Παθήματα χωρίς μαθήματα

 Ο Ν. Κωνσταντάρας είναι από τους αρθρογράφους της ‘Καθημερινής’ που αξίζει να τον προσέχει κανείς. Γράφει μετρημένα, χωρίς άκριτες κραυγές και χλευαστική ειρωνεία, ενημερώνει και κρίνει ψύχραιμα. Διαβάζω προ ημερών στη στήλη του, μετά τον χιονιά της Αθήνας: «Όπως είδαμε με την πανδημία, μπορεί να μάθαμε πολλά για εαυτούς, για την κοινωνία, για το πώς ο καθένας μας συνδέεται με ανθρώπους στην άλλη άκρη της Γης, για το πόσο ανάγκη έχουμε ο ένας τον άλλον. Μιλήσαμε με γείτονες που δεν γνωρίζαμε, καταλάβαμε τη δουλειά που κάνουν γιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό, κατανοήσαμε την αξία των ανθρώπων της παραγωγής, της διανομής, της καθαριότητας. Και αφού γίναμε λίγο σοφότεροι, συνηθίσαμε στις έκτακτες συνθήκες, επιστρέψαμε στις κακές συνήθειές μας. Απηχώντας για λίγο τη σιωπή και το δέος της πρώτης μεγάλης απομόνωσης, το χιόνι μάς θυμίζει και πόσο μόνοι είμαστε και πόσο συνδεδεμένοι. Επιμένουμε να αγνοούμε αυτό το μάθημα, ενώ γύρω μας όλα αλλάζουν» (δικές μου οι υπογραμμίσεις).
     Δυστυχώς φαίνεται ότι αυτό εννοούμε με τον όρο ‘κανονικότητα’ και με το αγωνιώδες αίτημά μας για επιστροφή σ’ αυτήν. Το μέγα ζητούμενο είναι να μπορούμε να ζούμε και να διεκδικούμε, και να παρανομούμε ακόμη, με τον τρόπο που είχαμε μάθει πάντοτε. Εντελώς εγωιστικά, κυνηγώντας το κοντόφθαλμο συμφέρον μας, σπαταλώντας και ζωή και χρήμα και όλα τα διαθέσιμα αγαθά. Αυτό έγινε με την οικονομική κρίση που προηγήθηκε, το ίδιο γίνεται και τώρα. Δεν το μάθαμε το μάθημα, ούτε σε ατομική ούτε σε εγχώρια ούτε σε παγκόσμια κλίμακα, και ετοιμαζόμαστε ακόμη και για πολέμους, ενώ έχουμε δει πόσο εύκολα μας γονατίζει ένας απειροελάχιστος ιός, που δεν καταλαβαίνει τίποτε από σύνορα, φυλές, υπερδυνάμεις, οικονομικά και γεωστρατηγικά συμφέροντα. Όπως λέει η παροιμία, «κάθε θάμα για τρεις μέρες». Και κάθε πάθημα.