Εκκλησίες και Εκκλησία

Μέσα στην αναστάσιμη ατμόσφαιρα διαβάζω στη Guardian ένα αναλυτικό άρθρο για το Πάσχα στην Ουκρανία. Μεταφράζω πρόχειρα κάποια αποσπάσματα:

     ‘Φέτος τα πράγματα άλλαξαν. Για πρώτη φορά από τον 17^ο αιώνα οι πασχαλινές ακολουθίες έγιναν από κληρικούς ανεξάρτητους από το Πατριαρχείο της Μόσχας. Προΐστατο η Ορθόδοξη εκκλησία της Ουκρανίας και όχι η Ουκρανική Ορθόδοξη εκκλησία. Εξωτερικά, οι διαφορές μεταξύ των δύο μπορεί να φαίνεται σαν λεπτομέρειες. Όμως στην μπερδεμένη ιστορία της Ορθόδοξης κοινότητας με σχίσματα, διαμάχες για την εξουσία και ανακηρύξεις αυτοκεφαλίας, η πολιτική ποτέ δεν απείχε πολύ. Στην Πετσέρσκαγια Λαύρα υπήρχε αστυνομικός κλοιός που έλεγχε τα χαρτιά όσων προσέρχονταν. Ένας νεαρός είπε: «Πήραν τη Λαύρα από την αληθινή εκκλησία. Βέβαια, τεχνικά ανήκει στο κράτος, το οποίο όμως ποτέ δεν τη φρόντισε». Άλλος είπε, αναφερόμενος στη στενή σχέση του Πούτιν με τον πατριάρχη Κύριλλο: «Οι εκκλησίες του Πατριαρχείου της Μόσχας ευλογούν τον πόλεμο και επιδοκιμάζουν τους σκοτωμούς των παιδιών μας. Μέσα μου δεν μπορώ να πηγαίνω σε Μοσχοβίτικες εκκλησίες»’.

     Μπορεί τα δημοσιεύματα στον τύπο να είναι επιλεγμένα και να χρησιμοποιούνται στα πλαίσια της επικρατούσας πολιτικής υπέρ της μιας ή της άλλης πλευράς (άλλωστε σε ελληνικά μέσα βρίσκει κανείς αντίθετες αναφορές, βασισμένα σε ιστορικά, κανονικά, ακόμη και δογματικά επιχειρήματα). Με κίνδυνο να παρεξηγηθώ, αναρωτιέμαι πόση σημασία έχουν όλα αυτά για τον κοινό πιστό, που η σχέση του με τον Θεό και η λατρευτική του ζωή δεν περνάει υποχρεωτικά από τον προθάλαμο κάποιου πατριαρχείου. Δυστυχώς στην εκκλησιαστική ιστορία η κοσμική και η εκκλησιαστική εξουσία πολύ συχνά σφιχταγκαλιάσθηκαν, είτε με αμοιβαία προώθηση συμφερόντων είτε με εκβιαστικές πρακτικές και συνωμοσίες (πράγματα καθόλου άγνωστα και στο δικό μας Βυζάντιο). Βέβαια αρχηγός της Εκκλησίας (με κεφαλαίο Ε) είναι ο Κύριος Ιησούς Χριστός, που δεν επηρεάζεται ούτε εκβιάζεται από ανθρώπινα σχήματα και πρόσωπα, και η Εκκλησία του μπορεί να κλυδωνίζεται αλλά δεν καταποντίζεται. Και Εκείνος είναι που είπε ότι «ἀνένδεκτόν ἐστι τοῦ μὴ ἐλθεῖν τὰ σκάνδαλα· οὐαὶ δὲ δι' οὗ ἔρχεται», όποιος κι αν είναι αυτός ο τελευταίος.

     Ο πόλεμος Ρωσίας και Ουκρανίας κάποια στιγμή θα πάρει τέλος. Η ιστορία όμως μας διδάσκει ότι τα εκκλησιαστικά σχίσματα και τραύματα είναι δυσίατα και μπορεί να χρονίζουν, με δυσάρεστες συνέπειες για τους απλούς ανθρώπους, που άλλα περιμένουν από τους επικεφαλής υπευθύνους. Ένας βασικός λόγος για να τους θυμόμαστε στην προσευχή μας, όχι με εμπόλεμη αλλά με έμπονη διάθεση, ώστε να φωτίζονται και να αίρονται πάνω από τα εγκόσμια συμφέροντα. Γένοιτο!