Αφγανιστάν

 Στο προσκήνιο της επικαιρότητας βρίσκεται και πάλι η πολύπαθη αυτή χώρα της Ασίας. Το καθαρά ανθρώπινο δράμα ενός μακρόχρονου εμφυλίου πολέμου αποκτά παγκόσμιες διαστάσεις λόγω της εμπλοκής – και της πρόσφατης απεμπλοκής – Δυτικών κρατών και στρατευμάτων, αλλά και του φόβου για νέες και αθρόες προσφυγικές ροές και της ‘ανησυχίας’ (επιτρέψτε τα εισαγωγικά της αμφιβολίας) για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την προστασία τους, ιδίως όσον αφορά στις γυναίκες της χώρας αυτής. Ας διατυπώσω κάποιες δικές μου σκέψεις για το όλο θέμα.

     Φοβούμαι λοιπόν ότι η Δύση στο Αφγανιστάν ανέδειξε όλα τα ελαττώματα και τις αδυναμίες της. Πριν μερικές δεκαετίες, όταν οι Σοβιετικοί ήλεγχαν τα της χώρας, οι ΗΠΑ ενίσχυσαν τους μουσουλμάνους μουτζαχεντίν ως αντίσταση στο αντίπαλο δέος του κομμουνισμού. Με την κατάρρευση της Σοβιετίας η τραμπάλα έγειρε προς την άλλη μεριά, αλλά ήδη οι μουσουλμάνοι είχαν γίνει πιο φανατικοί και επικίνδυνοι: οι πρώην σύμμαχοι έγιναν εν πολλοίς αντίπαλοι (σας θυμίζει λίγο Ιράκ και Σαντάμ Χουσεΐν η ιστορία;). Μετά τις αεροπορικές επιθέσεις της 11^ης Σεπτεμβρίου 2001 στους δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης, οι ΗΠΑ είδαν με άλλο μάτι τη χώρα αυτή, ως θερμοκοιτίδα φανατικών τρομοκρατών. Παίρνοντας αγκαζέ τους συμμάχους του ΝΑΤΟ – για να μη φαίνεται ότι ενεργούν μόνοι – επεχείρησαν να ‘εκπολιτίσουν’ το Αφγανιστάν κατά το δικό τους μοντέλο, αντιμαχόμενοι συγχρόνως τους πρώην ‘μαθητές’ τους. Η πορεία των πραγμάτων έδειξε ότι οι τοπικές παραδόσεις με τον σκληρό φονταμενταλιστικό πυρήνα τους υπερισχύουν των όποιων καλών προθέσεων. Αποτέλεσμα: η αποχώρηση όλων των δυτικών δημοκρατικών δυνάμεων και η ντε φάκτο κατίσχυση των Ταλιμπάν. Μετά από είκοσι χρόνια πολέμου, με πολυάριθμους νεκρούς απ’ όλες τις πλευρές και με τεράστιο οικονομικό, κοινωνικό και ηθικό κόστος. Με άλλα λόγια, ένα νέο Βιετνάμ.

     Μετά την ανάλυση αυτή, ας μου επιτραπεί μια αφελής ερώτηση: πόσους από τους νέους Αφγανούς πρόσφυγες θα υποδεχθούν οι ΗΠΑ; Σιγή αναμονής. Και μια κυνική διαπίστωση: Τι μας κάνει να πιστεύουμε ότι ο δικός μας πολιτισμός ή το δημοκρατικό πολίτευμά μας είναι κατάλληλο για όλους τους λαούς; Γιατί θα πρέπει υποχρεωτικά να το επιβάλουμε σε όλους; Μήπως άλλοι λαοί ζουν καλύτερα όπως έμαθαν τόσους αιώνες, χωρίς τη δική μας παρέμβαση και ‘διδαχή’, έστω κι αν δεν μας αρέσει ο δικός τους τρόπος; Αυτό άλλωστε δεν αναδείχθηκε μετά από τόσους αιώνες αποικιοκρατίας και καταναγκαστικού ‘εκπολιτισμού’ της Αφρικής, της Ασίας, της Ωκεανίας; Ακόμη και τα πολύτιμα ανθρώπινα δικαιώματα παύουν να αποτελούν αγαθά, αν επιβάλλονται με τη βία. Όπως δεν θέλουμε την εισαγωγή της ‘σαρία’ στον δικό μας κόσμο, μήπως πρέπει να κάνουμε ‘κράτει’ και στη δική μας εξαγωγή δυτικής δημοκρατίας στον δικό τους; Αυτή την πολιτισμική αυτονομία, εκτός άλλων, προστάτευαν παραδοσιακά τα διάφορα σύνορα, την κατάργηση των οποίων προωθεί η παγκοσμιοποίηση. Δεν βλάπτει να υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των κόσμων. Η απαλοιφή τους δεν μπορεί να γίνει βίαια εκ των έξω, αλλά μπορεί με τον χρόνο να επέλθει εκ των έσω, ως αποτέλεσμα φυσικής διεργασίας. Κάτι που την κάνει πολύ πιο εύκολα αποδεκτή. Και λιγότερο τραυματική και επώδυνη.