Διαφορές

«Και τι διαφέρει η λοίμωξη Covid-19 από τις τόσες άλλες λοιμώξεις που κυκλοφορούν στον κόσμο εδώ και χρόνια;» με ρώτησε φίλος σκεπτόμενος.

     Θα ήταν εύκολο να απαντήσει κανείς με τη φράση του Αποστόλου Παύλου: «πολύ κατά πάντα τρόπον». Γενικό και αόριστο όμως. Κι έτσι, πρόχειρα και αυτοσχέδια, απαριθμώ δυο-τρεις διαφορές. Η πρώτη είναι η παγκοσμιότητα του φαινομένου, απόρροια της ευρύτερης παγκοσμιοποίησης με τις συνεχείς μετακινήσεις ατόμων και ομάδων ανά την υφήλιο, αλλά και του βαθμού μεταδοτικότητας του ιού που επιτρέπει τη μεγάλη διασπορά. Με άλλα λόγια, δεν πρόκειται για εξωτικό νόσημα που επιπολάζει μόνο σε συγκεκριμένους γεωγραφικούς χώρους και αφορά περιορισμένους πληθυσμούς, αλλά δυνητικά τους πάντες και παντού. Η δεύτερη διαφορά είναι ότι αποτελεί κάτι νέο και προσφέρεται για επιστημονική έρευνα από ποικίλες πλευρές (ιολογική, επιδημιολογική, νοσολογική, θεραπευτική, ανοσιακή, κοινωνιολογική κτλ.), σε μια εποχή που καθένας προσπαθεί να βγάλει κάτι από το φαινόμενο και οι παλιές γνωστές αρρώστιες έχουν μελετηθεί εκτενώς σε βάθος, πλάτος και ύψος και δεν προσφέρονται για ακαδημαϊκή ανάδειξη.

     Η τρίτη, και ίσως πιο βασική, είναι ότι έχει απεριόριστες επικοινωνιακές διαστάσεις που επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις κοινωνικές συνέπειες του φαινομένου. Πριν πολλά χρόνια (τον περασμένο αιώνα!), ο πρώτος πόλεμος του Κόλπου (εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ κ.τ.λ.) είχε χαρακτηρισθεί ως ο πρώτος πόλεμος στην ιστορία που καταγραφόταν λεπτό προς λεπτό από κάμερες με ζωντανή μετάδοση και σχολιασμό σε όλο τον κόσμο. Από τότε τα πράγματα εξελίχθηκαν και έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τα πάντα live. Κάτι ανάλογο θα λέγαμε και για τη νόσο Covid-19: η μετάδοση των πληροφοριών για τη νόσο ξεπερνάει σε όγκο και ταχύτητα τη μετάδοση του ίδιου του ιού. Είναι, θα λέγαμε, η νόσος των ΜΜΕ. Και όπως συμβαίνει με κάθε είδους πληθωρισμό, η αλήθεια αραιώνεται (ή διογκώνεται) με πολλή φαντασία, μυθοπλασία, ψευδολογία, κατευθυνόμενη πληροφόρηση, επικοινωνιακά και γεωπολιτικά τεχνάσματα και παιχνίδια σκοπιμότητος από πολλές πλευρές και για ποικίλους λόγους. Για να επικαλεσθούμε και πάλι τον Απόστολο Παύλο, μια και πλησιάζει και η γιορτή του, «μέρος τι πιστεύομεν». Όπως θα ήταν επικίνδυνα αφελές να αγνοήσουμε την πραγματικότητα της νόσου, έτσι θα ήταν εξίσου αφελές να δεχόμαστε αβασάνιστα την κάθε είδους πληροφορία, ιδίως αν προέρχεται από πρόσωπα και μέσα αμφίβολης αξιοπιστίας και κύρους, ακόμη και σε παγκόσμιο επίπεδο.