Αναχώρηση

Εορτή της Αναλήψεως σήμερα, ημέρα που, κατά την Ορθόδοξη διδασκαλία, ο αναστημένος Ιησούς Χριστός αναβιβάζει την θεωμένη ανθρώπινη φύση και την καθίζει «ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός», εκεί απ’ όπου δεν απουσίασε ποτέ ως Υιός «ὁμοούσιος τῷ Πατρί», και όπου θέλει να ανεβάσει και καθέναν που θα τον πιστέψει.

     Στο δέκατο κεφάλαιο των Πράξεων διαβάζω για τον αξιοθαύμαστο εκατόνταρχο Κορνήλιο, τον πρώτο εξ εθνών Χριστιανό, και πώς ο Θεός οδήγησε σ’ αυτόν τον απόστολο Πέτρο, λέγοντάς του εκείνο το αποκαλυπτικό «ἃ ὁ Θεὸς ἐκαθάρισε σὺ μὴ κοίνου».

     Αυτές τις κάπως ασύνδετες σκέψεις κάνω στον απόηχο της σημερινής εκδημίας του συναδέλφου Γιάννη μετά από εικοσιεπτά μήνες δοκιμασία από ανίατη νευρομυϊκή νόσο. Όλον αυτό τον καιρό το δωμάτιο 408 είχε γίνει αποκλειστική κατοικία του Γιάννη και της συζύγου του. Με εξαίρεση τις ιατρονοσηλευτικές δραστηριότητες και τις επισκέψεις συγγενών, φίλων και μερικών συναδέλφων, το μεγάλο παράθυρο ήταν η μόνη επαφή του με τον υπόλοιπο κόσμο, καθώς ήταν παράλυτος και  καθηλωμένος στο κρεβάτι, με πλήρη αναπνευστική και λοιπή υποστήριξη. Για ένα διάστημα μπορούσε να επικοινωνεί μαζί μας με τον λόγο, από ένα σημείο και πέρα μόνο με τα μάτια. Τελευταία, ακόμη κι αυτά κατέθεσαν τα όπλα. Με τον καιρό τα προβλήματα αθροίζονταν: παροδική υποχώρηση με θεραπεία, και πάλι κάτι άλλο ανέκυπτε. Ο χρόνος κυλούσε, και κάθε μέρα πήγαινα στην κλινική με το ερώτημα αν θα τον βρω στο δωμάτιο.

     Αυτό που δεν έλειπε ποτέ από εκεί ήταν το ανοιχτό Ευαγγέλιο. Τακτικό ανάγνωσμα και βίωμα για τον ίδιο σε όλη την προηγούμενη ζωή του, τακτικό ακρόαμα και τώρα από την άοκνη σύζυγό του που «συνέπλεε τῶν αὐτοῦ μόχθων χάριν». Πολλές φορές είχαμε συζητήσει κατά καιρούς για διάφορα ζητήματα πίστεως, πάντα με καλή εκ μέρους του προαίρεση. Κάποτε, πριν παραλύσει ακόμη, τον είχα ρωτήσει πώς αισθάνεται. «Σαν τον Πέτρο που βαδίζει πάνω στα κύματα», μου απάντησε.

     Ο Γιάννης δεν ήταν Ορθόδοξος, και οι κανόνες δεν επιτρέπουν την αναγραφή του στα δίπτυχα των κεκοιμημένων. Ωστόσο οι κανόνες είναι οδηγός για μας τους ανθρώπους, αλλά βέβαια όχι δεσμευτικοί για τον Θεό Κριτή. Η ζωή του, όσο την γνώρισα, και κυρίως η αγόγγυστη καρτερική υπομονή του σε όλη την μακρά «ἐν ἀσθενείᾳ» δοκιμασία του μου θυμίζουν την παραπάνω ρήση του Θεού στον Πέτρο και με κάνουν να ελπίζω ότι θα ακούσει το «εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ κυρίου σου». Είθε, και για εκείνον και για όλους μας.

Παλαιστίνη

Στο δραματικό πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου του Ιώβ, ο επώνυμος ήρωας, αφού έχει δεχθεί τις απανωτές αναγγελίες των συμφορών που εκμηδένισαν την υλική περιουσία του, ακούει τον τελευταίο αγγελιοφόρο να του λέει: «Ενώ οι γιοί σου και οι θυγατέρες σου έτρωγαν και έπιναν στο σπίτι του μεγάλου αδελφού τους, ξαφνικά δυνατός άνεμος ήρθε από την έρημο και παρέσυρε τις τέσσερεις γωνίες του σπιτιού, και έπεσε το σπίτι πάνω στα παιδιά σου και σκοτώθηκαν» [Ιώβ 1:18-19, δική μου απόδοση].

     Ακριβώς στην τραγική αυτή θέση βρέθηκε προχθές η Άλα αλ-Νατζάρ, Παλαιστίνια παιδίατρος στο νοσοκομείο Νάσερ της πόλης Χαν Γιουνίς. Ενώ εργαζόταν στο νοσοκομείο, της έφεραν εκεί νεκρά τα εννιά από τα δέκα παιδιά της (το μεγαλύτερο 12 ετών), χτυπημένα όχι από «πνεῦμα μέγα ἐκ τῆς ἐρήμου» αλλά από αεροπορικό πλήγμα του Ισραήλ. Ο σύζυγός της (επίσης γιατρός) και το δέκατο παιδί της τραυματίσθηκαν αλλά επέζησαν. Όπως δήλωσε Βρετανός χειρουργός που δουλεύει εθελοντικά στο ίδιο νοσοκομείο, το ζευγάρι των Παλαιστινίων γιατρών δεν είχε καμιά ιδιαίτερη πολιτική ή στρατιωτική διασύνδεση.

     Ακόμη κι αν αγνοούσαμε οποιαδήποτε άλλη πληροφορία από την πυρίκαυστη Γάζα, μια τέτοια είδηση θα έπρεπε να κινητοποιήσει την παγκόσμια κοινότητα να απαιτήσει τουλάχιστον την κατάπαυση του πυρός από τον επιτιθέμενο (η επιχείρηση του Ισραήλ έχει πάψει να έχει αμυντικό χαρακτήρα εδώ και πολύ καιρό). Ας θυμηθούμε – άβολες οι συγκρίσεις: μας θέτουν ενώπιον των ευθυνών μας – ότι πριν μερικές δεκαετίες το ΝΑΤΟ βομβάρδισε τη Σερβία διότι ασκούσε πρακτικές εθνοκάθαρσης στη Βοσνία. Τι διαφορετικό γίνεται εδώ και μήνες στη Γάζα με την ισοπέδωση των υποδομών και τη λιμοκτονία του πληθυσμού;

     Δυστυχώς η μνήμη και η κρίση μας είναι επιλεκτική. Ό,τι δεν ταιριάζει στο γεωστρατηγικό μας μοντέλο χαρακτηρίζεται ως προπαγάνδα και fake news. Ό,τι εξυπηρετεί τη σκοπιμότητά μας, δεν επιδέχεται αμφισβήτηση. Αντί να πάρουμε αντικειμενική στάση κατά της ωμής βίας σε μια διένεξη, επιλέγουμε την ουδετερότητα, δηλαδή την αδράνεια. Αυτή η συμπεριφορά όμως μπορεί να αποβεί εις βάρος μας, αν κάποια στιγμή αλλάξουν οι περιστάσεις. Στις Παροιμίες του Σολομώντος [21:13] διαβάζουμε μεταξύ άλλων: «ὃς φράσσει τὰ ὧτα αὐτοῦ τοῦ μὴ ἐπακοῦσαι ἀσθενοῦς [με την έννοια του αδυνάτου], καὶ αὐτὸς ἐπικαλέσεται, καὶ οὐκ ἔσται ὁ εἰσακούων». Οποιοσδήποτε, πρόσωπο, λαός ή χώρα ολόκληρη, μπορεί να βρεθεί κάποια στιγμή σε κατάσταση ανάγκης. Τι ειρωνεία… ένας Εβραίος το έγραψε αυτό. Δεν νομίζω ότι ήταν αντισημίτης.

«Ὃτι γῆ εἶ…»

Πριν δυο μήνες επέστρεψαν από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, όπου είχαν μείνει για 288 ημέρες, δυο αστροναύτες, ένας άνδρας και μία γυναίκα. Η πληροφορία που τράβηξε το ενδιαφέρον και τον σχολιασμό διαφόρων ειδικών ήταν ότι η μακρά παραμονή έξω από τις συνθήκες της Γης τους είχε γηράσει κατά 10 περίπου χρόνια. Μετά την επιστροφή τους μπήκαν σε πρόγραμμα αποκατάστασης που απαιτούσε να γυμνάζονται επί δυο ώρες κάθε ημέρα για 45 ημέρες. Αλλά βέβαια η άσκηση αποκαθιστά σε κάποιο βαθμό μόνο την απώλεια μυϊκής και οστικής μάζας που έχει επέλθει λόγω της έλλειψης βαρύτητος. Δεν κάνει τίποτε για τις ορμονικές, νευρολογικές και άλλες ποικίλες μεταβολές που υφίσταται το ανθρώπινο σώμα από τις τεχνητές συνθήκες διαβίωσης, διατροφής και ύπνου και την έκθεση σε ακτινοβολία. Επιπλέον, όπως είπαν και άλλοι αστροναύτες που είχαν ανάλογες εμπειρίες στο παρελθόν, η προσαρμογή στο διάστημα είναι σχετικά πιο εύκολη από την επανένταξη στη ζωή πάνω στη Γη, που απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο και ίσως δεν είναι πλήρης.

     Οπωσδήποτε τα διαστημικά ταξίδια και η παραμονή έξω από την ατμόσφαιρα και την έλξη της Γης μας έχουν προσφέρει πλήθος πληροφοριών για τις μεταβολές αυτές και για την όλη φυσιολογία του ανθρωπίνου οργανισμού. Ωστόσο, έχοντας πλέον διαπιστώσει ότι οι συνέπειές τους είναι πολλαπλά βλαπτικές, μήπως είναι καλύτερα να περιορισθούμε στον πλανήτη μας, αντί να ταλαιπωρούμε τα σώματά μας σε ένα περιβάλλον που δεν είναι φτιαγμένο για μας (ή εμείς για εκείνο);