«Τι διαβάζεις, κύριέ μου;» ρωτάει ο Πολώνιος τον Άμλετ στο γνωστό σαιξπηρικό δράμα. «Λέξεις, λέξεις, λέξεις» είναι η απάντηση του Δανού πρίγκιπα, που είναι η προσωποποίηση του δισταγμού στο θέατρο. Οι λέξεις είναι ψηφίδες που απαρτίζουν το απέραντο καθημερινό μωσαϊκό της παγκόσμιας επικοινωνίας. Σε διάφορες γλώσσες, με ποικίλη μουσική απήχηση, αποτελούν υλικό ενασχόλησης πολλών και διαφόρων ειδικών ως προς την καταγωγή, την προέλευση, το νόημα και τις λεπτές αποχρώσεις τους. Υποτίθεται ότι σημαίνουν κάτι που γίνεται αμοιβαία αντιληπτό από τις δυο ή περισσότερες πλευρές που προσπαθούν να κατανοήσουν καθεμία τη θέση της άλλης.
Είναι όμως πράγματι έτσι; Ας πάρουμε δυο-τρεις κοινές λέξεις, από αυτές που δεν αφήνουν πολλά περιθώρια παρερμηνείας: φιλία, συμμαχία, συνεργασία. Ας τις δούμε στη σύγχρονη πράξη. Εμείς και οι απέναντι γείτονες είμαστε σύμμαχοι (στο ΝΑΤΟ). Τόσο στενοί σύμμαχοι, που είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή (τουλάχιστον από τη μία πλευρά) να βγάλουμε τα μάτια μας. Η ελληνοτουρκική φιλία είναι παραδοσιακή καραμέλα των πολιτικών εκατέρωθεν του Αιγαίου, αλλά μην τύχει και πατήσει κανένας φαντάρος λίγο μέσα από τη γραμμή, τον περιμένουν οι φυλακές της Αδριανούπολης. Όσο για τη συνεργασία, η απέναντι πλευρά αγοράζει αεροπλάνα F-35 από τις ΗΠΑ (σύμμαχος κι αυτή στο ΝΑΤΟ) αλλά και πυραύλους S400 από τη Ρωσία (που μόνο ως σύμμαχος δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί). Αν κάναμε εμείς τέτοιες κινήσεις, θα είχαμε ακούσει τα εξ αμάξης από συμμάχους και φίλους και συνεργάτες . Τώρα η αντίδραση των ΗΠΑ σ’ αυτή την παραγγελία είναι ότι τα ρωσικά όπλα «δεν θα είναι συμβατά με τα αμερικάνικα». Όπως θα λέγαμε ότι καφέ παπούτσια δεν πάνε με μαύρο κοστούμι. Τόσο αυστηρά.
Τα παραδείγματα θα μπορούσαν να πληθύνουν, αλλά νομίζω ότι η κεντρική ιδέα είναι σαφής. Οι λέξεις μπορούν να χρησιμοποιούνται ως σκιάχτρα για να διώχνουν αγριοπούλια ή ως φύλλα συκής για να κρύβουν γυμνές και άχαρες έννοιες, ή και την πλήρη απουσία νοήματος, να είναι ‘κενά ρήματα’. Ή και ως ευφημιστικά συνώνυμα της μίας και βασικής γεωπολιτικής έννοιας του συμφέροντος, που αποτελεί την υφέρπουσα κινητήρια δύναμη σε όλο αυτό το παγκόσμιο σκάκι. Ανέκαθεν, και εις το διηνεκές.
Είναι όμως πράγματι έτσι; Ας πάρουμε δυο-τρεις κοινές λέξεις, από αυτές που δεν αφήνουν πολλά περιθώρια παρερμηνείας: φιλία, συμμαχία, συνεργασία. Ας τις δούμε στη σύγχρονη πράξη. Εμείς και οι απέναντι γείτονες είμαστε σύμμαχοι (στο ΝΑΤΟ). Τόσο στενοί σύμμαχοι, που είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή (τουλάχιστον από τη μία πλευρά) να βγάλουμε τα μάτια μας. Η ελληνοτουρκική φιλία είναι παραδοσιακή καραμέλα των πολιτικών εκατέρωθεν του Αιγαίου, αλλά μην τύχει και πατήσει κανένας φαντάρος λίγο μέσα από τη γραμμή, τον περιμένουν οι φυλακές της Αδριανούπολης. Όσο για τη συνεργασία, η απέναντι πλευρά αγοράζει αεροπλάνα F-35 από τις ΗΠΑ (σύμμαχος κι αυτή στο ΝΑΤΟ) αλλά και πυραύλους S400 από τη Ρωσία (που μόνο ως σύμμαχος δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί). Αν κάναμε εμείς τέτοιες κινήσεις, θα είχαμε ακούσει τα εξ αμάξης από συμμάχους και φίλους και συνεργάτες . Τώρα η αντίδραση των ΗΠΑ σ’ αυτή την παραγγελία είναι ότι τα ρωσικά όπλα «δεν θα είναι συμβατά με τα αμερικάνικα». Όπως θα λέγαμε ότι καφέ παπούτσια δεν πάνε με μαύρο κοστούμι. Τόσο αυστηρά.
Τα παραδείγματα θα μπορούσαν να πληθύνουν, αλλά νομίζω ότι η κεντρική ιδέα είναι σαφής. Οι λέξεις μπορούν να χρησιμοποιούνται ως σκιάχτρα για να διώχνουν αγριοπούλια ή ως φύλλα συκής για να κρύβουν γυμνές και άχαρες έννοιες, ή και την πλήρη απουσία νοήματος, να είναι ‘κενά ρήματα’. Ή και ως ευφημιστικά συνώνυμα της μίας και βασικής γεωπολιτικής έννοιας του συμφέροντος, που αποτελεί την υφέρπουσα κινητήρια δύναμη σε όλο αυτό το παγκόσμιο σκάκι. Ανέκαθεν, και εις το διηνεκές.
4 σχόλια:
Ανέκαθεν; Ίσως στα Ομηρικά Έπη και λίγο αργότερα να τα έλεγαν όπως είναι. Για λίγο όμως.
Ο Ντε Γκωλ έλεγε πως δεν υπάρχουν φιλίες μεταξύ κρατών. Μόνο συμφέροντα...
Αν δεν κάνω λάθος, το είπε πρώτος ο λόρδος Πάλμερστον, ενάμιση αιώνα νωρίτερα από τον ντε Γκωλ (το έχω γράψει παλιότερα).
Με έπιασες αδιάβαστο!
Δημοσίευση σχολίου