Αδιέξοδα

 

‘Ποτέ μην τα παρατάς!’ Το γνωστό αυτό σκίτσο αποδίδει πολύ παραστατικά την κατάσταση του αμοιβαίου εκβιασμού, στην οποία έχει περιέλθει ο σύγχρονος κόσμος. Δεν επιδέχεται εύκολες απλουστεύσεις το ζήτημα, και οποιαδήποτε προσπάθεια προς την κατεύθυνση αυτή θα φαινόταν είτε αφελής είτε υπερφίαλη. Μ’ αυτή την επισήμανση, πρωτίστως προς τον εαυτό μου, ας συνεχίσω.

     Ας πάμε έξι μήνες πίσω (πότε πέρασαν;). Η Ρωσία, με απόφαση του προέδρου Πούτιν, εισβάλλει στην Ουκρανία χωρίς ουσιαστικό λόγο, πέρα από τα προβαλλόμενα προσχήματα. Αδικοπραξία, χωρίς κανένα ελαφρυντικό. Η Ουκρανία, όπως κάθε χώρα που σέβεται την εθνική της υπόσταση, δεν κάθεται με σταυρωμένα χέρια αλλά αντιστέκεται στην εισβολή, με αποτέλεσμα έναν συνεχιζόμενο πόλεμο (αντί για τον ‘περίπατο’ που εκτιμούσε ότι θα κάνει ο ‘ντούτσε’ της Ρωσίας – μας θυμίζει κάτι αυτό;), με μεγάλες υλικές ζημίες και ανθρωπιστικές συνέπειες (προσφυγιά). Η διεθνής κοινότητα, υποστηρίζοντας την αδικούμενη πλευρά, παρέχει οικονομική και στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία και ταυτόχρονα επιβάλλει αυστηρές κυρώσεις στη Ρωσία. Δεν περνάει πολύς καιρός όμως και αντιλαμβάνεται ότι το παιχνίδι των κυρώσεων μπορούν να το παίζουν και οι άλλοι. Κι έτσι ανατέλλει το φάσμα μιας επικείμενης σοβαρής ενεργειακής και επισιτιστικής κρίσης για ολόκληρη την Ευρώπη, την μέχρι τώρα κοιτίδα του Δυτικού πολιτισμού και συνώνυμη της ευημερίας και της ειρήνης. Τρόμος.

     Υπάρχει έξοδος από μια τέτοια κατάσταση; Είναι φανερό ότι προσωπικοί εγωισμοί και εθνικές αξιοπρέπειες δεν αφήνουν κανέναν να κάνει ένα βήμα πίσω. Τυχόν υποχώρηση της αμυνόμενης Ουκρανίας θα σήμαινε – εκτός από τις μέχρι τώρα καταστροφές – απώλεια της εδαφικής της ακεραιότητος. Υποχώρηση της επιτιθέμενης Ρωσίας θα ισοδυναμούσε με μια αποτυχημένη πολυδάπανη επιχείρηση, μια λίαν επώδυνη ‘καρφίτσα’ στο φουσκωμένο μπαλόνι του ηγεμονικού εγωισμού του ηγέτη της. Χαλάρωση των διεθνών κυρώσεων κατά της Ρωσίας θα ερμηνευόταν ως ενθάρρυνση και οικονομική ενίσχυση των εισβολέων. Αδιέξοδο.

     Δεν είμαι πολιτικός αναλυτής ή ειδικός διαπραγματευτής. Υποθέσεις επί χάρτου κάνω. Αν γυρίζαμε – με κοινή συναίνεση όλων – το ημερολόγιο έξι μήνες πίσω; Αν ‘διαγράφαμε’ τα γεγονότα των μηνών αυτών; Αν αποκαθιστούσαμε τα εδάφη και τα σύνορα κάθε χώρας στην προηγούμενη θέση τους; Αν επιστρέφαμε στο παγκόσμιο οικονομικό καθεστώς της παραμονής; Χωρίς ενοχοποιήσεις, αλληλοκατηγορίες ή απαιτήσεις για άμεση απονομή δικαιοσύνης (υπάρχει άραγε τέτοια, κοινά αποδεκτή, οντότητα σε ανθρώπινο επίπεδο;). Με την συνειδητοποίηση ότι όλοι στον κόσμο είμαστε ‘αλλήλων μέλη’, ότι η επιβίωσή μας εξαρτάται από εκείνη των άλλων, και η αμοιβαία επιβουλή οδηγεί μαθηματικά σε αλληλοκαταστροφή.

     Όνειρο θερινής νυκτός; Είπαμε, υποθέσεις κάνω και ευσεβείς πόθους διατυπώνω. Που όμως σκοντάφτουν σ’ εκείνους τους προσωπικούς εγωισμούς που προανέφερα, αλλά και στα ‘κεφάλαια’ που έχουν επενδύσει οι παράπλευροι παίκτες της σύγκρουσης. Όπως εκείνοι που στοιχηματίζουν μεγάλα ποσά σ’ έναν αγώνα πυγμαχίας, όπου όλα εξαρτώνται από τον συνεχιζόμενο ξυλοδαρμό των αντιπάλων. Που όμως από ένα σημείο και πέρα επεκτείνεται και στους θεατές, με οδυνηρές συνέπειες και απροσδιόριστο ορίζοντα. Ανθρωπίνως το αδιέξοδο του τρόμου παραμένει.