Υπάρχουν κάποια φαινόμενα που δεν έχουν εύκολη ερμηνεία. Όπως π.χ. γιατί παραμονές ενός τριημέρου σημειώνεται τέτοιος συνωστισμός από ασθενείς στην κλινική. Λες και όλοι περίμεναν αυτή τη μέρα, όπου σκεφτόμαστε πώς να ελαφρύνουμε το πρόγραμμά μας ώστε να μπορέσουμε να χαλαρώσουμε για λίγο τις μέρες που έρχονται, ίσως και να εντρυφήσουμε σε κάτι πιο πνευματικό.
Καθένας κουβαλάει μαζί του μια ιστορία, μικρή ή μεγάλη, σε κάθε περίπτωση προσωπική και ανεπανάληπτη. Εμφανίζονται απροσδόκητα δυο παλιές γνωστές. Στη μία είχα βρει με βρογχοσκόπηση τον δεύτερο καρκίνο της πριν πέντε χρόνια: το ότι ξανάρχεται μετά από τόσο διάστημα είναι από μόνο του θαυμαστό γεγονός. Ανασκοπούμε τον καιρό που πέρασε, τα επεισόδια της νόσου που μεσολάβησαν, την τρέχουσα κατάσταση: όχι και άσχημα για την πενταετία. Η άλλη, που την ξέρω πάνω από δεκαετία, πέρασε στο ενδιάμεσο τη δική της περιπέτεια με τον καρκίνο, και τώρα εμφανίζεται με κάποιο πρόβλημα που εγείρει την υπόνοια μιας υποτροπής. Θα το δούμε. Στο μεταξύ πρέπει να εξετάσω και τους υπόλοιπους: μια νεοδιαγνωσμένη πνευμονική ίνωση, μια σοβαρή πνευμονική υπέρταση, δυο χειρουργημένους νέους αρρώστους με σύνθετα καρδιολογικά προβλήματα και αναπνευστικές επιπλοκές, μια παθολογική αξονική, δυο πνευμονίες στην εντατική (ευτυχώς πάνε καλά, παρά την ζοφερή ακτινολογική εικόνα της μίας). Κάπου ενδιάμεσα αφαιρώ κι έναν καθετήρα παροχέτευσης που ολοκλήρωσε με επιτυχία (διαρκείας, ελπίζω) τον σκοπό του, δόξα τω Θεώ. Μια μικρή ικανοποίηση, ένα ‘ευχαριστώ’ που μένει σαν ανάμνηση και ενθάρρυνση. Αναγκαστικά απορρίπτω ένα αίτημα να δω ακόμη έναν ασθενή. Έχει πάει σχεδόν τρεις, δεν θα προλάβω τις ήδη ανοικτές εκκρεμότητες.
Κάθε περίπτωση μπορεί να κρύβει και τις δικές της εκπλήξεις, κάποιες απλώς ενδιαφέρουσες, άλλες δυνητικά δυσάρεστες. Έτσι, μια βρογχοσκόπηση για έναν χρόνιο βήχα αποκαλύπτει ένα περίεργο εύρημα που ενδέχεται να μην είναι... υγιές. Θα φανεί στις βιοψίες. Όλες οι περιπτώσεις, απλές και σύνθετες, χρειάζονται τις εξηγήσεις τους, τον καθησυχασμό, τη διαβεβαίωση ότι θα γίνει το καλύτερο δυνατό, τα τηλεφωνήματά τους, τις διασυνδέσεις και τα κυνηγητά των εξετάσεών τους, τη γραφειοκρατία τους. Ανεβοκατεβαίνω τις σκάλες αμέτρητες φορές: καλό μου κάνει, αλλά έχει και τα όριά του. Η αναγραφή μιας ηλεκτρονικής συνταγής είναι μια μικρή περιπέτεια--ευτυχώς σήμερα είναι μόνο μία. Η αξονική έχει έναν σχεδόν βέβαιο όγκο, αλλά η γενική κατάσταση του αρρώστου δεν επιτρέπει την παραπέρα διερεύνησή του προς το παρόν. Το εξηγώ στους δικούς του, το δέχονται: κάποιες φορές η λιγότερη ιατρική παρέμβαση είναι η καλύτερη τακτική. Γιατί δεν το σκεφτόμαστε συχνότερα;
Κοντά σ’ αυτά υπάρχουν και τα τηλέφωνα. Ένας παλιός μου συμμαθητής βγήκε χθες από άλλη εντατική, μετά από μια περιπέτεια ‘παραπλήσιον θανάτου’, και τώρα παρουσιάζει την ψύχωση-επίλογο της εμπειρίας αυτής: έχει ‘χάσει’ πάνω από δέκα μέρες από τη ζωή του, χρειάζεται επαναπροσανατολισμό και σταδιακή επάνοδο στην αισθητή πραγματικότητα. Τηλεφωνικές οδηγίες, παραπομπή σε κοινό φίλο ψυχίατρο. Κάποιος άλλος μου ζητεί να δω στο σπίτι τη γυναίκα του που βρίσκεται σε κώμα με όγκο στον εγκέφαλο. Ηθικό δίδαγμα: ποτέ μην παραπονιέσαι για τα δικά σου προβλήματα, σκέψου ότι υπάρχουν και χειρότερα.
Το απόγευμα είναι πιο χαλαρό. Φυλλομετρώ ηλεκτρονικά τις εφημερίδες, πέφτω πάνω στην προσωπική εξομολόγηση του Oliver Sacks, γνωστού νευρολόγου και συγγραφέα, που περιγράφει πώς βλέπει τη ζωή ξέροντας ότι έχει πολλαπλές ηπατικές μεταστάσεις. Η ανίατη νόσος καραδοκεί σε κάθε γωνία. Κι άλλο τηλέφωνο: μπορώ να κάνω από βδομάδα μια βρογχοσκόπηση; Κι εδώ καρκίνος εν όψει. Ο τελευταίος επισκέπτης της μέρας κομίζει το πόρισμα της αξονικής του πατέρα του: ίδια διάγνωση, βρίσκεται ήδη σε δημόσιο νοσοκομείο, δεν χρειάζεται να κάνω τίποτε περισσότερο από το να επαληθεύσω τα ευρήματα και να του πω ότι η κατάσταση είναι προχωρημένη. Βγαίνοντας από το ιατρείο βγάζει να ανάψει τσιγάρο. Δεν σκέφτομαι καν να του επισημάνω ότι βαδίζει στα βήματα του πατέρα του: μάταιος κόπος, Παρασκευή βράδυ, παραμονές του τριημέρου της Καθαρής Δευτέρας.
Καθένας κουβαλάει μαζί του μια ιστορία, μικρή ή μεγάλη, σε κάθε περίπτωση προσωπική και ανεπανάληπτη. Εμφανίζονται απροσδόκητα δυο παλιές γνωστές. Στη μία είχα βρει με βρογχοσκόπηση τον δεύτερο καρκίνο της πριν πέντε χρόνια: το ότι ξανάρχεται μετά από τόσο διάστημα είναι από μόνο του θαυμαστό γεγονός. Ανασκοπούμε τον καιρό που πέρασε, τα επεισόδια της νόσου που μεσολάβησαν, την τρέχουσα κατάσταση: όχι και άσχημα για την πενταετία. Η άλλη, που την ξέρω πάνω από δεκαετία, πέρασε στο ενδιάμεσο τη δική της περιπέτεια με τον καρκίνο, και τώρα εμφανίζεται με κάποιο πρόβλημα που εγείρει την υπόνοια μιας υποτροπής. Θα το δούμε. Στο μεταξύ πρέπει να εξετάσω και τους υπόλοιπους: μια νεοδιαγνωσμένη πνευμονική ίνωση, μια σοβαρή πνευμονική υπέρταση, δυο χειρουργημένους νέους αρρώστους με σύνθετα καρδιολογικά προβλήματα και αναπνευστικές επιπλοκές, μια παθολογική αξονική, δυο πνευμονίες στην εντατική (ευτυχώς πάνε καλά, παρά την ζοφερή ακτινολογική εικόνα της μίας). Κάπου ενδιάμεσα αφαιρώ κι έναν καθετήρα παροχέτευσης που ολοκλήρωσε με επιτυχία (διαρκείας, ελπίζω) τον σκοπό του, δόξα τω Θεώ. Μια μικρή ικανοποίηση, ένα ‘ευχαριστώ’ που μένει σαν ανάμνηση και ενθάρρυνση. Αναγκαστικά απορρίπτω ένα αίτημα να δω ακόμη έναν ασθενή. Έχει πάει σχεδόν τρεις, δεν θα προλάβω τις ήδη ανοικτές εκκρεμότητες.
Κάθε περίπτωση μπορεί να κρύβει και τις δικές της εκπλήξεις, κάποιες απλώς ενδιαφέρουσες, άλλες δυνητικά δυσάρεστες. Έτσι, μια βρογχοσκόπηση για έναν χρόνιο βήχα αποκαλύπτει ένα περίεργο εύρημα που ενδέχεται να μην είναι... υγιές. Θα φανεί στις βιοψίες. Όλες οι περιπτώσεις, απλές και σύνθετες, χρειάζονται τις εξηγήσεις τους, τον καθησυχασμό, τη διαβεβαίωση ότι θα γίνει το καλύτερο δυνατό, τα τηλεφωνήματά τους, τις διασυνδέσεις και τα κυνηγητά των εξετάσεών τους, τη γραφειοκρατία τους. Ανεβοκατεβαίνω τις σκάλες αμέτρητες φορές: καλό μου κάνει, αλλά έχει και τα όριά του. Η αναγραφή μιας ηλεκτρονικής συνταγής είναι μια μικρή περιπέτεια--ευτυχώς σήμερα είναι μόνο μία. Η αξονική έχει έναν σχεδόν βέβαιο όγκο, αλλά η γενική κατάσταση του αρρώστου δεν επιτρέπει την παραπέρα διερεύνησή του προς το παρόν. Το εξηγώ στους δικούς του, το δέχονται: κάποιες φορές η λιγότερη ιατρική παρέμβαση είναι η καλύτερη τακτική. Γιατί δεν το σκεφτόμαστε συχνότερα;
Κοντά σ’ αυτά υπάρχουν και τα τηλέφωνα. Ένας παλιός μου συμμαθητής βγήκε χθες από άλλη εντατική, μετά από μια περιπέτεια ‘παραπλήσιον θανάτου’, και τώρα παρουσιάζει την ψύχωση-επίλογο της εμπειρίας αυτής: έχει ‘χάσει’ πάνω από δέκα μέρες από τη ζωή του, χρειάζεται επαναπροσανατολισμό και σταδιακή επάνοδο στην αισθητή πραγματικότητα. Τηλεφωνικές οδηγίες, παραπομπή σε κοινό φίλο ψυχίατρο. Κάποιος άλλος μου ζητεί να δω στο σπίτι τη γυναίκα του που βρίσκεται σε κώμα με όγκο στον εγκέφαλο. Ηθικό δίδαγμα: ποτέ μην παραπονιέσαι για τα δικά σου προβλήματα, σκέψου ότι υπάρχουν και χειρότερα.
Το απόγευμα είναι πιο χαλαρό. Φυλλομετρώ ηλεκτρονικά τις εφημερίδες, πέφτω πάνω στην προσωπική εξομολόγηση του Oliver Sacks, γνωστού νευρολόγου και συγγραφέα, που περιγράφει πώς βλέπει τη ζωή ξέροντας ότι έχει πολλαπλές ηπατικές μεταστάσεις. Η ανίατη νόσος καραδοκεί σε κάθε γωνία. Κι άλλο τηλέφωνο: μπορώ να κάνω από βδομάδα μια βρογχοσκόπηση; Κι εδώ καρκίνος εν όψει. Ο τελευταίος επισκέπτης της μέρας κομίζει το πόρισμα της αξονικής του πατέρα του: ίδια διάγνωση, βρίσκεται ήδη σε δημόσιο νοσοκομείο, δεν χρειάζεται να κάνω τίποτε περισσότερο από το να επαληθεύσω τα ευρήματα και να του πω ότι η κατάσταση είναι προχωρημένη. Βγαίνοντας από το ιατρείο βγάζει να ανάψει τσιγάρο. Δεν σκέφτομαι καν να του επισημάνω ότι βαδίζει στα βήματα του πατέρα του: μάταιος κόπος, Παρασκευή βράδυ, παραμονές του τριημέρου της Καθαρής Δευτέρας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου