Μνήμης σημαντικά

Ο τίτλος αυτός περιγράφει την συλλογή των κειμένων του 2019 του ιστολογίου αυτού. Τον επεξηγεί ο πρόλογος που παρατίθεται στη συνέχεια. Όποιος θέλει τη συλλογή σε μορφή pdf, δεν έχει παρά να αφήσει παρακάτω ένα σχόλιο με το e-mail του (δεν θα δημοσιοποιηθεί).  

Φόβος μεγάλος του συγχρόνου ανθρώπου η απώλεια της μνήμης. Φόβος σχεδόν υπαρξιακός, χειρότερος κι από εκείνον του θανάτου μερικές φορές. Στο κάτω-κάτω, όταν πεθάνουμε δεν θα έχουμε ανάγκη τη μνήμη, ωστόσο ελπίζουμε να μας θυ­μούνται άλλοι για κάποιο χρονικό διάστημα. Αν όμως χάσουμε τη μνήμη μας όσο ζούμε, τι γίνεται; Οι μικρές απώλειες που πα­ρατηρούμε καθημερινά προϊούσης της ηλικίας (Πώς τον λένε εκείνον; Τι μου είπε ο Τάδε χθες στο τηλέφωνο; Τι άλλο έχω να κάνω σήμερα;) μας προϊδεάζουν για μεγαλύτερες και περισσό­τερες στο μέλλον. Κάποτε βασιζόμασταν σ’ ένα φευγαλέο άκουσμα για να θυμηθούμε κάτι· τώρα η σημείωση σε χαρτάκι ή στο κινητό είναι σχεδόν απαραίτητη. Η αξία των διαφόρων μηχανημάτων από τα οποία ολοένα και περισσότερο εξαρτώ­μαστε (υπολογιστές, τάμπλετ, έξυπνα τηλέφωνα) εκτιμάται, εκτός από άλλα κριτήρια, και από το μέγεθος της μνήμης τους. Το ίδιο γίνεται και με τον δικό μας ‘σκληρό δίσκο’ (συμβατικός ο όρος), τον περίκλειστο στο κρανίο μας.

     Από τη γραμματική που μαθαίναμε κάποτε θυμόμαστε τα ‘μνήμης και λήθης σημαντικά ρήματα’ της αρχαίας ελληνικής που ήθελαν αντικείμενο στη γενική («Δέσποτα, μέμνησο τῶν Ἀθηναίων»). Δανειζόμαστε μέρος του όρου για να περιγρά­ψουμε θέματα που μας έκαναν κάποια εντύπωση, θετική ή αρ­νητική, στο έτος που μας πέρασε, και που θέλουμε να θυμόμα­στε τουλάχιστον για τον αμέσως επιόντα χρόνο. Όχι μόνο για την όποια αντικειμενική ή συναισθηματική τους αξία, αλλά διότι πολλά από αυτά (ιδίως αρνητικά) έχουν την τάση να ξα­νάρχονται στο προσκήνιο της επικαιρότητας, σαν τις παλιές ελ­ληνικές ταινίες που προβάλλονται πάλιν και πολλάκις από τα τηλεοπτικά δίκτυα. Αυτή όμως είναι η μόνη τους ομοιότητα: διότι αν οι παλιές ταινίες εξακολουθούν να μας διασκεδάζουν, η κατ’ εξακολούθηση διάπραξη των ιδίων σφαλμάτων και κα­κών επιλογών σε ατομικό, εθνικό ή κοινωνικό επίπεδο, το ‘δὶς (και τρις και δεκάκις) ἐξαμαρτάνειν’ απλώς διαιωνίζει και εδραιώνει την εντύπωση ότι «Έτσι είμαστε εμείς, δεν αλλά­ζουμε». Μέχρι πότε, άραγε;