Υποβοηθούμενος θάνατος

Με αφορμή την πρόσφατη υπερψήφιση στη βρετανική Βουλή των Κοινοτήτων του νομοσχεδίου για την ιατρικώς υποβοηθούμενη αυτοκτονία σε περιπτώσεις ανίατης νόσου και το σχετικό δημοσίευμα της ‘Κ’ (5/12), αξίζει να θυμηθούμε και να θυμίσουμε ότι εδώ και δυόμιση χιλιάδες χρόνια ο Ιπποκρατικός όρκος απαγορεύει στους ιατρούς όχι μόνο την χορήγηση θανατηφόρου φαρμάκου, αλλά ακόμη και την συμβουλή για μια τέτοια ενέργεια (στο πρωτότυπο: «Οὐ δώσω οὐδὲ φάρμακον οὐδενὶ αἰτηθεὶς θανάσιμον, οὐδὲ ὑφηγήσομαι ξυμβουλίην τοιήνδε»). Εξάλλου, η εντολή «Οὐ φονεύσεις» αποτελεί θεμελιώδη επιταγή της Χριστιανικής ηθικής, χωρίς εξαιρέσεις. Σύμφωνος με τις πανάρχαιες αυτές αρχές, ο ισχύων Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας (Ν. 3418/2005) προβλέπει ότι «Ο ιατρός οφείλει να γνωρίζει ότι η επιθυμία ενός ασθενή να πεθάνει, όταν αυτός βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο, δεν συνιστά νομική δικαιολόγηση για τη διενέργεια πράξεων οι οποίες στοχεύουν στην επίσπευση του θανάτου» (άρθρο 29.3). Γνωρίζουμε ότι στις χώρες που θεσμοθέτησαν την ευθανασία ως ‘θανάτωση από οίκτο’ (mercy killing) καταγράφονται περιπτώσεις κατάχρησης της επιλογής αυτής ακόμη και για λόγους κατάθλιψης χωρίς να υπάρχει ανίατο νόσημα. Επιτέλους ας στρέψουμε τις προσπάθειές μας στη σωστή ανακούφιση (όχι μόνο σωματική, αλλά και ψυχική, κοινωνική και πνευματική) των ασθενών, χωρίς να ανοίξουμε άλλον ένα δεοντολογικό ‘ασκό του Αιόλου’. Το αρχαίο κώνειο και τα σύγχρονα ισοδύναμά του δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να γίνουν συνταγογραφούμενα φάρμακα.

[Απεστάλη στην Καθημερινή]

Μητροπολιτική συγκοινωνία

Και εγένετο… Μετρό! Τριάντα επτά χρόνια μετά την πρώτη άγονη αρχή επί δημαρχίας Σωτήρη Κούβελα, δόθηκε προχθές σε δημόσια χρήση ο υπόγειος μητροπολιτικός σιδηρόδρομος της πόλης μας (από εκεί ετυμολογείται η ξενική του ονομασία). Να πούμε ότι το όλο έργο πέρασε από σαράντα κύματα θα είναι πολύ λίγο. Καλύτερα ας αναφωνήσουμε «Δόξα τω Θεώ!» και ας το χαρούμε, μαζί με το ιστορικό υπόβαθρο της πόλης μας που έφερε στο φως η κατασκευή του. Μέχρι να το επισκεφθώ και να έχω προσωπική γνώμη, αντιγράφω ένα μέρος από σχετικά πρόσφατο δημοσίευμα της Καθημερινής, που ρίχνει μια ματιά στην αθέατη πλευρά του εγχειρήματος.

     ‘Στον σταθμό, η κατασκευή του οποίου δημιούργησε τις μεγαλύτερες δυσκολίες, η «Κ» συναντάει τον Μάκη Μιχαλόπουλο, έναν από τους παλαιότερους εργαζομένους, που θυμάται ακόμη την ημέρα που ξεκίνησε να εργάζεται στο μετρό. Ήταν 1η Αυγούστου 2007 όταν έφτασε στο εργοτάξιο της «Βενιζέλου». Δεκαεπτά χρόνια μετά βρίσκεται ξανά στο ίδιο σημείο βλέποντάς το ολοκληρωμένο. «Το νιώθω σαν να είναι παιδί μου. Είναι κομμάτι της ζωής μου και της ζωής όλων όσοι δουλέψαμε», λέει με υπερηφάνεια περιγράφοντας ημέρες που εργαζόταν 16 έως και 18 ώρες για να προχωρήσει το έργο ή να διορθωθεί μια ζημιά. Ο ίδιος και πολλοί συνάδελφοί του δεν είχαν απασχοληθεί ποτέ ξανά στην κατασκευή ενός υπόγειου σιδηροδρόμου. «Η φύση του έργου είναι πολύ δύσκολη. Κατεβαίναμε με μεταλλικές σκάλες ακόμη και 30 μέτρα κάτω από τη γη με υγρασία, άπνοια, σκόνη. Δώσαμε όμως το είναι μας». Υπήρχαν όμως και πολύ καλές ημέρες, όπως αυτές που αντίκριζαν μπροστά τους αρχαία ευρήματα. «Η πιο συναρπαστική εμπειρία ήταν να βγαίνουν από το χώμα τα ψηφιδωτά. Κάποια αρχαία έμειναν για πάντα θαμμένα μέσα».

     Με δυσκολία μπορεί να πιστέψει και ο ίδιος ότι πλέον το έργο ολοκληρώνεται. Όταν είχε πρωτοέρθει στη Θεσσαλονίκη για να εργαστεί στο μετρό, του είχαν πει πως θα τελείωνε το 2011. «Και φτάσαμε στο 2024. Είχα δύο παιδιά και τώρα έχω τρία. Όταν ήρθαμε εδώ ο Μάρκος πήγαινε γυμνάσιο και τώρα τελείωσε το πανεπιστήμιο». Σε αυτά τα χρόνια το έργο καθυστερούσε, σταματούσε και άρχιζε ξανά. «Υπήρχαν φορές που λέγαμε ότι δεν θα γινόταν. Δεν υπήρχε θέληση να τελειώσει το έργο», υποστηρίζει. Στη διαδρομή αυτή των ετών, συνάδελφοί του έπαθαν σοβαρά εργατικά ατυχήματα, ενώ τρεις σκοτώθηκαν και δύο πέθαναν εν ώρα εργασίας από παθολογικά αίτια. Σε αυτούς αφιερώνει το έργο. Σε αυτούς και σε όλους τους Θεσσαλονικείς, κυρίως τους καταστηματάρχες, που υπέφεραν από αυτό. «Βάζαμε τις λαμαρίνες και κλαίγαμε κι εμείς μαζί τους»’. Δική μου προσθήκη: Ελπίζω τώρα να χαμογελάσουν και πάλι.

Κακιστοκρατία

Άκουσα σήμερα στο ραδιόφωνο ότι ο Economist προτείνει για λέξη της χρονιάς την ‘κακιστοκρατία’ (ως αντίθετη της αριστοκρατίας). Η εκφωνήτρια θεωρούσε τη λέξη καινούργια, αλλά αναζητώντας την διαδικτυακά μαθαίνω ότι πρωτοχρησιμοποιήθηκε από έναν Άγγλο ιεροκήρυκα το 1644, για να περιγράψει την επικράτηση και κυριαρχία των χειρίστων. Η Wikipedia μας πληροφορεί ακόμη ότι στο νεότερο παρελθόν χρησιμοποιήθηκε για αυταρχικούς ηγέτες διαφόρων χωρών, και πιο πρόσφατα για τον Τραμπ στην πρώτη του προεδρική θητεία. Τώρα ξαναβγήκε στην επιφάνεια με την επανεκλογή του τελευταίου στις ΗΠΑ και με τις μέχρι τώρα επιλογές του για το υπουργικό του συμβούλιο. Δεν έχουμε παρά να περιμένουμε να δούμε κατά πόσον ο χαρακτηρισμός αυτός θα επαληθευθεί στην πράξη. Προς το παρόν ας καμαρώσουμε που η ελληνική γλώσσα για άλλη μια φορά αναδεικνύει την χρησιμότητά της, έστω και σε ξένα χέρια (που φαίνεται να την τιμούν περισσότερο από πολλούς αυτόχθονες).