Ειλικρίνεια

Δεν είμαι ειδικός, δεν γνωρίζω για την τραγωδία στο Μάτι τίποτε περισσότερο απ’ όσα οι υπόλοιποι Έλληνες, ούτε μπορώ να κρίνω και να αποδώσω ευθύνες όπου αυτές μπορεί να υπάρχουν. Ωστόσο, διαβάζοντας τις πρόσφατες αποκαλύψεις περί πιέσεων, εκβιασμών, απειλών και άλλων ‘συννόμων’ ενεργειών σε διάφορα υπηρεσιακά επίπεδα και χώρους, με σκοπό την απόσειση ευθυνών και τη σχετική συγκάλυψη, που βέβαια αγγίζει, λίγο ή πολύ, και πολιτικά πρόσωπα, αναρωτιέμαι: τι ακριβώς διδάσκουμε στους Έλληνες πολίτες που παρακολουθούν άναυδοι όσα λέγονται και γίνονται; Ότι αν κάτι πάει στραβά στον χώρο εργασίας σου, από το μικρότερο ως το μεγαλύτερο, το πρώτο και κύριο μέλημά σου πρέπει να είναι να καλύψεις τα νώτα σου, όποιες κι αν είναι οι συνέπειες για τους άλλους, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι αφήνεις πίσω σου 102 νεκρούς. Ότι εφόσον κάτι πάει στραβά, προς Θεού μην προσπαθήσεις να εκθέσεις τον προϊστάμενό σου διότι θα βρεθείς μπλεγμένος. Αν κρατήσεις το στόμα σου κλειστό, σε περιμένει προαγωγή, εξέλιξη προς τα πάνω, ίσως και κάποιο παράσημο. Αν μιλήσεις, θα ζημιώσεις κυρίως (ή αποκλειστικά και μόνο) τον εαυτό σου, αφού όλοι οι άλλοι θα τραβήξουν την ουρά τους απ’ έξω. Άλλωστε υπάρχει και το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο, που προστατεύει τον πολιτικό χώρο, ώστε η δικαιοσύνη να μπορεί να παρέμβει εκεί μόνο με τη δική του άδεια. Απέναντι σ’ αυτό το ‘κράτος δικαίου’ ποια μπορεί να είναι η συμπεριφορά του πολίτη; Είτε να τηρεί τους νόμους που άλλοι ψηφίζουν μόνο για να τους καταπατούν, παίρνοντας έτσι τη ‘βούλα’ του κορόιδου (για να το θέσουμε κόσμια…), είτε να παίξει κι αυτός το παιχνίδι με τους ίδιους όρους, όσο και όπου μπορεί. Τέτοιο ήθος θέλουμε να καλλιεργήσουμε άραγε στους πολίτες; Πού είναι η ειλικρίνεια, η ευθύτητα, το θάρρος της ανάληψης ευθύνης, η ντομπροσύνη;

     Μικρός είχα διαβάσει μια ιστορία για τον πρώτο πρόεδρο των ΗΠΑ, τον Τζωρτζ Ουάσιγκτον. Όταν ήταν έξι ετών, ο πατέρας του του χάρισε ένα μικρό τσεκούρι, κι εκείνος χαρούμενος βγήκε στον κήπο να το δοκιμάσει και έκοψε μια μικρή κερασιά. Όταν ο πατέρας του ανακάλυψε τη ζημιά, θύμωσε και τον ρώτησε τι έκανε. «Δεν μπορώ να πω ψέματα», είπε ο μικρός, «την έκοψα με το τσεκούρι μου». Ο πατέρας του τον αγκάλιασε και του είπε: «Η ειλικρίνεια αξίζει περισσότερο από χίλια δέντρα». Όπως έγινε γνωστό αργότερα, η ιστορία αυτή είναι ένας από τους πολλούς θρύλους που πλάστηκαν για τον Ουάσιγκτον από τους βιογράφους του, που ήθελαν να τον προβάλουν ως πρότυπο τίμιου και ενάρετου άνδρα. Όπως όμως συμβαίνει και με τους μύθους του Αισώπου (ή ακόμη και με τις παραβολές του Κυρίου), το δίδαγμά της δεν χάνει την αξία του επειδή προβάλλεται μέσα από μια υποθετική ιστορία. Ίσως το σημερινό χάλι μας να οφείλεται και στο γεγονός ότι δεν δίνουμε σημασία στις παραβολές και τις κάθε είδους διδαχές. Βλέπετε, τα δικά μας πρότυπα έχουν εκμοντερνισθεί, και ο ειλικρινής και ντόμπρος έδωσε τη θέση του στον απατεώνα, τον μασκαρά, τον καπάτσο. Καιρός δεν είναι να αλλάξουμε;