Έγκλημα και αντιδράσεις

 Μακάρι να είχαμε κάτι καλύτερο να γράψουμε. Όμως οι ειδήσεις των τελευταίων ημερών κυριαρχούνται από την αποτρόπαια δολοφονία μιας νέας γυναίκας μπροστά σε αστυνομικό τμήμα στην Αθήνα από πρώην ‘σύντροφό’ της. Και όπως μια πέτρα που πέφτει σε μια λιμνούλα εκτός από τους ομόκεντρους κύκλους κάνει να ξεπηδήσουν εδώ κι εκεί κάποια κρυμμένα βατράχια, έτσι και το τραγικό γεγονός προκαλεί ποικίλες αντιδράσεις, άλλες εύλογες και άλλες όχι και τόσο. Έτσι γίνεται λόγος για ανεπάρκεια και για μη επαγγελματισμό της αστυνομίας, για το αν η γυναικοκτονία θα πρέπει να γίνει ιδιαίτερο είδος εγκλήματος, για το αν έπαιξαν ή όχι ρόλο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (όπως ισχυρίσθηκε πρώην αξιωματικός της αστυνομίας που εκπαραθυρώθηκε από την περιφέρεια στην οποία είχε εκλεγεί). Και βέβαια κάποια κόμματα (για να μη ξεχάσουν το γνωστό τους αφήγημα) ζητούν την παραίτηση υπουργού. Δεν έχω κανένα προσωπικό συμφέρον στην όλη υπόθεση, πέρα από την γενική ανησυχία για το κλίμα βίας που φουντώνει στην κοινωνία μας. Ας καταγράψω όμως κάποιες σκόρπιες δικές μου σκέψεις, ως ‘συνήγορος του διαβόλου’.

     Απ’ όσα μαθαίνουμε, μάλλον έχουμε να κάνουμε με κάποιον ψυχασθενή. Κυνικά σκεπτόμενος, θα έλεγα ότι απέναντι σε τέτοιο άτομο δεν υπάρχει αποτελεσματική άμυνα. Θα ενεργήσει απρόβλεπτα και αντίθετα από κάθε λογική: ποιος γνωστικός θα διέπραττε τέτοιο έγκλημα μπροστά σε αστυνομικό τμήμα; Έπειτα, ας πούμε ότι είσαι ένοπλος αστυνομικός και βλέπεις κάποιον να μαχαιρώνει έναν άλλο. Πόσος χρόνος χρειάζεται για να χτυπήσει εκείνος με το μαχαίρι και πόσος για να τραβήξεις εσύ το όπλο, να απασφαλίσεις, να σκοπεύσεις και να πυροβολήσεις; Δεν είμαι ειδικός, αλλά η σύγκριση δεν ευνοεί τον ‘πιστολέρο’: ο μανιακός μαχαιροβγάλτης είναι ταχύτερος και έχει και το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού. Και αν πυροβολήσεις, τι πιθανότητες έχεις να πετύχεις το θύμα αντί για τον δράστη; Πρόχειρα, θα τις μοίραζα εξίσου. Μόνο στις ταινίες τα πράγματα εξελίσσονται βάσει του σεναρίου, κι εκεί τα πυρά είναι άσφαιρα.

     Οι εισηγήσεις για ιδιαίτερη θεσμοθέτηση του αδικήματος της γυναικοκτονίας έχουν γίνει της μόδας. Θα πρέπει δηλαδή όλες τις άλλες να τις λέμε ανδροκτονίες; Ή μήπως θα πρέπει να περιμένουμε να σκοτώσει μια γυναίκα έναν άνδρα (Θεός φυλάξοι!) για να εφεύρουμε τον νέο όρο; Δυστυχώς αντί να ασχολούμαστε με το φαινόμενο της έμφυλης βίας και τα πραγματικά αίτιά του – χαλάρωση και απαξίωση των παραδοσιακών θεσμών κοινωνικής αγωγής όπως η οικογένεια, το σχολείο και η Εκκλησία – προτιμούμε να καθιερώνουμε αφύσικες μορφές ‘οικογένειας’ και ‘σχέσεων’ και να επιδιδόμαστε σε γλωσσικές επινοήσεις για κομματική εκμετάλλευση.

     Τέλος, ας μη παραλείψουμε και μια αναφορά στα social media και τον ρόλο τους. Δεν γνωρίζω τι έγραψε το θύμα και αν και τι διάβασε ο δράστης και αν αυτό προκάλεσε ή όχι τη μανία του. Μια γενική όμως παρατήρηση, χωρίς καμιά διάθεση επίρριψης ευθύνης στη δύστυχη κοπέλα. Κάποτε πολλοί άνθρωποι κρατούσαν ημερολόγιο όπου κατέγραφαν τα βιώματα, τις εμπειρίες και τα συναισθήματά τους. Τέτοια ημερολόγια ήταν συνήθως εντελώς προσωπικά και άγνωστα στους άλλους. Η επέλαση της ψηφιακής τεχνολογίας επέβαλε, χωρίς να το καταλάβουμε, νέα κοινωνικά ήθη και ουσιαστική κατάργηση της ιδιωτικότητας. Όσο κι αν σήμερα κοπτόμαστε για τα προσωπικά μας δεδομένα, αυτά ‘τα έχουμε κρεμάσει στα μανταλάκια’ κατά το κοινώς λεγόμενο. Κακώς ο Μ. Σφακιανάκης (που χρημάτισε επικεφαλής της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος) έκανε τη συγκεκριμένη δήλωση με νωπό ακόμη το τραγικό συμβάν. Ωστόσο, ας γίνει κι αυτό μια ακόμη αφορμή για να αναθεωρήσουμε τις συνήθειές μας ως προς το τι κοινοποιούμε προς τα έξω και τι συνέπειες μπορεί αυτό να έχει για τη ζωή μας. Θέλουμε άραγε να είμαστε συνεχώς ‘ανοιχτές βιτρίνες’;