Το νωπό περιστατικό κρατικής αεροπειρατείας εκ μέρους της Λευκορωσίας ανέδειξε για άλλη μια φορά, με εντελώς ανάγλυφο τρόπο, το πώς διαμορφώνεται η διεθνής πολιτική σε μια ‘σκακιέρα’ όπου το παιχνίδι παίζεται σε ποικίλα επίπεδα. Έτσι, αντίθετα με ό,τι έγινε σε άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν, η Ευρώπη έδειξε μια γρήγορη, σχεδόν αντανακλαστική και ομόφωνη καταδικαστική αντίδραση και η Μόσχα εξίσου γρήγορα συμπαρατάχθηκε με τον δικτάτορα του Μινσκ, ενώ τα ελληνικά πολιτικά κόμματα βρήκαν ακόμη μια ευκαιρία να εκδηλώσουν τις συνήθεις αρρώστιες τους («Μη τυχόν πούμε κάτι που μοιάζει μ’ αυτό που λένε οι αντίπαλοί μας»).
Δεν είναι βέβαια καινούργιο το φαινόμενο. Μια γρήγορα ματιά στον Τύπο σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή μπορεί να αναδείξει τις σκοπιμότητες που βρίσκονται πίσω από κάθε κίνηση, δήλωση, στάση ενός κράτους ή οργανισμού ή και μεμονωμένων προσώπων απέναντι σε άλλα πρόσωπα και γεγονότα. Μια πράξη ή ένα συμβάν μπορεί να είναι καλό ή κακό, δίκαιο ή άδικο, αλλά πολύ σπάνια στον χαρακτηρισμό αυτό συμφωνούν όλες οι τρίτες πλευρές. Φαντάζεται κανείς το πρώτο ερώτημα που φυτρώνει αυτόματα στο μυαλό του καθενός: «Με συμφέρει να καταδικάσω ή να υπερασπιστώ τον Α; Ποιες θα είναι οι συνέπειες αν πω ναι ή όχι;» Κι έτσι η απάντηση, κρίση, απόφαση χρωματίζεται ανάλογα με το στενότερο ή απώτερο συμφέρον. Και η ισχύς του κρίνοντος καθορίζει την τύχη του κρινόμενου, άσχετα από το αν η πράξη του ήταν σύννομη ή καταφανώς παράνομη. Που σημαίνει συνήθως ότι κάποιος αδικείται, περισσότερο ή λιγότερο.
Βέβαια αν οι πράξεις των ανθρώπων ήταν πάντα του τύπου άσπρο-μαύρο, σωστό-λάθος, θα ήταν πολύ πιο εύκολο να ζητάει κανείς αμερόληπτη κρίση. Στην πραγματικότητα όλοι κινούμαστε στην περιοχή του ‘γκρίζου’: κάποιες από τις πράξεις μας είναι σωστές, άλλες (οι περισσότερες) δεν αντέχουν σε αυστηρή κριτική («πολλὰ γὰρ πταίομεν ἅπαντες»). Όσο ωριμάζουμε ηλικιακά, τόσο αντιλαμβανόμαστε ότι δεν υπάρχουν στον κόσμο απόλυτα καλοί ή κακοί. Κι όταν τα λέπια πέφτουν από τα μάτια μας και συνειδητοποιούμε ότι και οι ‘δικοί μας’ χρησιμοποιούν ανάλογες τακτικές με τους ‘άλλους’, τότε γινόμαστε απαισιόδοξοι και κυνικοί, αναγνωρίζοντας ότι στον κόσμο αυτό δεν μπορούμε να περιμένουμε δικαιοσύνη.
Ανάμεσα στα πολλά άλλα που άφησε ως παρακαταθήκη ο μεγάλος Μακεδόνας φιλόσοφος Αριστοτέλης είναι και το πολύ γνωστό απόφθεγμα: «Φίλος μὲν Πλάτων, φιλτάτη δʼ ἀλήθεια». Δεν βλάπτει να το θυμόμαστε όταν πρόκειται να εκφέρουμε γνώμη για πρόσωπα και περιστάσεις, όπου συνήθως κριτήριό μας είναι η σχέση με τους εμπλεκομένους και όχι η αγάπη μας προς την αντικειμενική αλήθεια, όσο μπορούμε να τη γνωρίζουμε. Αν ο φίλος μου κάνει κάτι στραβό, πρέπει να τον ελέγξω γι’ αυτό, όσο καλή κι αν είναι η υπόλοιπη πολιτεία του. Αν ο αντίπαλος κάνει κάτι καλό, οφείλω να το επαινέσω, όσες άλλες διαφορές κι αν έχω μαζί του. Η συμφεροντολογική υποκρισία και μεροληψία είναι εντελώς αντίθετη από εκείνο το κατηγορηματικό «ἔστω ὁ λόγος ὑμῶν ναὶ ναί, οὒ οὔ» του Κυρίου· διότι, όπως ο ίδιος αμέσως προσθέτει, «τὸ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν» [Ματθ. 5:37].
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου