Μάσκες

Έγιναν απαραίτητο αξεσουάρ της καθημερινής μας αμφίεσης τους τελευταίους μήνες. Όλοι γίναμε ειδικοί σ’ αυτές, μάθαμε και τους διάφορους τύπους τους και πώς πρέπει και δεν πρέπει να τις φοράμε. Μόδα αναγκαστική, με ποικίλες και περίεργες συνέπειες στην κοινωνική και επαγγελματική μας ζωή. Είναι εντυπωσιακό πώς μας αναγνωρίζουν οι περισσότεροι ακόμη και μ’ αυτές. Άβολες γενικά, ιδίως όσο η ζέστη αυξάνεται: το πρόσωπο ιδρώνει, τα γυαλιά θαμπώνουν, η ομιλία συχνά γίνεται ακατανόητη. Ένας από τους λόγους που δεν θα μπορούσα να φανταστώ τον εαυτό μου χειρουργό (ένας άλλος θα ήταν οι πτωχές επιδόσεις μου στο ράψιμο…). Ακόμη, κλέβουν σημαντικά από την μη λεκτική επικοινωνία. Μας στερούν την οπτική επαφή με το μισό πρόσωπο του άλλου, δεν μας αφήνουν να διαβάζουμε τις συναισθηματικές αντιδράσεις των αρρώστων μας σε όσα συζητούμε.

Το τελευταίο αυτό στοιχείο μας θυμίζει ότι ακόμη και στην προ ιού εποχή… μασκοφόροι ήμασταν: τα φερσίματα και τα λόγια μας δεν ήταν πάντα ακριβές αντίκρισμα του εσωτερικού μας κόσμου. Κοινωνικές συμβάσεις, σαβουάρ βιβρ, πολιτική ορθότητα, μικροσυμφέροντα και απώτερες βλέψεις μας έκαναν και μας κάνουν να φερόμαστε κατά περίπτωση διαφορετικά, να χρησιμοποιούμε τεχνάσματα λεκτικά, οπτικά, συμπεριφορικά για να περάσουμε στους άλλους μια εικόνα που δεν συνάδει με τις σκέψεις και τις ενδόμυχες επιθυμίες μας. Άλλα λέμε κι άλλα δείχνουμε, προβάλλουμε στη δημόσια σκηνή ένα προσωπείο, δίνουμε μια εντύπωση συνήθως καλύτερη από την πραγματικότητα, με άλλα λόγια είμαστε ‘υποκριταί’ με την αρχική έννοια του όρου: ηθοποιοί, που στο αρχαίο δράμα φορούσαν προσωπεία, μάσκες, τραγικά ή κωμικά. Και βέβαια οι ρόλοι μας μπορεί να διαφέρουν κατά περίπτωση, ακόμη και να είναι τελείως αντίθετοι μεταξύ τους, και τα προσωπεία να αλλάζουν ακόμη και πολλές φορές την ημέρα.

Είμαστε άραγε ποτέ ειλικρινείς με τους άλλους, και με τον εαυτό μας ακόμη; Ας το σκεφτούμε λίγο κι αυτό, στα πλαίσια της αναθεώρησης των πάντων που μας έχει επιβάλει η πανδημία.