Αριθμητικά μυστήρια

Όπως κάθε χρόνο τέτοια εποχή, ανακοινώθηκε η νέα πολιτική για τα τέλη κυκλοφορίας, έναν από τους πολλούς τρόπους με τους οποίους βάλλεται οικονομικά το αυτοκίνητο (ας μην ασχοληθούμε με τους υπόλοιπους). Η ‘λογική’ των τελών έχει--τι άλλο;--εισπρακτικό χαρακτήρα. Με κάπως περίεργο τρόπο όμως. Διαβάζοντας κανείς τους σχετικούς πίνακες παραξενεύεται από τους αριθμούς των κυβικών που χωρίζουν τα διάφορα ‘κλιμάκια’: δεν υπάρχουν γενικά μεταξύ τους στρόγγυλοι αριθμοί (π.χ. εκατοντάδες ή χιλιάδες), παρά μόνο στα άκρα. Γιατί π.χ. στα 1929 κυβικά συντελείται ένα Ολυμπιακό άλμα από τα 270 στα 600 ευρώ; Δεν γνωρίζω τον ακριβή κυβισμό όλων των αυτοκινήτων που κυκλοφορούν, αλλά οι ‘περίεργοι’ αριθμοί (785, 1071, 1357, 1548, 1738 κτλ) παραπέμπουν σε φωτογραφικές διατάξεις που ευνοούν κάποια μοντέλα σε βάρος του ανταγωνισμού. Μακάρι να πέφτω έξω.

Μια πιο λογική πολιτική στα τέλη κυκλοφορίας θα μπορούσε να λαμβάνει υπόψη το συνολικό εμβαδόν που καταλαμβάνει κάθε όχημα που κυκλοφορεί στους δρόμους. Έτσι, για παράδειγμα, ένα Smart έχει εμβαδόν 4 τετραγωνικά μέτρα, ενώ ένα Porsche Cayenne περίπου 9,22 τετραγωνικά και μια Lincoln Continental 9,9 τετραγωνικά. Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι διαφορές ανάμεσα σε μικρά και μεγάλα οχήματα δεν είναι τόσο εντυπωσιακές όσο θα φανταζόταν, κάτι που βέβαια αποθαρρύνει την... φοροεισπρακτική διάθεση του νομοθέτη. Δεν χρειάζεται να ανησυχεί όμως: η διαφορά στην κατανάλωση υπερκαλύπτει τις τυχόν απώλειες.

Μπάι-μπάι, Μπάγιεβιτς!

Συγγνώμη για το... αγγλικό, αλλά το λογοπαίγνιο μου ήρθε αυθόρμητα και δεν ήθελα να το χαλάσω. Δεν έχω προσωπικά υπέρ ή κατά του συγκεκριμένου ανδρός, αλλά γενικά τον συμπαθώ σαν παρουσία στον ποδοσφαιρικό χώρο. (Ξανα)παίρνει λοιπόν των ομματιών του ο άνθρωπος που έχει προπονήσει σχεδόν όλες τις ελληνικές ομάδες, και που εισέπραξε την γνωστή ελληνική ευγνωμοσύνη (σε πλαστικά καθίσματα γηπέδου, στην πιο μοντέρνα εκδοχή της) κάθε φορά που η ομάδα που διηύθυνε δεν τα πήγαινε καλά. Εδώ που τα λέμε, και πολύ κάθισε στην ΑΕΚ, μετά τον πρόσφατο προπηλακισμό που είχε υποστεί από οργανωμένους ‘οπαδούς’. Δείγμα του φιλάθλου πνεύματος που κυριαρχεί στον επαγγελματικό ‘αθλητισμό’.

Άνθρακες ο θησαυρός;

Φαντάζομαι ότι δεν υπάρχει κάτοικος αυτής τη χώρας (και όχι μόνο) που δεν έχει ακούσει ή διαβάσει ad nauseam τα τελευταία χρόνια τη λέξη 'Βατοπαίδι' (και με τις δυο γραφές της). Ακόμη και οι πιο καλοπροαίρετοι έφτασαν να σκέφτονται ότι "καπνός χωρίς φωτιά δεν υπάρχει" και ότι "δεν μπορεί, κάτι ύποπτο τρέχει εκεί πέρα". Ακόμη κι αν υπήρξαν οι εκ του αντιθέτου σχολιαστές και οι σοβαροί υπέρμαχοι της μοναστικής πολιτείας του Άθωνα, που υπογράμμισαν τη ζημιά που γίνεται όταν καίμε ξερά και χλωρά μαζί, η ζημιά δεν ξεγίνεται εύκολα. Και φτάνουμε τώρα να διαβάζουμε (βλέπε εδώ) ότι 'Δεν προκύπτει ζημία για το Δημόσιο από τις ανταλλαγές της μονής', σύμφωνα με τις επίσημες εκθέσεις τριών διαφορετικών ειδικών οίκων αξιολόγησης. Πώς είπατε; Κι εμείς για ποιο λόγο βγάζουμε τα μάτια μας τόσα χρόνια; Έλα ντε! Αφού δεν είμαστε διατεθειμένοι να αγνοήσουμε τα δολώματα που μας πετούν κάθε τόσο για να αυτοαπασχολούμαστε δημιουργικά και να παραβλέπουμε τα παιγνίδια που παίζονται εις βάρος μας, τότε είμαστε άξιοι της τύχης μας. Κάπως έτσι την πάθαμε με τις υποκλοπές (Κοριοί, κοράκια και Ιούλιος Καίσαρας), και με άλλα πολλά. Θα βάλουμε ποτέ μυαλό; Κατά προτίμηση πριν είναι πολύ αργά.

"Εσύ, πόση ακόμη βλακεία αντέχεις;"

Έχοντας επιστρέψει πρόσφατα από ολιγοήμερη εκτός συνόρων απουσία και προσπαθώντας να ενημερωθώ για τις 'εξελίξεις', έπεσα πάνω στο σημερινό σχόλιο του Κων. Ζούλα με τον παραπάνω τίτλο (Καθημερινή 25/9/2010). Επειδή το ερώτημά του με έχει απασχολήσει πολλές φορές στο παρελθόν, παραθέτω το κείμενό του αυτούσιο, αναζητώντας μάταια την απάντηση. Το πένθιμο μωβ χρώμα ταιριάζει με την ψυχική κατάσταση που περιγράφει.

"Ποιοι θα είναι οι καλεσμένοι στην πρώτη εκπομπή της Ελένης Μενεγάκη; Γιατί άργησε το νυφικό της Καλομοίρας; Είναι ερωτευμένος ο Οθωνας Μεταξάς; Και, κυρίως, γιατί έβαλε ο Γρηγόρης τις φωνές στη Νάντια Μπουλέ;

Ομολογώ είχα καιρό να χαζέψω τηλεόραση και έτσι μου ήρθαν κάπως ξαφνικά τα ερωτήματα που προέτασσαν χθες στους τίτλους τους οι εκπομπές infotainment (ελληνιστί: συνδυασμός ειδήσεων με ψυχαγωγία). Τα «καυτά» ερωτήματα συνεχίζονταν με καταιγιστικούς ρυθμούς: «Θα δεχθεί η Μάρω Λύτρα να συμμετάσχει στο Dancing with the stars; Τι έχει βάλει στην τσάντα της η Ρούλα Κορομηλά; Εκανε όντως για φιλανθρωπικούς λόγους γυμνή φωτογράφιση η Νάντια»; (ποια Νάντια;)

Θα είμαι απολύτως ειλικρινής. Μέχρι πρότινος αντιμετώπιζα όλες τούτες τις δήθεν ανάλαφρες «ειδήσεις» ως μια τυχαία ευκαιρία να χαζολογήσω και να ξεχαστώ εν γνώσει μου κάνοντας ζάπινγκ στην μπουρδολογία. Χθες, όμως, όλα τούτα τα ανάλαφρα και τα δήθεν ψυχαγωγικά (ανάθεμα αν αντιλαμβάνεται κανείς εκ των infotain-ers την έννοια της λέξης) μού προκάλεσαν ξαφνικά ένα αίσθημα δυσπερίγραπτης θλίψης. Μην πω και αγωνίας για το ότι κάποιοι μοιάζουν να μη συναισθάνονται καν την αβεβαιότητα όλων για το τι μας ξημερώνει.

Ακούγοντας τους νέους αυτούς «συναδέλφους» να αναλύουν με περισσή σοβαρότητα πότε θα έρθει το νυφικό της Καλομοίρας και να «διαγκωνίζονται» ποιος έχει το εγκυρότερο «ρεπορτάζ» για τους καλεσμένους της κ. Μενεγάκη, «κόλλησα» στο ίδιο ερώτημα: Αλήθεια, πού ζουν όλοι αυτοί οι «πανελίστες» πριν και μετά τις εκπομπές τους; Στην Ελλάδα ή άλλου; Τους φαντάζομαι να συσκέπτονται κάθε μέρα για να «ιεραρχήσουν» τις «ειδήσεις» τους και πραγματικά απορώ: Είναι δυνατόν όλοι αυτοί οι νέοι άνθρωποι να θεωρούν -ακόμη και σήμερα (!) - ότι θα βιοποριστούν επαγγελματικά ασχολούμενοι με τη Νάντια τη Μπουλέ;

«Εσύ πόσο gossip αντέχεις» με ρωτούσε λίγο αργότερα μια στιβαρή ανδρική φωνή από ραδιοφώνου, προτρέποντάς με να μπω σε ένα αντίστοιχο site με τα καλύτερα κουτσομπολιά. Θα αντιστρέψω το ερώτημα στον άγνωστο σε μένα «συνάδελφο»: Εσύ τι πρέπει άλλο να συμβεί στη χώρα για να καταλάβεις ότι με... σάχλες δεν βάφονται αυγά;"

Τώρα που το ξανασκέφτομαι, ίσως η απάντηση βρίσκεται στην τελευταία φράση της προηγούμενης ανάρτησης (στην παρένθεση). Μήπως κάνω λάθος;

Σαπουνόπερες

[Σκίτσο του Ηλ. Μακρή, Καθημερινή 24/9/2010]

Μόλις η ΝΔ αποκτήσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, θα ζητήσει τη σύσταση εξεταστικής των πραγμάτων επιτροπής για το Μνημόνιο, ακούσαμε από τον ‘καθ’ ύλην αρμόδιο’ αρχηγό της τις μέρες αυτές. Είναι σημαντικό για τις σαπουνόπερες (όπως το ‘Ντάλλας’ ή η ‘Δυναστεία’) να μπορούν να επιβιώνουν ανεξάρτητα από την ηγεσία του ‘καναλιού’ ή την εναλλαγή προσώπων στους βασικούς ρόλους. Άλλωστε, αν θυμάστε κάτι από τα εν λόγω σήριαλ, κανένας από τους ήρωες δεν ήταν απόλυτα καθαρός ή απόλυτα βρώμικος: όλοι με κάτι είχαν λερωμένη τη φωλιά τους, κι όλοι είχαν τουλάχιστον κάτι που να τους κάνει έστω και λιγάκι αξιαγάπητους. Όπως λένε και στο Χόλυγουντ, ‘The show must go on’. Όσο για το πώς θα τελειώσει η ιστορία, θυμάστε μήπως πώς τελείωσε το ‘Ντάλλας’ ή η ‘Δυναστεία’; Ποιος νοιάζεται για τέτοιες λεπτομέρειες; Η τηλεθέαση (και η αποχαύνωση) μετράει.

Το συγχωροχάρτι της περαίωσης

Ίσως κάνω λάθος, αλλά γενικά ο Τύπος και τα λοιπά Μέσα υποδέχθηκαν την αναγγελία της επικείμενης περαίωσης με ανακούφιση μάλλον παρά με διαμαρτυρίες για ένα ακόμη φορομπηχτικό τέχνασμα. Υπήρξαν βέβαια και οι εξαιρέσεις, όπως ο Β. Χιώτης στο ΒΗΜΑ. Ωστόσο, οι περισσότεροι είδαν το άγγελμα αυτό περίπου ως σωτηρία από τον ‘μπαμπούλα’ του ΣΔΟΕ. Έστω κι αν βαφτίζεται ‘εθελοντική’, η περαίωση δεν παύει να αποτελεί ένα εκβιαστικό τέχνασμα, αφού ακούσαμε από επίσημα χείλη πως όσοι δεν την επιλέξουν «να είναι βέβαιοι ότι θα ελεγχθούν οπωσδήποτε». Σε μια εποχή που το κράτος κυνηγάει τα λεφτά όπου μπορεί (χωρίς δυσανάλογο πολιτικό κόστος), ποτέ δεν είναι κανείς σίγουρος ότι τα βιβλία και τα χαρτιά του θα βρεθούν εντάξει. Κάπως έτσι δεν ενεργεί και η μαφία; Πλήρωνε ‘προστασία’ για να έχεις το κεφάλι σου ήσυχο. Όπως στον Μεσαίωνα ο Πάπας είχε επινοήσει τα συγχωροχάρτια ως επικερδές εργαλείο για να αγοράζουν οι περιδεείς πιστοί την ψυχική τους ηρεμία, έτσι και το ελληνικό δημόσιο, αντί να ανασκαλεύει σκελετούς ανελέγκτων υποθέσεων στα ντουλάπια του καθενός από τους πολίτες, ζητάει το απλούστερο: δώστε μερικά χιλιάρικα και κάψτε τα βιβλία σας. Κι ούτε γάτα ούτε ζημιά.

Εκεί και εδώ

Ο Κυπριακής καταγωγής τραγουδιστής ροκ Τζωρτζ Μάικλ καταδικάσθηκε πρόσφατα σε οκτώ εβδομάδες φυλάκιση (από τις οποίες τις τέσσερεις θα τις περάσει στη ‘στενή’), 1250 λίρες πρόστιμο και αφαίρεση της άδειας οδήγησης για πέντε χρόνια, διότι έρριξε το αυτοκίνητό του σ’ ένα κατάστημα ενώ οδηγούσε υπό την επήρεια κάνναβης. Όπως μας λέει η Guardian, δεν ήταν η πρώτη φορά που συνελήφθη να οδηγεί σε παρόμοια κατάσταση. Και παλαιότερα είχε χάσει την άδειά του για δύο χρόνια, κι έτσι τώρα θεωρήθηκε υπότροπος. Αυτά στην Αγγλία, όπου η οδική ασφάλεια έχει πολύ μεγάλη σημασία (για δοκιμάστε να βγάλετε δίπλωμα οδήγησης εκεί...). Όταν μέλη της κυβέρνησης ή ακόμη και της βασιλικής οικογένειας μπορεί να στερηθούν την άδεια οδήγησης μετά από κλήση του κάθε απλού αστυφύλακα, ποια μπορεί να είναι η τύχη ενός υπότροπου τραγουδιστή ροκ; Ακριβώς όπως και στην Ελλάδα.

Νέα αγροτικά προϊόντα

Συνωστισμός έχει δημιουργηθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες από αγρότες που υποβάλλουν αιτήσεις για να εγκαταστήσουν στα χωράφια τους φωτοβολταϊκά συστήματα. Φαίνεται ότι το ‘ρεύμα’ είναι το φρούτο, η σοδειά, η καλλιέργεια του μέλλοντος. Δεν κινδυνεύει από ζιζάνια, ακρίδες, πλημμύρες και άλλες θεομηνίες, δεν θέλει ποτίσματα, ραντίσματα, οργώματα, τρύγους κι αλώνια, δεν το τρώνε οι κατσίκες και δεν το βόσκουν οι αγελάδες. Με τέτοια προσφορά αναμένεται ότι προσεχώς θα αγοράζουμε ηλεκτρική ενέργεια με πιστοποιημένη ονομασία προέλευσης: πάρτε ρεύμα Υμηττού (όπως το μέλι), με άρωμα θυμάρι. Μπορεί κάποτε να συσκευάζεται: προτιμάτε τις μπαταρίες Νευροκοπίου (όπως και τις πατάτες), ή τους επαναφορτιζόμενους συσσωρευτές με ιόντα ελάτης (αντί για το λίθιο). Το μέλλον είναι λαμπρό για την ενέργεια. Δεν απομένει παρά να αρχίσουμε και να ‘τρεφόμαστε’ μ’ αυτήν, βάζοντας τα δάχτυλά μας σε ειδικές πρίζες. Σαν τον Ήτα-Βήτα.

Η ψευδαίσθηση της παντόφλας

Γιατί όλες (σχεδόν) οι γυναίκες και πολλοί άνδρες επιμένουν να βγάζουν τα παπούτσια ή τις παντόφλες τους προκειμένου να ανεβούν στη ζυγαριά; Φαίνεται ότι λειτουργεί κι εδώ η λογική της μετάθεσης των ευθυνών ("ο όφις με ηπάτησεν") ή του αποδιοπομπαίου τράγου: οι άτιμες οι παντόφλες φταίνε για το παραπανίσιο βάρος, κι όχι εκείνα τα λαχταριστά κοψίδια με τη μαγιονέζα ή τα διπλά ρεβανί με σαντιγύ και παγωτό. Και σιρόπι βύσσινο από πάνω.

Η πρόκληση ως στοίχημα

Προσφιλής όρος των πολιτικών και των δημοσιογράφων τα τελευταία χρόνια το 'στοίχημα': πάντα ως χώρα κάποιο ‘στοίχημα’ πρέπει να κερδίσουμε (ανάπτυξη, μείωση χρέους, πάταξη φοροδιαφυγής, περιστολή δαπανών, εξυγίανση της δημόσιας διοίκησης, του ΟΣΕ κτλ). Όμως οι έννοιες διαστρεβλώνονται από τη γλώσσα με την οποία περιγράφονται, όπως πολύ εύγλωττα περιέγραψε ο Orwell. Το ‘στοίχημα’ χρησιμοποιείται αντί του ορθού όρου ‘πρόκληση’ (challenge στα αγγλικά), και η διαφορά δεν είναι άνευ σημασίας. Η πρόκληση είναι άθλημα που οφείλουμε να το αποδεχθούμε και να επιδοθούμε σ’ αυτό, με προσπάθεια, πρωτοβουλία και αυτενέργεια. Το στοίχημα είναι ουσιαστικά ένα τυχερό παιχνίδι, όπως το τζόκερ ή το λαχείο: απλώς πρέπει να καταβάλουμε κάποιο τίμημα, να επιστρατεύσουμε ίσως και λίγη πονηριά ή καπατσοσύνη, και να περιμένουμε «αν θα μας κάτσει», κατά τη διαφήμιση. Ωστόσο, η εμπειρία από τέτοια παίγνια διδάσκει ότι πολλοί πληρώνουν για να παίξουν, αλλά πολύ λίγοι κερδίζουν. Μήπως ήρθε η ώρα να αλλάξουμε ορολογία και να αλλάξουμε έτσι και την ‘τύχη’ μας;

[Δημοσιεύθηκε στο ΒΗΜΑ 23/9/2010]

‘Βοήθει μου τη απιστία’

Ένας σεβάσμιος πνευματικός μας έλεγε κάποτε μια δύσκολη κουβέντα: «Μακάριος ο άνθρωπος εκείνος που ο Θεός του χαλάει τα σχέδια». Όλοι βέβαια λέμε (πολύ εύκολα όταν πρόκειται για άλλους) ότι «κάθε εμπόδιο είναι για καλό», και διαβάζουμε και παραθέτουμε ‘διηγήσεις πάνυ ωφέλιμες’ που αποδεικνύουν του λόγου το ασφαλές. Όταν όμως ο Θεός βάζει εμάς στο στόχαστρο; Ελπίζω κάποια μέρα να μας δώσει ‘εξηγήσεις’ για τα σχέδια που ανέτρεψε, για το δύσκολο ιατρικό πρόβλημα που έρριξε στην ευθύνη μας παραμονή Σαββατοκύριακου ώστε να μη μας αφήσει σε ησυχία, για το ότι δεν μας επέτρεψε να φύγουμε από την πόλη όπως μελετούσαμε. Αν κανείς θεωρεί την σκέψη αυτή ‘βέβηλον έπος’, ας δεχθεί ότι μέχρι εκεί φτάνει η πίστη του γράφοντος, κι ας δείξει κατανόηση.

Υ.Γ. Η 'εξήγηση' που απαιτούσα δεν άργησε να μου δοθεί. Φαίνεται ότι αυτό που χρειάζεται είναι να έχουμε ανοιχτά τα μάτια και χαμηλά το κεφάλι. Και την ευχαριστία στην καρδιά και στη γλώσσα μας.

Κρίση και υγεία

«Μου ήρθε η εφορία, να πληρώσω τέσσερα χιλιάρικα, κι άλλα 800 ευρώ για το σπίτι. Μου έκοψαν τα επιδόματα και το δώρο. Εκείνα έβαζα στην άκρη και πλήρωνα τους φόρους κάθε χρόνο. Πώς να μην ανέβει η πίεσή μου;»

Η ογδοντάχρονη (και κάτι) γυναίκα δεν έχει φτάσει ακόμη στο τυπικό όριο της φτώχιας, αλλά η αξιοπρέπειά της βρίσκεται στο όριο των δακρύων. Δεν επιδιώκει να υποκλέψει ελεημοσύνη ή χαριστική μεταχείριση. Κοντά στα προβλήματα υγείας (που μετά τα ογδόντα δεν λιγοστεύουν) μου αποθέτει και τις οικονομικές της έγνοιες. Επικαλούμαι την μακροχρόνια γνωριμία μας για να μετατρέψω την ιατρική επίσκεψη σε κοινωνική. «Γιατρέ, θα ντρέπομαι και να σε πάρω στο τηλέφωνο», διαμαρτύρεται εκείνη, αλλά τελικά κάμπτεται όταν της υπόσχομαι ότι την άλλη φορά θα με πληρώσει. Την αποχαιρετώ με τη σκέψη ότι με τα απανωτά ‘μέτρα’ και το όλο οικονομικό κλίμα που ακούμε και βλέπουμε γύρω μας τέτοια παράπονα, ομολογημένα ή κρυφά, θα γίνονται όλο και συχνότερα. Μια πρόκληση για να αλλάξουμε ουσιαστικά τον τρόπο που θεωρούμε, ασκούμε και θεσμοθετούμε τη φροντίδα υγείας.

Προσωπολατρία

Κοιτάζοντας στη στήλη ‘Σαν σήμερα’ σε πρωινή εφημερίδα βλέπω ότι πριν 34 χρόνια πέθανε ο Μάο Τσετούνγκ. Ίσως το μεγαλύτερο (σε αριθμητικά μεγέθη) ιδεολογικό πυροτέχνημα του 20ού αιώνα ήταν ο μαοϊσμός. Το ‘κόκκινο βιβλιαράκι’ με τις σκέψεις του Μάο έγινε ευαγγέλιο και προσευχητάρι για εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους, με το καλό ή με το ζόρι. Η δια της βίας ‘θεοποίηση’ του ηγέτη σήμανε την εξαθλίωση εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρωπίνων προσώπων εν ονόματι μιας αρχικής ιδεολογίας που γρήγορα καταπατήθηκε βάναυσα και ξεπέρασε σε σκληρότητα την φεουδαρχία που διαδέχθηκε στην αχανή Κίνα. Όποιος θέλει να πάρει μια ιδέα από πρώτο χέρι για την ιστορική αλλά κυρίως την ανθρώπινη διάσταση της τραγικής διαδρομής της Κίνας και του λαού της στον 20ό αιώνα, μπορεί να διαβάσει το βραβευμένο βιβλίο της Γιουνγκ Τσανγκ ‘Άγριοι Κύκνοι’ (εκδόσεις Εστία). Ένα πραγματικό μνημείο ιστορίας.

Και επί τη ευκαιρία, ας μη ξεχνούμε ότι η προσωπολατρία δεν είναι αποκλειστικό φαινόμενο των αυταρχικών καθεστώτων: ελλοχεύει συχνά, και με πιο ύπουλη μορφή, και στα δημοκρατικά πολιτεύματα. Δεν χρειάζεται να τρέξουμε και πολύ μακριά.

Ο άλλος μάγειρος

Και ποιος δεν ξέρει τον Ηλία Μαμαλάκη; Ποιος Έλληνας δεν ένιωσε να του τρέχουν τα σάλια βλέποντας τα γαστρονομικά του κατορθώματα σε ποικίλες γωνιές της Ελλάδας και ανά τον κόσμο, διανθισμένα με το ιδιαίτερο ύφος και το χιούμορ του; Ποιος δεν ζήλεψε λίγο είτε την τέχνη του στην κουζίνα είτε τις ευκαιρίες για ταξίδια και γευσιγνωσίες εδώ κι εκεί; Ευκαιρία να γνωρίσουμε καλύτερα τον πολύ γνωστό μας Ηλία μας δίνει ο ίδιος, μέσα από ένα πρόσφατο κείμενό του [Η Θρέψη]. Δεν θα αποκαλύψω τίποτε, αλλά σας προτρέπω να τον γνωρίσετε κι εσείς, και μετά ελάτε να καταθέσετε τη γνώμη σας, και να σας πω και τη δική μου.

Και μετά τον ανασχηματισμό

[Σκίτσο του Α. Πετρουλάκη, Καθημερινή 8/9/2010]

Διαβάζω στο κύριο άρθρο καθημερινής εφημερίδας την ολιγόλογη πλην διθυραμβική αναγγελία του νέου κυβερνητικού σχήματος. Η φρασεολογία θυμίζει κάπως τις παρουσιάσεις νέων μοντέλων αυτοκινήτων απο τον ειδικό τύπο. Μιλάνε για δυναμικές γραμμές, για φώτα που τονίζουν τον επιθετικό χαρακτήρα του οχήματος, για νεύρα στην πλευρική σχεδίαση, για την περιπέτεια που ξαναρχίζει με το νέο ‘τουτού’. Μπορεί να είναι κι έτσι, αλλά τελικά το ‘φαίνεσθαι’ ικανοποιεί αποκλειστικά την αισθητική μας αντίληψη (και είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να μας δελεάσει να βάλουμε το χέρι στην τσέπη). Η ουσία όμως; Αν δεν οδηγήσει κανείς το όχημα για μερικές χιλιάδες χιλιόμετρα και υπό διάφορες συνθήκες, δύσκολο να βγάλει συμπέρασμα από την εμφάνιση και μόνο.

Όπως μας λένε κατά κόρον τα Μέσα, ο ανασχηματισμός είναι στην αποκλειστική διακριτική ευχέρεια του εκάστοτε πρωθυπουργού. Το ίδιο και οι αναδιαρθρώσεις των υπουργείων (κάτι σαν το μοίρασμα της τράπουλας). Φυσικά δεν αποκλείεται να χρειάζονται κάποτε μετακινήσεις αρμοδιοτήτων ή άλλες διοικητικές αλλαγές. Ωστόσο, δυσκολεύομαι να δεχθώ ότι το μείζον πρόβλημα στην απόδοση μιας κυβέρνησης που δεν έκλεισε ακόμη χρόνο στην εξουσία έγκειται στο αν η ενέργεια ή η ναυτιλία ή όποιος άλλος τομέας έχει ή δεν έχει δικό του υπουργείο ή υπάγεται σε κάποιο άλλο. Όπως δυσκολεύομαι λογικά να καταλάβω πώς ένας άνθρωπος μπορεί σήμερα να είναι υπεύθυνος π.χ. υγείας και αύριο εξωτερικής πολιτικής ή ό,τι άλλο. Φαντάζομαι ότι αυτό έχει να κάνει με το πώς βλέπεις το παιχνίδι της διακυβέρνησης. Έτσι, στο σκάκι χρειάζεσαι ‘κομμάτια’ με συγκεκριμένες ικανότητες (βασίλισσες, πύργους, αξιωματικούς, άλογα), ενώ στο πόκερ καλό είναι βέβαια να έχεις μερικούς άσσους, αλλά μπορείς να βολευτείς και με τους ‘μπαλαντέρ’. Αξίζει να διαβάσει κανείς το σχετικό σχόλιο του Π. Μπουκάλα (Καθημερινή 8/9/2010): πώς γίνεται να θεωρείται αναβάθμιση να σε παίρνουν από ένα υπουργείο και να σε βάζουν σε άλλο; Αν είσαι πετυχημένος, θα πρέπει να συνεχίσεις την καλή δουλειά που άρχισες, αν απέτυχες, θα πρέπει να πας στο σπίτι σου μετ’ επαίνων και όχι σε άλλο υπουργείο.

Και κάτι ακόμη (που το έχουμε ξανασχολιάσει). Έχει ποτέ ερευνηθεί τί οικονομικό κόστος έχει (σε αλλαγές υποδομής, σε πινακίδες, χαρτικά, σφραγίδες, τηλέφωνα, fax, ιστοσελίδες, αυτοκίνητα κ.τ.λ.) κάθε μετονομασία υπουργείου; Σε εποχή περιστολής των δημοσίων δαπανών νομίζω ότι μια τέτοια κοστολόγηση θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Θεός και επιστήμη

Στο τελευταίο του βιβλίο (‘The Grand Design’) που κυκλοφορεί προσεχώς ο γνωστός αστροφυσικός Stephen Hawking καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η επιστήμη αποκλείει την ύπαρξη Θεού και ότι δεν είναι απαραίτητο να επικαλεσθούμε κάποια θεότητα που έθεσε σε κίνηση το σύμπαν. Με όλο τον θαυμασμό που μπορεί να έχει κανείς για την εγνωσμένη επιστημονική ιδιοφυΐα κάποιου, ούτε η ιδιοφυΐα ούτε το επιστημονικό κύρος μπορούν να αποδείξουν την ύπαρξη ή μη του Θεού. Τον δέχεσαι ή δεν τον δέχεσαι, αυτό είναι όλο. Τις απόψεις του Hawking σχολίασε ο αρχιραβίνος της Βρετανίας Λόρδος Sacks [Guardian 2/9/2010], λέγοντας ότι «η αμοιβαία αντιπαλότητα επιστήμης και θρησκείας είναι μια από τις κατάρες της εποχής μας. Η σοφία (είπε) είναι κάτι παραπάνω από επιστήμη. Η επιστήμη δεν μας λέει γιατί υπάρχουμε ή για το πώς πρέπει να ζούμε». Προσγειωμένες απόψεις, νομίζω.

Θεομηνίες και ανθρωποθυσίες

Ο λόγος για το πολύπαθο Πακιστάν, που εμφανίζεται εσχάτως στα δελτία ειδήσεων με δυο αφορμές. Από τη μια οι πρόσφατες καταστροφικές πλημμύρες, με χιλιάδες νεκρούς και εκατομμύρια άστεγους που απειλούνται από λιμό και λοιμό, σε κλίμακα που δεν είχε αντιμετωπίσει μέχρι τώρα ο κόσμος. Από την άλλη, οι τυφλές βομβιστικές επιθέσεις με θρησκευτικά (υποτίθεται) κίνητρα και με δεκάδες νεκρούς και τραυματίες. Πώς μπορεί κανείς να συμβιβάσει τις καταστάσεις αυτές, στην ίδια χώρα; Δυο όψεις της ίδιας δραματικής πτώσης που βιώνει ‘το μέγα τραύμα ο άνθρωπος’.

Ο σπόρος, το δέντρο, ο καρπός

Ο Μάνος είναι 18 ετών και βήχει εδώ και μερικούς μήνες. Τα τελευταία χρόνια ‘ψιλοκαπνίζει’, κατά τη δική του έκφραση. Δεν ρωτάω πόσα--δεν έχει νόημα. Του θυμίζω ότι ο παππούς κι η γιαγιά του πέθαναν στα χέρια μου, από αναπνευστική ανεπάρκεια. Βαρείς καπνιστές και οι δυο τους. Όπως και η υπόλοιπη οικογένεια, δυστυχώς.
Η Βίκυ είναι 40 ετών. Εδώ και τρία χρόνια κάνει συχνές βρογχίτιδες, που κάθε φορά είναι χειρότερες. «Νιώθω ηλίθια που πηγαίνω στο γιατρό», ομολογεί. Καπνίζει 30 τη μέρα εδώ και 22 χρόνια.
Ο Γιάννης δεν έκλεισε ακόμη τα εξήντα. Μόλις βγήκε στη σύνταξη. Πρόσφατα παρουσίασε ένα βήχα. Έχει μια μάζα 9 εκατοστών στον πνεύμονα, με πλήρη συνοδεία λεμφαδένων. Ανεγχείρητη κατάσταση. Το μόνο που μπορούμε να επιδιώξουμε είναι μια παράταση, μερικούς μήνες ζωής. «Μα, γιατρέ, δεν υπήρχε πέρυσι!», ενίσταται. Πώς να δεχθεί ότι ο σπόρος έπεσε όταν ξεκίνησε να καπνίζει, στην ηλικία του Μάνου;
Τα ονόματα είναι συμβατικά, οι άρρωστοι όμως είναι πραγματικοί. Όχι απρόσωπα στατιστικά νούμερα, αλλά άνθρωποι ζωντανοί που εμφανίστηκαν με τα προβλήματά τους στον ίδιο γιατρό την ίδια μέρα. Τρεις εξελικτικές φάσεις της ίδιας πορείας: δοκιμή, εθισμός, εξάρτηση, χρόνια νόσος, ανίατη κατάσταση.
Μόνη ελπίδα να ανακόψουμε την εξέλιξη είναι να προλάβουμε τους καπνιστές στην ηλικία του Μάνου, αποτρέποντάς τους ν’ αρχίσουν, ακόμη και με νομικά μέτρα. Αν αυτό αποτελεί ‘εγχείρημα ελέγχου συνειδήσεων’, σύμφωνα με τον κ. Μ. Πιτσιλίδη (Καθημερινή 31/8/2010), τότε είναι κρίμα που ο συγκεκριμένος κύριος διευθύνει περιοδικό εκλαϊκευμένης ιατρικής, καθώς προσφέρει τελείως αρνητική υπηρεσία στους αναγνώστες του.

[Απεστάλη στην Καθημερινή]

Ανασχηματισμός

[Σκίτσο του Ηλ. Μακρή, Καθημερινή 29/8/10]

Όποιος δεν θέλει να ζυμώσει, σαράντα μέρες κοσκινίζει. Προκειμένου να πάρουμε κάποια επώδυνη απόφαση και να τρέχουμε και να μη φτάνουμε, ας κουνήσουμε λίγο το κόσκινο. Δεν χρειάζεται να το κάνουμε εμείς οι πολιτικοί, μπορούν να το κάνουν οι δημοσιογράφοι, το ίδιο είναι: όσο το ‘κόσκινο’ βρίσκεται σε κίνηση, δεν επιτρέπονται άλλες ενέργειες (όπως στη ρουλέτα). Όλο και κάτι θα αλλάξει, όλο και κάτι θα βγει στην επιφάνεια που μπορεί να μας βγει και σε καλό. Και το ακόμη πιο σημαντικό: όλοι θα ασχολούνται με το κινούμενο κόσκινο, θα το περιγράφουν, θα πιθανολογούν το τελικό αποτέλεσμα, θα το σχολιάζουν εκτενώς όταν θα έρθει. Και κανείς (ελπίζουμε) δεν θα κάνει ανεπίτρεπτες συγκρίσεις με την περυσινή προεκλογική περίοδο, τότε που «υπήρχαν λεφτά» και που οι «δεσμεύσεις για μη επιβολή νέων φόρων» ήταν τόσο στέρεες όσο και οι πλαστικές χειροπέδες από τις οποίες τόσο εύκολα απαλλάσσονται κάθε τόσο οι κρατούμενοι. Κρίμα που οι δικές μας χειροπέδες δεν πρόκειται να βγουν με την ίδια άνεση.

Άλλος για το εκατομμύριο!

Κάθε τόσο παίρνω ένα ηλεκτρονικό μήνυμα από κάποιον--υποτίθεται--διεθνή ή άλλο μεγάλο οικονομικό φορέα (π.χ. UK National Lottery, Πρόγραμμα Καταπολέμησης της Φτώχιας του ΟΗΕ) ή από τη Microsoft ή από κάποιον--δήθεν--έκπτωτο μονάρχη ή ξεπεσμένο αξιωματούχο μιας άγνωστης χώρας στην Αφρική ή την Ασία, που μου αναγγέλλει ότι έχει στη διάθεσή μου πάμπολλα εκατομμύρια σε ποικίλα νομίσματα και με συγχαίρει που είμαι ο νικητής στη λοταρία ή την κλήρωση ή ό,τι άλλο. Τόση συσσωρευμένη τύχη δεν την είχα ονειρευτεί ποτέ. Μόνο μέσα στον Αύγουστο τα ‘κέρδη’ μου ήταν 6.150.000 λίρες Αγγλίας + 980.000 δολλάρια + 300.000 Ευρώ. Κρίμα που δεν είχα καταγράψει και τα παλαιότερα ποσά--ίσως να είχα ήδη εξοφλήσει το δημόσιο χρέος και το έλλειμμα της Ελλάδας. Με ‘κατοχικά’ χρήματα.

Από τη μια βέβαια διασκεδάζω με τη σκέψη πόσο αφελής μπορεί να είναι κανείς αν νομίζει ότι πιστεύουμε τα όσα μας υπόσχεται και ότι θα του στείλουμε όλα τα προσωπικά μας στοιχεία για να μη χάσουμε τα... εκατομμύρια. Αυτό το παιχνίδι είναι πολύ παλιό: κάποτε παιζόταν με το συμβατικό ταχυδρομείο, και στην Αγγλία είχα λάβει παρόμοια γράμματα Αφρικανικής (υποτίθεται) προέλευσης, που με καλούσαν να βοηθήσω στην εξαγωγή της περιουσίας του στρατηγού Τάδε ή του πρίγκιπα Δείνα από τη χώρα, με το αζημίωτο βέβαια. Από την άλλη όμως συλλογιέμαι ότι τελικά σε κάθε εποχή δεν είναι καθόλου δύσκολο να βρεθούν εύπιστοι άνθρωποι που θα καταπιούν ακέραιο το δόλωμα μαζί με το αγκίστρι. Επικερδές σπορ το... ψάρεμα.