Δίαιτα βίας

Οδηγώντας σήμερα το πρωί ακούω γνωστούς δημοσιογράφους της ΕΡΤ να συζητούν σε ζωηρούς τόνους για το μέγα θέμα των ημερών, την έξαρση της βίας ιδίως εναντίον γυναικών, και να απορούν γιατί άραγε συμβαίνει αυτή. Μήπως, λένε, πάντοτε έτσι ήταν τα πράγματα και απλώς σήμερα οι ειδήσεις κυκλοφορούν γρήγορα και παντού, ενώ παλιότερα τα γεγονότα ‘κουκουλώνονταν’ σε τοπικό επίπεδο; Σίγουρα πολλές αιτίες μπορεί κανείς να επισημάνει. Εδώ ας περιορισθώ σε μία, που δεν την ακούω να αναφέρεται σχεδόν καθόλου.

     Ο κόσμος σήμερα ‘σιτίζεται’ με ένα διαιτολόγιο βίας. Όχι μόνο στην καθημερινή πραγματικότητα (= επίλυση των κάθε είδους διαφορών με πολέμους και αλληλοκαταστροφές), αλλά και στην εικονική (κινηματογράφος, τηλεόραση, βιντεοπαιχνίδια, κόμικς κτλ.) αυτό που κυριαρχεί είναι το βίαιο στοιχείο, τόσο λεκτικό (τρόπος έκφρασης) όσο και σωματικό (φόνοι, ξυλοδαρμοί, κάθε είδους βιαιοπραγία), με όλο και πιο ρεαλιστικό τρόπο. Το μίσος, η βία και ο πόνος που αυτή προκαλεί πρέπει να δείχνουν όσο γίνεται πιο ‘φυσικά’. Τα όρια ηλικίας που θεωρητικά ισχύουν για την παρακολούθηση ταινιών ανάλογα με το περιεχόμενό τους αποτελούν πλέον ανέκδοτο: κανείς δεν τα υπολογίζει. Τούτου δοθέντος, είναι άραγε περίεργο το ότι πολλοί άνθρωποι φθάνουν να εφαρμόζουν στην πράξη όσα έχουν διδαχθεί από την κούνια τους;

     Πριν αρκετά χρόνια, με αφορμή κάποιο σχετικό δημοσίευμα, είχα στείλει στο ιατρικό περιοδικό British Medical Journal μια επιστολή με το παραπάνω επιχείρημα, που δεν δημοσιεύθηκε. Η απάντηση που έλαβα από τον συγγραφέα του άρθρου ήταν ότι δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να στηρίζουν την άποψη ότι η θέαση της βίας παρακινεί σε βίαιες συμπεριφορές. Με τη λογική αυτή, θα περιμένουμε αρκετά ακόμη (θρηνώντας κάθε τόσο θύματα) μέχρι να συσσωρευθούν τα δεδομένα. Όπως λέγεται ως μαύρο χιούμορ, αν οι στατιστικές δεν συμφωνούν με την πραγματικότητα, τόσο το χειρότερο για τη δεύτερη.