Εσχατολογικά

Μεταξύ άλλων αναγνωσμάτων αυτόν τον καιρό διαβάζω ένα μυθιστόρημα του Άγγλου συγγραφέα Nevil Shute με τίτλο ‘On the beach’ ('Στην ακτή'), γραμμένο το 1957. Ο συγγραφέας ζωγραφίζει τον κόσμο μετά από έναν καταστροφικό πυρηνικό παγκόσμιο πόλεμο. Οι πάντες στο Βόρειο ημισφαίριο έχουν πεθάνει από το εκτεταμένο ραδιενεργό νέφος, και απομένουν κάποιες λίγες περιοχές στο Νότιο ημισφαίριο (Νότια Αυστραλία και άλλες) όπου η ραδιενέργεια δεν έχει ακόμη απλωθεί, αν και αναμένεται με βάση τα μετεωρολογικά δεδομένα. Η ζωή των ανθρώπων εκεί έχει πλέον ορατό ορίζοντα τέλους σε λίγους μήνες, αλλά οι περισσότεροι συνεχίζουν να συμπεριφέρονται σχεδόν όπως πριν: φυτεύουν λουλούδια στον κήπο τους, σπέρνουν χωράφια που δεν θα θερίσουν, αγοράζουν δώρα για συγγενείς που δεν θα δουν ποτέ, πηγαίνουν για ψάρεμα και οργανώνουν ένα απεγνωσμένο τελευταίο ράλι αυτοκινήτων, όπου πολλοί σκοτώνονται ή τραυματίζονται. Όμως το φάσμα του θανάτου ολοένα πλησιάζει, και σιγά-σιγά η ζωή συρρικνώνεται ως το τέλος.

     Επιστροφή στο 2023. Ακούω χθες στο ραδιόφωνο μια συνέντευξη ενός ειδικού στην κλιματολογία που περιγράφει με ζοφερά χρώματα τον ρυθμό υπερθέρμανσης της Γης και τις προοπτικές για το μέλλον της. Μπορεί να μην ακούγεται τόσο τραγικό όσο ένας παγκόσμιος πόλεμος, αλλά οι συνέπειες σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα θα είναι ανάλογες. Δυστυχώς το αλγεβρικό άθροισμα όλων των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων τελικά αποβαίνει αρνητικό για την επιβίωση του πλανήτη, και των κατοίκων του.

     Και όμως, ακόμη και υπό τις δυσοίωνες αυτές προβλέψεις εμείς οι άνθρωποι συνεχίζουμε να ζούμε, ως άτομα και ως έθνη, το ίδιο εγωιστικά, συμφεροντολογικά, μικρόψυχα και ηδονιστικά όπως πάντα. Αρπάζουμε αχόρταγα, καταναλώνουμε αδιάκριτα, χτυπούμε και πολεμούμε και καταστρέφουμε όπου θέλουμε, αδικούμε και προσθέτουμε συμφορές στους γύρω μας και επισωρεύουμε ‘άνθρακας πυρός’ στα κεφάλια μας, ξεχνώντας την πανάρχαια συμβουλή του Τωβίτ: «ὃ μισεῖς, μηδενὶ ποιήσῃς» [Τωβίτ 4:15]. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς προφήτης ή μάντης κακών για να τα δει όλα αυτά: λίγη κοινή λογική και η σκέψη ότι, σύμφωνα με τον Απόστολο Πέτρο, «πάντων τὸ τέλος ἤγγικε» [Α΄ Πέτρ. 4:7], ότι του καθενός μας το τέλος (και του συνόλου) μέρα με τη μέρα έρχεται πιο κοντά. Τι περιμένουμε να κερδίσουμε από έναν ακόμη πόλεμο, από μια ακόμη αρπαγή, από τη διάχυτη κακοπραγία που βλέπουμε καθημερινά στις ειδήσεις, ακόμη και από τις ανόητες λογομαχίες μας; Αν η τύχη μας είναι κοινή και το μέλλον όχι πλέον αόρατο (όπως το έλεγε ο Ισοκράτης) αλλά ξεκάθαρο μπροστά μας, πιστεύει κανείς ότι θα απομείνει κάποιος για να δοξάσει τους σημερινούς ‘ηγέτες’ ή άλλους ‘influencers’ του κόσμου; Ας ανοίξουμε επιτέλους λίγο τα μάτια μας, έστω και την σχεδόν δωδεκάτη ώρα.

Παράλληλοι κίονες

Διαβάζω στο χθεσινό άρθρο της Ξ. Κουναλάκη στην Καθημερινή (‘Οι λέξεις έχουν μια δική τους ύπαρξη’) το ακόλουθο παράθεμα από εύστοχο κείμενο του Κ.Π. Ροδοκανάκη (1955):

    «Ακόμη και στο πιο σοβαρό επιχείρημα, η πειθώ δεν είναι το κύριο αντικείμενο. Για έναν Ελληνα, το επιχείρημα δεν αφορά στη διασταύρωση ριπών αλλά στην ανέγερση παράλληλων κιόνων. Κάθε κόμμα χτίζει τη δική του στήλη. Τα επιχειρήματα συσσωρεύονται το ένα πάνω στο άλλο, σαν τούβλα. Οι δύο αντίθετες στήλες υψώνονται δίπλα δίπλα, η καθεμία εντελώς ανεξάρτητη, αδιαφορώντας για την άλλη. Το ζητούμενο είναι να χτίσεις πιο ψηλά και πιο γρήγορα από τον αντίπαλό σου, να τον συγκλονίσεις με το θράσος σου, να καταπλήξεις τους θεατές. Αυτός που έχει τελειώσει πρώτος τη στήλη του και τη στεφανώνει με ανθισμένο κιονόκρανο θεωρείται νικητής».

     Το κείμενο εκφράζει απόλυτα την εικόνα που παρουσιάζουν, εβδομήντα χρόνια αργότερα, τα σημερινά πολιτικά κόμματα. Παράλληλους μονολόγους με σκοπό την κατίσχυση του αντιπάλου, χωρίς διάθεση συνεννόησης ακόμη και για καθαρά διαδικαστικά θέματα, όπως π.χ. η διεξαγωγή μιας δημόσιας προεκλογικής συζήτησης. Ο καθένας προβάλλει μια διαφορετική τεχνική λεπτομέρεια για να μην έλθει σε διάλογο ουσίας με τους υπολοίπους. Τα έχουμε δει και γράψει τόσες φορές και εδώ. Το ζητούμενο είναι η κομματική υπερίσχυση και όχι η εξυπηρέτηση του εθνικού συμφέροντος. Δυστυχώς.

Πρέσβεις

Έχουμε αγανακτήσει όλοι τους τελευταίους μήνες με τις ανακαλύψεις αξιοποίνων πράξεων από ανθρώπους που – υποτίθεται – εκπροσωπούν τη χώρα στο Ευρωκοινοβούλιο. Ας αφήσουμε κατά μέρος την ευκαιριακή εκμετάλλευση του κάθε περιστατικού για πορισμό κομματικού οφέλους. Το καίριο ερώτημα πρέπει να είναι άλλο. Οι ευρωβουλευτές είναι ένα είδος πρέσβεων της Ελλάδος στο εξωτερικό. Όπως δεν θα διορίζαμε πρεσβευτή στο Παρίσι, το Λονδίνο ή την Άγκυρα έναν ηθοποιό ή τραγουδιστή ή ποδοσφαιριστή, κατ’ αναλογίαν δεν μπορούμε να στέλνουμε στο Ευρωκοινοβούλιο ‘περσόνες’ γνωστές μόνο για τις επιδόσεις τους στο αθλητικό ή καλλιτεχνικό στερέωμα. Το κλειστό στόμα των περισσοτέρων από αυτούς στη διάρκεια της θητείας τους βεβαιώνει του λόγου το ασφαλές. Επιτέλους κάποια στιγμή θα πρέπει να σοβαρευτούμε ως κράτος και να το δείξουμε στην πράξη, με την ορθή επιλογή των ανθρώπων που θα μας εκπροσωπούν στα διεθνή όργανα.

     Και κάτι ακόμη. Αποτελεί προσβολή της κοινής λογικής και του περί δικαίου αισθήματος η διατήρηση της ευρωβουλευτικής ιδιότητας (και του αναλόγου παχυλού μισθού) από πρόσωπα καταδικασμένα για εγκληματικές πράξεις. Ακόμη και αν το Ευρωκοινοβούλιο δεν προβλέπει την αντίστοιχη στέρηση των προνομίων αυτών, θα πρέπει να το αποφασίσει μονομερώς το δικό μας κράτος και να κατάσχει τις οικονομικές αυτές προσόδους ως μέρος της ποινής του καταδίκου.

[Δημοσιεύθηκε ως επιστολή στην Καθημερινή 25/4/2023]