γράφουν αποφάσεις καταπιεστικές για να στερήσουν τους αδύνατους από το δίκιο τους και να αρπάξουν τα δικαιώματα των φτωχών του λαού μου, για να κάνουν τις χήρες λεία τους και να απογυμνώσουν τα ορφανά. Τι θα κάνετε την ημέρα της κρίσης και της καταιγίδας που έρχεται από μακριά; Σε ποιον θα καταφύγετε να σας βοηθήσει; Τα πλούτη σας πού θα τ’ αφήσετε; Άλλοι θα σκύψουνε ανάμεσα στους αιχμαλώτους κι άλλοι ανάμεσα θα πέσουν στους νεκρούς’.

     Και σκέφτομαι πόσο διαφορετικά θα πολιτευόμασταν στη ζωή μας, καθένας στη δική του θέση, που φέρει μικρότερη ή μεγαλύτερη δημόσια ευθύνη, αν δίναμε την πρέπουσα προσοχή σε κείμενα σαν κι αυτό.

Ψευδαισθήσεις

Δεν ασχολήθηκα ποτέ με τα εσωτερικά των κομμάτων, και συνεπώς δεν θα έπρεπε να με ενδιαφέρει ιδιαίτερα ο τρόπος με τον οποίο αυτά εκλέγουν τους ηγέτες τους. Ωστόσο, είχα ανέκαθεν την εντύπωση ότι δημοκρατία είναι το πολίτευμα όπου υπάρχουν επιλογές, τις οποίες μπορεί κανείς να επιδοκιμάζει ή και να αποδοκιμάζει, με τρόπο στοιχειωδώς κόσμιο. Όταν λοιπόν οι προτεινόμενες επιλογές σ’ ένα κόμμα ‘εξουσίας’ είναι η εξής μία, τότε κάτι δεν πάει καλά (ας όψεται βέβαια ο προκάτοχος που έδωσε το υπόδειγμα), και η παλαιά μου εντύπωση αποδεικνύεται ψευδαίσθηση. Δεν απομένει παρά να υπάρχει στις κάλπες η επιλογή να ρίξεις 'Ναι' ή 'Όχι' για τον μοναδικό υποψήφιο, αλλά μου φαίνεται ότι έχω υπερβολικές απαιτήσεις. 

Σκήτη Τιμίου Προδρόμου

Εορτή του δευτέρου Πολιούχου της Θεσσαλονίκης Αγίου Γρηγορίου Παλαμά σήμερα, και ανέσυρα από το αρχείο κάποιες φωτογραφίες από τη σκήτη όπου εμόνασε ο Άγιος, με θέα τον Αλιάκμονα. Είθε να μας έχει στις προσευχές του! 

 

Δόμνα Σαμίου (1928-2012)

Μια μεγάλη Κυρία της ελληνικής μουσικής παράδοσης εγκατέλειψε τα εγκόσμια σήμερα. Δεν είμαι ειδικός για να περιγράψω το έργο της, αλλά με αφορμή τις σχετικές ειδήσεις βρήκα την ιστοσελίδα της [ΕΔΩ] όπου υπάρχουν ανάλογες πληροφορίες. Και θυμήθηκα ξανά κάτι που σκεφτόμουν όταν διάβαζα νεκρολογίες σε ξένες εφημερίδες και περιοδικά (θεωρούνται από τις πιο δημοφιλείς στήλες), ότι δηλ. πολλούς ανθρώπους τους γνωρίζουμε καλύτερα όταν φύγουν από κοντά μας. Και αναλογιζόμαστε τί χάσαμε...

Lasciate mi morire

Δεν ξέρω Ιταλικά, αλλά αυτή τη φράση την κατάλαβα, μια και την ήξερα από τον ‘Θρήνο της Αριάδνης’ (Lamento di Arianna) του Claudio Monteverdi. «Αφήστε με να πεθάνω!» παρακαλούσε η ηλικιωμένη Ιταλίδα άρρωστή μου τις κόρες της. Έσβησε τραγικά το ίδιο βράδυ. Το παράπονό της τους τελευταίους αυτούς μήνες: δεν μπορούσε να γυρίσει στην πατρίδα της για να πεθάνει εκεί. Ακούσια μου ήρθε στο νου το ‘Χώμα ελληνικό’ του Γεωργίου Δροσίνη που μαθαίναμε μικροί στο σχολείο, που καταλήγει με τους στίχους:

                                         ‘Έτσι κι αν σε ξένα χώματα πεθάνω,
                                          και το ξένο μνήμα θα 'ναι πιο γλυκό
                                         σα θαφτείς μαζί μου στην καρδιά μου επάνω,
                                         χώμα αγαπημένο, χώμα ελληνικό.’

Τελικά, είτε Έλληνες είμαστε είτε ξένοι, φαίνεται ότι, όπως είπε κάποιος, πατρίδα μας είναι ο τόπος στον οποίο θα θέλαμε να πεθάνουμε.

Βιασμός

Μόνο η λέξη αυτή μου έρχεται βολική για να χαρακτηρίσω το γεγονός που περιγράφει την προχθεσινή είδηση [ΕΔΩ] ότι μία Ελβετή, ‘συνταξιούχος πάστορας’ 66 ετών, γέννησε πρόσφατα δίδυμα σε νοσοκομείο της χώρας, μετά από ‘θεραπεία γονιμότητας’ που έκανε στην Ουκρανία. Πώς αλλιώς να ονομάσεις την καταπάτηση των όρων της φύσεως, είτε αυτοί έχουν να κάνουν με την ηλικία είτε με την φυσική ατεκνία; Όταν ως άνθρωποι έχουμε χάσει την αίσθηση του δέους μπροστά στο μυστήριο της ζωής και το θεωρούμε κάτι με το οποίο μπορούμε να παίζουμε κατά βούλησιν (να ‘δημιουργούμε’ ή να ‘ακυρώνουμε’ ανθρώπινες ζωές), τότε το έγκλημα δεν μπορεί να έχει άλλο όνομα.

Άρπα-Κόλα

Δεν αγοράζω ό,τι ακούει στο όνομα ‘[Πρώτο συνθετικό] + Κόλα’. Δεν αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για την επιβίωσή μου, δεν προσθέτει κάτι θετικό στον οργανισμό μου, είναι ένας ακόμη ‘εθισμός’ που προστέθηκε αποκλειστικά και μόνο για καταναλωτικούς λόγους στις λίστες με τα ψώνια πολλών ανθρώπων, με αποτέλεσμα τεράστια κέρδη σχεδόν εκ του μηδενός για τις εταιρείες που το παράγουν, με τη μία ή την άλλη μορφή. Η επιρροή τους μεγάλη: το διαπίστωσα όταν είχα πάει ως φοιτητής στην Πολωνία, πριν από την πτώση του παλαιού καθεστώτος. Στη Βαρσοβία έβρισκες μόνο Κόκα, στην Κρακοβία μόνο Πέπσι. Μονοπώλια εν μέσω κομμουνισμού! Τώρα μία από τις εταιρείες αυτές διαπίστωσε ότι τα εν Ελλάδι κέρδη της δεν δικαιολογούν την ύπαρξη δυο εργοστασίων και αποφάσισε να τα μεταφέρει εκτός συνόρων. Με την ευχή μας. Ένας ακόμη αποχρών λόγος να μειώσουμε κι άλλο την κατανάλωση. 

[Άσχετο με το κείμενο το χθεσινό σκίτσο του Α. Πετρουλάκη (Καθημερινή), αλλά τόσο εύγλωττο...]

Πατάτες και ροδάκινα

Εκατόν ογδόντα χρόνια μετά την ‘λαθραία’ εισαγωγή του στην Ελλάδα από τον Καποδίστρια το ταπεινό γεώμηλο απέκτησε επιτέλους πολιτικά δικαιώματα. Η έκφραση ‘κίνημα της πατάτας’ πέρασε στην καθομιλουμένη και στα δελτία των ειδήσεων. Παραγωγοί κατεβάζουν με τα φορτηγά τις πατάτες στις πόλεις και τις διαθέτουν σε τιμή κόστους, προς μεγάλη χαρά και ουσιαστική ανακούφιση χιλιάδων ανθρώπων που δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν τα προς το ζην. Καλά και άγια κάνουν, και μακάρι να τους μιμηθούν και άλλοι! Μόνο που νιώθω τον πειρασμό να κάνω την αντιδιαστολή. Πριν μερικά χρόνια παραγωγοί όμοιοι με τους παραπάνω, αγρότες κι εκείνοι, έθαβαν χιλιάδες τόννους ροδάκινα, πορτοκάλια, βερύκοκα και άλλους καρπούς της πλούσιας ελληνικής γης σε ‘χωματερές’, διαμαρτυρόμενοι για τις τιμές των προϊόντων τους. Όπως έχυναν και το γάλα σε πλατείες και δρόμους και έκαναν και άλλες παρόμοιες αγροτικές κινητοποιήσεις. Πρέπει άραγε να φτάνει ο κόμπος στο χτένι για να εκτιμά ο άνθρωπος (πρώτος ο αγρότης και μετά ο καθένας από μας) τον πραγματικό πλούτο που έχει στα χέρια του;

Τηλε-υπηρεσίες

Πρόσφατα έλαβα ταχυδρομικά ένα χειρόγραφο χαρτί από ασφαλιστικό ταμείο με την ένδειξη ‘Για την Εφορία’, που δεν αναφέρει ούτε ημερομηνία ούτε την αιτιολογία του αναγραφόμενου ποσού. Πώς θα το υποβάλω στην Εφορία, για ποιο έτος και για ποιο σκοπό; Προσπάθησα να επικοινωνήσω τηλεφωνικά με το ταμείο (τόσο στην Αθήνα όσο και στο γραφείο της Θεσσαλονίκης), χωρίς αποτέλεσμα: όταν το τηλέφωνο δεν ήταν κατειλημμένο, δεν το απαντούσε κανείς.
     Έχοντας πείρα από επισκέψεις σε διάφορες υπηρεσίες, αναρωτιέμαι τι νόημα έχουν τα τηλέφωνα σ’ αυτές. Αν οι υπάλληλοι έσπευδαν να απαντούν στο κάθε κουδούνισμα, δεν θα έπρεπε να κάνουν καμία άλλη δουλειά. Από την άλλη όμως, οι αριθμοί των τηλεφώνων που υπάρχουν σε υπηρεσιακά έγγραφα έχουν σκοπό την εξ αποστάσεως εξυπηρέτηση, παροχή διευκρινίσεων, αποφυγή περιττών μετακινήσεων (καμιά φορά από πόλη σε πόλη). Συνεπώς, θα πρέπει να υπάρχουν υπάλληλοι επιφορτισμένοι με το έργο αυτό (που δεν είναι καθόλου αντιπαραγωγικό), ή θα πρέπει να υπάρχουν συγκεκριμένες ώρες στις οποίες οι υπηρεσίες θα δουλεύουν μόνο τηλεφωνικά. Ζητάω πολλά;

Bore da!

Με τον χαιρετισμό αυτό σας καλημερίζουν τέτοια μέρα στην Ουαλία, ακόμη και στις περιοχές που δεν μιλούν επίσημα τα κελτικά. Η μέρα είναι αφιερωμένη στον Άγιο Δαβίδ, προστάτη της χώρας, που ήταν επίσκοπος εκεί τον 6ο αιώνα, δηλ. προ του Σχίσματος, και συνεπώς είναι ορθόδοξος άγιος. Οι νάρκισσοι, εθνικό λουλούδι της χώρας, ανθίζουν τέτοιες μέρες. Τους θυμηθήκαμε, και σας τους χαρίζουμε.