Τα του οίκου και εν Λήμνω

Η πρώτη της επόμενης γενεάς που αποφάσισε να έλθει ‘εις γάμου κοινωνίαν’ είχε την ευτυχή έμπνευση να μας καλέσει για το γεγονός στην Ανεμόεσσα Λήμνο. Έτσι, βάλαμε μια ολιγοήμερη διακοπή στο πρόγραμμα του καλοκαιριού (ευπρόσδεκτη με τέτοιες θερμοκρασίες) και δια νυκτός πλεύσαμε (κάποιοι πέταξαν) προς το κέντρο του Βορείου Αιγαίου, που κάθε τόσο γίνεται μήλο έριδος στους σχεδιασμούς των συμμαχικών ασκήσεων. Η αλλαγή των παραστάσεων, το φυσικό περιβάλλον, ο αυθορμητισμός του γεγονότος (δείγμα το κόκκινο 2CV που απέσπασε θετικά σχόλια) και το ‘περίεργο’ του να βρίσκεσαι σ’ ένα απόμερο νησί και σε κάθε γωνιά να βλέπεις ένα συγγενή μας έφτιαξε τη διάθεση. Όλες οι ηλικίες ‘συνήλθαν εις την χαράν ταύτην’, από τον παππού που τέλεσε το Μυστήριο και έστεψε την εγγονή μέχρι τα νήπια και τα θηλάζοντα. Και ο άνεμος μας ‘παρεκάλεσεν ου μετρίως’. Και οι Ισπανοί κατίσχυσαν των Γερμανών στο Euro2008. Αλίκη και Κωστή, να ζήσετε, με την ευλογία του Θεού και τις ευχές όλων μας!

[Σημ. Η οικιακή αρχή προστασίας προσωπικών δεδομένων δεν επέτρεψε την ανάρτηση άλλων φωτογραφιών—τυχόν παράπονα να υποβληθούν αρμοδίως!]

Κόμματα: τέλος εποχής;

Δύσκολο να πιστεύεις σε κόμματα στην εποχή μας. Εκείνα που έχουν δοκιμάσει τη ‘γλύκα’ της εξουσίας έχουν ‘κολλήσει στη μαρμελάδα με την οποία είναι στρωμένος ο δρόμος της αλλαγής’, όπως έλεγε χαρακτηριστικό επιτοίχιο σύνθημα πριν αρκετά χρόνια. Εκείνα που δεν δοκίμασαν έχουν γενικά τόσο δύσπεπτη ‘ιδεολογία’ που μπορούμε να ζήσουμε και χωρίς αυτήν. Τι απομένει; Επιφανείς αρθρογράφοι στα Κυριακάτικα φύλλα προτείνουν διάφορα, όπως συνασπισμό αδιαφθόρων σε δυο νέα σχήματα, μονοεδρικές περιφέρειες ώστε οι υποψήφιοι να μη (χρειάζεται να) σπαταλούν τεράστια διαφημιστικά ποσά κ.ο.κ.

Υπάρχει και εναλλακτική πρόταση. Πέρυσι η Ιατρική Εταιρεία Θεσσαλονίκης έκανε τις αρχαιρεσίες της με κοινό ψηφοδέλτιο, στο οποίο ήσαν γραμμένοι σε παράλληλες στήλες οι υποψήφιοι καθενός από τους δυο συνδυασμούς για το κάθε αξίωμα (Πρόεδρος, Αντιπρόεδρος, Γραμματέας, Ταμίας, Μέλη). Οι ψηφοφόροι μπορούσαν να ‘σταυρώνουν’ όποια πρόσωπα ήθελαν, και από τις δυο πλευρές, χωρίς να δεσμεύονται από παραταξιακά λογότυπα στο ψηφοδέλτιο (που δεν υπήρχαν). Έτσι, εκλέχθηκε Πρόεδρος, Αντιπρόεδρος, Ταμίας κ.ο.κ. εκείνος που έλαβε τις περισσότερες προσωπικές (όχι κομματικές) ψήφους, και όλοι μαζί συγκρότησαν το ενιαίο διοικητικό συμβούλιο. Τέλος της διαδικασίας.

Αποτελεί αιθεροβασία να ζητήσει κανείς κάτι παρόμοιο και από τους πολιτικούς, με την ελπίδα κάποιες προσωπικότητες, υπεράνω και ανεξαρτήτως κομματικού χώρου, να πάρουν κάποια στιγμή τα ηνία στα χέρια;

Εξαρτήσεις

Η αιφνίδια διακοπή ρεύματος χθες βράδυ (πάνω από μία ώρα) μας στέρησε το δεύτερο (και πιο ενδιαφέρον) ημίχρονο του ημιτελικού Ισπανίας-Ρωσίας. Και μας άφησε για μια ακόμη φορά (ίσως πιο έντονα από άλλοτε) με την αίσθηση του ‘κενού’ που δημιουργεί η απώλεια του φωτός και της κινητήριας δύναμης του ηλεκτρισμού, από την οποία έχουμε εξαρτήσει όλο τον τεχνικό πολιτισμό μας και την ίδια μας την ύπαρξη. Καλό το τρανζιστοράκι για παρηγοριά και το κερί για τις τελείως στοιχειώδεις ανάγκες, αλλά τι γίνεται με τη δουλειά στον υπολογιστή; Ο φορητός έχει μείνει αφόρτιστος εδώ και πολλές μέρες, και άλλωστε οι τρέχουσες εργασίες είναι στον ‘αφόρητο’. Θυμόμαστε αχνά ότι στη μικρή μας ηλικία περνούσαμε τα καλοκαιρινά βράδια με γκαζόλαμπες στα ορεινά χωριά που παραθερίζαμε. Εξάλλου, μόλις τέλειωνε το κρυφτό ήταν ώρα για ύπνο για τους μικρότερους, ενώ η τηλεόραση δεν είχε εισβάλει ακόμη στον ζωτικό μας χώρο. Καλή η νοσταλγία, αλλά κανείς δεν διανοείται την επιστροφή στις συνθήκες της δεκαετίας του ’60. Ωστόσο, η ευκολία με την οποία διαθέτουμε και καταναλώνουμε (και σπαταλούμε) την ηλεκτρική ενέργεια δεν θα πρέπει να μας αποκοιμίζει στην ψευδαίσθηση ότι αυτή είναι αενάως εξασφαλισμένη. Μια διακοπή κάθε τόσο ίσως μας είναι απαραίτητη, για αφύπνιση.

Μιθριδατισμός

‘Το χρήμα πολλοί εμίσησαν, το πολύ χρήμα ουδείς’, λέει μια από τις παραλλαγές του γνωστού ρητού. Στις μέρες μας ίσως η πιο επίκαιρη βερσιόν θα ήταν ‘το μαύρο χρήμα ουδείς’. Δεν ξέρω γιατί θα πρέπει να διασύρουμε το μαύρο χρώμα μ’ αυτόν τον τρόπο: καλύτερα να μιλούμε για αόρατο ή αφανές χρήμα. Φαίνεται πάντως ότι συνηθίσαμε να ακούμε για ποσά που ξεπερνούν τα όνειρά μας (‘Δεν θα ξέρεις τι έχεις!’ υπόσχεται η γνωστή διαφήμιση), και δεν μας παραξενεύουν όσα ακούμε, ούτε εξεγειρόμαστε για το αν όσοι απεκόμισαν τα φημολογούμενα ποσά διέπραξαν ή όχι αξιόποινες πράξεις (π.χ. απιστία, κακή διαχείριση, κακές επιλογές αγορών για το κράτος με φουσκωμένα τιμολόγια κ.τ.λ.). Που σημαίνει ότι ο Μιθριδάτης, ο αρχαίος βασιλιάς του Πόντου που συνέδεσε το όνομά του με τον εθισμό και την ανοσία στα δηλητήρια, έχει βάλει κι εδώ το χεράκι του. Όσο για το μαχαίρι που θα φτάσει στο κόκαλο, ξέρουμε δα ότι στην Ελλάδα οι χασαποταβέρνες κάνουν χρυσές δουλειές, ακόμη και σε περίοδο (υποτιθέμενης) ανέχειας. Αυτό το μαχαίρι κι αυτό το κόκαλο εννοούμε! Μη πάει ο νους σας πάντα στο πονηρό!

Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής

Μέσα στην καθημερινή απογοητευτική πραγματικότητα, την απίστευτη κίνηση στους δρόμους της Χαλκιδικής (άλλη μια χρονιά κλειστές λωρίδες λόγω έργων σε περίοδο αιχμής), την οικονομική-πολιτική διαπλοκή και διαφθορά, την βαναυσότητα της συμπεριφοράς που αντικρύζουμε σε ποικίλες στιγμές της ζωής μας, η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης μας πρόσφερε μια ευπρόσδεκτη απόδραση σ' ένα ψηλότερο σκαλί, αποδίδοντας με τη Χορωδία Μακεδονία και τη Χορωδία της ΕΡΤ και με μαέστρο τον Κάρολο Τρικολίδη, την Ενάτη του Μπετόβεν στο Μέγαρο Μουσικής. Έχουν γράψει τόσοι για το έργο αυτό που δεν χρειάζονται αναλύσεις από έναν μη ειδικό. Ως ακροατής για τρίτη φορά σε ζωντανή συναυλία (μία στα γυμνασιακά μου χρόνια στο Θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών--όρθιος, τελευταίο διάζωμα στον Β' εξώστη--και μία πριν 14 χρόνια στο St David's Hall του Cardiff) σημειώνω μονάχα ότι η σημερινή αποκλειστικά (σχεδόν) ελληνική εκτέλεση ήταν ΠΟΛΥ ΚΑΛΗ. Μπράβο.

Η κλίμακα Ζ

Τα ποσοτικά μεγέθη ανέκαθεν είχαν μια γοητεία για τους επιστήμονες. Η ποιότητα δεν μπορεί να μετρηθεί εύκολα με αντικειμενικό τρόπο, καθώς διαφέρει από εκτιμητή σε εκτιμητή. Οι αριθμοί όμως έχουν άλλη χάρη! Έτσι, οι κλίμακες μέτρησης διαφόρων μεγεθών, φαινομένων και παραμέτρων έχουν γίνει περισσότερες από τα μεγέθη που μετρούν. Στον μακρύ κατάλογο των κλιμάκων προστέθηκε λίαν πρόσφατα και η κλίμακα ‘Ζ’, που απλά εκφράζει το μέγεθος μιας οικονομικής ‘προμήθειας’, της κοινώς λεγόμενης ‘μίζας’.

Η κλίμακα είναι απλή. Οι βαθμοί της είναι οι δυνάμεις του 10 (ή ο αριθμός των μηδενικών μετά το 1). Έτσι, Ζ-0 ισοδυναμεί με 1 ευρώ, που δίνει κανείς ως φιλοδώρημα στο παιδί που φέρνει την πίτσα ή τη γλάστρα. Ζ-1 είναι 10 ευρώ (πουρμπουάρ για δείπνο σε ακριβό εστιατόριο). Ζ-2 (όπως μου λένε) είναι περίπου το ποσό που σου αγοράζει ένα συγκεκριμένο αριθμό αυτοκινήτου από την αρμόδια υπηρεσία. Ακολουθούν μεγαλύτεροι βαθμοί που εξασφαλίζουν διπλώματα οδήγησης, άδειες οικοδομών, συμβόλαια με το Δημόσιο, και πάει λέγοντας. Λέγεται ότι με Ζ-6 μπορεί να διαλυθεί ένα κόμμα, ενώ με Ζ-7 και πάνω ίσως πέφτει και κυβέρνηση.

Οι φήμες ότι το Ζ είναι το αρχικό μεγάλης ξένης εταιρείας ηλεκτρικών ειδών είναι τελείως ανυπόστατες. Ζ σημαίνει απλά ‘Ζούλα για να Ζούμε’.

'Ο επιβλέπων επί την γην...'

‘... και ποιών αυτήν τρέμειν, ρύσαι ημάς της φοβεράς του σεισμού απειλής, Χριστέ ο Θεός ημών’. Παλαιά η απειλή του σεισμού, αφού το τροπάριο και η όλη ακολουθία (που ψάλλεται ανήμερα του Αγίου Δημητρίου) ανάγεται στον 7ο-8ο αιώνα, ίσως και πιο πριν. Τριάντα χρόνια μετά την βραδιά εκείνη του 1978 καθένας θυμάται ακριβώς τί έκανε στις 11.07 μ.μ. Πώς είδαμε τους τοίχους να ραγίζουν, τον κόσμο να συγκεντρώνεται στην πλατεία, το μεγαλύτερο μποτιλιάρισμα που έζησε ποτέ η Θεσσαλονίκη, όλη τη νύχτα. Τεταρτοετείς φοιτητές τότε, βρεθήκαμε στο Πανεπιστήμιο, στην εκκένωση του ΑΧΕΠΑ. Όταν ξημέρωσε, πήγαμε στο σπίτι του Λάμπρου (το πιο κοντινό μας, και ισόγειο) και ήπιαμε καφέ, μια και στις 8.30 π.μ. ‘δίναμε’ το δεύτερο διαγώνισμα προόδου στην Παθολογική Ανατομική. Ευτυχώς οι διαβασμένοι ‘πιστοί’ προσήλθαν και οι εξετάσεις έγιναν στο εργαστήριο του 3ου ορόφου, παρά τις δονήσεις που μας έκαναν να αφήνουμε τα μολύβια κάθε τόσο και να κοιτάζουμε τον καθηγητή Ν. Κανδρεβιώτη, για να ξαναρχίσουμε αμέσως: ο βαθμός—έλεγαν οι φήμες—είχε άμεση σχέση με τον αριθμό των σελίδων που έγραφες, και ο χρόνος πίεζε. Περάσαμε όλοι, νομίζω. Κι έπειτα στην Πλατεία Ιπποδρομίου, για να δούμε τα ερείπια της οικοδομής που στοίχισαν τη ζωή σε δεκάδες συμπολίτες μας. Τριάντα χρόνια μετά, δόξα τω Θεώ, η πόλη στέκει ξανά στα πόδια της. Ας θυμόμαστε όμως τον ‘κλόνον της γης’, που κάθε τόσο γίνεται αισθητός κάπου αλλού, και ας δεόμαστε στον ‘επιβλέποντα’ (που δεν είναι βέβαια ο Εγκέλαδος!).

Νέου τύπου ακίνητα

‘ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ’, διακηρύττουν τα μεγάλα κόκκινα γράμματα της πασίγνωστης ταινίας, και από κάτω με μαρκαδόρο ‘το παρόν κατάστημα’. Ακολουθεί τηλέφωνο επικοινωνίας. Πού το περίεργο; Ότι το ενοικιαστήριο είναι κολλημένο κυκλικά γύρω από τον κορμό ενός δένδρου, σε εξόχως αστικό περιβάλλον. Ποιος άραγε θα ενδιαφερθεί να νοικιάσει ένα δένδρο, και μάλιστα πάνω στη Νέα Εγνατία; Κανένα πουλί πετούμενο που θα το χρησιμοποιήσει για κατοικία; Μήπως ένας ιδιοκτήτης δικύκλου, για να αλυσοδένει το μηχανικό του άλογο τα βράδια; Ή κάποιο από τα κυνάρια της γειτονιάς, για να μπορεί να αδειάζει την κύστη του στους πρόποδές του; Σε κάθε περίπτωση, μόνο για… επαγγελματική στέγη δεν μοιάζει ‘το παρόν κατάστημα’!

Ελευθερία γνώμης

Με αφορμή την νωπή διαγραφή πρώην πρωθυπουργού από την κοινοβουλευτική ομάδα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ανασύρω από το αρχείο δυο ‘ειδήσεις’ της 8/8/2006:

1. Το ΠΑΣΟΚ διέγραψε από την κοινοβουλευτική του οµάδα έναν πρώην Υπουργό του διότι εξέφρασε άποψη αντίθετη µε τη γραµµή του κινήµατος σχετικά µε την πώληση της Εµπορικής Τράπεζας.

2. Η ΝΔ εξήγγειλε επίσηµα (όχι για πρώτη φορά) ότι όποια από τα στελέχη της κατεβούν στις προσεχείς δηµοτικές εκλογές χωρίς την ‘ευλογία’ του κόµµατος θα διαγράφονται από τις κοµµατικές τους θέσεις.

Δεν είχα ποτέ µου καλές σχέσεις µε τα κόµµατα και τις στρατηγικές τους, ούτε υπήρξα οπαδός/µέλος/στέλεχος κανενός από αυτά. Τις πολιτικές µου προτιµήσεις θέλω να πιστεύω ότι τις γνωρίζει (ανθρωπίνως) µόνο η κάλπη. Ως σκεπτόµενος πολίτης όµως είµαι ριζικά αντίθετος μ’ αυτό που ανερυθρίαστα ονοµάζεται ‘κοµµατική πειθαρχία’ και που βάζει το κόμµα πάνω από την προσωπική ελευθερία βούλησης και το δικαίωµα της έκφρασης, για το οποίο υπό άλλες συνθήκες όλοι οι πολιτικοί διαρρηγνύουν τα ιµάτιά τους.

Αφήνω κατά µέρος τα µικρά κόµµατα: δεν έχουν την πολυτέλεια των διαγραφών, διότι σε τέτοια περίπτωση θα διαγράψουν εαυτά από τον πολιτικό χάρτη. Εξάλλου, µπορούν να λένε ό,τι θέλουν, δεδοµένου ότι δεν κινδυνεύουν να χάσουν τίποτε (αν ήταν δυνητικά κόµµατα εξουσίας, τότε πιθανώς θα βλέπαµε διαφορετική συµπεριφορά). Τα µεγάλα κόµµατα όµως; Αυτό είναι το µάθηµα δηµοκρατίας που διδάσκουν στους πολίτες; Αν ναι, γιατί άραγε να εκλέγουµε (και να εκτρέφουµε) 300 βουλευτές; Δεν είναι καλύτερα, µε βάση τα ποσοστά των εκλογών, να αναδεικνύεται κάθε φορά η ‘του πρώτου ανδρός αρχή’ και να ξεµπερδεύουµε µε την ενοχλητική πολυφωνία που µόνο προβλήµατα σαν τα παραπάνω µας δηµιουργεί;

Αν κανείς ισχυρισθεί ότι κάτι τέτοιο θα ήταν αυθαιρεσία και φασισµός, ας σκεφθεί πώς θα χαρακτήριζε τις παραπάνω συµπεριφορές των επισήµων κοµµάτων. Σε τελευταία ανάλυση, το όνοµα δεν κάνει το πολίτευµα: ακόµη και τα πιο ανελεύθερα καθεστώτα έχουν κατά καιρούς αυτοχαρακτηρισθεί δηµοκρατικά.

Καλή η Ευρώπη, αλλά με μέτρο

Θρήνος και προβληματισμός τις τελευταίες μέρες για το ‘Όχι’ των Ιρλανδών στη Συνθήκη της Λισαβώνας, αναλύσεις και σχόλια για το αν πρέπει τέτοια μεγάλα θέματα να τίθενται στην ψήφο των πολλών, πόσοι μπορούν να αποφασίζουν για πόσους άλλους, και άλλα τέτοια βαρυσήμαντα, που εκτός των άλλων έβγαλαν στον αφρό και τη θύελλα που σιγόβραζε στη δική μας αντιπολίτευση. Δηλώνοντας εξαρχής την ευρωφιλική μου διάθεση (η Ενωμένη Ευρώπη μου επιτρέπει να πηγαίνω και να εργάζομαι περιστασιακά στη Βρετανία χωρίς ιδιαίτερες διατυπώσεις), πιστεύω ότι όπως όλοι οι ανθρώπινοι θεσμοί έτσι και η ευρωπαϊκή ενοποίηση μπορεί και πρέπει να έχει κάποια όρια. Τα όρια αυτά είναι η εθνική βούληση και κυριαρχία, την οποία οι λαοί της Γηραιάς Ηπείρου—που γενικά έχουν μακρόχρονη ιστορία και πολιτισμική ταυτότητα—θέλουν να διατηρήσουν ανόθευτη από ντιρεκτίβες άλλων. Δεν είναι κακό αυτό: σε κάποια πράγματα δεν μπορούμε να ομογενοποιηθούμε όλοι. Όπου έγινε τέτοια σύντηξη, ο χρόνος οδήγησε σε διάσπαση, συχνά με βίαια μέσα και τραγικά αποτελέσματα. Έχοντας πετύχει σε μεγάλο βαθμό την οικονομική και κοινωνική ένωση, ας μη θέλουμε να δημιουργήσουμε τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης. Εκτός των άλλων, και για τον κίνδυνο να μετατραπεί η Ευρώπη σε ένα είδος ‘πλανητάρχισσα’, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται.

Οδική ασφάλεια α λα ελληνικά

Η Μερτσέντες φέρει περήφανα το ιατρικό σήμα στο παρμπρίζ. Δίπλα στον οδηγό, που δεν φοράει ζώνη, στέκεται τάχα καθισμένος αλλά ακουμπώντας το πηγούνι στο ταμπλώ, ένας μπόμπιρας μέχρι Α’ Δημοτικού. Ανάμεσα στα δυο καθίσματα, όρθια πίσω από τον μπαμπά, μια χαριτωμένη πιτσιρίκα, μικρότερη προφανώς από τον αδελφό της. Κανένας από τους δυο δεν είναι δεμένος. Και οι δυο παρακολουθούν την κίνηση της Εγνατίας με ζωηρό ενδιαφέρον. Ο μπαμπάς δεν τους βλέπει: τα χέρια και τα μάτια του ασχολούνται με το κινητό του τηλέφωνο, ενώ το αυτοκίνητο κυλάει αργά στο ρυθμό της ροής των οχημάτων. Τρέμω στη σκέψη του τι μπορεί να συμβεί αν ακινητοποιηθεί ξαφνικά, είτε από φρενάρισμα είτε από πρόσκρουση στο προπορευόμενο: η αρχή της αδρανείας θα εκτοξεύσει τα δυο μικρά μέσα από το παρμπρίζ, με τραγικά αποτελέσματα. Αν ο γιατρός μπαμπάς—άνθρωπος σπουδασμένος, που πιθανώς έχει δει και θύματα τροχαίων ατυχημάτων στη δουλειά του—δίνει τόσο λίγη σημασία στην ασφάλεια (δική του και των παιδιών του), τι μπορεί να περιμένει κανείς από το ευρύ κοινό;

Τη ενδεκάτη του αυτού μηνός…

… μνήμη του εν αγίοις πατρός ημών Λουκά αρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως του χειρουργού. Ενός συγχρόνου ομολογητή, που εκτός από την αρχιερωσύνη του διακόνησε με ακούραστη συνέπεια την ιατρική επιστήμη και τον πάσχοντα άνθρωπο, υπό συνθήκες απίστευτα αντίξοες, από τα σταλινικά στρατόπεδα μέχρι τον Βόρειο Πολικό Κύκλο. Όποιος αμφιβάλλει, ας διαβάσει τη εντυπωσιακή βιογραφία του, κι ας αναλογισθεί σε πόσο διαφορετικό περιβάλλον ασκούμε εμείς οι υπόλοιποι ‘ιατροί’ την τέχνη μας. Με πόσους συμβιβασμούς και με τι ανταλλάγματα…

Ο παραλογισμός της διαφήμισης

Ανάμεσα στις παραξενιές της σύγχρονης διαφήμισης (‘η τέχνη να πείθεις τους ανθρώπους ότι δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς κάποιο πράγμα, την ύπαρξη του οποίου μέχρι χθες αγνοούσαν τελείως’) είναι κι αυτή: να διαφημίζεις τη συσκευασία και όχι το περιεχόμενο. Παράδοξο; Κάθε τόσο βλέπουμε διαφημίσεις κυρίως για προϊόντα καπνού (κοινώς τσιγάρα) που μας πλασάρουν την ίδια θανατηφόρα ουσία σε διαφορετικό κουτί (οκτάγωνο, με στρογγυλεμένες άκρες, σκληρό ή μαλακό, ίσως αύριο με γρίλιες εξαερισμού, τρίγωνο ή οβάλ). Λες και ο καρκίνος, το έμφραγμα και η αποφρακτική πνευμονοπάθεια θα αλλάξουν συνήθειες ανάλογα με το σχήμα του κουτιού. Ή λες και ο καπνιστής αγοράζει τα τσιγάρα για το πακέτο. Τουλάχιστον ας τα πουλάνε άδεια, σαν συλλεκτικό είδος (σίγουρα η συλλογή πακέτων είναι πιο ακίνδυνη συνήθεια από το κάπνισμα). Μέχρι να απαγορευθεί τελείως η διαφήμιση του καπνού, όπως σε όλες τις πολιτισμένες χώρες.

Μικρές χαρές

Η ιδέα να πάμε σήμερα στις Σέρρες με αφορμή την Διημερίδα Πνευμονολογίας οδήγησε σε μια εμπειρία πολύπλευρη. Ο καιρός μας φιλοδώρησε με μπόρες καταιγιστικές, τύπου Birmingham. Αρκετό ως πολύ πράσινο, αλλά και θερισμένα σταροχώραφα. Σύντομη επίσκεψη στο αμφιθέατρο του ΤΕΙ (η σήμανση για να το βρεις παίρνει βραβείο…) και όρθιο γεύμα υπό βροχή και τέντα (αυτό κι αν ήταν τυπικό βρετανικό καλοκαίρι). Στη συνέχεια ανηφορίσαμε προς τη Μονή του Τιμίου Προδρόμου, όπου συναντήσαμε αρκετές γνωστές φυσιογνωμίες, ξεναγηθήκαμε στο πολύ ωραίο μουσείο (πρώην ελαιοτριβείο), κεραστήκαμε, και παρακολουθήσαμε τον Εσπερινό. Αναχωρήσαμε δι’ άλλης οδού, με απρόσμενο αποτέλεσμα να μας συνοδεύσει ένα μεγαλόπρεπο διπλό ουράνιο τόξο από Σέρρες μέχρι Νιγρίτα. Μετά από αρκετή περιπλάνηση, κάποια στιγμή βγήκαμε στην Αμφίπολη, και πήραμε το δρόμο για Ασπροβάλτα, όπου και ανανεώσαμε τα… βιολογικά μας καύσιμα. Από εκεί δρόμος-καρφί (Ε90) μέχρι τη Θεσσαλονίκη, με τον ορίζοντα γεμάτο αστραπές και κεραυνούς ποικίλων χρωμάτων. Κάπου στο Δερβένι μας έπιασε πάλι ο κατακλυσμός—όχι αστεία πράγματα. Με τριπλοπλυμένο το αυτοκίνητο μετά από 300 km στη βροχή καταλήξαμε στο σπίτι, σώοι, ικανοποιημένοι, και ευγνώμονες. Δόξα τω Θεώ.

Ακαδημαϊκό φρόνημα

Αφιερώνεται στους γονείς που ξηλώνονται στα φροντιστήρια, στους καθηγητές που υποχρεωτικά προβιβάζουν τους πάντες, και στο Υπουργείο Παιδείας, υπό την αιγίδα του οποίου διαδραματίζονται όλα τα προηγούμενα. Και βέβαια στους Έλληνες φορολογουμένους, που φαίνεται ότι ακόμη δεν βαρέθηκαν "το αίμα τους να δίνουν για μι' άρρωστη συνέχεια πατρίδα".

21 μαχαιριές

Το όνομα δεν μου έλεγε τίποτε. Το πρόσωπο το θυμήθηκα από εξώφυλλα τηλεοπτικών και άλλων ‘κοινωνικών’ περιοδικών (δεν βλέπω ελληνικά σήριαλ). Σιγά-σιγά άκουσα και τις λεπτομέρειες, για αλκοόλ, άσπρες σκόνες, ραντεβού με αγνώστους και άλλα φαινόμενα που παραπέμπουν σε μη κανονικό τρόπο ζωής, ακόμη και σε παραβατικές πράξεις. Μέχρι και συσχετίσεις με άλλους ανθρώπους ‘της τέχνης’ που βρήκαν παρόμοιο τραγικό τέλος διάβασα σε επιφυλλίδες εφημερίδων. Πολλά τα σχόλια για το ‘γοητευτικό’ πρόσωπο που τραβούσε, λέει, τις γυναίκες. Ακόμη και ο θάνατος έγινε μέρος της ‘μυθολογίας’ του προσώπου, λες και η τραγωδία αυτόματα εξαλείφει και δικαιώνει κάθε προηγούμενη παράβαση, παρακοή και παρατράγουδο. Κανένα σχόλιο για το ότι όλα αυτά αποτελούν στην καλύτερη περίπτωση παράδειγμα προς αποφυγήν και στη χειρότερη ‘εοικότα όλεθρον’ (όπως έγραφε ο Όμηρος για τον Αίγισθο, και για κάθε ‘άλλον ότις τοιαύτα γε ρέζοι’). Οπωσδήποτε ανθρωπίνως λυπάται κανείς, αλλά ας θυμόμαστε και τον σοφό Σόλωνα, που προέτρεπε τον Κροίσο και όλους μας: ‘μηδένα προ του τέλους μακάριζε’.

Δυο σκηνές

Σκηνή 1^η: Ο άρρωστός μου είναι τετραπληγικός. Σαν τον παράλυτο του Ευαγγελίου, έχει πάνω από 38 χρόνια να κουνήσει κάτι περισσότερο από το κεφάλι και τις άκρες των δακτύλων του. Για όλες τις ανάγκες του, για την ίδια την ύπαρξή του, εξαρτάται από τους γηρασμένους πλέον γονείς του, που με τη σειρά τους δεν έχουν δική τους ζωή έξω από την συνεχή φροντίδα του. Σου λέει ‘Ευχαριστώ’ και μόνο για το ότι πήγες να τον δεις, έστω κι αν δεν του πρόσφερες τίποτε ουσιαστικό. Δεν φωνάζει, δεν απαιτεί, δεν διεκδικεί δικαιώματα. Σκέφτεται, συζητάει, ρωτάει, μαθαίνει, διδάσκει, πιστεύει, ζει.

Σκηνή 2^η: Την ίδια μέρα, μερικά χιλιόμετρα πιο μακριά, σε κάποιο πανεπιστημιακό ίδρυμα, η τηλεόραση αποτυπώνει μια ομάδα νεαρούς αμφοτέρων των φύλων που φωνάζουν, απαιτούν, διεκδικούν, παρεμποδίζουν και βιαιοπραγούν κατά των δασκάλων τους. Έχουν μόνο απαιτήσεις. Δεν ένιωσαν ποτέ ευγνωμοσύνη: κανείς δεν τους αρνήθηκε ποτέ τίποτε. Όλα είναι ‘δικαίωμα’ γι’ αυτούς: κανείς δεν τους έμαθε τη λέξη ‘υποχρέωση’ ή ‘καθήκον’. Τίποτε δεν κέρδισαν με υπομονή, με προσωπική, υπεύθυνη προσπάθεια, με θυσία. Οχυρωμένοι πίσω από την ανωνυμία και την ασφάλεια της μάζας, επαναλαμβάνουν χιλιομασημένα κομματικά συνθήματα, ‘υλοποιούν αποφάσεις’ (βρείτε έναν 20χρονο που να μπορεί να σχηματίσει μια τέτοια πρόταση χωρίς να του την έχουν υπαγορεύσει). Δεν έμαθαν, δεν τους ενδιαφέρει, να σκέφτονται ελεύθερα, να συζητούν, να ρωτούν, να μαθαίνουν, να πιστεύουν. Νομίζουν ότι έτσι ζουν.

Σημείωση: Κάθε ομοιότητα ανάμεσα στις δυο σκηνές είναι απολύτως τυχαία. Κάθε απόπειρα σύγκρισης θα αποβεί μάταια, αν όχι βέβηλη.

Μ' ένα σμπάρο...

Με την ίδια δραστηριότητα (σκάλες αντί για ασανσέρ) βοηθάει κανείς τόσο την υγεία του όσο και το περιβάλλον. Εξ ου και το σήμα που χρησιμοποιείται σε πολυκατοικίες της Ν. Υόρκης, όπως μας πληροφορεί το τελευταίο τεύχος του British Medical Journal, και που το προωθεί το τοπικό Υπουργείο Υγείας. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του περιοδικού, ξοδεύουμε 7 φορές περισσότερη ενέργεια ανεβαίνοντας τις σκάλες, πράγμα που μας βοηθάει να χάσουμε βάρος, μειώνει τον κίνδυνο εγκεφαλικών επεισοδίων, προάγει την υγεία του καρδιαγγειακού μας συστήματος, και μειώνει την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Υπάρχει άραγε όριο ορόφων; (Νέα Υόρκη είναι αυτή, τα μεγέθη διαφέρουν!). Πάντως δεν θα έβλαπτε να υιοθετούσαμε κι εμείς ένα τέτοιο μέτρο.

Κομματικοί ορισμοί και πολιτικές εξισώσεις

Ούτε 8 μήνες δεν πέρασαν από τις εκλογές, και οι συζητήσεις και συνεντεύξεις λάλων πολιτικών και δημοσιογράφων στρέφονται γύρω από το αν θα πάρει (ή πώς δεν θα πάρει) τρίτη τετραετία η κυβερνώσα παράταξη. Ο στοιχειωδώς υποψιασμένος αναγνώστης από τέτοιες συζητήσεις συμπεραίνει (αν δεν το ήξερε μέχρι τώρα) ότι ο λόγος ύπαρξης των κομμάτων είναι αποκλειστικά και μόνο η κατάληψη της ‘καρέκλας’ και όχι το τι δημιουργικό θα κάνουν όταν ή μέχρι να καταλάβουν την καρέκλα. Δικαιώνεται έτσι ο Εμμ. Ροΐδης όταν έδινε τον ορισμό του κόμματος: ‘Ομάς ανθρώπων ειδότων ν’ αναγιγνώσκωσι και ν’ ανορθογραφώσι, εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπό έναν οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν’ αναβιβάσωσιν αυτόν διά παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παράσχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι’. Αν δεν ικανοποιεί αυτός ο ορισμός, υπάρχει και εκείνος του Max Weber: ‘Κόμματα είναι αγέλες χωρίς ψυχή, γραφειοκρατικοί μηχανισμοί που υπακούν σε έναν αρχηγό και αγωνίζονται για την άλωση της εξουσίας, όχι για να εκτελέσουν κάποιο έργο ή για να διακονήσουν κάποια υψηλή υπόθεση, αλλά για να αρπάξουν θέσεις και αξιώματα και να πραγματώσουν ιδιοτελείς σκοπούς’.

Σημ. Ακόμη και τα μαθηματικά τείνουν να χάσουν την ακεραιότητά τους. Έτσι, η έκφραση ‘κυβερνητική τετραετία’ καταργεί τον βασικό κανόνα ότι κάθε αριθμός είναι ίσος με τον εαυτό του, αφού στην ελληνική πολιτική πράξη ισχύει ότι 4 (έτη)= 3½ (ή άλλος αριθμός <4).