Πλαίσιο παιδείας

Διαβάζω στην Καθημερινή ότι «η υπουργός Παιδείας κ. Νίκη Κεραμέως θα παρουσιάσει το πολιτικό και ιδεολογικό πλαίσιο των αλλαγών που προωθούνται – οι οποίες και περιλαμβάνονται στο προεκλογικό πρόγραμμα της ΝΔ για την παιδεία -, με το ενδιαφέρον να εστιάζεται στα πολιτικά επιχειρήματα για τα ζητήματα που προκαλούν αντιδράσεις». Βέβαια από συνδικαλιστικούς φορείς (όχι μόνο της εκπαίδευσης) δεν περιμένει κανείς κάτι διαφορετικό: η λέξη ‘αντίδραση’ είναι θαρρείς γραμμένη στα καταστατικά τους γονίδια. Προσπαθώ να θυμηθώ αν στις δεκαετίες που πέρασαν από τη μεταπολίτευση και δώθε υπήρξε κάποια πρόταση παιδείας που να έγινε δεκτή χωρίς αντιδράσεις από τους αντίστοιχους ‘φορείς’. Ωστόσο διαβάζοντας την παραπάνω διατύπωση έμεινα στις λέξεις ‘πολιτικό και ιδεολογικό πλαίσιο’. Γιατί άραγε η παιδεία (ή όποια άλλη δημόσια λειτουργία) πρέπει να έχει πολιτικό και ιδεολογικό (σε απλά ελληνικά, κομματικό) πλαίσιο; Είχε ανάλογο πλαίσιο η παιδεία στην αρχαία Αθήνα, τη Σπάρτη, το Βυζάντιο; Το ίδιο θα μπορούσε κανείς να ρωτήσει για τη γλώσσα: γιατί μια μορφή γλώσσας να βαφτίζεται ‘δεξιά’ ή ‘συντηρητική’ και μια άλλη ‘αριστερή’ ή ‘προοδευτική’; Γιατί να χρωματίζουμε με ιδεολογική μπογιά τα καλύτερα εργαλεία πνευματικής καλλιέργειας που διαθέτουμε; Αντί να δημιουργούμε αφορμές και εστίες πόλωσης και αντιπαράθεσης, δεν είναι καλύτερα να βρούμε ένα συναινετικό μοντέλο που θα ξεπερνάει κομματικές γραμμές; Κανένα εκπαιδευτικό σύστημα δεν μπορεί να στηθεί, να λειτουργήσει, να ωριμάσει και να αξιολογηθεί ως προς την αποδοτικότητα και τα αποτελέσματά του στη διάρκεια της θητείας ενός/μιας μόνο υπουργού (ούτε καν μιας κυβέρνησης). Είμαστε τόσο ανώριμοι και μύωπες ώστε να μη βλέπουμε την πραγματικότητα αυτή;
     Ας προλάβω μια πιθανή αφορμή παρανόησης: όλα τα συστήματα έχουν ένα πλαίσιο σχεδιασμού και λειτουργίας, δεν μπορούν να υπάρξουν σε κενό. Έτσι π.χ. για την παιδεία το πλαίσιο θα μπορούσε να αναφέρεται στους στόχους της, ότι δηλ. αποβλέπει στο να συγκροτήσει ώριμα άτομα με εθνική συνείδηση, ηθικό χαρακτήρα και στοιχειώδη κατάρτιση ως προς τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τους τρόπους συμπεριφοράς που χρειάζονται για να επιβιώσουν δημιουργικά μέσα στην κοινωνία και το ευρύτερο περιβάλλον όπου θα ζήσουν. Το πρόβλημα αρχίζει από την ερμηνεία που δίνει κάθε πλευρά στις λέξεις αυτές (πάλι η γλώσσα...). Δυστυχώς για την παιδεία, η αρρώστια που ονομάζεται ‘πρώτα το κόμμα’ είναι χρόνια, προσβάλλει δεξιούς και αριστερούς υπουργούς, συνδικαλιστές και εκπαιδευτικούς, και οι επιπλοκές της εκδηλώνονται αργότερα στους μαθητές και την κοινωνία ολόκληρη. Με τα δεδομένα αυτά, μάλλον πρέπει να θεωρείται ανίατη, αν δεν βρεθεί κάποιο δραστικό ‘εμβόλιο’.