Επιστρέφοντας εις τα ίδια από χαλαρή οικογενειακή σύναξη σε χώρο διακοπών, μεσάνυχτα Σαββάτου, ανοίγω από συνήθεια την ιστοσελίδα της ‘Καθημερινής’ στο κινητό. Πρώτος τίτλος: Πέθανε ο Χρήστος Γιανναράς. Δεν πάω παρακάτω. Σταματώ, διαβάζω την σύντομη είδηση και αναλογίζομαι τι μου έχει μείνει από τον μεγάλο αυτό στοχαστή που ασχολήθηκε εντατικά με τη φυσιογνωμία της νεώτερης Ελλάδας και επηρέασε τη σκέψη πάμπολλων Ελλήνων και ξένων τα τελευταία πενήντα χρόνια.
Λίγα μόνο από τα πολλά βιβλία του έχω διαβάσει αναλυτικά (πρόχειρα θυμούμαι το ‘Τίμιοι με την Ορθοδοξία’, το ‘Αλφαβητάρι της πίστης’, την ‘Κόκκινη πλατεία και τον θείο Αρθούρο’, το αυτοβιογραφικό και ανατρεπτικό ‘Καταφύγιο ιδεών’ και μερικά ακόμη). Η γνώση μου περί την φιλοσοφία είναι πολύ αναιμική για να μπορώ να κάνω τις διακρίσεις ανάμεσα σε κοινωνία και societas, λόγο και ratio, νόμο και lex, όπως τις έκανε εκείνος, αντιδιαστέλλοντας τον ανατολικό με τον δυτικό τρόπο σκέψης και ζωής, την αυθεντική Ορθοδοξία με τις δυτικές εκδοχές του Χριστιανισμού. Πολλές από τις κατά καιρούς επισημάνσεις του ήταν ιδιαίτερα εύστοχες και ‘τομώτερες ὑπὲρ μάχαιραν δίστομον’, άλλες ακούγονταν προκλητικές ή και αιρετικές απέναντι στο ελληνικό κατεστημένο, πολιτικό και θρησκευτικό. Θα περίμενε βέβαια κανείς και κάποιες πρακτικές προτάσεις για εφαρμογή ενός ‘διαφορετικού τρόπου του είναι’ (προσφιλής του φράση), αλλά ίσως δεν είναι αυτός ο ρόλος του φιλοσόφου. Όταν έγραφε το ‘Finis Graeciae’ πριν μερικές δεκαετίες, μπορεί να ακουγόταν απαισιόδοξος, μια σύγχρονη Κασσάνδρα. Όσο περνούσαν τα χρόνια, είχε την μάλλον θλιβερή ικανοποίηση (αν ευσταθεί ο όρος) να βλέπει τις προρρήσεις του να επαληθεύονται. Αυτό φαινόταν στις επιφυλλίδες του, που χαρακτηρίζονταν από έναν ολοένα αυξανόμενο πεσιμισμό: υποπτευόμουν από την αρχή περίπου πού ήθελε να φθάσει, δεν τις διάβαζα ολόκληρες. Συνήθως κατέληγαν σε μια παράγραφο με ελλιπείς, επιγραμματικές και αφοριστικές προτάσεις.
Η είδηση είναι πολύ νωπή· οι κυριακάτικες εφημερίδες έχουν ήδη τυπωθεί. Ασφαλώς θα ακολουθήσουν νεκρολογίες και αναμνήσεις και κρίσεις και αφιερώματα στο έργο του. Για την ώρα μένω στις λίγες δικές μου εντυπώσεις, αλλά και στις πολλές αφορμές για σκέψη και σχολιασμό που κατά καιρούς μου έδωσε. Ο Θεός να τον αναπαύσει.
12 σχόλια:
Διαβάστε για να αναθεωρήσετε τις απόψεις σας για τον Χρήστο Γιανναρά.
Ο ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΙ ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ και ΚΟΝΙΤΣΗΣ ΣΕΒΑΣΤΙΑΝΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΕΟΝΙΚΟΛΑΙΤΙΚΕΣ ΚΑΚΟΔΟΞΙΕΣ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ
https://agonasax.blogspot.com/2024/08/blog-post_49.html
Ὁ Γέρων Θεόκλητος Διονυσιάτης γιὰ τὸν σήμερα τιμηθέντα μὲ πατριαρχικὸ ὀφφίκιο Χρῆστο Γιανναρᾶ
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ από 2-9-2019
https://agonasax.blogspot.com/2019/09/blog-post_1.html
Ευχαριστώ για τα σχόλια, τα οποία είχα υπόψη μου από τον καιρό που είχαν γίνει. Πουθενά στην ανάρτηση δεν "αγιοποίησα" τον εκλιπόντα: αναφέρθηκα μόνο σε προσωπικές μου μνήμες για έναν γνωστό στοχαστή, που πλέον βρίσκεται στην κρίση του Θεού. Όπως θα βρεθούμε και όλοι μας.
Σας ευχαριστούμε και εμείς για την ευγενική απάντηση σας και την ελευθερία λόγου που δίνετε που είναι πάντοτε υπερ της αλήθειας και που μισεί η Νέα Τάξη Πραγμάτων και κάθε σκοτεινό κέντρο.
Και την αλήθεια, όπως γνωρίζουμε οι πιστοί, την έχει η Ορθοδοξία!
Ευχαριστούμε και εμείς για την ενημέρωση και μέσω των σχολίων.
Με το που έμαθα τον θάνατό του έγραψα:
Χαρισματικός ομιλητής και συγγραφέας.
Κι ευαίσθητος άνθρωπος. Όσοι γνωρίσαμε από κοντά τον Χρήστο λες και βλέπαμε ένα παιδί, με πολύ ρομαντισμό και καλοσύνη. Αντίθετα, στις συνεντεύξεις και στα πάνελ έβγαζε έναν άλλον εαυτό.
Στον επίλογο του αυτοβιογραφικού βιβλίου του "Τα καθ' εαυτόν" έγραψε:
«…Θέλω τη στιγμή της τελευταίας μου πνοής να φεύγω με τη λαχτάρα του γυρισμού στην πατρίδα… Με το τρελό καρδιοχτύπι μιας ερωτικής προσμονής. Αυτό μόνο.»
Πληροφορούμαστε πώς εκοιμήθη εν Κυρίω:
"Ο Χρήστος Γιανναράς πέθανε, έλεγε η πληροφορία, στα αγαπημένα του Κύθηρα, βράδυ, μιλώντας με φίλους, έχοντας από ώρα στρέψει τη συζήτηση στον Δ. Κουτρουμπή (το Καταφύγιο Ιδεών που διάβασα το 1987 γεμάτο ένταση και συγκίνηση για τον «ερημίτη της Βουλιαγμένης») που σφράγισε ανεξίτηλα και τη δική του πνευματική διαδρομή. Μιλούσε λοιπόν γι’ αυτόν όταν ξαφνικά σιώπησε, σήκωσε το χέρι του, έκανε το σταυρό του και έσβησε ανάμεσα στους φίλους.» (https://xartokoptis.blogspot.com/2024/08/finis.html#comment-form)
Ίσως κάτι να δείχνει αυτό το τέλος. Πάντως, ο Θεός έχει διαφορετικά κριτήρια από μας, και στην άλλη ζωή θα βρεθούμε προ πολλών εκπλήξεων.
Η δε Ιερά Σύνοδος ανακοίνωσε:
"Με αφορμή την εκδημία του Ομότιμου Καθηγητού της Φιλοσοφίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, θεολόγου, συγγραφέως, στοχαστού και πιστού της του Χριστού Ορθοδόξου Εκκλησίας τέκνου, αοιδίμου Χρήστου Γιανναρά, δέεται στον Αναστάντα Κύριο για την ανάπαυσή του μετά των Αγίων και των Δικαίων και απευθύνει εγκάρδιες συλλυπητήριες ευχές στους κατά σάρκα συγγενείς του και τους πολυάριθμους μαθητές του."
Ο Θεός να τον αναπαύσει!
Μπορεί η γραφίδα του να αδίκησε κάποτε, όμως ο λόγος του υπήρξε κατ' ουσίαν εκκλησιαστικά φιλοσοφημένος,αφού , όπως ο ίδιος επανειλημμένα διετύπωσε, η έννοια εκκλησία είναι δανεισμένη από την αρχαία ελληνική παράδοση και δομικά εμπεριέχει την ελευθερία της σκέψης!
Ευχαριστούμε!
Ο μεγάλος Θεολόγος Νικόλαος Σωτηρόπουλος για Χρήστο Γιανναρά
https://agonasax.blogspot.com/2024/08/blog-post_99.html
Δεν είναι μόνο το πρόβλημα ότι η γραφίδα του αδίκησε. Η γραφίδα του έγραψε και αίρεση και ασέβειες μεγάλες!
Ελληνορθόδοξος
Ο Άγιος Παΐσιος για τον Χρήστο Γιανναρά – Νεονικολαΐτικες δοξασίες.
https://paterikos.blogspot.com/2024/08/blog-post_31.html
Ενάντια στη θρησκεία (Χρήστος Γιανναράς)
Κριτική εις το βιβλίον του κ. Χρήστου Γιανναρά «Ενάντια στη θρησκεία» από τον Πρεσβύτερο Σταύρο Τρικαλιώτη, εφημέριο Ι. Ν. Αγ. Παρασκευής Αττικής
https://paterikos.blogspot.com/2020/05/blog-post.html
Δημοσίευση σχολίου