Ο δρόμος της καμήλας

 Δεν συμφωνώ πάντα με τις απόψεις του Π. Μπουκάλα στην Καθημερινή, αν και ζηλεύω (με την καλή έννοια) την εκφραστική του άνεση και τον χειρισμό του λόγου. Ωστόσο δεν μπορώ να διαφωνήσω με το κείμενό του για τη ‘Ρήτρα απληστίας’ όπου καυτηριάζει με γλαφυρό τρόπο τα κερδοσκοπικά μυστικά των διαφόρων παρόχων ενέργειας στην τρέχουσα κρίση ακριβείας.
     Με την όποια εμπειρία της ηλικίας, ας πάμε λίγο πίσω ιστορικά. Γεννηθήκαμε και ανδρωθήκαμε σε ένα καθεστώς μονοπωλιακό για πολλά αγαθά και υπηρεσίες. Ξέραμε, και θεωρούσαμε δεδομένη, τη μία ΔΕΗ για το ρεύμα, τον ένα ΟΤΕ για τα τηλέφωνά μας, τη μία ΕΡΤ (με τις κατά καιρούς μετονομασίες της) για τις ειδήσεις μας. Σε κάποια χρονική στιγμή της μεταπολίτευσης (τα χρόνια της ‘αλλαγής’), έχοντας απαυδήσει από την πράσινη πλύση εγκεφάλου, είδαμε να εμφανίζονται οι πρώτοι ανεξάρτητοι σταθμοί TV100 και FM100 στη Θεσσαλονίκη. Με τον καιρό μάθαμε να θεωρούμε κακό τα δημόσια μονοπώλια κάθε είδους (στο ρεύμα, το τηλέφωνο, την ενημέρωση κτλ.). Σ’ αυτό εκτός άλλων συνέβαλε, κατά τη γνώμη μου, και η αυθαίρετη συμπεριφορά κάποιων συνδικαλιστών που ανεβοκατέβαζαν τους διακόπτες κατά το συμφέρον τους, αλλά οπωσδήποτε και η κρατούσα νοοτροπία της ελεύθερης αγοράς, που δυστυχώς δεν είναι μόνο ελεύθερη αλλά και ασύδοτη. Κι έτσι το εκκρεμές πήγε στο άλλο άκρο, αυτό που εκφράζεται με την αγγλική έκφραση ‘free for all’, ένα παζάρι όπου καθένας παίζει με τους κανόνες, τις λέξεις και τις ευκαιρίες που του δίνονται για να μεγιστοποιεί τα κέρδη του. Κανένας δεν κάνει προσφορές για την ψυχή των αποθαμένων του: πάντα περιμένει να απολάβει περισσότερα από τα προσφερόμενα.
     Ο αρχαίος μυθοπλάστης Αίσωπος μας έχει δώσει πολλές εικόνες που έχουν εφαρμογή σε ποικίλες καταστάσεις της ζωής ανά τους αιώνες. Είναι γνωστή η ιστορία της καμήλας που, όταν το αφεντικό της τη ρώτησε αν προτιμάει τον ανήφορο ή τον κατήφορο, απάντησε: «Ίσιος δρόμος δεν υπάρχει;». Με το πνεύμα αυτό θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί: ανάμεσα σ’ ένα καθεστώς αυστηρά χωρίς επιλογές και σε ένα αχανές κερδοσκοπικό πεδίο δεν υπάρχει μέση οδός; Κανείς δεν αρνείται το νόμιμο κέρδος που οδηγεί σε ανάπτυξη. Όταν όμως αυτό ξεπερνάει τα νόμιμα όρια και επιτυγχάνεται σε βάρος των εκατομμυρίων πολιτών-καταναλωτών, είναι απαραίτητος ο έλεγχος και ο περιορισμός. Όπως υπάρχουν στους δρόμους όρια ταχύτητος για να μας προστατεύουν από (αυτο)καταστροφικές οδηγικές συμπεριφορές, με ανάλογο τρόπο πρέπει να υπάρχουν και όρια κέρδους για την προστασία όλων μας. Και του δημοσίου συμφέροντος.