«Καῦμα μέγα»

Εδώ και πολλές μέρες ψηνόμαστε από τις υψηλές θερμοκρασίες που καταγράφονται σε κάθε γωνιά της Ελλάδος, και φοβούμαστε ότι θα γίνουμε και κυριολεκτικά ‘πυρίκαυστοι’ αν επαναληφθεί επαυξημένο το μετεωρολογικό μοντέλο προηγουμένων ετών. Ακούμε και τι γίνεται λίγο πιο νότια, πριν μερικές εβδομάδες στην Ινδία και πρόσφατα στη Μέκκα, όπου πάνω από χίλιοι άνθρωποι πέθαναν στο ετήσιο ‘χατζ’ των Μουσουλμάνων από τους αφάνταστα ανυπόφορους 52 βαθμούς. Μιλούμε για την κλιματική κρίση και τις επικείμενες συνέπειές της, συσκεπτόμαστε και αποφασίζουμε για ‘μέτρα’, που βέβαια δεν αποτελούν ούτε καν ασπιρίνες μπροστά στο μέγεθος του προβλήματος. Είναι σαν να προσπαθούμε να σβήσουμε μια φωτιά μ’ ένα σταγονόμετρο.

     Ας δούμε όμως το φαινόμενο και από μια άλλη οπτική γωνία. Δεν είμαι βιβλικός θεολόγος, αλλά αυθόρμητα μου έρχεται στο νου μια φράση της Αποκάλυψης:  «Καὶ ὁ τέταρτος [άγγελος] ἐξέχεε τὴν φιάλην αὐτοῦ ἐπὶ τὸν ἥλιον· καὶ ἐδόθη αὐτῷ καυματίσαι ἐν πυρὶ τοὺς ἀνθρώπους, καὶ ἐκαυματίσθησαν οἱ ἄνθρωποι καῦμα μέγα» [Αποκ. 16:8-9]. Το ιερό βιβλίο περιγράφει μία από τις ‘έσχατες πληγές’ «τοῦ θυμοῦ τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων» [Αποκ. 15:7]. Εδώ ίσως δεν χρειάζεται να αναζητήσουμε κάποια αλληγορική ερμηνεία (όπως σε άλλα οράματα): η περιγραφή παραπέμπει σε μια πραγματικότητα που τη ζούμε στην κυριολεξία. Ποια όμως η αντίδραση των ανθρώπων στην παιδαγωγική αυτή μάστιγα; Δυστυχώς αρνητική και απογοητευτική, όπως συνεχίζει ο ιερός συγγραφέας: «καὶ ἐβλασφήμησαν οἱ ἄνθρωποι τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ τοῦ ἔχοντος ἐξουσίαν ἐπὶ τὰς πληγὰς ταύτας, καὶ οὐ μετενόησαν δοῦναι αὐτῷ δόξαν». Και αυτό το φαινόμενο δεν μας είναι άγνωστο· το βλέπουμε καθημερινά στην εποχή μας, με ποικίλες εκδηλώσεις όπου οι άνθρωποι αποστρέφουν το πρόσωπό τους από τον Θεό (με τρέχον παράδειγμα το αναίσχυντο Europride που αρχίζει σήμερα στην πόλη μας, και που σπεύδει να το ‘πατρονάρει’ ακόμη και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο!). Τόση δίψα έχουμε λοιπόν να δοκιμάσουμε και τις υπόλοιπες έσχατες πληγές;  

Ασχέτως

Αναδιφώντας τα πρακτικά των συνεδριάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (που φέτος κλείνει εκατό χρόνια από την ίδρυσή του) βρίσκω την ακόλουθη καταχώριση, με ημερομηνία 8/12/1951:  «Κατόπιν προσκλήσεως του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου […] συνεκεντρώθησαν άπαντες οι βουλευταί υγειονομικοί (39 ιατροί, 4 φαρμακοποιοί, 1 οδοντίατρος) και απεφασίσθη εκλογή διακομματικής επιτροπής, υπεγράφη δε πρακτικόν ότι άπαντες οι κ.κ. βουλευταί υγειονομικοί ακολουθήσωσι τακτικήν εξυπηρετήσεως των φλεγόντων και επιμάχων υγειονομικών ζητημάτων δια την επίλυσίν των ή προώθησίν των, ασχέτως κομματικών αποχρώσεων».

     Αν κάποιος διαβάσει με κυνική καχυποψία το παραπάνω, ίσως θα αποδώσει την συμφωνία αυτή σε λόγους συντεχνιακού συμφέροντος. Ωστόσο, το πιο ενδιαφέρον σημείο είναι εκείνες οι τρεις τελευταίες λέξεις. Δεν ξέρω κατά πόσον εφαρμόσθηκε η απόφαση ή τι αποτελέσματα έφερε· το πνεύμα της είναι αυτό που μετράει, και όχι μόνο για στενά επαγγελματικά ζητήματα. Πόσο καλύτερα θα πήγαιναν τα δημόσια και τα εθνικά πράγματα αν οι όποιες σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονταν «ασχέτως κομματικών αποχρώσεων». Κάτι τέτοιο δεν θα περιόριζε την ελευθερία των διαφορετικών απόψεων, θα έθετε όμως ως πρώτο μέλημα και κριτήριο το γενικό καλό. Αυτό που ο Κικέρων λακωνικά έλεγε: Salus populi suprema lex (υπέρτατος νόμος η σωτηρία του λαού).

Πλησμονή

 Έχουν περάσει δυο εβδομάδες από τις ευρωεκλογές, και οι πολιτικοί και δημοσιογραφικοί σχολιασμοί ακόμη παίρνουν και δίνουν. Κοινό μοτίβο σχεδόν όλων: αν και κατά πόσον οι κινήσεις της κυβέρνησης, ο πρόσφατος ανασχηματισμός, οι διάφορες αποφάσεις εξυπηρετούν το δεξιό ή το κεντρώο ακροατήριο, αν έδιωξαν ψηφοφόρους από το κόμμα και προς ποια κατεύθυνση και αν και πώς θα τους φέρουν πίσω. Επιτέλους, φτάνει πια! ‘Πλησμονή ἁπάντων’, θα έλεγε ο Ισοκράτης. Τόση στενοκεφαλία; Αντί να βλέπουμε και να ακούμε κινήσεις που θα εξυπηρετούν το γενικό συμφέρον της χώρας, αναλισκόμαστε σε ‘χάδια’ προς το εκλογικό σώμα και σε κομματικούς τακτικισμούς. Ας δεχθούμε ότι αυτά τα τερτίπια δικαιολογούνται ως ένα βαθμό στην προεκλογική περίοδο. Δεν έχουν καμία θέση, απεναντίας κουράζουν και απογοητεύουν αφάνταστα όταν γίνονται καθημερινό συσσίτιο. Έχει άδικο ο πολύς κόσμος που, βλέποντας τέτοιες συμπεριφορές, γυρίζει την πλάτη στην πολιτική και αδιαφορεί για τα κοινά;

     Είναι αυτονόητο ότι το παράπονο αυτό ισχύει τόσο για την κυβέρνηση όσο και για τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Και βέβαια για τους δημοσιογράφους.

Δικαιοσύνη

Αφήνοντας κατά μέρος τα απόνερα των ευρωεκλογών – τουλάχιστον προσωρινά – βρίσκω στη Guardian ένα θέμα που δεν το είδα στα ελληνικά Μέσα. Δικαστήριο της πολιτείας Φλόριντα στις ΗΠΑ καταδίκασε την αμερικανική εταιρεία Chiquita (αυτή με τις μπανάνες) να πληρώσει αποζημίωση 38 εκατομμυρίων δολαρίων στις οικογένειες οκτώ ανδρών στην Κολομβία που δολοφονήθηκαν από παραστρατιωτική ‘ομάδα θανάτου’, καθώς αποδείχθηκε ότι η εταιρεία χρηματοδοτούσε από το 1997 ως το 2004 την τρομοκρατική οργάνωση που εκτέλεσε τις δολοφονίες αυτές. Η ακροδεξιά οργάνωση AUC είχε δημιουργηθεί στα 1980 για να προστατεύσει τους γαιοκτήμονες από αριστερές ανταρτικές οργανώσεις όπως η FARC, αλλά εξελίχθηκε σε έναν από τους χειρότερους καταπατητές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα, καθώς και σε μεγαλέμπορο ναρκωτικών. Η εταιρεία Chiquita συνέχισε να πληρώνει την AUC ακόμη και μετά τον χαρακτηρισμό της από τις ΗΠΑ ως τρομοκρατικής οργάνωσης το 2001, θέλοντας με τον τρόπο αυτό να εξασφαλίσει τη συνεχιζόμενη εμπορική παρουσία της στην Κολομβία (υπεράνω όλων οι business). Η οργάνωση τελικά αφοπλίσθηκε το 2004 μετά από μια ειρηνευτική συμφωνία που τερμάτισε έναν μακροχρόνιο και πολυαίμακτο εμφύλιο πόλεμο.

     Βέβαια σε τέτοιες καταστάσεις δεν υπάρχει απόλυτο λευκό και μαύρο: όλες οι πλευρές έχουν μερίδιο ενοχής για τα ποικίλα εγκλήματα που διαπράττονται για ιδεολογικούς ή οικονομικούς σκοπούς. Εγκληματίες δεν είναι μόνο αυτοί που κρατούν και χειρίζονται τα όπλα, αλλά και όσοι τους εξοπλίζουν και τους χρηματοδοτούν και τους επικροτούν. Η δικαστική απόφαση χαρακτηρίσθηκε ως ορόσημο διότι είναι η πρώτη φορά που αμερικανική εταιρεία κρίνεται υπαίτια για χρηματοδότηση καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο εξωτερικό. Ακόμη,  δείχνει ότι σε κάποιες χώρες η δικαιοσύνη λειτουργεί ακόμη και απέναντι σε γιγάντιες επιχειρήσεις (ας σημειωθεί ότι η όλη νομική διαδικασία έχει κρατήσει 17 χρόνια). Ένα χρήσιμο μάθημα, και μακάρι να βρει μιμητές και για άλλες ανάλογες περιπτώσεις.