Καταλήψεις

Θα θυμηθώ κάτι που μου διηγήθηκε ένας πνευματικός πριν μερικές δεκαετίες. Τον επισκέφθηκε ένας συμπατριώτης του που είχε μεταναστεύσει νέος στην Αμερική και είχε να τον δει μια ζωή. Τον ρώτησε για το έργο του, κι εκείνος του είπε ότι εξομολογούσε πολύ κόσμο, οπότε ο ξενοφερμένος έκανε την αναπάντεχη ερώτηση: «Τους χρεώνεις τίποτε, πάτερ;» Ο πατήρ τον κοίταξε με εύλογη απορία, κι εκείνος έσπευσε να διευκρινίσει: «Όταν δεν πληρώνουν για κάτι, δεν το εκτιμούν».
     Θυμήθηκα την ιστορία καθώς διάβαζα για τις πρόσφατες καταλήψεις σε σχολεία. Άσχετο; Όχι βέβαια. Όταν έχεις καλλιεργήσει την αντίληψη πώς ό,τι προσφέρεται δωρεάν είναι αυτοφυές ‘δικαίωμα’ και δεν κοστίζει τίποτε, τότε το αυτονόητο συμπέρασμα για πολλούς είναι «Μπάτε, σκύλοι, αλέστε». Δεν ζητώ συγγνώμη για την ζωική παρομοίωση (ίσως μόνο από τους σκύλους...). Εδώ και 46 χρόνια (Μεταπολίτευση) οι καταλήψεις έχουν γίνει κάπως σαν την κλιματική αλλαγή: κάθε χρόνο και περισσότερες, κάθε φορά και για άλλους λόγους, όλο και πιο ευτελείς και βέβαια τελείως ξένους προς την παιδεία. Τα αριστερά κόμματα (μόνο αυτά) χρησιμοποιούν τους μαθητές ως υπομόχλιο για να προάγουν δικές τους ‘ατζέντες’, ξέροντας ότι κανείς δεν πρόκειται να υποστεί συνέπειες. Διαβάζω πρόσφατο παράθεμα (Καθημερινή 26/9):
     «Μια ομάδα μαθητών περνάει ένα λουκέτο στην πόρτα και όλοι παραδίδονται. Στέκουν, κοιτούν και περιμένουν πότε θα βαρεθούν και θα επιστρέψουν στα θρανία. Τα πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης ή υποστηρίζουν ή αποφεύγουν να  καταδικάσουν την κατάληψη. Όλοι κατά βάθος επιχαίρουν γιατί νομίζουν ότι προκαλούν βλάβη στην κυβέρνηση. Τη βλάβη στα παιδιά του λαού κανείς δεν την υπολογίζει».
     Δύσκολο, σχεδόν αδύνατο, και εντελώς ανώφελο να κλείσεις τον ασκό του Αιόλου όταν έχει πλέον αδειάσει από ανεμοθύελλες. Αν όμως δεν τεθεί ένα επώδυνο ‘κόστος’ (σύμφωνα με το σχόλιο του Ελληνοαμερικανού που προανέφερα), δεν πρόκειται να ξυπνήσουν γονείς και καθηγητές. Αυτό μπορεί να είναι είτε αναπλήρωση (με πραγματικό και όχι εικονικό χρόνο διδασκαλίας) των χαμένων σχολικών ημερών ή οικονομική αποζημίωση του κράτους από τις οικογένειες των μαθητών για παρακώλυση των υπηρεσιών του . Κι αν αποβληθούν και μερικοί από τους τακτικούς πρωτεργάτες των καταλήψεων, δεν πρόκειται βέβαια να στενοχωρηθούμε ιδιαίτερα.

Κάπως έτσι...

 

"Διδόναι μάλλον"

Αναδημοσιεύω τη φωτογραφία από τη χθεσινή Καθημερινή, μαζί με τα σχόλια της συντάκτριας της στήλης 'Φωτογραφήματα' Αιμιλίας Καλογεράκη. Το χαμόγελο της προσφοράς λέει πολλά...

 

Όλους αυτούς που πρώτα σκέφτονται τι θα δώσουν, χωρίς να λογαριάζουν τι θα πάρουν, αυτούς που σε όποια δυσκολία φέρνει η ζωή είναι σίγουροι ότι "έχει ο Θεός για όλους", αυτούς που πρώτα έχουν την καλή κουβέντα στο στόμα τους παρά τη λαχτάρα, αυτούς μπορούμε να τους διασώζουμε κάθε μέρα όλοι μας; Γιατί, μη μου πείτε, δεν γλυκαθήκατε κι εσείς από τα λουκούμια της πρεσβυτέρας μετά τη διάσωσή της στο Μουζάκι της Καρδίτσας;

Καταστροφές

 Συχνά, μετά από σεισμούς, ακραία καιρικά φαινόμενα και άλλες θεομηνίες διατυπώνεται η υπόθεση-παράπονο: «Αν το ξέραμε νωρίτερα…». Δεν ξέρω βέβαια τι ακριβώς θα κάναμε όλοι εμείς αν γνωρίζαμε από πριν ότι θα μας βρει κάποιο κακό, ούτε αν θα άλλαζε κάτι από το αποτέλεσμα. Ωστόσο στην περίπτωση του Ιανού, του πρόσφατου ‘Μεσογειακού κυκλώνα’ που χτύπησε τα Ιόνια νησιά, την Καρδίτσα, τον Αλμυρό, τα Φάρσαλα και τόσες άλλες περιοχές, αφήνοντας πίσω του εικόνες που μας θυμίζουν Φιλιππίνες, Καραϊβική ή άλλα τροπικά μέρη όπου τέτοια φαινόμενα είναι συνηθισμένα κάθε χρόνο, η πρόγνωση και η προειδοποίηση υπήρχε. Σε αντίθετη περίπτωση ίσως να θρηνούσαμε περισσότερα ανθρώπινα θύματα, και αυτό είναι φυσικά το πιο σημαντικό. Η καταστροφή όμως στις περιοχές που δοκίμασαν τους ανέμους των 11 μπωφόρ και τις καταρρακτώδεις βροχές επί πολλές ώρες είναι απίστευτη, και κανένα προγνωστικό δελτίο δεν θα μπορούσε να την αποσοβήσει ή να την μετριάσει. Οι παλιότεροι την παρομοιάζουν με τον φονικό σεισμό του 1953 που ισοπέδωσε Κεφαλονιά και Ιθάκη: «Οὐδέν ἐστιν ὃ,τι οὐκ ἀπώλετο», όπως θα έλεγε ο Θουκυδίδης. Εκείνο το «μιᾷ ὥρᾳ ἠρημώθη ὁ τοσοῦτος πλοῦτος» που διαβάζουμε στην Αποκάλυψη είναι κυριολεξία και όχι σχήμα λόγου.
     Δεν αντέχω όμως να μη σημειώσω, ως αντίστιξη, την ‘ολομέτωπη επίθεση’ που εξαπέλυσε, εν μέσω της σύνθετης αυτής κρίσης (πανδημία, εθνικά θέματα, φυσικές καταστροφές), ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην κυβέρνηση. Μπορεί αυτός να είναι ο θεσμικός του ρόλος, αλλά υπάρχει καιρός να μιλάει κανείς και καιρός να σωπαίνει. Εξάλλου, μπορεί μεν να επιδιώκει την επάνοδό του στην εξουσία με κάθε τρόπο, αλλά υποπτεύομαι ότι μέσα του μάλλον θα λέει «ευτυχώς δεν έτυχαν σε μένα όλα αυτά». Γιατί λοιπόν δεν κρατάει το στόμα του κλειστό, αφού δεν έχει να προτείνει συνεργασία και σύμπραξη για ταχύτερη αποκατάσταση των πληγών; Δυστυχώς εκείνη η ‘αντιπολίτευση για την αντιπολίτευση’ είναι θεσμική αρρώστια των πολιτικών κομμάτων, γραμμένη στα γονίδιά τους, δυσεξάλειπτη και ανίατη, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες· ούτε με θεομηνίες δεν διορθώνεται. Γι’ αυτό και τους έχουμε τόση εμπιστοσύνη.

«Πάντα όσα έχεις πώλησον»

Δεν το λες και ακριβώς καθημερινή είδηση. Ούτε είχαμε ακούσει τον Chuck Feeney, όπως ακούμε κάθε τόσο άλλα ονόματα της ίδιας οικονομικής κλάσης. Ιρλανδοαμερικανός, ετών 89 σήμερα, ολοκλήρωσε πρόσφατα τον σκοπό της ζωής του: να δώσει όλη του την περιουσία (που εκτιμάται σε οκτώ δις δολάρια) σε φιλανθρωπικούς σκοπούς. Όπως μας λέει το σχετικό δημοσίευμα, έκανε αυτή τη διαδικασία σε διάστημα 38 ετών, διοχετεύοντας όλα τα χρήματα που έβγαζε από μια παγκόσμια αυτοκρατορία καταστημάτων duty free σε ένα ίδρυμα που χρηματοδοτούσε, συνήθως αθόρυβα, διάφορες κοινωφελείς και φιλανθρωπικές προσπάθειες ανά τον κόσμο. Δεν έκανε ποτέ κήρυγμα στους ομοίους του, αλλά έλεγε: «Πόσα γιώτ ή πόσα ζευγάρια παπούτσια χρειάζεται κανείς; Τι νόημα έχει αυτή η συσσώρευση πλούτου όταν βλέπουμε τόσο μεγάλες ανάγκες γύρω μας; Ο κόσμος είναι γεμάτος ανθρώπους που δεν έχουν να φάνε». Ο ίδιος ζει πολύ λιτά, σε νοικιασμένο διαμέρισμα, δεν έχει αυτοκίνητο, φοράει ένα ρολόι των 10 δολαρίων κι έχει μόνο ένα ζευγάρι παπούτσια, και ταξιδεύει στην οικονομική θέση. Έχει πέντε παιδιά, και τα καλοκαίρια τα έβαζε να δουλεύουν σαν σερβιτόροι ή καμαριέρες για να αποκτούν εμπειρία εργασίας.
     Φυσικά δεν χρειάζεται να περιμένει κανείς να γίνει (δισ)εκατομμυριούχος για να μιμηθεί το παράδειγμα του κ. Feeney. Άλλωστε εδώ και δυο χιλιάδες χρόνια το δίλεπτο της χήρας και ο έπαινός του από τον Κύριο έχει καταγραφεί στις δέλτους της Γραφής. Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να διαβάζουμε και κάτι διαφορετικό κάθε τόσο μέσα στη γενική απαισιοδοξία.
 

Ίχνη

Η ιχνηλασία έχει γίνει πολύ επίκαιρη στην εποχή μας. Ωστόσο δεν απασχολεί μόνο τους υγιειονολόγους και την πολιτική προστασία. Επιστήμονες όλων των κλάδων αναζητούν ίχνη είτε στο παρελθόν είτε στο διάστημα. Έτσι, αν δεν το πληροφορηθήκατε, έχω χρέος να σας ενημερώσω ότι ανακαλύφθηκαν οι αρχαιότερες πατημασιές έμφρονος ανθρώπου (Homo sapiens) εκτός Αφρικής, στη Σαουδική Αραβία. Εφτά απολιθωμένες 'πατούσες', σαν κι αυτές που κάθε τόσο βλέπουμε να έχουν αποτυπώσει εργάτες σε φρεσκοστρωμένο τσιμέντο, χρονολογήθηκαν κάπου στα 120 χιλιάδες χρόνια πριν. Μέγα το εύρημα, δημοσιεύθηκε και στα επιστημονικά χρονικά. Τώρα αν ήταν ακριβώς 120 ή 130 ή 150, τι αξία έχουν μερικές δεκάδες χιλιάδες χρόνια μπροστά στην αιωνιότητα; Πάντως το μάθαμε κι αυτό. Μια ακόμη απειροελάχιστη ψηφίδα στην ιστορία του σύμπαντος. Κατά πόσο επηρεάζει τη σχέση μας με τον κόσμο ή την προοπτική μας για το μέλλον, αυτό δεν απασχολεί την επιστήμη, η οποία συσσωρεύει δεδομένα και διατυπώνει υποθέσεις. Όπως και η άλλη πρόσφατη αναγγελία, ότι ανιχνεύθηκαν στην Αφροδίτη (τον πλανήτη, όχι το σούπερ μάρκετ) ίχνη ενός αερίου που ίσως να σχετίζεται με κάποια μορφή ζωής. Συμπαθάτε τον κυνισμό μου, αλλά η απόσταση από ένα μόριο αερίου μέχρι κάποιον ζωντανό οργανισμό, ακόμη και τον απλούστερο, είναι πάρα πολύ μεγάλη για να δικαιολογεί τέτοιες εικασίες. Κι ένα ακόμη πιο πρακτικό συμπέρασμα: η απόσταση αυτή δεν πρόκειται να διανυθεί τόσο σύντομα που να προλάβουμε να τη δούμε στις μέρες μας. Αν κάποια στιγμή τα γεγονότα με διαψεύσουν, θα είμαι ο πρώτος που θα το ομολογήσει. Μέχρι τότε, υπάρχουν σοβαρότερα θέματα να μας απασχολήσουν.