Παραμύθια

 Με τον τίτλο ‘Εικονικά κόλλυβα’ η Καθημερινή δημοσίευσε χθες ένα σχόλιο της Τασούλας Επτακοίλη για τη ζωή, τις συνήθειες, τον θάνατο και τους επικηδείους που γράφτηκαν στο Facebook για κάποια Μ.Τ., που αποδείχθηκε ότι δεν ήταν πραγματικό πρόσωπο αλλά ένα φτιαχτό προφίλ. Χαρακτηριστικό σύμπτωμα της εικονικής πραγματικότητας, αναπόφευκτη εξέλιξη της μυθοπλασίας. Πιθανώς στο προσεχές μέλλον να συναντούμε όλο και περισσότερα τέτοια ‘μυθικά’ πρόσωπα.
     Απορεί άραγε κανείς γιατί ασχολούμαστε τόσο πολύ με μύθους; Εδώ και δεκαετίες περιοδικά ολόκληρα είναι αφιερωμένα όχι σε πραγματικά πρόσωπα και γεγονότα, αλλά στο τι συνέβη/συμβαίνει/θα συμβεί προσεχώς στο τάδε σήριαλ (ελληνικό, ισπανικό, γαλλικό και δυστυχώς πολύ συχνά τούρκικο). Ονόματα πάνε κι έρχονται, πιο γνωστά στους ‘μυημένους’ (και πόσοι είναι αυτοί για τον κάθε φανταστικό κόσμο;) απ’ όσο οι γείτονες ή οι φίλοι τους. Οι ειδήσεις για το τι θα γίνει στο επόμενο επεισόδιο ή τη νέα ταινία (sequel ή prequel) της σειράς συναγωνίζονται την πραγματικότητα και όχι σπάνια την ξεπερνούν σε αναγνωστικό ενδιαφέρον. Καθόλου παράξενο που τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ακολουθούν τον ίδιο δρόμο.
     Πριν δυο χιλιάδες χρόνια ο Απόστολος Παύλος έγραφε στον Τιμόθεο ότι θα έρθει καιρός που οι άνθρωποι «ἀπὸ μὲν τῆς ἀληθείας τὴν ἀκοὴν ἀποστρέψουσιν, ἐπὶ δὲ τοὺς μύθους ἐκτραπήσονται» [Β’ Τιμ. 4:4]. Οι μύθοι και τα παραμύθια έχουν βέβαια τη θέση τους στο φολκλόρ, την παράδοση, τη λογοτεχνία. Αποτελούν αυτό που λέει στη ρίζα της η λέξη: παραμυθία, παρηγοριά, φυγή και εκτόνωση από την πίεση των καταθλιπτικών γεγονότων. Με την μορφή αυτή εκπληρώνουν τον ρόλο τους, εφόσον ξέρουμε πού σταματάει η φαντασία και αρχίζει η πραγματικότητα. Αυτή τη διαχωριστική γραμμή τη χάνουμε όλο και περισσότερο στις μέρες μας.
     Και κάτι ακόμη. Παραδοσιακά τα παραμύθια είχαν σκοπό ψυχαγωγικό και διδακτικό, ή τουλάχιστον είχαν ένα αίσιο τέλος. Τα σημερινά ‘παραμύθια’ -- που περιλαμβάνουν και πολλές από τις ψευδείς φήμες για την πανδημία και τα εμβόλια -- συνήθως προκαλούν τον Αριστοτελικό ‘έλεον και φόβον’, δημιουργούν κακής ποιότητος υπαρξιακή αγωνία και γεμίζουν ζόφο και μαυρίλα τις ψυχές των αναγνωστών τους, χωρίς να προσφέρουν κανενός είδους ‘κάθαρσιν των τοιούτων παθημάτων’. Και δυστυχώς βρίσκουν πολλά ευήκοα ώτα.