Αβεβαιότητα

«Γιατρέ, τι περιμένετε να βρείτε;»
     Φυσιολογική η ερώτηση, δύσκολη η απάντηση. Η άρρωστη έρχεται με μια αξονική στο χέρι. Είναι τελείως καλά, και την έκανε στα πλαίσια ενός περιοδικού ελέγχου, όχι χωρίς λόγο. Πριν μερικά χρόνια πέρασε από την βάσανο της διάγνωσης ενός καρκίνου, ευτυχώς σε καλό στάδιο, που αντιμετωπίσθηκε όπως έπρεπε και με ριζικό αποτέλεσμα. Ωστόσο, πρόσφατα μια από τις εξετάσεις αίματος που κάνει κάθε έξι μήνες βρέθηκε παθολογική. Αυτή οδήγησε τον ογκολόγο να ζητήσει αξονική πνευμόνων, και τώρα ήρθε η σειρά μου. Το εύρημα είναι σαφώς παθολογικό και απαιτεί ερμηνεία. Το επόμενο βήμα είναι μια βρογχοσκόπηση. Κι εδώ έρχεται το παραπάνω ερώτημα της άρρωστης, που δεν είναι απλό αλλά πολυδιάστατο.
     Δεν ξέρει κανείς τί στ’ αλήθεια να ελπίσει. Καλά θα ήταν βέβαια να μην είναι τίποτε, αλλά αφού πέρυσι δεν υπήρχε, ‘κάτι’ είναι. «Θα είναι καλύτερα να φανεί στην εξέταση ή όχι;» Ναι, διότι θα μου λύσει το άμεσο πρόβλημα της διάγνωσης (αλλά από εκεί και μετά θα αρχίσουν τα διλήμματα της θεραπείας). «Να είναι νέος όγκος ή μετάσταση του παλιού; Αν είναι υποτροπή δεν θα είναι χειρότερα τα πράγματα;» Όχι αναγκαστικά (εδώ θα μπορούσε κανείς να αρχίσει να ‘παίζει’ με ποσοστά, αλλά αυτό δεν έχει νόημα και το αποφεύγω). «Κι αν οι τυφλές βιοψίες δεν δείξουν κάτι, δεν είναι πιο καλά;» Πώς να πείσεις την ασθενή ότι δυστυχώς το αρνητικό αποτέλεσμα (= χωρίς παθολογικά ευρήματα) δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει κάτι. Της λέω το συνηθισμένο μου παράδειγμα: αν ρίξω το αγκίστρι στο νερό και δεν πιάσω τίποτε, αυτό δεν σημαίνει ότι η θάλασσα δεν έχει ψάρια. Το καταλαβαίνει άραγε; «Και τότε τι θα κάνουμε;» «Χειρουργική βιοψία», είναι η απάντηση. Όχι εύκολο να τη δεχθεί κανείς, και τη βγάζουμε από τη συζήτηση. Προς το παρόν.
     Είναι γνωστό ότι η αβεβαιότητα αποτελεί μια από τις κύριες πηγές άγχους στην ιατρική. Κάθε βήμα, διαγνωστικό ή θεραπευτικό, έχει κι ένα βαθμό ανασφάλειας, μικρότερο ή μεγαλύτερο. Αυτός πολλαπλασιάζεται επί τον αριθμό των ασθενών, και φορτώνεται στον ίδιο γιατρό. Όσο κι αν δεν του αρέσει, πρέπει να μοιράζεται κάποιες ανασφάλειες με τους ασθενείς του. Για να μπορεί να συνεχίσει χωρίς τον φόβο της επαγγελματικής εξουθένωσης.