Μιχαήλ Γκορμπατσώφ

Έφυγε χθες από τον κόσμο αυτό ο τελευταίος ηγέτης της πρώην Σοβιετικής Ενώσεως. Όπως γράφει η νεκρολογία της εφημερίδας Guardian, η ιστορία του είναι έξοχο παράδειγμα της περιστασιακής σημασίας του προσωπικού παράγοντα στην ανθρώπινη ιστορία. Στο αξίωμα του γενικού γραμματέα του κόμματος και της χώρας του, ήταν ένας από τους πιο ισχυρούς ανθρώπους στον κόσμο. Θα μπορούσε να είχε μείνει στην εξουσία για χρόνια, αν δεν είχε διαλέξει τον δρόμο της μεταρρύθμισης, που οδήγησε πρώτα στην κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ, την κατεδάφιση του τείχους του Βερολίνου και τη διάλυση του Σοβιετικού κομμουνιστικού κόμματος και της ίδιας της Σοβιετικής Ενώσεως. Και όλα αυτά χωρίς να ανοίξει ούτε μύτη, γεγονός που κάνει το επίτευγμά του ακόμη πιο αξιοθαύμαστο. Η προσπάθειά του υπονομεύθηκε από τον επίδοξο διάδοχό του Μπόρις Γιέλτσιν, που τον εξανάγκασε τελικά σε παραίτηση. Η μεγάλη του προσφορά στον κόσμο ήταν το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, έστω κι αν δεν έφθασε στην πλήρη συμφιλίωση Ανατολής και Δύσης, όπως δείχνουν και τα γεγονότα των ημερών μας. Άλλοι τον καταδίκασαν γιατί έκανε πολλά, άλλοι γιατί δεν έκανε αρκετά, κάτι που αποτελεί την κοινή μοίρα των μεταρρυθμιστών στην ιστορία. Ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ έφυγε με θετικό πρόσημο από τη ζωή. Δυστυχώς οι επίγονοί του γλίστρησαν πάλι προς την ολιγαρχία και τον αυταρχισμό, με την κλιμάκωση που ζούμε σήμερα. Ίσως αν είχε αφεθεί να συνεχίσει την πορεία του τα πράγματα να είχαν πάρει άλλο δρόμο.