Τετάρτη 10 Φεβρουαρίου 2010

Η μουσική της γλώσσας

Αξέχαστη δασκάλα η κυρία Μαρία. Μας χειραγώγησε στην Γ’ και την Δ’ τάξη του 57ου Δημοτικού, αλλά (προς χαράν μας) και στο τέλος της Ε’ τάξης, όταν ο κύριος Τιμολέων με το βαρύ χέρι και την σαρκαστική φωνή έπαθε ατύχημα και 'παροπλίσθηκε' για μερικούς μήνες. Αγαπημένη της συμβουλή που δεν κουραζόταν να επαναλαμβάνει, με τη μορφή υπόμνησης, ήταν η ρητορική ερώτηση από το Αναγνωστικό της Γ' τάξης προς τον Κωστάκη και την Ελενίτσα: "Τι να τα κάνωμε, παιδί μου, τα γράμματα, όταν λείπει η καλή συμπεριφορά;" (τότε η υποτακτική είχε τη δική της ορθογραφία). Κοντά στα πολλά άλλα που μας έμαθε ήταν και η συνεχής παρότρυνση να διαβάζουμε και να απαγγέλλουμε σωστά, να χρωματίζουμε τη φωνή μας, να επιδιώκουμε την 'προσωδία' (= προς + ωδή, δηλ. τραγούδι), τη μουσική της γλώσσας. Όχι ξερές, ξύλινες λέξεις βαλμένες στη σειρά σαν άψυχους κύβους παιχνιδιού, αλλά προσοχή στο νόημα, την έμφαση, τα σημεία της στίξης. Παύσεις εκεί που έπρεπε, μικρές ή μεγάλες, ερωτηματικά, θαυμαστικά. Κάτι που λείπει, συχνά σε βαθμό κακουργήματος, από πολλούς εκφωνητές ειδήσεων και άλλων κειμένων στα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης. Που ενώνουν απνευστί άσχετες μεταξύ τους ειδήσεις ή κομματιάζουν απρόσεκτα προτάσεις, χωρίζοντας επίθετα από ουσιαστικά, ρήματα από αντικείμενα, και κάθε είδους προσδιορισμούς από τη φράση που προσδιορίζουν. Ίσως δεν βρέθηκε στο δρόμο τους μια κυρία Μαρία.

5 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Φίλτατε Αντώνη , πόσοι άραγε συνέλληνες σήμερα είναι σε θέση να εκτιμήσουν την βαρύτητα των απόψεών σου σχετικά με την μουσική της γλώσσας μας ;
Πολύ φοβάμαι πως κάποιοι θα βιαστούν να σε κατηγορήσουν κιόλας για σκοταδισμό και οπισθοδρομικότητα !
Θα σου πουν : Τι κάθεσαι και μας γράφεις για σημεία στίξης , επιθετικούς προσδιορισμούς , ρήματα και ουσιαστικά ; Σε ποιο βιβλίο γλώσσας της στοιχειώδους εκπαίδευσης τα βρήκες αυτά τα πράγματα γραμμένα ; Εσύ δεν παίζεις ηλεκτρονικά παιχνίδια , ούτε παρακολουθείς σύγχρονα παιδικά προγράμματα ; Και τολμάς και μας λες από πάνω ότι δεν έχομε Μαρία δασκάλα . Αν θες να ξέρεις , και Μαρία έχομε και Θάλεια έχομε και ό, τι θέλεις έχομε .
Μου φαίνεται , τελικά, πως δεν μιλάμε την ίδια γλώσσα ! Ά, ξεκουμπίσου γεροξεκούτη !
Αυτά , Αντώνη μου , και άλλα παρόμοια θα μας καταμαρτυρούν τα νιάτα μας , όσο θα διδάσκονται την γλώσσα των πατέρων μας από άψυχους δασκάλους ή αφασικούς εκφωνητές ειδήσεων .
Και για να κλείσω το σχόλιό μου : Τι έχεις να πεις για τις καταλήξεις των ρηματικών τύπων στην εκφώνηση των αιτήσεων από νεαρό διάκονο ;
Μήπως θα έπρεπε η Εκκλησία να βάλλει μπρος την διδασκαλία της γλώσσας μας σε δικά της φροντιστήρια ; Όσο υπάρχουν ακόμα και κάποιοι που μπορούν να την διδάξουν . Γιατί ,σε λίγα χρόνια, η Γλώσσα η Ελληνική θα αποτελεί μονάχα αντικείμενο εξειδικευμένης έρευνας σε ξένα πανεπιστήμια και ξεχασμένο μουσειακό έκθεμα σε καμιά γωνιά των αντίστοιχων ελληνικών…

ΦΩΤΗΣ

Λήμνος είπε...

Υπάρχουν και σήμερα κάποιοι δάσκαλοι που διδάσκουν με σεβασμό κι αγάπη την ελληνική γλώσσα. Ανέκαθεν ωστόσο φαίνονται κυρίως τα στραβά,είναι πιο εντυπωσιακά, βοούν. Τα αξιόλογα,τα όμορφα, τα χρηστά είναι συνήθως σιωπηλά, αλλά κάποτε καρποφορούν και απόκάποιους αναγνωρίζονται. Όλοι οι μαθητές της κ.Μαρίας τη θυμούνταιάραγε με την ίδια ευγνωμοσύνη; Πρέπει κι οι αποδέκτες να είναι ευαίσθητοι κι ευγνώμονες..

Α. Παπαγιάννης είπε...

Και βέβαια υπάρχουν δάσκαλοι με μεράκι και με αγάπη για τη γλώσσα (υποπτεύομαι ότι κι αυτοί γνώρισαν στα βήματά τους μία τουλάχιστον κυρία Μαρία). Και βέβαια (όπως και με τόσα άλλα πράγματα) μόνο εκ των υστέρων αναγνωρίζουμε τη συμβολή των ανθρώπων αυτών στην εμφύτευση κάποιων εννοιών, ιδεών, αξιών στη ζωή και τη σκέψη μας. Διότι τότε δεν τις πολυκαταλαβαίναμε, όπως δεν μας ικανοποιούσε η συχνή ρήση του σοφού παππού μας για τις "πικρές ρίζες" και τους "γλυκείς καρπούς" της παιδείας. Το γεγονός όμως ότι θυμόμαστε τα γεγονότα και τα πρόσωπα αυτά δεν έχει τη δική του σημασία;

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητή ΛΗΜΝΟΣ , συμφωνώ μαζί σου ότι πράγματι υπάρχουν και σήμερα Κ Α Π Ο Ι Ο Ι δάσκαλοι που διδάσκουν με σεβασμό κι αγάπη την ελληνική γλώσσα. Αλλά όπως λες κι εσύ υπάρχουν μονάχα ΚΑΠΟΙΟΙ . Λιγοστοί και δυσεύρετοι: Όσοι , δηλαδή, κατάφεραν να γλυτώσουν από το δηλητήριο γνωστών Παιδαγωγικών Σχολών ή τις απανωτές παγίδες ενός αφελληνισμένου και αντίχριστου Παιδαγωγικού Ινστιτούτου .

Ερώτημα γονιού εννιάχρονου παιδιού : Πόσο βοηθάνε τον σημερινό δάσκαλο τα κείμενα των βιβλίων της γλώσσας ;
Μπορεί ο σημερινός δάσκαλος να διδάξει γλώσσα ,δηλαδή τ ρ ό π ο ζ ω ή ς , βασισμένος στα προτεινόμενα σχολικά εγχειρίδια και τις οδηγίες των προϊσταμένων του ;
Εάν μπορεί , τότε γιατί δεν το κάνουν όλοι τους αλλά μονάχα κάποιοι ;
Κι αν δεν μπορεί , τότε τι κάνει ; Κρυφό Σχολειό ;
Να γιατί είναι λιγοστοί οι δάσκαλοι που διδάσκουν με αγάπη και σεβασμό την γλώσσα μας : Γιατί το Κρυφό Σχολειό θέλει κότσια … και το σύστημα μάς τα έχει συντρίψει ‘’ως σκεύη κεραμέως’’. Μας γονάτισε .

ΦΩΤΗΣ

Λήμνος είπε...

Αγαπητέ ανώνυμε,
Το σύστημα δεν βοηθάει. Ωστόσο μας δίνει πολλή ελευθερία να κινηθούμε όπως νομίζουμε και μπορούμε, και να περάσουμε ωραία μηνύματα στους μαθητές. Αλλά για να δώσουμε πρέπει να έχουμε. Αυτό που θα "έχει" ο κάθε δάσκαλος κι ο κάθε γονιός είναι μια προσωπική κατάκτηση, ένας προσωπικός κόπος κι αγώνας για τον οποίον είναι αποκλειστικά υπεύθυνος. Ρίχνοντας ευθύνες στο οποιοδήποτε σύστημα προσπαθούμε να τις αποσείσουμε από τους εαυτούς μας.
Αν, όπως κατάλαβα, είσαι γονιός μικρών παιδιών, σου εύχομαι "καλή φώτιση" στο γονεϊκό σου ρόλο. Ζώντας μέσα σε μια γενική εξωτερική και εσωτερική ρευστότητα, μόνο στη φώτιση του Θεού μπορούμε να ελπίζουμε για την κατά το δυνατόν σωστή ανατροφή των παιδιών μας.