Ιατρική των αριθμών

Η ιατρική μας προσφέρει πρόχειρα και κατανοητά πρότυπα για να κατανοήσουμε την κρίση γύρω μας. Εισάγεται ένας άρρωστος σε νοσοκομείο με σύνθετο πρόβλημα, πυρετό, σημεία σοβαρής λοίμωξης, σηπτικό σοκ κτλ. Τον βάζουμε στην Εντατική, του αρχίζουμε αντιβιώσεις και όλα τα σχετικά, τον υποστηρίζουμε με κάθε τρόπο. Κάθε μέρα βλέπουμε αν μειώθηκε η ταχύτητα καθίζησης, τα λευκά αιμοσφαίρια, η CRP, η προκαλσιτονίνη, ο όποιος άλλος ‘κακός’ δείκτης της πορείας του αρρώστου, αν  βελτιώθηκε η ακτινογραφία θώρακος, αν αυξήθηκε η διούρηση ή η αρτηριακή πίεση. Έμμεσα συμπεραίνουμε ότι με τον τρόπο αυτό βελτιώνεται η γενική κατάσταση του αρρώστου. Αυτό μπορεί να αληθεύει εν μέρει, σίγουρα όμως το κάθε ελαφρώς καλύτερο αποτέλεσμα δεν σημαίνει ότι βγήκαμε πλέον οριστικά από τον κίνδυνο και ότι ο ασθενής θα επιβιώσει τελικά και θα πάει στο σπίτι του υγιής, ή σχεδόν υγιής. Μπορεί κάλλιστα να πεθάνει και με φυσιολογική καθίζηση, και με λευκά μέσα στα όρια, και με κάθε είδους εργαστηριακή εξέταση ‘τζάμι’, και με ακτινογραφίες πεντακάθαρες. Μάλιστα, αν θεραπευτικός μας στόχος είναι μόνο η βελτίωση των μεμονωμένων επιμέρους παραμέτρων, μπορεί να χάσουμε το σύνολο και να του κάνουμε και ζημιά με τις θεραπείες μας.
     Κάπως έτσι και με τις κοινωνίες. Μπορεί να αλλάζουν τα ονόματα των ‘δεικτών’ και των ‘εξετάσεων’ (έλλειμμα, χρέος, πλεόνασμα, ισοζύγιο πληρωμών, επιτόκια δανεισμού), αλλά η βασική φιλοσοφία δεν διαφέρει και πολύ. Στην προσπάθεια βελτίωσης των δεικτών, ο ευρύτερος οργανισμός μπορεί κάλλιστα να μην επιβιώσει.