Κόσμος κεκοσμημένος

Υπάρχει και κόσμος χωρίς ‘κρίση’, χωρίς δεκαετή ομόλογα, spreads, ταμεία διεθνή και αγορές υπερεθνικές. Χωρίς Μέσα Ενημέρωσης και θεριά ανήμερα. Όπου όλοι στην τράπεζα τρώνε την ίδια φακή, τις ίδιες ελιές, το ίδιο ψάρι τις εορτάσιμες ημέρες. Όπου όλοι προσεύχονται και αγρυπνούν και μελετούν και εργάζονται ‘ευσχημόνως και κατά τάξιν’, όχι δουλικά, αλλά ‘διακονικά’, ως προσφέροντες υπηρεσία στο σύνολο. Μερικές μέρες σε ένα αγιορειτικό κοινόβιο μπορούν να δώσουν μια διαφορετική θεώρηση του κόσμου και της ζωής σε κάθε καλοπροαίρετο προσκυνητή--όχι ‘τουρίστα’.

Ακούσαμε για ένα μοναχό που είχε κοιμηθεί πριν μερικές μέρες. Είχε έρθει στο Όρος μικρό παιδί, τελείως αγράμματος. Οι τότε μοναχοί τον πήραν σαν υποζύγιο, όπως θα έπαιρναν ένα μουλάρι για τις δουλειές τους, κατά την χαρακτηριστική έκφραση του Γέροντος που μας αφηγήθηκε την ιστορία του. Και ‘έλαθε βιώσας’ εξήντα τόσα χρόνια, χωρίς να ξέρει ούτε γράμματα ούτε αριθμούς. Μέχρι που μέσα από την εμπειρία του προχωρημένου καρκίνου αποκαλύφθηκε σε όλους τους συνασκητές του ως ‘πηγή ύδατος αλλομένου’ και θησαυρός πνευματικός. Την ευχή του να έχουμε.

Καταραμένε Έλληνα...

Ακούσαμε (και είπαμε) πολλά περί Γερμανών αυτές τις μέρες, δικαιολογημένα και αδικαιολόγητα. Για να βρούμε μια ισορροπία, ας παραθέσουμε το ξέσπασμα της αμηχανίας ενός μεγάλου Γερμανού ποιητή:

Όπου να γυρίσω την σκέψη μου, όπου και να στρέψω την ψυχή μου, μπροστά μου σε βλέπω, σε βρίσκω.
Τέχνη λαχταρώ, Ποίηση, Θέατρο, Αρχιτεκτονική, εσύ μπροστά, πρώτος και αξεπέραστος.
Επιστήμη αναζητώ, Μαθηματικά, Φιλοσοφία, Ιατρική, κορυφαίος και ανυπέρβλητος.
Για Δημοκρατία διψώ, Ισονομία και Ισότητα, εσύ μπροστά μου, ασυναγώνιστος κι ανεπισκίαστος.
Καταραμένε Έλληνα, καταραμένη Γνώση...
Γιατί να σε αγγίξω;
Για να αισθανθώ πόσο μικρός είμαι, ασήμαντος, μηδαμινός;
Γιατί δεν με αφήνεις στην δυστυχία μου και στην ανεμελιά μου;

[Φρειδερίκος Σίλερ, 1759-1805]

Και κάτι εγχώριο. Άκουγα σήμερα ξανά Ελύτη/Θεοδωράκη:

"Της δικαιοσύνης Ήλιε νοητέ
και μυρσίνη εσύ δοξαστική...
μη λησμονάτε τη χώρα μου"

Ακόμη κι αν μας αγνοήσει η δοξαστική μυρσίνη, τουλάχιστον να έχουμε ελπίδες στη δικαιοσύνης τον Ήλιο.

Καλή Μεγάλη Εβδομάδα, και καλή Ανάσταση!

Η λογική της δικαιοσύνης και ο παραλογισμός της (αυτο)θυσίας

Υπάρχουν δυο διαμετρικά αντίθετοι τρόποι για να δει κανείς τις σχέσεις μέσα σε ένα σύνολο ανθρώπων ή κοινωνιών. Από τη μια μεριά, ο κόσμος που ονομάζουμε γενικά ‘Δύση’ (υπό θεολογική και πολιτισμική έννοια) ρίχνει σχεδόν απόλυτο βάρος σε μια ορθολογικού τύπου ‘δικαιοσύνη’ όπου υπάρχουν ένοχοι και αθώοι (μαύρο-άσπρο), όπου κάθε παράπτωμα επισύρει την αντίστοιχη ποινή («κάποιος [γενικά άλλος] πρέπει να πληρώσει»). Αυτή η ‘δικαιοσύνη’ μπορεί να ικανοποιεί την τιμωρητική ή εκδικητική διάθεση του κοινωνικού συνόλου για ‘κάθαρση’, πολύ σπάνια όμως διορθώνει ή αποκαθιστά μια πιο υγιή κοινωνική ζωή (αν ήταν έτσι, οι δυτικές χώρες θα ήταν επίγειοι παράδεισοι). Αυτή η ‘δικαιοσύνη’ αναγνωρίζει και ποικίλα ‘δικαιώματα’, φυσικά ή ‘κατακτημένα’ (τίνι τρόπω;). Αυτή τη λογική ασπαζόμαστε εν πολλοίς κι εμείς οι Έλληνες (καθότι «ανήκομεν εις την Δύσιν»). Θεωρητικά βέβαια μόνο, διότι δεν μας πάει και πολύ στην κατά γράμμα εφαρμογή της!
Στον αντίποδα, η Ορθόδοξη Ανατολή έχει στους κόλπους της ανθρώπους σαν τον Άγιο Νεκτάριο, που ως καθηγητής στη Ριζάρειο Σχολή έλεγε στους οικότροφους μαθητές του: «Με λυπήσατε πολύ σήμερα, γι’ αυτό δεν θα φάω το βράδυ». Όχι «Για όσα κάνατε σήμερα θα μείνετε νηστικοί», αλλά «Θα νηστέψω εγώ για τις δικές σας αταξίες». Για το σφάλμα του πλησίον έχω κι εγώ ευθύνη, και δεν ωφελεί η ‘ποσόστωση’ (τόσο δικό μου, τόσο δικό του). Και για να θυμηθούμε κάτι σχετικό από τον μακαριστό Γέροντα Σωφρόνιο: «Η απόσταση από τον αδελφό μας αρχίζει από τη στιγμή που διεκδικούμε τα δικαιώματά μας» (δηλ. αυτοδικαιωνόμαστε, βάζουμε κάποιον άλλο στη θέση του ενόχου, ή ζητούμε διαφορετική [προνομιακή] μεταχείριση). Η θυσία του δικού μας ‘δικαιώματος’ (οποιασδήποτε μορφής) μπορεί να ηχεί παράδοξα στ’ αυτιά του ανθρώπου της εποχής μας, αλλά αποτελεί την ‘άλλη’ λογική, το αντίδοτο στον γενικό παραλογισμό.
Ποτέ δεν είναι αργά για να βάλουμε καινούργια αρχή πάνω σε μια τέτοια βάση: Αντί να ‘κατακτούμε δικαιώματα’, ας αρχίσουμε να τα αποποιούμαστε. Χωρίς αυτοδικαίωση, χωρίς διάθεση για κομπασμό ή υποκριτική ηθική ανωτερότητα. Ίσως τότε να δούμε τη ζωή αλλιώς.

Επίκαιρες υπομνήσεις

Με τις ευχές για την σημερινή εθνική και θρησκευτική εορτή, σας προτείνω να διαβάσετε τον Λόγο του Κολοκοτρώνη στην Πνύκα, αλλά και όσα συνοπτικά γράφει το ΒΗΜΑ για την... ευγνωμοσύνη των Ελλήνων προς τους ελευθερωτές τους το 1821. Ποτέ δεν είναι αργά για να μάθουμε την ομόνοια, ιδίως στις δύσκολες στιγμές.
Χρόνια πολλά, πάντα με ελεύθερο πνεύμα, και καλή Ανάσταση!

Ανασκαλέματα μνήμης

Κάτι με ‘έτρωγε’ από μέρες, κι ανασκαλεύοντας στη μνήμη του υπολογιστή το βρήκα. Ήταν το κείμενο της προσφώνησης της τότε Προέδρου της Βουλής Άννας Ψαρούδα-Μπενάκη, προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, κατά την αναγγελία της πρώτης εκλογής του το 2005. Παραθέτω κάποιες φράσεις που είχα τότε υπογραμμίσει:

«Η Ευρωπαϊκή ενοποίηση θα προωθηθεί με την ψήφιση ενδεχομένως και της Συνταγματικής Συνθήκης, τα εθνικά σύνορα και ένα μέρος της εθνικής κυριαρχίας θα περιορισθούν χάριν της ειρήνης, της ευημερίας και της ασφάλειας στη διευρυμένη Ευρώπη, τα δικαιώματα του ανθρώπου και του πολίτη θα υποστούν μεταβολές καθώς θα μπορούν να προστατεύονται αλλά και να παραβιάζονται από αρχές και εξουσίες πέραν των γνωστών και καθιερωμένων, και πάντως η Δημοκρατία θα συναντήσει προκλήσεις και θα δοκιμασθεί από ενδεχόμενες νέες μορφές διακυβέρνησης.
Η χώρα μας εξάλλου θα έχει να αντιμετωπίσει σοβαρά διλήμματα σε πολλούς τομείς: στα εθνικά θέματα δρομολογούνται εξελίξεις που απαιτούν σύμπνοια και νηφαλιότητα, στον οικονομικό και κοινωνικό τομέα πρέπει να γίνουν τομές και να ληφθούν σοβαρές αποφάσεις για τη βελτίωση της ζωής των πολιτών, η διαπαιδαγώγηση των νέων θα απαιτήσει αναπροσανατολισμούς στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, ο ελληνικός πολιτισμός θα πρέπει να ανακτήσει την ιστορική του πρωτοπορία».

Όπως σε πολλές περιπτώσεις, πρόκειται για κείμενο που μπορεί να αναγνωσθεί με περισσότερους από ένα τρόπους, και σαφώς μπορεί να έχει μια τελείως αθώα ερμηνεία. Ωστόσο, δεν μπορώ να μην αναρωτηθώ μήπως κάποια πράγματα κυκλοφορούσαν από τότε, όχι ως σχεδιασμοί αλλά ως ανησυχίες ή επιφυλάξεις, στο μυαλό όσων ήταν μέσα στα πράγματα. Κι όπως πάντα, σύμφωνα με το γνωστό τραγούδι του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, «φοβάμαι όλα αυτά που θα γίνουν για μένα χωρίς εμένα». Μήπως είμαι καχύποπτος;

Μια απάντηση στο Focus από τον Γιάννη Καψή

Η επιστολή του δημοσιογράφου και πρώην υπουργού εξωτερικών (1982-1989) Γιάννη Καψή στο γερμανικό περιοδικό Focus, χωρίς κανένα σχόλιο:

«Κύριε διευθυντά
Θα ήθελα να συγχαρώ τούς συναδέλφους του περιοδικού σας για την τόσο επιτυχημένη προβοκάτσια τους με το περιβόητο πλέον, εξώφυλλο σας. Κατόρθωσε να παρασύρει τους αδιόρθωτα παρορμητικούς συμπατριώτες μου, σε συναισθηματικές αντιδράσεις, αδιανόητες για ένα καθεστώς ελευθερίας του Τύπου (;) και ν' αποτρέψει μια ψύχραιμη απάντηση στην πραγματική πρόκληση ότι «ο Γερμανός φορολογούμενος δεν θα βάλει το χέρι βαθιά στην τσέπη για να βοηθήσει τους 'Έλληνες». Δεν θα αμφισβητήσω τις βαρύτατες ευθύνες όλων των κατοίκων αυτής της χώρας και την υποχρέωση μας να προχωρήσουμε σε οδυνηρές θυσίες για την ανασύνταξη της οικονομίας μας. Ούτε είμαι απ' αυτούς που θέλουν να βάλει ο Γερμανός φορολογούμενος το χέρι στην τσέπη για να μας βοηθήσει. Θα μου αρκούσε να βγάλει ο Γερμανός εταίρος το χέρι του, που έχει χωθεί βαθύτερα,από την δική μου τσέπη και λεηλατεί την ελληνική Οικονομία όπως συνέβη και κατά την ναζιστική κατοχή- λεηλασία για την οποίαν μας οφείλετε ακόμη τις περιβόητες πολεμικές επανορθώσεις.

Θα σας θυμίσω ότι την παραμονή της εισδοχής μας στην ευρωζώνη η ισοτιμία της δραχμής προς το μάρκο ήταν 174:1, αλλά η ισοτιμία δραχμής:ευρώ ορίσθηκε σε 340,75:1 που σημαίνει ότι η αγοραστική αξία του μάρκου, στην Ελλάδα, τριπλασιάσθηκε.

Υπεραπλουστευμένα, εάν ο Γερμανός φορολογούμενος-- που σήμερα αρνείται και ορθά, να βάλει το χέρι στην τσέπη-- αγόραζε ένα κιλό λάδι με ένα μάρκο την επομένη με το ίδιο μάρκο, που είχε βαφτίσει ευρώ, αγόραζε τρία κιλά λάδι περίπου. Πως έγινε αυτό; Θα συνιστούσα να μην επιδιώξετε δικαστική διερεύνηση γιατί στο εδώλιο του κατηγορουμένου δεν θα καθόντουσαν μόνον Έλληνες. Το αποτέλεσμα έχει σημασία.

Σήμερα το γερμανικό κεφάλαιο έχει εξαγοράσει το 38% της παραγωγικής βάσης της Ελλάδας, χωρίς να υπολογίσουμε την γιγαντιαία εξαγορά του ΟΤΕ από την D.T. ενώ υφιστάμεθα διάφορους εκβιασμούς όπως ν' αγοράσουμε τα ελαττωματικά υποβρύχιά σας.

Η προβοκάτσια, λοιπόν, του περιοδικού σας επέτυχε. 'Ένα μόνον λάθος έγινε, γεγονός που με κάνει ν' ανησυχώ προσωπικά. Αυτό το «απατεώνες» και «αλήτες» μου θύμισε τον στίχο του νομπελίστα μας Ελύτη για την μεγάλη εξέγερση την ημέρα της εθνικής μας επετείου το '43. Απέναντι στα μουσκέτα του κατακτητή γράφει, στάθηκαν «παιδιά με γυμνά γόνατα, που τους έλεγαν αλήτες». Συγγνώμη που το θυμήθηκα, αλλά ήμουν ένας από τους «αλήτες» εκείνους. Δεν μνησικακώ. Προσωπικά γλίτωσα με ένα σημάδι στο πετσί μου. Ο διπλανός μου τέλειωσε στο Άουσβιτς.

Δεν μνησικακώ. Ανησυχώ..

Γιάννης Καψής
Δημοσιογράφος-πρώην υπουργός των εξωτερικών και... αείποτε «αλήτης».

Ο κοινωνικός "βυθός"

Όσο κι αν είναι φάλτσο να γυρίζεις από την φυσική καλλονή της Ηπείρου και το πνευματικό "ανέβασμα" ενός μουσείου στην θολή πραγματικότητα, δεν μπορώ να αντιπαρέλθω πρόσφατο κύριο άρθρο της Καθημερινής (19/3/2010), με τον παραπάνω τίτλο. Το δημοσιεύω αυτούσιο.

"Εντυπωσιακός είναι ο κατήφορος μεγάλης μερίδας της ιδιωτικής τηλεόρασης αυτή την περίοδο. Όταν η χώρα αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση των τελευταίων δεκαετιών, πολλά κανάλια επιλέγουν να αναδείξουν ως πρότυπο τον «πάτο» της ελληνικής κοινωνίας. Η χωρίς διακοπή ενασχόληση με τον βίο κάποιας πορνοστάρ ή τα διαζύγια τηλεπροσωπικοτήτων δείχνει ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει και ότι δεν υπάρχει όριο στον εξευτελιστικό κιτρινισμό, προκειμένου να κερδίσει ένα κανάλι μερικές μονάδες τηλεθέασης. Ας μας προβληματίσει αυτό το φαινόμενο για να αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε επιτέλους πως μερίδα των μέσων ενημέρωσης κατασκευάζει τα εντελώς λάθος πρότυπα για τη νεολαία και την κοινωνία γενικότερα."

Στο ίδιο μήκος κύματος και άλλα ανάλογα δημοσιεύματα που είδαν το φως της ημέρας, όπως το πολύ καυστικό 'Το εθνικό μας trash' του Νίκου Ξυδάκη, επίσης στην Καθημερινή (20/3/2010). Δείγμα ότι δεν έχει αμβλυνθεί τελείως το αισθητήριο της διάκρισης "καλού τε και κακού". Από εκεί και πέρα όμως, τί γίνεται; Θα μείνουμε στον πάτο, σκάβοντας ακόμη βαθύτερα, ή θα φύγουμε για την επιφάνεια;

Ήπειρος

Μια διδακτική υποχρέωση μας γύρισε--για άλλη μια φορά--στα Γιάννινα και την Ήπειρο γενικότερα. Ευκαιρία να δούμε φίλους και να επισκεφθούμε κάποιους τόπους που δεν είχαμε δει σε προηγούμενες επισκέψεις. Όπως [κατά τη σειρά των φωτογραφιών] τις πηγές του ποταμού Λούρου με την κυανοπράσινη λίμνη, την εκκλησία της Παντάνασσας κοντά στην Άρτα, την πετρόκτιστη μονή της Τσούκας (υψόμετρο 850 μ., ενώ το φαράγγι του Αράχθου από κάτω έχει βάθος 470 μ.), και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του γλύπτη Θεόδωρου Παπαγιάννη (συνωνυμία, όχι συγγένεια) στην πατρίδα του, το χωριό Ελληνικό, διδακτικό με πολλούς τρόπους. Αξίζει παραπάνω από μια επισκέψεις, και ίσως να παραθέσω αργότερα και κάτι παραπάνω από εκεί. Όλα πήγαν πολύ καλά, συνεργούντος του εξαιρετικά καλού καιρού, αλλά και του τοπικού Αγίου Γεωργίου που μας γλίτωσε από ένα παρολίγο δυστύχημα. Δόξα τω Θεώ!

ΥΓ. Ευχαριστούμε θερμά την φίλη αναγνώστρια που επέμεινε να μας ξεναγήσει.

Άνοιξη

"Είπα στη μυγδαλιά: 'Αδελφή, μίλησέ μου για τον Θεό', και η μυγδαλιά άνθισε"
[Ν. Καζαντζάκης]

Παρρησία και παρηγορία

Στον χθεσινό Εσπερινό (που εκκλησιαστικά ανήκει στη σημερινή μέρα) διαβάζεται το ανάγνωσμα της Γενέσεως όπου ο Αβραάμ, ακούγοντας από τον Θεό την απόφασή του να καταστρέψει τα Σόδομα, αρχίζει μια διαπραγμάτευση μαζί Του. «Αν βρεθούν πενήντα δίκαιοι στην πόλη, θα την καταστρέψεις;» Έχοντας λάβει την πρώτη αρνητική απάντηση, προχωρεί με την παρρησία του δικαίου και ‘αναγκάζει’ (τολμηρός ο λόγος) τον Θεό να του υποσχεθεί ότι ακόμη και για δέκα δικαίους δεν θα κάψει τα Σόδομα. Τελικά βέβαια ούτε κι αυτοί δεν βρέθηκαν...

Δεν ξέρω πόσοι και ποιοί μεσιτεύουν για τη σημερινή Ελλάδα, για όλο τον σύγχρονο κόσμο, ούτε πόσοι δίκαιοι και ενάρετοι κυκλοφορούν αθόρυβα ανάμεσά μας. Απλώς άκουσα χθες από δυο διαφορετικούς ανθρώπους να μου λένε «Αύριο [σήμερα] μπαίνω στο Όρος για τον Ακάθιστο». Όπως και μερικές εκατοντάδες άλλοι. Και χιλιάδες που θα προστρέξουν απόψε σε ναούς, παρεκκλήσια και μοναστήρια στις διάφορες γωνιές της Ελλάδος για να ψάλουν το 'Τη Υπερμάχω’ και να ακούσουν για τον ‘Πρωτοστάτη άγγελο’ που ‘επέμφθη ουρανόθεν ειπείν τη Θεοτόκω το χαίρε’. Και μόνη η σκέψη ότι μπορούμε να αναπέμπουμε τέτοιους ύμνους είναι παρήγορη. Είθε να κρατήσουμε άσβεστη την παρηγοριά και την ελπίδα αυτή, ό,τι άλλο κι αν τρέχει γύρω μας.

Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Υγείας

Παραθέτω τη σχετική παράγραφο από τις προτάσεις της «Επιτροπής Σοφών» για τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού:

Ένα Ταμείο Υγείας για Όλους
Ο διαχωρισμός του συνταξιοδοτικού συστήματος (κλάδου σύνταξης) από τον κλάδο Υγείας μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικό περιορισμό των δαπανών. Προτείνεται η δημιουργία Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Υγείας (ΕΤΑΥ), αντίστοιχου με χωρών όπως η Γερμανία και η Αυστρία. Σταδιακά όλες οι υποδομές Υγείας των Ταμείων θα περάσουν στο ΕΣΥ.
Το Ταμείο Υγείας που θα διαθέτει τα κατάλληλα εργαλεία κλινικο-οικονομικής αξιολόγησης και ελέγχου ποιότητας θα:
- Αγοράζει κατόπιν αξιολόγησης και θα δαπανά τους πόρους του για τις υπηρεσίες που οι ασφαλισμένοι του λαμβάνουν από το ΕΣΥ στην πρωτοβάθμια και στη δευτεροβάθμια περίθαλψη.
- Θα πληρώνει τα φάρμακα των ασφαλισμένων του και θα αναπτύσσει μηχανισμό ελέγχου της συνταγογράφησης επεμβαίνοντας στις τιμές.
- Θα αγοράζει υπηρεσίες από τον ιδιωτικό τομέα, συμβεβλημένους γιατρούς, διαγνωστικά κέντρα, ιδιωτικές κλινικές κτλ.

Έχοντας γράψει επανειλημμένα, εδώ και αλλού και επί πολλά χρόνια, για την ανάγκη δημιουργίας ενός Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Υγείας, αισθάνομαι ικανοποίηση βλέποντας να γίνεται ανάλογη εισήγηση και από πιο έγκυρα χείλη, όπως η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για το ασφαλιστικό. Η ανάγκη αυτή έχει να κάνει όχι μόνο με τον περιορισμό και εξορθολογισμό των δαπανών (που είναι η κινητήρια δύναμη για όλες σχεδόν τις δημόσιες ενέργειες στην παρούσα οικονομική συγκυρία), αλλά κυρίως με την ισότιμη, ιατρικά σωστή και ανθρώπινη προσέγγιση στους πάσχοντες και τις αρρώστιες τους, που βέβαια δεν κάνουν ταξικές και ‘ταμειακές’ διακρίσεις. Να ελπίζω και σε εφαρμογή του μέτρου, σε κάποιον ορατό ορίζοντα;

[Η τελευταία παράγραφος δημοσιεύθηκε ως επιστολή στο ΒΗΜΑ 2/4/2010]

Πικρή αλήθεια

Να και μια ξένη γελοιογραφία (συμβαίνουν και αλλαχού...), για παρηγοριά.

Εφημερίες

Σκίτσο του Α. Πετρουλάκη, Καθημερινή 16/3/2010.

[Ανεξάρτητα από τις εφημερίες των ανθρώπων, ευτυχώς που οι Άγιοι δεν παύουν να 'εφημερεύουν' για όλους μας...]

Φόροι παλαιοί και νέοι

Κάθε χώρα έχει τις παραξενιές της, και η Αγγλία ίσως λίγο περισσότερες από τον μέσο όρο. Μια απ’ αυτές, ιστορικής σημασίας ήταν ο λεγόμενος ‘Φόρος των Παραθύρων’ (Window Tax) που εισήχθη το 1695 και καταργήθηκε οριστικά το 1851, αφού μέχρι τότε αυξήθηκε έξι φορές. Υπήρχε και ‘αφορολόγητο όριο’ (τα έξι παράθυρα, χωρίς άλλες αποδείξεις), ενώ μέχρι σήμερα υπάρχουν παλιά σπίτια με χτισμένα παράθυρα για την αποφυγή του φόρου, που μείωνε δραστικά τον φωτισμό και τον αερισμό των σπιτιών και επιβάρυνε την υγεία των ενοίκων. Είναι άραγε πιο παράδοξος ο φόρος αυτός από τον πανταχού παρόντα ΦΠΑ που επιπίπτει επί δικαίων και αδίκων και προσαυξάνει ακόμη και άλλες υπέρ του Δημοσίου παροχές (π.χ. τα τέλη κινητής τηλεφωνίας); Αμ εκείνα τα καύσιμα; Δεν φτάνει ο ‘ειδικός φόρος κατανάλωσης’, τους χρειάζεται και η ΦάΠΑ;

Πάντως, για να μη φύγουμε τελείως από τα παράθυρα, υπάρχει ένας φόρος που ευχαρίστως θα επικροτούσα, εκείνος των τηλεοπτικών παραθύρων. Το κέρδος θα ήταν αμφίπλευρο: ή θα αύξανε τα δημόσια έσοδα ή θα μείωνε την τηλεμεταδιδόμενη σαχλαμάρα.

Ημέρα του π

Ελπίζω να μη με παρεξηγήσουν ούτε οι φίλοι μαθηματικοί ούτε η Google που μας υποδέχεται σήμερα με την παραπάνω γεωμετρική 'βερσιόν' του λογοτύπου της, αλλά τι ακριβώς γιορτάζουμε την "Ημέρα του π"; Δεν αμφιβάλλω ότι ο αριθμός π (3,14159...) ως παγκόσμια σταθερά έχει την αξία του, και ότι ο υπολογισμός των απείρων ψηφίων του μπορεί να απασχολήσει δημιουργικά πολλούς ανθρώπους για το υπόλοιπο της ζωής τους, αλλά γιατί και πώς ακριβώς το γιορτάζουμε; Εκτός κι αν εορτασμός λέγεται η ανάρτηση... εμπνευσμένων σχολίων (όπως το παρόν!). Από την άλλη όμως, γιατί τόση μεροληψία; Δεν θα διαμαρτυρηθούν--και με το δίκιο τους--η επιτάχυνση της βαρύτητος (g) ή η βάση των νεπερείων λογαρίθμων (e) ή η ταχύτητα του φωτός (c) που δεν τους αφιερώνουν ανάλογες ημέρες; Αλλά πάλι, μήπως υπάρχουν κι αυτές και δεν τις ξέρουμε;

ΥΓ. Σημειώνω και μια προσωπική ανάμνηση. Η αίθουσα όπου έγραψα εισαγωγικές εξετάσεις για το Πανεπιστήμιο, στον παλιό 'Ευκλείδη' στη Θεσσαλονίκη, ήταν η 100π (= 314). Όσο για το αιτιολογικό της ημέρας, παραπέμπω στην σελίδα που μου έστειλε ο ξάδελφος Γιάννης (Thanks, John!) από το άλλο ημισφαίριο, για όσους ενδιαφέρονται.

Ανάπτυξη και Κρίση

Χωρίς άλλα σχόλια...

Νοσοκομεία και κόμμα

Αντιγράφω το ομώνυμο κύριο άρθρο από την Καθημερινή (10/3/2010), προς γνώσιν:

"Ορισμένοι πολιτικοί επιμένουν να μην καταλαβαίνουν τι θα πει δημόσιο χρήμα και θέσεις ευθύνης. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η κυβέρνηση είναι να περιστείλει την απίστευτη σπατάλη και διαφθορά στα νοσοκομεία. Θα περίμενε κανείς πως, για τα κρίσιμα τουλάχιστον νοσοκομεία, θα επέλεγε τους άριστους με τεχνοκρατικά κριτήρια. Κατά κοινή, όμως, ομολογία η πλειονότητα των υποψηφίων που επελέγησαν, με μεγάλη μάλιστα καθυστέρηση, προήλθαν από εισηγήσεις και διασυνδέσεις κομματικών στελεχών. Τι να περιμένει όμως κανείς, όταν σε ένα τόσο κρίσιμο υπουργείο διορίζονται πολιτικοί οι οποίοι ουδέποτε έχουν εργασθεί εκτός κομματικού περιβάλλοντος;"

Σημειώνω μόνο ότι με την ανάδειξη της νέας ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας τους έστειλα την πρότασή μου για την Ενιαία Ασφάλιση Υγείας. Όσο λάβατε εσείς απάντηση, έλαβα κι εγώ. Υπομονή--ίσως πριν από τις επόμενες εκλογές να την χρειασθούν.

Άσπρες μέρες

Από τη χθεσινή επίσκεψη του χιονιά στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης.

Χορτοφαγία και νηστεία

Όπως μαθαίνουμε από πρόσφατο δημοσίευμα του Αλέξανδρου Κόντη στην εφημερίδα ‘Real News’ (21/2/2010), εδώ και 9 μήνες η Βελγική πόλη Γάνδη έχει καθιερώσει την Πέμπτη ως ημέρα χορτοφαγίας, κατά την οποία είναι σχεδόν αδύνατο να βρεις στα φαγάδικά της έδεσμα με κρέας. Η ‘φιλοσοφοπεριβαλλοντική’ αρχή της χορτοφαγίας έγινε ένα είδος μόδας στην πόλη, οι κάτοικοι της οποίας, κατά το δημοσίευμα, «τηρούν με σχεδόν θρησκευτική ευλάβεια τις επιταγές μιας από τις πιο περίεργες ‘αργίες’ που έχουν καθιερωθεί ποτέ στον κόσμο».

Ο αρθρογράφος αναρωτιέται αν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο και στην Ελλάδα. Ας μας επιτρέψει να του θυμίσουμε ότι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί ανά τον κόσμο (και στην Ελλάδα) τηρούν τακτικά δυο μέρες χορτοφαγικής νηστείας (Τετάρτη και Παρασκευή) κάθε εβδομάδα εδώ και πολλούς αιώνες, όχι με «σχεδόν θρησκευτική ευλάβεια», αλλά ακριβώς από θρησκευτική ευλάβεια, ως άσκηση θυσίας του εγώ, αυτοπειθαρχίας, υπακοής, ανάμνησης και τιμής του Πάθους του Χριστού και ευγνωμοσύνης γι’ αυτό, χωρίς να χρειάζονται το ‘περιβαλλοντικό’ επίχρισμα. Αν τα εστιατόρια θελήσουν να κάνουν το ίδιο, καλώς να πράξουν. Όσο για το τι θα μαγειρεύουν τις μέρες εκείνες (που είναι η άλλη έγνοια του), υπάρχει τίποτε που να μπορεί να συναγωνισθεί σε γεύση το ελληνικό ‘λαδερό’ (ή και αλάδωτο) φαγητό;

[Σημ. Ευχαριστώ τον γευσιγνώστη ξάδελφο που έθεσε υπόψη μου το σχετικό δημοσίευμα]

Το καλό παράδειγμα της κερδοσκοπίας

Τα υγρά καύσιμα αποτελούν τυπικό δείγμα κερδοσκοπικής συμπεριφοράς. Η αρχική τιμή τους διαμορφώνεται αυθαίρετα (άγνωστο πώς) σε καθημερινή βάση. Περνούν από ποικίλα στάδια (μεταφορές, διυλιστήρια, βυτιοφόρα, πρατήρια) πριν φτάσουν στους τελικούς αποδέκτες, όλους εμάς. Κάθε στάδιο προσθέτει στην τιμή το ‘νόμιμο’ κατιτί του. Που μπορεί να μην είναι και τόσο νόμιμο, αλλά να επωφελείται από την ελευθερία της αγοράς για να μεγεθύνει προς το συμφέρον τις όποιες ‘μικρές’ αυξήσεις. Προσθέστε σε όλα αυτά την πανταχού παρουσία του κράτους, που καπελώνει το προϊόν με ποικίλους φόρους (όχι μόνο ειδικό φόρο κατανάλωσης, αλλά και ΦΠΑ), καθώς και τον παράγοντα ‘εξάρτηση’ των τελικών καταναλωτών που διασφαλίζει την συνεχή χρήση και ανάγκη του προϊόντος, και έχετε έτοιμη τη συνταγή της πανταχόθεν καταλήστευσης.
Επειδή ακριβώς τα υγρά καύσιμα (μέχρις αποδείξεως του εναντίου) αποτελούν σχεδόν αναντικατάστατη λύση για κίνηση, θέρμανση και οικονομική δραστηριότητα κάθε είδους, πιστεύω ότι η αγορά τους θα έπρεπε να είναι πλήρως ελεγχόμενη άνωθεν, με τιμές που να καθορίζονται επίσημα και να προσδιορίζουν σαφώς και ακριβώς το ποσοστό κέρδους του κάθε παίκτη. Και όποιος θέλει, ας παίξει. Η αντίθετη κατάσταση, που βιώνουμε πολύ ζωντανά στις μέρες μας, δεν αποτελεί αναπτυξιακή συνταγή.

Κάτι επίκαιρο

Παλαιό σκίτσο του Μποστ. που επανέρχεται στην επικαιρότητα...

Αφού το μεγεθύνετε, διαβάστε και την περιμετρική επιγραφή.

Τυχαία και συνεχής εγκεφαλομπουγάδα

Κάνοντας ζάπινγκ το μεσημέρι και περιμένοντας να ετοιμαστεί το τραπέζι πέρασα και από τηλεοπτικό δίαυλο που αρχικά απέκτησε καλό όνομα για τα διάφορα ποιοτικά ντοκυμαντέρ και τις ειδήσεις του BBC που μας πρόσφερε. Τι πέτυχα σήμερα; Έναν επαγγελματία του γκολφ να δοκιμάζει να ‘απελευθερώσει’ μια μπάλα χωμένη σε ποικίλα υλικά, από άμμο και νερό μέχρι... ποπκορν, ζελέ και σπαγγέτι. Και η μεν άμμος και το νερό είναι περιβάλλοντα που μπορεί να συναντήσει κανείς σε γήπεδο γκολφ. Το ζελέ και το σπαγγέτι όμως; Κρίμα στα μακαρόνια. Αν δεν το καταλάβατε, σκοπός του προγράμματος ήταν η επιμόρφωσή μας πάνω σ’ ένα τόσο ζωτικής σημασίας θέμα, ώστε να μην ασχολούμαστε με 'τρίχες' όπως τα οικονομικά αδιέξοδα της καθημερινότητας ή η δημόσια εικόνα της χώρας μας.

Επί τη ευκαιρία, ο συγκεκριμένος σταθμός συστηματικά και καθημερινά προωθεί, σε ώρες ευρείας θεαματικότητος, τη δημιουργία φωτομοντέλων (που μαθαίνουν να γδύνονται και να ντύνονται μπροστά στην κάμερα αφού έχουν πρώτα υποστεί δημόσια κριτική για τα σώματά τους), καθώς και την καλή ανατροφή σκύλων (τα παιδιά θα κοιτάμε τώρα;) και άλλες τέτοιες ψυχωφέλιμες ασχολίες, ενώ πρόσφατα διατυμπάνισε δεόντως τις μεγάλες μεταγραφές πρώην ακριβοπληρωμένων στελεχών της κρατικής τηλοψίας. Γιατί με τριγυρνάει μια υποψία ότι όλα αυτά τα συμβάντα είναι τόσο τυχαία όσο και η δημιουργία του Σύμπαντος;

Από τον "Υμνο εις την Ελευθερίαν"

Από τους στίχους που συνήθως δεν θυμόμαστε, ίσως και ντρεπόμαστε να διαβάζουμε, αλλά που έχουν μια κάποια επικαιρότητα:

Με τα ρούχα αιματωμένα
ξέρω ότι έβγαινες κρυφά
να γυρεύεις εις τα ξένα
άλλα χέρια δυνατά.

Μοναχή το δρόμο επήρες,
εξανάλθες μοναχή
δεν είν' εύκολες οι θύρες,
εάν η χρεία τες κουρταλεί.

Άλλος σου έκλαψε εις τα στήθια,
αλλ' ανάσασιν καμιά
άλλος σου έταξε βοήθεια
και σε γέλασε φρικτά.

Άλλοι, ωιμέ! στη συμφορά σου,
οπού εχαίροντο πολύ,
"σύρε να ΄βρεις τα παιδιά σου,
σύρε", ελέγαν οι σκληροί.

Ευτυχώς ο Σολωμός είναι αισιόδοξος, και επιστρέφει στους Έλληνες την ευθύνη και το χρέος να βοηθήσουν οι ίδιοι την πατρίδα στην υπόθεση της ελευθερίας:

Ναι, αλλά τώρα αντιπαλεύει
κάθε τέκνο σου με ορμή,
που ακατάπαυστα γυρεύει
ή τη νίκη ή την θανή!

Μήπως θα πρέπει κάποτε να ξαναγυρίσουμε στην παραδοσιακή λογοτεχνία και τα διδάγματά της; Μια σκέψη κάνω.

Η υπερήφανη κατάργηση της ελληνικότητος

Σε κάποιο βίντεο-κλιπ στο Διαδίκτυο κάποιος Αμερικανός ‘κωμικός’ Ιρλανδικής καταγωγής ειρωνεύεται τη φράση ‘Proud to be Irish’ (= περήφανος που είμαι Ιρλανδός) που κάποιοι επιδεικνύουν στο παρμπρίζ των αυτοκινήτων τους. Κατά τη γνώμη του εν λόγω κυρίου, περήφανοι μπορούμε να είμαστε μόνο για δικά μας κατορθώματα και όχι διότι «κατά λάθος» (δική του έκφραση) γεννηθήκαμε σε συγκεκριμένη χώρα. Κάπως έτσι φαίνεται να διανοούνται και όσοι μηχανεύονται έντεχνα την κατάργηση του εορτασμού της 25ης Μαρτίου, ‘δια λόγους συμβολισμού’ και ‘με βάση την οικονομική δυσχέρεια της χώρας’, κατ’ αρχήν στις ελληνικές διπλωματικές αποστολές της αλλοδαπής, αλλά τι στοίχημα βάζετε ότι αυτό θα είναι απλώς το πρώτο βήμα για πιο ριζικές μεταρρυθμίσεις;

Αν δεν έχετε ακόμη μολυνθεί με τον ιό της παγκοσμιοποιημένης απατρίας, μπορείτε να διαβάσετε στο ‘Αντίβαρο’ το σχετικό άρθρο του Κρίτωνα Σαλπιγκτή και να προσθέσετε την υπογραφή σας στη διαμαρτυρία που ετοιμάζει η σελίδα αυτή κατά της κατάργησης του εορτασμού. Αν σας πήρε ήδη η μπάλα, καλό σας ύπνο!

Απαγορεύεται το πτύειν

Η φράση της εποχής: Δεν υπάρχει σάλιο.
Δεν γνωρίζω τι ακριβώς είχε στο μυαλό του ο υπουργός που την πρόφερε. Ωστόσο, μου έρχεται στο νου αυτό που λέγεται ιστορικά, ότι δηλ. τα υποψήφια θύματα της γκιλοτίνας στη Γαλλική Επανάσταση προσπαθούσαν να μαζέψουν αρκετό σάλιο για να φτύσουν μπροστά στο φονικό όργανο που σε λίγο θα τους έπαιρνε το κεφάλι, σε μια ένδειξη έσχατης περιφρόνησης, αλλά και θάρρους, προς τη θανατική καταδίκη (όπως είναι γνωστό από τη φυσιολογία, η ξηροστομία είναι μια από τις εκδηλώσεις της αντίδρασης φόβου). Μήπως λοιπόν στην τρέχουσα συγκυρία η έλλειψη σάλιου σημαίνει κάτι περισσότερο;
Όπως και να είχε το πράγμα, με σάλιο ή χωρίς, το κεφάλι τελικά κοβόταν.

Φάγονται πένητες...

Πικρό, αλλά επίκαιρο, του Ηλ. Μακρή (Καθημερινή 19/11/2009)

Σχόλιο δικό μου: Λες η ανέχεια να συμμαζεύει την οικογένεια σε κοινή τράπεζα;