Αψού!

Τι ακριβώς έκανα με τον παραπάνω τίτλο; Φταρνίστηκα ή φτερνίστηκα; Το ίδιο κάνει, θα πουν κάποιοι. Όχι βέβαια. Καιρός δεν είναι, μια που το απαιτούν και οι περιστάσεις, να μάθουμε τη διαφορά; Λοιπόν, το γράμμα α κερδίζει. Η βίαια αθέλητη εκπνοή που παράγει άφθονα σταγονίδια και τον χαρακτηριστικό ήχο και συνοδεύει αλλεργίες, κρυολογήματα ή και πιο επικίνδυνες ιώσεις λέγεται στα επίσημα ελληνικά ‘πταρμός’, και με τη σχετική παραφθορά ‘φτάρνισμα’. Προφανώς δεν έχει καμία σχέση με την πτέρνα (ή φτέρνα) του ποδιού μας, η οποία δεν μεταδίδει πρακτικά κανένα νόσημα (εκτός αν είναι... Αχίλλειος, οπότε αποτελεί παράγοντα κινδύνου γι’ αυτόν που την έχει, όχι όμως για τους άλλους). Η φτέρνα χρησιμοποιείται τεχνικά από τους ποδοσφαιριστές, οπότε το ‘πτέρνισμα’ είναι αυτό που λαϊκά λέμε ‘τακουνάκι’ (λάκτισμα με το πίσω μέρος του ποδιού). Ο όρος απαντά στους Ψαλμούς («ὁ ἐσθίων ἄρτους μου ἐμεγάλυνεν ἐπ᾿ ἐμὲ πτερνισμόν», Ψ. 40:10) με την έννοια του ύπουλου πλήγματος, ενώ σε ύμνους της Μ. Εβδομάδος χρησιμοποιείται με αναφορά στον Ιούδα. Το λάθος γίνεται ακόμη και από ειδικούς (πρόσφατο ενημερωτικό φυλλάδιο της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας κάνει λόγο για ‘πτέρνισμα’). Αν λοιπόν είστε απ’ αυτούς που φταρνίζονται, με τις υγείες σας! Οι άλλοι ας φροντίσουν να διορθωθούν.