Φιλοσοφία

«Ποῦ ἡ ὀφρύς; ἢ ποῦ ὁ ὀφθαλμός;» Η ποιητική φράση της ακολουθίας του Ψυχοσαββάτου μου έρχεται στη σκέψη κάθε φορά που βλέπω μια νέα γυναίκα με την υποψία ή τη διάγνωση του καρκίνου. Τα ανθρώπινα μάτια μας πολύ συχνά, καθημερινά, σταματούν και αιχμαλωτίζονται από τα εξωτερικά γνωρίσματα, αυτά που τονίζει και αναδεικνύει και ειδωλοποιεί η βιομηχανία της ομορφιάς και του θεάματος (και εξίσου εύκολα τα ‘θάβει’ στη λήθη μόλις εκπέσουν λίγο από τα καθιερωμένα πρότυπα). Πολύ λιγότερο συχνά βλέπουμε πίσω από αυτά την προσωπικότητα, το πνεύμα, τον ψυχικό κόσμο, που βέβαια είναι ανεξάρτητος από την, συχνά απατηλή, εξωτερική εμφάνιση. Κι έρχονται οι μεγάλοι δημοκράτες, η Αρρώστια και ο Θάνατος, που δεν βλέπουν πρόσωπα και σώματα και αξιώματα, που δεν εκτιμούν την οφρύν και τον οφθαλμόν και την δόξα και το κάλλος και την ευπρέπεια, και τα μαραίνουν και τα ξηραίνουν, και ‘παρέρχονται ὡς ὄναρ’. Όλοι μας, και ιδίως εμείς οι γιατροί, θα πρέπει να ακολουθούμε το παράδειγμά τους: να θυμόμαστε ότι οποιαδήποτε επιφανειακή ωραιότητα μπορεί να κρύβει ένα σωματικό ή ψυχικό δράμα, που χρειάζεται τη δική του προσέγγιση, αξιολόγηση, συμπαράσταση, βοήθεια. Παρασυρμένοι από το γενικό κλίμα μπορεί αυθόρμητα να συμπαθούμε ή να λυπόμαστε περισσότερο τον νέο από τον ηλικιωμένο, την όμορφη από την άσχημη, τον επώνυμο από τον άγνωστο, αλλά ο παρονομαστής είναι κοινός: είμαστε όλοι άνθρωποι, «σάρκα φοροῦντες καὶ τὸν κόσμον οἰκοῦντες», οι οποίοι «ἐκ γῆς διεπλάσθημεν καὶ εἰς γῆν τὴν αὐτὴν πορευόμεθα», με άγνωστη την ημερομηνία αναχώρησης. Πόσο μεγάλη φιλοσοφία, αλήθεια, είναι η μνήμη του θανάτου!