Αντιγράφω από το βιβλίο του ψυχιάτρου Δημήτρη Καραγιάννη ‘Κρυμμένη ψυχική ομορφιά’ [εκδ. Αρμός, σελ. 136]:
«Η κρίση διαφέρει από την κατάκριση σε δύο σημαντικούς άξονες. Η κρίση επεξεργάζεται τα δεδομένα και αναζητεί το νόημα αυτού που δυσκολεύεται να κατανοήσει.
Η κατάκριση καταγγέλλει. Λειτουργεί παρορμητικά και συναισθηματικά. Δεν επεξεργάζεται νοητικά. Η κατάκριση είναι η τρομοκρατημένη αντίδραση σ’ αυτόν που καταγράφεται ως εχθρός. Γι’ αυτό και είναι βίαιη και απάνθρωπη.
Η κατάκριση εξάλλου, σε αντίθεση με την κρίση που αναφέρεται στα γεγονότα, ταυτίζει την πράξη με τον άνθρωπο. Αυτός που έχει διαπράξει μια κλοπή, στα πλαίσια της κατάκρισης δεν καταγράφεται ως άνθρωπος που έκλεψε. Είναι ένας κλέφτης.
Η ταύτιση της κατακριτέας πράξης με τον άνθρωπο, ενώ μοιάζει ότι θέλει να αποτρέψει, στην πραγματικότητα ταυτίζει ανεπανόρθωτα τον όποιο άνθρωπο με τον αρνητικό χαρακτηρισμό που τον σφραγίζει για πάντα».
Με δυο λέξεις, μας λέει να κρίνουμε την ηθική ποιότητα των πράξεων, αλλά όχι να κατακρίνουμε αμετάκλητα τους ανθρώπους. Δύσκολη η διάκριση, όταν η όλη περιρρέουσα ατμόσφαιρα ενθαρρύνει και καλλιεργεί την άμεση και χωρίς ελαφρυντικά καταδίκη του κάθε φταίχτη (ή ακόμη και απλώς υπόπτου). Όσο δυσάρεστη, αντικοινωνική, αποτρόπαια κι αν είναι μια πράξη, η αξιολόγηση και κρίση της δεν μπορεί να γίνεται π.χ. σε τηλεοπτικά πάνελ (που σπεύδουν να ορίσουν ακόμη και την ποινή για τον δράστη). Η επίσημη δικαιοσύνη μπορεί να λειτουργήσει πιο σωστά και αμερόληπτα χωρίς τέτοιες εξωθεσμικές δίκες. Και όσοι από μας σχολιάζουμε πρόσωπα και καταστάσεις, ας έχουμε πάντα κατά νουν τη λεπτή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην αξιολογική κρίση και την αφοριστική κατάκριση, που τελικά θα στραφεί εναντίον μας, κατά τον λόγο του Κυρίου [Ματθ. 7:1-2].
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου