Σκότος

Θα έλεγε κανείς ότι ήταν θέμα χρόνου να συμβεί. Προχθές 28 Απριλίου 2025, «η Ιβηρική Χερσόνησος υπενθύμισε στην υπόλοιπη Ευρώπη ότι η ενεργειακή μετάβαση είναι ταυτόχρονα success story, αλλά και πεδίο ισορροπιών. Ένα διπλό ενεργειακό σοκ, που διήρκεσε μόλις ενάμισι δευτερόλεπτο, ήταν αρκετό για να βυθίσει δύο χώρες στο σκοτάδι, να παγώσει τις μεταφορές, να παραλύσει τις επικοινωνίες και να προκαλέσει απώλειες δισεκατομμυρίων» [ΕΔΩ], ακόμη και πέντε θανάτους. Το γενικευμένο μπλακάουτ αποδόθηκε τελικά σε διακυμάνσεις στο δίκτυο ενέργειας λόγω αυξημένης εξάρτησης από ανανεώσιμες πηγές και κακή κατανομή των φορτίων (το λέω απλά, όπως περίπου το καταλαβαίνω).

     Ανεξάρτητα από το αν ένα τέτοιο δραματικό γεγονός οφείλεται σε φυσικό φαινόμενο, τεχνική αδυναμία ή σε κάποιου είδους ανθρώπινο ‘δάκτυλο’ (εκφράσθηκαν και τέτοιες υποψίες αλλά αποκλείσθηκαν), το γεγονός θα πρέπει να προβληματίσει σοβαρά τους υπευθύνους. Έχουμε επισημάνει παλαιότερα ότι η αποκλειστική εξάρτηση από ένα σύστημα ενέργειας ή πληροφοριών (και τα δύο είναι στενά διασυνδεδεμένα) έχει την Αχίλλειο πτέρνα της: αν το σύστημα καταρρεύσει (για οποιοδήποτε λόγο), οι συνέπειες και οι επιπτώσεις μπορεί να είναι τραγικές και σε ευρεία κλίμακα. Όσο μεγαλύτερο το σύστημα, τόσο πιο δύσκολα γίνονται τα πράγματα σε περίπτωση δυσλειτουργίας.

     Σε κάθε περίπτωση, το συμβάν αποτελεί ακόμη μια σοβαρή απόδειξη και υπενθύμιση ότι τα ανθρώπινα συστήματα, όσο καλά μελετημένα κι αν είναι, έχουν τα όριά τους. Και ακόμη, δεν ξέρουμε ή δεν μπορούμε να μαντέψουμε τι μπορεί να μας επιφυλάσσει η μετάβαση σε ένα νέο σύστημα εν πολλοίς άγνωστο. Κάτι ανάλογο (για φάρμακα και άλλες θεραπείες) έλεγε ο δάσκαλός μου στην Παθολογία W.C. Walker: «Να μην είσαι ούτε ο πρώτος που θα δοκιμάσει το καινούργιο ούτε ο τελευταίος που θα εγκαταλείψει το παλιό». Ο ζήλος για την ‘πράσινη μετάβαση’ θα πρέπει να συνδυάζεται με τη σωφροσύνη και την αξιολόγηση των πιθανών συνεπειών. Και αν θέλουμε να σκεφθούμε λίγο πιο μεταφυσικά, «ἐὰν μὴ Κύριος φυλάξῃ πόλιν, εἰς μάτην ἠγρύπνησεν ὁ φυλάσσων» [Ψ. 126]. Να κάνουμε ως άνθρωποι τις προσπάθειές μας, αλλά ας θυμόμαστε πάντα ότι «οὐ τοῦ θέλοντος οὐδὲ τοῦ τρέχοντος, ἀλλὰ τοῦ ἐλεοῦντος Θεοῦ» [Ρωμ. 9:16].

Εκ-Meta-λλευση

Meta είναι το όνομα της μεγα-εταιρείας που κατέχει και διαχειρίζεται τις γνωστές πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης Facebook και Instagram. Όπως διαβάζω στη Guardian, η εταιρεία (όπως και άλλες ανάλογες) απασχολεί μια στρατιά εργαζομένων, συχνά στις φτωχότερες περιοχές του κόσμου (Ασία, Αφρική) που ελέγχουν το περιεχόμενο των αναρτήσεων. Η είδηση μας λέει ότι η εταιρεία αντιμετωπίζει ποινικές αγωγές στην Κένυα και πρόσφατα στη Γκάνα, διότι πολλοί από τους ανθρώπους αυτούς έχουν προβλήματα κατάθλιψης, άγχους, αϋπνίας και κατάχρησης ουσιών ως άμεση συνέπεια της εργασίας τους που περιλαμβάνει την συνεχή έκθεση σε σκηνές ακραίας φύσης (από αποκεφαλισμούς μέχρι σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων παιδιών και ό,τι άλλο αρρωστημένο μπορεί να φαντασθεί κανείς). Οι άνθρωποι αυτοί εργάζονται υπό αυστηρές περιοριστικές συνθήκες, με μισθούς κατώτερους από τον μέσο όρο για τη χώρα τους, και με απαγόρευση να μιλούν για την εργασία τους. Μια σύγχρονη μορφή εργασιακής δουλείας.

     Εδώ και χρόνια, με την εμφάνιση και διάδοση των ψηφιακών μέσων δικτύωσης, έχουμε σε πολλές περιπτώσεις διαπιστώσει, συχνά με φρίκη, σε τι βαθμό αποκτήνωσης μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος, ακόμη και αυτός που τον θεωρούμε υπεράνω υποψίας, «της διπλανής πόρτας». Η συμπεριφορά αυτή αναπτύσσεται και θάλλει υπό την βολική προστασία της ψηφιακής ανωνυμίας. Με τον καιρό μαθαίνουμε κι άλλα για το παρασκήνιο της τεράστιας αυτής παγκόσμιας βιομηχανίας, που κάθε άλλο παρά ανακούφιση προκαλούν. Ας τα σκεφτόμαστε λίγο όλα αυτά όταν χρησιμοποιούμε τα ‘δίκτυα’: η δική μας ακόμη και αθώα ενασχόληση στηρίζεται σε μέσα και συστήματα με σοβαρό ανθρώπινο κόστος, που περνάει συνήθως απαρατήρητο και άγνωστο. Τι έλεος μπορούμε να περιμένουμε από τον Θεό υπό τις συνθήκες αυτές;

 

'Σμιλεμένες ψυχές'

 Είναι από εκείνες τις περιπτώσεις που αξίζει να προσέχουμε και να αναδεικνύουμε, αφενός για να τιμούμε κάποιους ανθρώπους προσφοράς και αφετέρου ως αξιοθαύμαστα παραδείγματα για έμπνευση και μίμηση. Μάθαμε λοιπόν ότι πρόσφατα τιμήθηκε στην πόλη μας με την παρουσίαση σχετικού ντοκυμαντέρ αφιερωμένου στη ζωή του ο Ελβετός οδοντίατρος Ζυλιέν Γκριβέλ, που επί 27 χρόνια ερχόταν δυο φορές το χρόνο από τη Γενεύη, για δυο εβδομάδες κάθε φορά, και προσέφερε δωρεάν τις υπηρεσίες του στους λεπρούς ασθενείς του νοσοκομείου λοιμωδών νόσων ‘Αγία Βαρβάρα’ στην Αθήνα. Μετά από μια σχεδόν τυχαία πρώτη επίσκεψη το 1972, ζήτησε την άδεια από τον τότε υπουργό υγείας Σπ. Δοξιάδη να συνεχίσει την εθελοντική του δραστηριότητα. Η άδεια δόθηκε χωρίς δεύτερη σκέψη, και από τότε ο ίδιος συνδέθηκε στενά με τους λεπρούς ασθενείς, έμαθε τα ελληνικά ώστε να μπορεί να επικοινωνεί μαζί τους και συνέχισε το έργο αυτό μέχρι το 1998. Αγάπησε την Ελλάδα τόσο, ώστε έκανε τον γάμο του με την νοσοκόμα σύζυγό του στο δημαρχείο της Αγ. Βαρβάρας. Όπως είπε ο ίδιος σε σχετική συνέντευξη, «οι χανσενικοί ασθενείς με έμαθαν πραγματικά να κοιτάζω την εσωτερική ομορφιά του ανθρώπου. Μου έμαθαν επίσης το κουράγιο. Πρόσφατα έμαθα πως έχω καρκίνο και με αυτή τη διάγνωση, περιέργως, έμεινα ήρεμος. Ξέρω πως το οφείλω σε αυτούς τους ανθρώπους». 

Μια σύντομη ματιά στο ντοκυμαντέρ 'Σμιλεμένες ψυχές' μπορεί να δει κανείς ΕΔΩ.