Τρίτη 28 Φεβρουαρίου 2023

Θεσμοί, ηγεσία, κοινωνία

Δεν με ικανοποιεί πάντα ο λόγος του Χρ. Γιανναρά, ιδίως όταν επανέρχεται συχνά στα τακτικά προσφιλή του θέματα (αλλά μήπως κι εγώ δεν κάνω το ίδιο κάθε τόσο;). Ωστόσο βρήκα πολύ ουσιαστικές τις προχθεσινές παρατηρήσεις του (‘Σύνεση, ταλέντο, ανιδιοτέλεια’, Καθημερινή 26/2). Αντιγράφω ένα απόσπασμα:

     «Πώς να σώσει την Ελλάδα έστω και ο κορυφαίος των χαρισματικών; Έστω κι αν βρει να μαζέψει γύρω του τους πλέον ικανούς και αδιάφθορους επιτελείς, ποιος θα εφαρμόσει τους επιτελικούς σχεδιασμούς του; Πώς να λειτουργήσουν θεσμοί στην υπηρεσία του πολίτη, όταν σε κάθε κομβική άρθρωση των θεσμών φλεγμαίνει το σιχαμερό απόστημα των συνδικαλισμένων εγωκεντρισμών, ο αδιάντροπος χρηματισμός του εκτελεστή της κυβερνητικής πολιτικής, ο παγιωμένος εθισμός στη ραστώνη;

     Κι όμως, η ανορθόλογη προσωποποίηση των θεσμών, η ταύτισή τους με τον έναν ηγέτη, που θα τους μεταμορφώσει σαν με ραβδάκι μαγικό, συνεχίζει να είναι ο άξονας του συλλογικού αποπροσανατολισμού μας. Στις γκρίνιες μας φταίνε, αόριστα και γενικά, οι θεσμοί – φταίει η Παιδεία, φταίει η οικογένεια, φταίνε οι πολιτικοί, φταίει η πνευματική ηγεσία. Στις ελπίδες μας οι θεσμοί ταυτίζονται με τον έναν ηγέτη. Έτσι ο εαυτός μας, το κοινωνικό μας σώμα, μένει πάντοτε απέξω και ξορκίζει φαντάσματα».

     Είναι χαρακτηριστική αυτή η τάση που έχουμε να περιμένουμε τα πάντα ‘από πάνω’, αποποιούμενοι κάθε συμμετοχή στην ευθύνη και την προσπάθεια να γίνουν τα πράγματα καλύτερα, λησμονώντας (πολύ βολικά) ότι το κράτος είμαστε όλοι εμείς, και ότι αρκεί να φταίει ένα μικρό εξάρτημα, ένα τόσο δα γρανάζι, για να μη δουλεύει με ιδανικό τρόπο ολόκληρη η μηχανή. Πόσο μάλλον όταν ολόκληρα σύνολα ‘γραναζιών’ (π.χ. επαγγελματικές συντεχνίες ή κοινωνικές ομάδες) δεν λειτουργούν με τον κατάλληλο για την αποστολή τους τρόπο ή αντιστρατεύονται στην συλλογική προσπάθεια. Τα παραδείγματα είναι καθημερινά, αν θέλουμε να κοιτάξουμε την πραγματικότητα κατάματα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: