Λογοτεχνικόν όναρ

 Προ καιρού είχα αναφερθεί στο κλασικό έργο του Ντοστογιέφσκι ’Έγκλημα και τιμωρία’ και τη μετάφρασή του από τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Προς το τέλος του βιβλίου συναντά κανείς την παρακάτω περιγραφή ενός ονείρου του καταδίκου πλέον Ρασκόλνικοφ. Την παραθέτω στην πρωτότυπη γλώσσα και ορθογραφία της, εις μνήμην του μακαρίτη κυρ-Αλέξανδρου (ας μου συγχωρήσει τον μονοτονισμό).
     «Τω εφαίνετο τότε ότι έβλεπε τον κόσμον όλον μαστιζόμενον υπό φοβεράς και πρωτοφανούς επιδημίας, ήτις ελθούσα εκ του βάθους της Ασίας, μετεδόθη εις την Ευρώπην. Όλοι έμελλον να θερισθώσι, πλην μικρού αριθμού προνομιούχων. Έντομα νέου είδους, μικροσκοπικά όντα, εισέδυον εις τα σώματα των ανθρώπων. Αλλά τα όντα ταύτα ήσαν πνεύματα, πεπροικισμένα με νουν και θέλησιν. Οι προσβαλλόμενοι υπ΄ αυτών άνθρωποι καθίσταντο εις την στιγμήν παράφρονες και μανιώδεις. Εν τούτοις, παράδοξον πράγμα, ουδέποτε άνθρωποι επίστευσαν εαυτούς τόσον φρονίμους, τόσον ασφαλώς κατέχοντας την αλήθειαν, όσον επίστευον ότι ήσαν οι δυστυχείς εκείνοι. Ουδέποτε είχον πλείονα πεποίθησιν εις το αλάνθαστον της κρίσεώς των, εις το εδραίον των επιστημονικών συμπερασμάτων των και των ηθικών αρχών των. Πόλεις, χώραι, λαοί ολόκληροι προσεβάλλοντο υπό του δεινού τούτου και έχανον τας φρένας. Όλοι ήσαν εν παροξυσμώ και ανίκανοι να εννοήσουν αλλήλους. Πάς τις ενόμιζεν ότι κατέχει μόνος την αλήθειαν, και βλέπων τους ομοίους του, τους ώκτειρεν, απηλπίζετο, έτυπτε το στήθος, ωδύρετο και έσχιζε τας χείρας. Δεν ηδύναντο να συνεννοηθώσι περί του αγαθού και του κακού, δεν είξευραν ποίον να καταδικάσωσι και ποίον ν’ αθωώσωσιν. Εφόνευον ο είς τον άλλον υπό οργής και λύσσης. Συνήρχοντο επί το αυτό όπως αποτελέσωσι μεγάλους στρατούς, αλλ’ άμα αρξαμένης της εκστρατείας διχόνοια εισέπτιπτεν αποτόμως εις τα στίφη ταύτα, αι τάξεις διελύοντο, οι μαχηταί εφόρμων κατ’ αλλήλων, εσφάζοντο και κατετρώγοντο.  Εις τας πόλεις ο κώδων του κινδύνου εσήμαινε πανημέριος, φόβος και τρόμος επέπεσε τη κτίσει, αλλά πόθεν και διατί εσημαίνετο ο κίνδυνος; ουδείς εγίνωσκε και ο κόσμος όλος διετέλει εν ταραχή. Εγκατέλειπον τα κοινότερα επαγγέλματα, διότι έκαστος επρότεινε τας ιδέας του, τας μεταρρυθμίσεις του, και δεν ηδύναντο να συμφωνήσωσιν. Η γεωργία είχεν εγκαταλειφθή. Ένθεν κακείθεν οι άνθρωποι συνήρχοντο εις ομάδας, συνεννοούντο προς τινα κοινήν πράξιν, ωρκίζοντο να μη χωρισθώσιν, αλλά μετά μίαν στιγμήν ελησμόνουν συνθήκας και όρκια, ήρχιζον να εγκαλώσιν αλλήλους, να μάχωνται, να φονεύωνται. Οι εμπρησμοί, οι λιμοί, συνεπλήρουν την θλιβεράν εικόνα. Άνθρωποι και πράγματα, όλα εφθείροντο. Η μάστιξ επί μάλλον και μάλλον εξέτεινε τας κατστροφάς της».
     Σας θυμίζει κάτι το παραπάνω κείμενο; Θα έλεγε κανείς ότι ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας αποτυπώνει με δραματικό τρόπο τη σύγχρονη πραγματικότητα του κόσμου. Δεν έχουν άδικο όσοι του αποδίδουν ένα είδος προφητικού χαρίσματος.