Απεργία πείνας

Την έχουμε ακούσει κατά καιρούς, σε διάφορες χώρες και για διάφορους λόγους. Ουσιαστικά είναι η εκούσια ασιτία ενός ή περισσοτέρων ατόμων (με ή χωρίς λήψη υγρών) προκειμένου να ικανοποιηθεί από τις αρχές ένα αίτημα, προσωπικό ή κοινωνικό. Στις μέρες μας ήρθε πάλι στο προσκήνιο στο πρόσωπο ενός πατέρα που αιτείται την εκταφή του γιου του, θύματος του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών, για να διαπιστωθεί αν πράγματι είναι ο γιος του και πώς πέθανε. Σέβομαι το πένθος του καθενός ανθρώπου, αλλά δεν μπορώ να συμφωνήσω με τον τρόπο με τον οποίο αυτό εκφράζεται.

     Γενικά, και ανεξάρτητα από το συγκεκριμένο περιστατικό, η απεργία πείνας είναι μια μορφή εκβιασμού. Η μόνη διαφορά είναι ότι ο κοινός εκβιαστής επιδιώκει να αποκομίσει όφελος απειλώντας κάποιον άλλο, ενώ ο απεργός πείνας απειλεί να βλάψει τη δική του υγεία και ζωή, φέρνοντας έτσι τον αντίδικό του αντιμέτωπο αφενός με τη συνείδησή του και αφετέρου με την κατακραυγή (δικαιολογημένη ή αδικαιολόγητη) εκείνων που παίρνουν το μέρος του απεργού. «Θα κάνεις αυτό που σου ζητώ, αλλιώς για ό,τι πάθω το κρίμα θα είναι στο λαιμό σου», λέει ο τελευταίος. Και επειδή σχεδόν πάντα ο αντίδικος είναι το κράτος, είναι πολύ εύκολο να πάρει ο απεργός με το μέρος του μια μερίδα κόσμου, που κάνει έτσι αντιπολίτευση δι’ αντιπροσώπου. Υπό την πίεση αυτής της κατακραυγής το κράτος συχνά προχωρεί σε παραχωρήσεις και ενέργειες που είναι αντίθετες με την κοινή λογική, αλλά και με τη νομοθεσία.

     Κάτι τέτοιο γίνεται και στην παρούσα περίπτωση, που σχετίζεται με την σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών. Η απεργία πείνας του χαροκαμένου πατέρα δυστυχώς έγινε αντικείμενο κομματικής υποκίνησης και εργαλείο αντιπολιτευτικής σκοπιμότητας, κάτι που φυσικά δεν έχει καμία σχέση με την απονομή δικαιοσύνης, την οποία παρακωλύει και καθυστερεί. Πέρα από την ταυτοποίηση του συγκεκριμένου θύματος (που κι αυτή μπορεί να δώσει λανθασμένα αποτελέσματα από τη στιγμή που υπήρξαν τόσα θύματα), η εκταφή της σορού δεν πρόκειται να προσφέρει τίποτε απολύτως. Αντίθετα, όπως έχω γράψει και άλλη φορά, ευνοεί μια κατάσταση παθολογικού πένθους για τον πατέρα. Δεν είμαι συνήγορος της κυβέρνησης, αλλά στο θέμα αυτό θα προέτασσα τον σεβασμό προς τους νεκρούς, που ανήκουν πλέον σε άλλη, ανώτερη δικαιοδοσία.

Τρίμηνο

 Κλείνουν σήμερα τρεις μήνες χωρίς τη φυσική παρουσία του Δημήτρη δίπλα μας, χωρίς τις συχνές εκείνες τηλεφωνικές επικοινωνίες, στις οποίες μαζεύαμε το υλικό για την επόμενη ζωντανή συνάντηση και τον σωκρατικό διάλογο που εκείνος κατεύθυνε πάντα σε θέματα ακανθώδη, που σε ανάγκαζαν να σκεφθείς, να προβληματισθείς πάνω στα προκλητικά ερωτήματα που έθετε (είναι έτσι άραγε; αυτό πιστεύει;), για να καταλήξει στο τέλος στην πιο συμβατική, παραδοσιακή άποψη, έχοντας διεξέλθει και ακυρώσει όλα τα αντίθετα επιχειρήματα. Ωστόσο δεν απουσιάζει. Η φωτογραφία του πάνω στο γραφείο μου, δίπλα στην οθόνη του υπολογιστή, μου τον δείχνει συνεχώς, έτοιμο θαρρείς να ανοίξει μια καινούργια συζήτηση. Τι εμπειρίες να έχει άραγε στον αόρατο κόσμο όπου βρίσκεται, και όπου σήμερα πορεύθηκε προς συνάντησή του και ο λίαν προσφιλής του π. Ευσέβιος;

     Ανασκαλεύοντας το αρχείο βρίσκω ένα κείμενο του δημοσιογράφου Μ. Κοττάκη από την ‘Εστία’, γραμμένο πριν τέσσερα χρόνια, με αφορμή τον θάνατο της Φώφης Γεννηματά. Ο τίτλος του ένα ερώτημα: ‘Τι κάνεις με την επαφή που έχεις στο κινητό σου, όταν χάνεται ένας αγαπημένος σου φίλος;’ Καταλήγει με τις φράσεις: ‘Δεν διαγράφονται οι άνθρωποι. Ούτε αντικαθίστανται. Είναι μοναδικοί. Πώς να πατήσεις delete πάνω στο όνομά τους; Δεν μπορώ. Τα λεφτά δεν έχουν καμία σημασία μπροστά στο κεφάλαιο των ανθρώπων. Το μόνο που μένει μέσα μας και τοκίζεται διά βίου’.

     Στη μνήμη του κινητού και στις επαφές του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου συναντώ κάθε τόσο το όνομα του Δημήτρη. Δεν διαγράφονται τέτοιοι άνθρωποι.

Καινά δαιμόνια

 Ο Θ. Γεωργακόπουλος παρουσιάζει στην Καθημερινή (Bots και μαύροι Φινλανδοί ναζί, 4/10/2025) ένα άκρως ανησυχητικό θέμα: περιπτώσεις διαδικτυακών μηνυμάτων που ωθούσαν σε επεισόδια συγκρούσεων και βίας με ρατσιστικά κίνητρα και σε άλλες εγκληματικές ενέργειες. Καθόλου περίεργο στην εποχή μας, θα πει κανείς. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι τα μηνύματα δεν είχαν ανθρώπινη προέλευση, αλλά ήταν δημιουργήματα bots, δηλαδή ψεύτικων ψηφιακών λογαριασμών ανάρτησης αυτοματοποιημένου περιεχομένου, που είναι προγραμματισμένοι να ανακυκλώνουν την ‘είδηση’ και να εξάπτουν τη φαντασία και τα πνεύματα των ανυποψίαστων αναγνωστών, που ‘τσιμπούν’ το δόλωμα και συνεχίζουν το γαϊτανάκι της παραπληροφόρησης ή κατεβαίνουν στους δρόμους με άγριες διαθέσεις.

     Καταλαβαίνει κανείς ότι τέτοιοι μηχανισμοί αποτελούν το ιδανικό εργαλείο για την πρόκληση κοινωνικών αναστατώσεων από οποιονδήποτε θελήσει να τους χρησιμοποιήσει. Έχουν μεγάλη διείσδυση στο ευρύ κοινό, δεν υπόκεινται σχεδόν σε κανέναν περιορισμό και κρατούν στο παρασκήνιο τους υποκινητές τους. Ο αρθρογράφος αναφέρει ότι πίσω από μια πρόσκληση για αντιπαράθεση των οπαδών της ‘Λευκής Ανωτερότητας’ με αμερικανούς μουσουλμάνους στο Τέξας βρισκόταν «μία Ρωσική ‘βιοτεχνία bots’ στην Αγία Πετρούπολη, που αναπτύσσει γιγάντιο όγκο ιντερνετικού περιερχομένου με αποκλειστικό στόχο να θρέψει τη διχόνοια στις δυτικές κοινωνίες». Το ίδιο μπορεί να κάνει καθένας, ανατολικός ή δυτικός, βόρειος ή νότιος, για δικές του σκοπιμότητες, πολιτικές, θρησκευτικές, οικονομικές ή άλλες. Πρόκειται για την αναγωγή της προπαγάνδας σε πολύ ανώτερο επίπεδο, κάτι που αποτελεί δυνητικά θανάσιμο κίνδυνο για κάθε οργανωμένη κοινωνία.

     Υπάρχει άμυνα απέναντι σε τέτοιες ύπουλες απειλές; Όσο λιγότερο εμπιστεύεται κανείς τα λεγόμενα κοινωνικά δίκτυα (Facebook, Instagram, Twitter-X κλπ.), τόσο καλύτερα. Ο ευαγγελιστής Ιωάννης στην επιστολή του λέει εκείνο το χαρακτηριστικό: «Μὴ παντὶ πνεύματι πιστεύετε» [Α΄ Ιω. 4:1]. Ως ‘πνεύματα’ θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν και τα άυλα μηνύματα και συνθήματα που σπείρονται στο διαδίκτυο, «καὶ ὁ λόγος αὐτῶν ὡς γάγγραινα νομὴν ἔξει» [Β΄ Τιμ. 2:17], κατά τον απόστολο Παύλο. Ας δυσπιστούμε λοιπόν απέναντι στα πνεύματα αυτά, ας μην τα διαδίδουμε και τα αναπαράγουμε, ώστε να περιορίζεται η γάγγραινα. Και φυσικά ας μην υπακούμε στα κελεύσματά τους, ιδίως αν αυτά ωθούν σε βία και καταστροφή.

Ελληνομάθεια

Να και μια είδηση που θα έπρεπε να αποτελεί πρωτοσέλιδο σε όλα τα ελληνικά Μέσα. Στο Wilmington της πολιτείας Delaware στις ΗΠΑ λειτουργεί δημόσιο σχολείο όπου η ελληνική γλώσσα είναι υποχρεωτικό μάθημα για 2500 μαθητές, το 98% των οποίων δεν έχει ελληνική καταγωγή. Διδάσκεται επί δύο ώρες κάθε μέρα από ελληνόφωνους δασκάλους, που κάνουν μαθηματικά και φυσικές επιστήμες αποκλειστικά στα ελληνικά, ενώ τα υπόλοιπα μαθήματα γίνονται στα αγγλικά. Όπως μας λέει η σχετική είδηση, οι γονείς βλέπουν ότι τα παιδιά με τον τρόπο αυτό βελτιώνουν τις επιδόσεις τους στα αμερικανικά τεστ. Το σχολείο έχει πάρει σημαντικά βραβεία και οικονομικές επιδοτήσεις και οι μαθητές του εισάγονται με κλήρωση. Επίσης, οι εξετάσεις ελληνομάθειας αναγνωρίζονται στα αμερικανικά πανεπιστήμια και προσφέρουν απαλλαγή από το υποχρεωτικό μάθημα ξένης γλώσσας, εξοικονομώντας χιλιάδες δολάρια. Όπως λέει η αντιπρόεδρος του σχολείου Ιωάννα Λεκκάκου, «η εκπαίδευση στα ελληνικά στις ΗΠΑ είναι κάτι πολύ περισσότερο από σχολικό πείραμα. Είναι ήπια διπλωματία, από την οποία η Ελλάδα μπορεί να ωφεληθεί πραγματικά. Λειτουργούμε με χρήματα του αμερικανικού Δημοσίου, αλλά συνδυάζουμε την ελληνική γλώσσα, τον πολιτισμό και μια διαφορετική διδακτική μεθοδολογία».

     Να ελπίσουμε ότι θα προσέξουν την είδηση αυτή το ελληνικό κράτος, το υπουργείο Παιδείας, τα πανεπιστήμιά μας και όλη η εκπαιδευτική κοινότητα; Θα είναι ευχής έργο να αποτελέσει ένα πρότυπο και για τα δικά μας σχολεία.

     Η ιστοσελίδα του Odyssey Charter School είναι http://odysseycharterschooldel.com/ .