Περί αγωγής

Πολύς ο δημόσιος λόγος στις μέρες μας για την βία των ανηλίκων και τις ευθύνες των γονέων για τις πράξεις των παιδιών τους. Αν ανατρέξουμε στην κλασική γραμματεία, βλέπουμε τον Κρίτωνα να λέει στον Σωκράτη, μέσα στη φυλακή και λίγες ώρες πριν από την θανάτωση του δασκάλου: «ἢ γὰρ οὐ χρὴ ποιεῖσθαι παῖδας ἢ ξυνδιαταλαιπωρεῖν καὶ τρέφοντα καὶ παιδεύοντα». Σε σύγχρονη γλώσσα: «Ή δεν πρέπει να κάνει κάποιος παιδιά, ή να ταλαιπωρείται μαζί τους για να τα τρέφει και να τα παιδεύει» (με την αρχική έννοια της παιδείας, την καλλιέργεια του χαρακτήρα). Με το πνεύμα αυτό, ίσως καλό θα ήταν να υπάρχουν σχολές γονέων (και υποψηφίων γονέων) που να προετοιμάζουν και να καταρτίζουν γονείς παιδαγωγούς, οι οποίοι θα μπορούν στοιχειωδώς να ανταποκριθούν στα δύσκολα καθήκοντα που αναλαμβάνουν. Η κατάρτιση αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει, εκτός των άλλων, και ενημέρωση για τα σύγχρονα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την σωστή τους χρήση, αλλά και οδηγίες για επικοινωνία και συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς, με τους οποίους οι γονείς μοιράζονται την ευθύνη της αγωγής. Ιδανικά βέβαια, θα πρέπει να υπάρχουν και συνθήκες εργασίας που να επιτρέπουν περισσότερο χρόνο παρουσίας στο σπίτι, και για τους δύο γονείς. Ωστόσο, αυτό είναι πιο δύσκολο στην πράξη. Μήπως να αρχίζαμε από το πρώτο;

[Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή]

Σύγχρονη τέχνη

  

Σ’ ένα μουσείο στην Ολλανδία ένας υπάλληλος μηχανικός είδε μέσα σ’ ένα γυάλινο ασανσέρ δυο πεταμένα κουτάκια μπύρας. Τα μάζεψε και τα έρριξε στον πλησιέστερο κάδο απορριμμάτων. Λίγο αργότερα, μια επιμελήτρια του μουσείου διαπίστωσε ότι τα κουτάκια έλειπαν από τη θέση τους, τα αναζήτησε και τα ‘έσωσε’ από την ανακύκλωση. Ευτυχώς (μας λέει η είδηση), διότι ήταν... έργα τέχνης φιλοτεχνημένα στο χέρι από έναν Γάλλο καλλιτέχνη. Όπως μαθαίνουμε, το μουσείο θέλει να ξαφνιάζει τους επισκέπτες του και τοποθετεί τα εκθέματα στα πιο απρόσμενα μέρη. Μάλιστα.

     Ηθικό δίδαγμα: Αν τυχόν συναντήσετε τίποτε σκουπίδια σε ασανσέρ κάποιου μουσείου (ή άλλον ασυνήθιστο και απίθανο χώρο), μην τα πετάξετε, γιατί μπορεί να είναι έργα τέχνης. Ποτέ δεν ξέρετε. Ωστόσο, σε πιο πρακτικό επίπεδο, νομίζω ότι ο μηχανικός ήταν ο μόνος άνθρωπος που εκτίμησε την πραγματική αξία του εν λόγω... καλλιτεχνήματος και έσπευσε να το αποθέσει στον χώρο που του ταίριαζε καλύτερα.

 

Φαντασία

Η επιστημονική φαντασία συχνά πραγματεύεται φιλοσοφικά ζητήματα, προβάλλοντάς τα σε άλλους κόσμους και πολιτισμούς. Στο παλιό τηλεοπτικό Star Trek της δεκαετίας του 1960 υπήρχε ένα επεισόδιο με τίτλο ‘A Taste of Armaggedon’ (Γεύση Αρμαγεδώνος). Συνοπτικά, δυο πλανήτες βρίσκονταν σε πόλεμο διαρκείας αιώνων μεταξύ τους με κομπιούτερ. Ο υπολογιστής του ενός ‘έστελνε’ ένα εικονικό πλήγμα στον άλλο. Ο υπολογιστής του άλλου πλανήτη υπολόγιζε πού δέχθηκε το πλήγμα, τι ισχύ είχε και πόσα και ποια θύματα προκάλεσε, και οι αντίστοιχοι άνθρωποι ήταν υποχρεωμένοι να πάνε σε ένα ‘εξαϋλωτήριο’ για να αυτοκαταστραφούν, χωρίς αίματα, πόνους, καταστροφές και άλλα δεινά. Οι κάτοικοι των δυο πλανητών είχαν αποδεχθεί μοιρολατρικά την κατάσταση αυτή, που κρατούσε πεντακόσια χρόνια. Όταν το διαστημόπλοιο Enterprise δέχθηκε τα ‘πυρά’ του ενός πλανήτη και το πλήρωμά του διατάχθηκε να αυτοκαταστραφεί, οι άνδρες του αντέδρασαν με ‘γήινο’ τρόπο, με πάλη σώμα με σώμα με τους ιθύνοντες του πλανήτη, θυμίζοντάς τους την πραγματική αγριότητα του πολέμου που εκείνοι οι ‘πολιτισμένοι’ εξωγήινοι είχαν ξεχάσει. Μπροστά στη φρίκη που ένιωσαν, οι κυβερνήτες των δυο πλανητών πείσθηκαν ότι δεν είχε νόημα να συνεχίζουν την προαιώνια έχθρα τους και προχώρησαν σε ανακωχή και ειρήνευση.

     Ιδανικό τέλος βέβαια για σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Δυστυχώς όμως ο δικός μας κόσμος, ενώ έχει ζήσει στο πετσί του την βαρβαρότητα των πολεμικών συγκρούσεων και τα ολέθρια αποτελέσματά τους, συνεχίζει ακάθεκτος να ακολουθεί τον ίδιο δρόμο, επινοώντας νέες και πιο αποτελεσματικές (= θανατηφόρες) μεθόδους για την διεξαγωγή τους. Η ‘εἰρήνη τοῦ σύμπαντος κόσμου’ για την οποία προσεύχεται καθημερινά η Ορθόδοξη Εκκλησία παραμένει μεγάλο ζητούμενο και άπιαστο όνειρο για την μακράν του Θεού ανθρωπότητα.