Προγνώσεις

«Νομίζω ότι θα πεθάνει σύντομα», μου ψιθυρίζει ο καρδιολόγος στα αγγλικά, μην τυχόν και ακούσει ο άρρωστος που βαριανασαίνει δυο μέτρα πιο πέρα. Δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω μαζί του. Μεγάλη ηλικία, καρκίνος με μεταστάσεις, μια σοβαρή πνευμονία, όλοι οι οιωνοί δείχνουν προς τα εκεί. Μπορεί εμείς οι σημερινοί γιατροί να μην έχουμε τις προγνωστικές ικανότητες των παλαιοτέρων (που βίωναν περισσότερους θανάτους και είχαν μεγάλη και πιο άμεση εμπειρία από την κλινική παρατήρηση των ασθενών), ωστόσο σε κάποιες περιπτώσεις τα φαινόμενα μιλούν από μόνα τους.

     Κι εδώ βρίσκεται εκείνο το σχεδόν αδιόρατο σημείο, η ‘λεπτή κόκκινη γραμμή’, πέρα από την οποία οι επιθετικές ιατρικές παρεμβάσεις μας απλώς παρατείνουν τη διαδικασία του θανάτου, το θνήσκειν, χωρίς να προσφέρουν ζωή. Εκεί η δική μας προσφορά πρέπει κυρίως να ανακουφίζει συμπτώματα, να κάνει το επερχόμενο τέλος όσο γίνεται ειρηνικό και ανώδυνο, να επιτρέπει την παρουσία και τη συμπαράσταση των οικείων, που πρέπει να έχουν την ανάλογη ενημέρωση και τη διαβεβαίωση ότι όσα έπρεπε να γίνουν έγιναν, ότι δεν πρέπει να έχουν την ένοχη αμφιβολία μήπως τυχόν παρέλειψαν κάτι για τον άνθρωπό τους. Όλα αυτά αποτελούν παραδοσιακή καλή ιατρική, διαχρονική και ανεξάρτητη από τα σύγχρονα επιστημονικά επιτεύγματα.   

     Μερικές ώρες αργότερα, κι ενώ έχω φτάσει σε κοντινή παραλία, το τηλεφώνημα από την Εντατική έρχεται να επιβεβαιώσει την πρωινή πρόγνωση του καρδιολόγου. Κάπως εγωιστικά, σκέφτομαι ότι η εξέλιξη των πραγμάτων με απαλλάσσει από την υποχρέωση να επισκεφθώ τον ασθενή το πρωινό του Σαββάτου. Ο Θεός να τον αναπαύσει.