Κουτσομπόληδες

Ο πολιτικός σχολιασμός είναι ένα γνωστό και μέχρι ένα σημείο χρήσιμο κομμάτι της εργασίας των Μέσων Ενημέρωσης. Χρήσιμο, με την έννοια ότι πολλά από τα γεγονότα που διαδραματίζονται γύρω μας έχουν παράπλευρες συνέπειες και αντικτύπους που δεν είναι εύκολα αντιληπτοί από όλους, και κάποιοι γνώστες των πραγμάτων αναλαμβάνουν να εξηγήσουν για τον υπόλοιπο κόσμο και να προσφέρουν μια υπεύθυνη γνώμη. Αυτό είναι απόλυτα θεμιτό και μπορεί να συμβάλλει στην ενημέρωση.

     Ποια μπορεί να είναι τα μειονεκτήματα και τα όρια του σχολιασμού; Πρώτα απ’ όλα, το ποιον, η εμπειρία και ο προσανατολισμός του σχολιαστή. Κάποτε τον ρόλο αυτό έπαιζαν γενικά παλαιότεροι και ‘ψημένοι’ άνθρωποι, είτε δημοσιογράφοι είτε άλλοι ειδικοί σε κάποιο θέμα. Σήμερα βλέπουμε να τον αναλαμβάνει ο καθένας που έχει πρόσβαση σε κάποιο Μέσο (και το διαδίκτυο είναι ανοικτό σε όλους). Έπειτα, πού σταματάει ο καθαυτό σχολιασμός και αρχίζει η σεναριολογία και η ‘σπέκουλα’ («Τι ενδεχομένως θα συμβεί αν ο Α κάνει την Β κίνηση;»); Και αν δεχθούμε ακόμη και την λογική πιθανολογία ως προέκταση του θεμιτού σχολιασμού, τι μπορεί να πει κανείς για το πολιτικό κουτσομπολιό, που φυτρώνει ευκαίρως-ακαίρως ακόμη και σε Μέσα που θεωρούνται εν πολλοίς σοβαρά; Όταν διαβάζουμε για ‘σφαγές που γίνονται στα παρασκήνια των κομμάτων’ και για ‘όλους εναντίον όλων’ και για το ποιος ετοιμάζεται να αποχωρήσει από το παλιό του κομματικό σπίτι και να αναζητήσει στέγη αλλού, καταλαβαίνουμε ότι η έννοια του σοβαρού σχολιασμού έχει πάει περίπατο και ήδη βαδίζουμε στον χώρο του λεγόμενου ‘κίτρινου Τύπου’. Με αποτέλεσμα (ή μήπως επιδιωκόμενο σκοπό;) τη δημιουργία γεγονότων εκ του μη όντος. Κοινώς, ανάβουμε φωτιές. Για να έχουμε να λέμε και αύριο.   

     Υστερόγραφο: Ξέχασα να το γράψω στις 25 του μηνός, αλλά εκείνη τη μέρα το ιστολόγιο… ενηλικιώθηκε: έκλεισε τα 18 χρόνια. Πότε πέρασαν; Πόσα γεγονότα και καταστάσεις έκλεισαν μέσα τους; Πόσους ανθρώπους πήραν στο πέρασμά τους; Πόσοι άλλοι ήρθαν πίσω τους; Τι μάθαμε και πόσο ωριμάσαμε μέσα από τις εμπειρίες τους, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο; Αν κρίνουμε από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, όχι και πολλά πράγματα: μάλλον επί τα χείρω προκόψαμε. Και ο καιρός συντέμνει.

Αθανασίας όνειρα

Όταν προ καιρού συναντήθηκαν στο Πεκίνο οι διάφοροι ηγέτες του λεγόμενου ‘τόξου του κακού’ (αν υποθέσουμε ότι όλοι οι υπόλοιποι, αυτάρεσκα, αντιπροσωπεύουμε το ‘καλό’), μεταξύ άλλων καταγράφηκε μια ιδιωτική συνομιλία μεταξύ Πούτιν και Σι Τζινπίνγκ όπου οι δυο εκδήλωναν το ενδιαφέρον τους να ζήσουν μέχρι τα 150 ή και ακόμη περισσότερο, με τη βοήθεια της εξελισσόμενης επιστήμης και τεχνολογίας. Με την αφορμή αυτή η Guardian δημοσιεύει ένα εκτεταμένο άρθρο που εξετάζει τις διάφορες γραμμές έρευνας, από τις πιο λογικοφανείς μέχρι τις πιο εξτρέμ, που ακολουθούν διάφοροι επιστήμονες ανά τον κόσμο, είτε μέσω της βιολογίας και της γενετικής είτε μέσω της πληροφορικής και της τεχνητής νοημοσύνης. Δεν είναι βέβαια κακό πράγμα η έρευνα: μας έχει προσφέρει πάμπολλα βοηθήματα στην καθημερινή ζωή. Ωστόσο, πολλές από τις παραπάνω προσπάθειες χρηματοδοτούνται από πλούσιους και διάσημους που ελπίζουν να καρπωθούν τα ευεργετικά τους αποτελέσματα, όταν προκύψουν, για να συνεχίσουν να επιβάλλουν τα φιλόδοξα σχέδιά τους στον υπόλοιπο κόσμο.

      Βέβαια η αθανασία ήταν εξαρχής ‘γραμμένη’ στο σχέδιο του Θεού για τον άνθρωπο, ο οποίος όμως επεχείρησε να την κατακτήσει από λάθος δρόμο. Κάτι ανάλογο θα μπορούσαμε να πούμε και για τις απόπειρες τεχνητής παράτασης της ζωής, που εμπερικλείουν το στοιχείο της ύβρεως. Λέγεται ότι όταν οι άνθρωποι κάνουν σχέδια, ο Θεός χαμογελάει. Ο σοφός Σολομών έγραφε ότι «λογισμοὶ θνητῶν δειλοί, καὶ ἐπισφαλεῖς αἱ ἐπίνοιαι ἡμῶν» [Σοφ. 9:14]. Οι εμπνεύσεις μας είναι επισφαλείς, μας παραπλανούν. Και όταν οι εμπνεύσεις αυτές κινούνται από άκρατη φιλοδοξία και αρχομανία, μοιραία θα οδηγήσουν σε πτώση και καταβαράθρωση. Το απρόβλεπτο γεγονός πάντα αποτελεί ενδεχόμενο για τον οποιονδήποτε, όσο σοφός, πλούσιος ή ισχυρός κι αν είναι, και η θεωρητική επαναφορά όλων των κυττάρων του σώματος σε μια υγιή κατάσταση δεν εγγυάται την πλήρη και τέλεια λειτουργική του ικανότητα. Εξάλλου, δεν ακούμε κάθε τόσο υπερήλικες να παραπονούνται ότι «εμένα με ξέχασε ο Θεός»; Εκείνος έταξε «πᾶσιν ἀνθρώποις τὸ κοινὸν τοῦ βίου χρέος, τοῦ ὅρου πληρωθέντος», Εκείνος γνωρίζει και τον χρόνο και τον τρόπο που θα εκπληρώσει ο καθένας μας το κοινόν χρέος, για να περάσει στην πραγματική αθανασία, θετική ή αρνητική.

     Μια τελευταία σκέψη, πιο κυνική. Με τα μυαλά που κουβαλούν οι σύγχρονοι παγκόσμιοι ηγέτες, είναι πολύ πιθανό ότι θα καταστρέψουν τον κόσμο πριν πετύχουν τα φαντασιακά τους όνειρα.

‘Άφετε τους νεκρούς’

Εδώ και λίγες μέρες έχει γίνει πρώτο θέμα των ειδήσεων η λέξη ‘εκταφή’. Αναφέρεται βέβαια στα θύματα της σιδηροδρομικής τραγωδίας των Τεμπών πριν δυόμισι χρόνια και στην παραφιλολογία (δεν υπάρχει πιο κατάλληλος όρος) για τα αίτια της φωτιάς που προκάλεσε κάποιους από τους θανάτους, αλλά και στην ταυτότητα κάποιων θυμάτων. Με όλο τον σεβασμό που δικαιούνται άνθρωποι που πενθούν για οικογενειακές απώλειες, το αίτημα της εκταφής είναι μάλλον εσφαλμένος τρόπος για να εκδηλώσουν το πένθος τους. Θα προσθέσει κάτι ουσιώδες στις 66.000 σελίδες της δικογραφίας; Θα αναπαύσει τις ψυχές των νεκρών; Μια Λειτουργία, ένα μνημόσυνο ή μια φιλανθρωπία είναι ένας πολύ πιο ουσιαστικός τρόπος προσφοράς, σύμφωνος με την παράδοσή μας. Όπως είχα γράψει προ μηνών, οι εμπλεκόμενοι στο θέμα κάνουν ό,τι μπορούν για να επιπλέξουν (αντί να εξομαλύνουν) την ψυχολογική διαδικασία του πένθους, που και μόνο από τη χρονική διάρκειά του έχει λάβει πλέον σαφή παθολογικά χαρακτηριστικά. Οι εκταφές μόνο χειρότερα θα κάνουν τα πράγματα από τη σκοπιά αυτή.

     Μπορεί βέβαια να επικαλεσθεί κανείς την επιθυμία για απόδοση δικαιοσύνης. Λογικό ακούγεται καταρχήν το αίτημα. Ωστόσο, για γίνει αυτό, θα πρέπει να αρχίσει κάποτε η δίκη. Η προβολή κάθε τόσο νέων αιτημάτων ουσιαστικά είναι κωλυσιεργία και απλώς παρατείνει το αδιέξοδο. Κι αν θέλουμε να σκεφθούμε και λιγάκι θεολογικά, η ανθρώπινη δικαιοσύνη μπορεί να σφάλλει ή ενίοτε και να πλανάται σκόπιμα. Η απόλυτη, αλάνθαστη και ανεπηρέαστη δικαιοσύνη είναι αποκλειστική ιδιότητα του Θεού, και θα αποδοθεί στον – άγνωστο για όλους μας -- χρόνο. Αυτή την πίστη εξέφρασε όσες φορές μίλησε ο π. Χριστόδουλος Παπαϊωάννου που έχασε τον γιο του Κυπριανό στα Τέμπη [π.χ. ΕΔΩ]. Γιατί εμείς φερόμαστε «καθὼς καὶ οἱ λοιποὶ οἱ μὴ ἔχοντες ἐλπίδα»; 

     Το ακόμη πιο τραγικό είναι αυτό που φημολογείται, ότι δηλ. τα αιτήματα για εκταφή υποκινούνται από πολιτικά πρόσωπα, που επωφελούνται της καταστάσεως για κομματικά εκλογικά ωφέλη. Δεν μπορώ να ξέρω αν αυτό αληθεύει, ωστόσο δεν θα με παραξένευε· έχουν δει τόσα τα μάτια μας. Όπως και να έχει το πράγμα, βλέπω με τη φαντασία μου τους νεκρούς να κουνούν με απογοήτευση τα κεφάλια τους για το συλλογικό χάλι μας. Επιτέλους, ας σεβαστούμε εκείνους, και ας τους αφήσουμε στην ησυχία τους.