Απλά μαθήματα κοινής λογικής - 1

Ο Edward de Bono είναι σύγχρονος φιλόσοφος που ασχολείται με τη δημιουργική σκέψη και τη διδασκαλία της. Στον πρόλογο του ‘Water logic’ (= λογική του νερού), ενός από τα πολλά βιβλία του, αρχίζει με την ακόλουθη ιστορία. Ο Τζόνι ήταν ένα μικρό αγόρι στην Αυστραλία. Μια μέρα οι φίλοι του, για να τον πειράξουν, του έδειξαν κέρματα του ενός και των δύο δολαρίων και του πρότειναν να διαλέξει όποιο ήθελε. Στην Αυστραλία το κέρμα του ενός δολαρίου είναι αρκετά μεγαλύτερο από εκείνο των δύο δολαρίων. Ο Τζόνι διάλεξε το πιο μεγάλο σε μέγεθος κέρμα, οπότε οι φίλοι του έβαλαν τα γέλια για την ‘ανοησία’ του. Από εκεί και πέρα, κάθε φορά που ήθελαν να γελάσουν μαζί του, επαναλάμβαναν την ίδια τακτική, και ο Τζόνι κάθε φορά έπαιρνε το μεγαλύτερο κέρμα του ενός δολαρίου, προς γενική ευθυμία των φίλων του, που τον θεωρούσαν ανεπίδεκτο μαθήσεως. Κάποια μέρα, ένας περαστικός τον λυπήθηκε, τον πήρε παράμερα και του εξήγησε ότι το πιο μικρό κέρμα είχε διπλάσια αξία από το πιο μεγάλο. Ο Τζόνι τον άκουσε ευγενικά, και στο τέλος είπε: «Ναι, το ξέρω. Αλλά πόσες φορές θα μου πρόσφεραν τα νομίσματα αν είχα πάρει από την αρχή τα δύο δολάρια;»   

    Ο de Bono εξηγεί ότι η λογική του ‘είναι’ ταιριάζει σε υπολογιστές που είναι προγραμματισμένοι να επιλέγουν με βάση την αξία. Αυτή την ονομάζει ‘λογική του βράχου’, στέρεα και ακλόνητη. Η σκέψη του Τζόνι έχει να κάνει με το ‘προς τα πού’, με τις απώτερες συνέπειες της επιλογής του, και αυτή είναι η ‘λογική του νερού’, το οποίο κυλάει γύρω από στέρεα εμπόδια και ακολουθεί δρόμους που δεν υπαγορεύονται από την τυποποιημένη σκέψη του ‘βράχου’, για να καταλήξει σε λύσεις. 

    Πόσες φορές άραγε σκεφτόμαστε τις συνέπειες των καθημερινών επιλογών μας;