Το σταυρόλεξο της ζωής

Η μέρα ήταν από εκείνες που αφήνουν μια πικρή επίγευση στο στόμα, και σε κάνουν να θέλεις να τις ξεχάσεις. Αν μπορούσε να την διαγράψει τελείως από την ιστορία, να κάνει ένα ‘Undo’ όπως στον υπολογιστή, να επαναφέρει τα πράγματα σε κάποια προηγούμενη στιγμή, να αποφύγει κάτι, να προλάβει κάτι άλλο, να δώσει μια οδηγία που ίσως να έκανε τη διαφορά… Αλλά αυτά γίνονται μόνο στα κομπιούτερ. Η ζωή δεν έχει τέτοιες δικλείδες ασφαλείας, δεν ρωτάει για επιβεβαίωση («Είστε σίγουρος ότι θέλετε να…;») πριν από κάθε ενέργεια. Η αναπάντεχη ανακοπή του ηλικιωμένου αρρώστου και η ανεπιτυχής προσπάθεια αναζωογόνησης τον είχαν αποσυντονίσει. Αυτό είχε ως συνέπεια να μιλήσει άπρεπα στην επόμενη ασθενή, που βέβαια δεν ήταν και ό,τι πιο εύκολο: μια φλύαρη γριά που επέμενε να ανοίγει το στόμα της κάθε τρία δευτερόλεπτα, ακόμη κι όταν της έλεγε να μείνει για λίγο ακίνητη ενώ προσπαθούσε με τη βελόνα να βρει το υγρό χωρίς να της τρυπήσει τον πνεύμονα. Τελικά μόλις και μετά βίας είχε καταφέρει να πάρει ένα μικρό δείγμα από την μεγάλη ποσότητα που του έδειχναν οι υπέρηχοι. Αγανακτισμένος με τον εαυτό του και αηδιασμένος από την άρρωστη (ή μήπως ανάποδα;) είχε εγκαταλείψει το δωμάτιο με το δείγμα του, και υποσχέθηκε μέσα του να μην ξαναπατήσει εκεί. Είπαμε: μια μέρα που καλύτερα να έλειπε.

     Η απραξία στο απογευματινό ιατρείο σχεδόν ποτέ δεν του βελτίωνε τη διάθεση, αλλά ειδικά σήμερα ήταν ευπρόσδεκτη: δεν είχε όρεξη για άλλους καυγάδες με δύσκολους ασθενείς. Κάτι θα πήγαινε στραβά, μια καινούργια πίκρα θα ερχόταν να προστεθεί στις προηγούμενες. Έτσι το σταυρόλεξο που βρέθηκε απρόσμενα μπροστά του μέσα στις σελίδες ενός παλιού περιοδικού ήταν μια διέξοδος, κάτι που θα έστρεφε το μυαλό του σε μια πρακτική διανοητική πρόκληση που δεν θα είχε σχέση με ιατρική, με αρρώστιες και με δυσάρεστα συμβάματα. Ακόμη κι αν δεν ‘βγαίνει’ ένα σταυρόλεξο, δεν κινδυνεύουν ζωές, δεν ανακύπτουν ηθικά διλήμματα, δεν υπάρχει κανένας φόβος για κρίσιμα λάθη και ενδεχόμενες ευθύνες. Αθώο πράγμα, δίχως άγχος. Μάλιστα το συγκεκριμένο αποδείχθηκε πιο δύσκολο και απαιτητικό απ’ ό,τι το φανταζόταν. Ασυνήθιστες λέξεις, έξυπνοι αλλά και αινιγματικοί ορισμοί, του πήρε περισσότερο χρόνο απ’ όσο περίμενε. Χρειάστηκε να κάνει και διαλείμματα για να καθαρίζει το μυαλό. Όταν τελείωσε, το κράτησε στα χέρια και πέρασε το μάτι του πάνω από τα συμπληρωμένα τετράγωνα με ικανοποίηση, και με την αίσθηση ότι η όλη άσκηση είχε τελικά ψυχοθεραπευτικό αποτέλεσμα.

     Για πρώτη φορά αναλογίσθηκε την πιθανή σχέση ανάμεσα στις λέξεις που απάρτιζαν αυτό το ‘κρυπτογράφημα’. Τις κοίταξε μία-μία με διαφορετικό μάτι. Πόσο ενδιαφέρον μπορεί να παρουσιάζει τελικά ένα τυχαίο άθροισμα λέξεων, που το μόνο κοινό τους σημείο είναι ότι ταίριασαν με τόσο αρμονικό τρόπο μέσα σ’ ένα τετράγωνο πλαίσιο! Τι θα μπορούσε να συνδέει ουσιαστικά όπως καφάσια, μήτρες, φανός, ακίς, τόπια, οδύνη, χαλασιά με επίθετα του τύπου επίορκες, ακίνδυνα, ακαταμάχητος, ικανή, κεφάτο, ανιαρά και αρχικά οργανισμών όπως ΕΑΤ, ΣΕΗ, ΟΠΑΠ, ΑΤΕ και ΡΙΚ; Ο σκηνοθέτης Ζακ Τατί πώς κόλλαγε με τον ‘αρχηγό των Κοζάκων’ Αταμάν ή τον Τυδέα, πατέρα του Διομήδη και έναν από τους ‘Επτά επί Θήβας’, ή τον ποδοσφαιριστή Μέσι, ή το ‘αηδόνι της Αργεντινής’ Σόσα (δυο αργεντίνοι στο ίδιο σταυρόλεξο; Καλό αυτό!); Η αλιάδα (σκορδαλιά σε απλά ελληνικά) είχε καμιά σχέση με τα ντόρτια ή τον αζαυρίτη (ορυκτό του χαλκού με βαθύ μπλε χρώμα);

     Η φαντασία του άρχισε να καλπάζει. Αυτό ήταν! Θα επιχειρούσε να στήσει μια ιστορία βασισμένη στα στοιχεία του σταυρολέξου! Ιδέα μοναδική, που δεν την είχε ξανασυναντήσει σε όσα βιβλία και ιστοσελίδες για τη ‘δημιουργική γραφή’ είχε διαβάσει μέχρι τώρα. Είχε στα χέρια του τουλάχιστον τρία ονόματα για τους πρωταγωνιστές (Αλ, Ντιάνα, Αναστασία) και άλλα τρία τοπωνύμια (Χάιφα, Ιταλία, Σαλαμίνα). Άλλα στοιχεία όπως οστά, ατομικά, καράτι, ήχοι, μιγάς, εκατοστό, τσάντα, ατού, ανιόν θα ήταν ‘προσανάμματα’ για την πλοκή. Θα έπρεπε να αποφασίσει αν η ιστορία θα ήταν περιπετειώδης ή ρομαντική, χαλαρή ή πιο έντονη, διασκεδαστική ή συναρπαστική, διήγημα ή μυθιστόρημα, αλλά αυτά ήταν λεπτομέρειες: η βασική ιδέα ήταν που μετρούσε. Θα δυσκολευόταν ίσως να ταιριάσει μέσα σ’ ένα μοντέρνο σκηνικό τον Τυδέα, την Κολχίδα (Αία), την αρχαία μνα και τον τραγοπόδαρο ‘θεό’ Πάνα: κάτι θα σκεφτόταν και γι’ αυτά.

     Ύστερα από μια δέκατη ανάγνωση, άρχισε να φιλοσοφεί τα πράγματα. Η ιστορία βρισκόταν ήδη μπροστά στα μάτια του. Τόσες ανόμοιες λέξεις, ρήματα, ουσιαστικά, μόρια, επίθετα, κύρια ονόματα, αρχικά, ελληνικά και ξένα, αρχαία και νέα, πρόσωπα, ζώα και πράγματα από τις πιο απίθανες γωνιές της γης… Μια μικρογραφία του σύμπαντος κόσμου, της ίδιας της ζωής, όπου η διαφορά, η παραλλαγή και η ποικιλία είναι βασικό στοιχείο κάλλους, αέναο ‘δείγμα γραφής’ του ίδιου δημιουργικού χεριού, καλειδοσκόπιο που αλλάζει συνεχώς όψεις και μορφές, χωρίς ποτέ να επαναλαμβάνεται πανομοιότυπα. Η κάθε επόμενη στιγμή μπορεί να φέρει μαζί της τη λιακάδα ή την ομίχλη, τον θρίαμβο ή την τραγωδία, πάντως την ανατροπή του σκηνικού (όπως και η κάθε επόμενη λέξη στο σταυρόλεξο μπορεί να είναι τελείως άσχετη με όλες τις προηγούμενες). Δεν χρειάζεται να είναι κανείς Ηράκλειτος για να διακρίνει ότι ‘τα πάντα ρει’, ότι όλα κυλούν και αναδιατάσσονται, πεθαίνουν και γεννώνται, αποδομούν και αναπλάθουν το περιβάλλον μας, είτε ζωντανό είτε άψυχο, και χαρίζουν κάθε στιγμή καινούργιες συγκινήσεις και ενδιαφέροντα. Και βέβαια η αγανάκτηση (ξαναθυμήθηκε την πρωινή του περιπέτεια) δεν λύνει κανένα πρόβλημα, απεναντίας προσθέτει άγχος και θολώνει την κρίση. Πώς έλεγε εκείνο το αρχαίο λογοπαίγνιο του Παλλάδα που τους μάθαινε η φιλόλογος στο Γυμνάσιο; «Εἰ τὸ φέρον σὲ φέρει, φέρε καὶ φέρου˙ εἰ δ’ ἀγανακτεῖς, καὶ σαυτόν λυπεῖς καὶ τὸ φέρον σὲ φέρει». Ξεχασμένο μάθημα, που ισχύει το ίδιο σε όλες τις εποχές.

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ!

Εντροπία

Έχουμε ασχοληθεί και παλαιότερα με το δεύτερο θερμοδυναμικό αξίωμα, που μας λέει πρακτικά ότι τα πάντα στο σύμπαν γίνονται με αύξηση της εντροπίας (μια ευγενική λέξη που σημαίνει τις κάθε είδους απώλειες και τα σκουπίδια που γεννούν οι διάφορες δραστηριότητες). Είναι ο νόμος της φθοράς ή, όπως θα λέγαμε παντρεύοντας τη Φυσική με την Ορθόδοξη Θεολογία, η άμεση συνέπεια του προπατορικού αμαρτήματος. Την εφαρμογή του την βλέπει κανείς παντού και κάθε μέρα. Εδώ θα ασχοληθούμε με μια ειδική περίπτωση.
     Φαίνεται λοιπόν ότι εντροπία δημιουργούν και τα ιστολόγια. Στην αναζήτηση θεμάτων για σχολιασμό και αφορμών για γράψιμο αλιεύω κάθε τόσο διάφορα μαργαριτάρια (με ή χωρίς εισαγωγικά) που τα αποταμιεύω σε ένα αρχείο κειμένου. Η έκτασή του έχει φτάσει, ούτε λίγο ούτε πολύ, τις 113 σελίδες. Τι έχω εκεί μέσα; Τα περισσότερα τα έχω ξεχάσει. Περιστασιακά συμβαίνει να θυμηθώ, με τη βοήθεια του συνειρμού, κάποιον σύνδεσμο ή σχόλιο και να το ανασύρω για αξιοποίηση. Ωστόσο ο κύριος όγκος παραμένει στα αζήτητα (κάθε τόσο διαγράφω μερικά που σκούριασαν). Μόνο μέσα στο 2014 γέμισα 38 σελίδες από... εντροπία.
     Ενδεικτικά σημειώνω κάποια συμβάντα των τελευταίων λίγων μηνών, χωρίς κάποια αξιολογική σειρά [σχετικές πληροφορίες μπορεί κανείς να βρει στους αντίστοιχους συνδέσμους--οι δικές μου σύντομες κρίσεις σε παρένθεση]: 
     - Η Αγγλικανική εκκλησία πρόσφατα εξέλεξε την πρώτη γυναίκα βοηθό επίσκοπο (μεγαλώνοντας έτσι την απόσταση που τη χωρίζει από την αρχαία χριστιανική παράδοση).
     - Ένα μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο προσεγγίζει τον Πλούτωνα μετά από οχτώ χρόνια πτήσης (το διάστημα δεν σηκώνει... βιασύνη, όσο γρήγορα κι αν τρέχουμε).
     - Την 1η Δεκεμβρίου πέθανε ο διάσημος καθηγητής και ακαδημαϊκός Δημήτρης Τριχόπουλος, από τους πλέον καταξιωμένους διεθνώς συμπατριώτες μας (μόνο θετικά μπορεί κανείς να σχολιάσει το έργο του).
     - Μάθαμε ότι το Λουξεμβούργο είχε σειρά νόμων που ευνοούσαν φορολογικά τις μεγάλες επιχειρήσεις, ‘κανονικά και με τον νόμο’ (αυτό που λένε ότι συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες).
     Το πρακτικό συμπέρασμα είναι ότι κάθε είδηση καταργείται με την εμφάνιση της επομένης. Έρχεται με κρότο και πάταγο και τυμπανοκρουσίες και φανφάρες και σβήνει μ’ ένα μικρό τσιτσίρισμα όπως το σπίρτο που πέφτει στο νερό. Συχνά χωρίς καν να μας έχει διδάξει κάτι. Δυστυχώς...  

Αλιεύματα

Από τα απόνερα της χθεσινής αποτυχημένης προεδρικής εκλογής ψαρεύω δυο χαρακτηριστικές πομφόλυγες (τα εν παρενθέσει σχόλια δικά μου):
     - «Δεν με ενδιαφέρει η παρούσα Βουλή, με τη σημερινή της μορφή», δήλωσε ο βουλευτής Βασίλης Καπερνάρος, επικεφαλής της Διοικούσας Επιτροπής του πρόσφατα ιδρυθέντος πολιτικού σχηματισμού ‘Ρίζες’ [γιατί άραγε η δήλωση μου φέρνει αυθόρμητα στο νου το γνωστό απόφθεγμα για τη φοράδα και το αλώνι;].
     - «Πανέτοιμος για την εκλογική μάχη» δήλωσε ο υφυπουργός Ανάπτυξης Γεράσιμος Γιακουμάτος, προσθέτοντας σιβυλλικά: «Ραντεβού στα ...γουρουνάδικα» [θερμή γονυκλινής παράκληση: όποια κυβέρνηση κι αν εκλεγεί στο τέλος του μηνός, είναι δυνατόν να αποκλείσει εκ των προτέρων από τη σύνθεσή της τέτοιες υψηλές προσωπικότητες;].

Ναυάγια

Επί ένα 24ωρο η κοινή γνώμη λησμόνησε την προεδρική εκλογή και παρακολούθησε με αγωνία την τύχη του φλεγόμενου πλοίου μέσα στη φουρτουνιασμένη Αδριατική. Οι προσπάθειες διάσωσης ένωσαν ανθρώπους από διάφορες χώρες (και ασφαλώς και ανάλογες προσευχές) σ’ ένα σκηνικό που θύμιζε τον ψαλμικό στίχο που διαβάζουμε στην ακολουθία των Αγίων Τεσσαράκοντα: ‘Διήλθομεν δια πυρός και ύδατος, και εξήγαγες ημάς εις αναψυχήν’. Ευτυχώς, με ελάχιστα μόνο θύματα, οι εκατοντάδες επιβαίνοντες τελικά ‘εξήχθησαν εις αναψυχήν’. Δόξα τω Θεώ.
     Στο εσωτερικό, δεν προλάβαμε να πάρουμε μια ανάσα ανακούφισης και αγκαλιασμένοι και χορεύοντας το χορό του Ζαλόγγου πηδήσαμε από το κατάστρωμα του πλοίου στη θάλασσα, ή από το τηγάνι στη φωτιά, όπως λένε οι Άγγλοι. Μεταφορικά βεβαίως: αποφασίσαμε ότι δεν θέλουμε να καθόμαστε πάνω στο σκάφος που κουτσοπορεύεται στο πέλαγο και προτιμούμε να δοκιμάσουμε τις κολυμβητικές μας ικανότητες στην προσπάθεια να πιάσουμε το πηδάλιο της χώρας στα χέρια μας στις πρόωρες εθνικές εκλογές, τέλος του μηνός. Κι ας πνιγούμε στην προσπάθεια. Φαντασθείτε να έκαναν το ίδιο και οι επιβάτες του Norman Atlantic. Φαίνεται πως η ανθρώπινη ματαιοδοξία και ισχυρογνωμοσύνη (το κοινώς λεγόμενο γινάτι) είναι χειρότερη και από τα στοιχεία της φύσεως. 

Αντίστροφα

«Γιατρέ, μήπως μετράω αντίστροφα;»
     Η ερώτηση, από έναν άνθρωπο με διάγνωση καρκίνου εδώ και τέσσερα χρόνια, που έχει περάσει τα διάφορα στάδια της αρρώστιας και της θεραπευτικής προσπάθειας (επέμβαση, χημειοθεραπεία, ύφεση, υποτροπή, εξέλιξη), θα πρέπει σύμφωνα με τη θεωρία να αποτελέσει ερέθισμα για βαθύτερη συζήτηση, για εξερεύνηση των πιο ενδόμυχων συναισθημάτων του αρρώστου, για να σπάσει το φράγμα της σιωπής που εμποδίζει την ουσιαστική επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων όταν ο χρόνος είναι περιορισμένος. Έτσι λέει η θεωρία. Ωστόσο, έχω υποσχεθεί στη σύζυγο να ‘προστατεύσω’ τον άρρωστο από την κατάθλιψη που παραμονεύει να τον καταλάβει. Δεν θέλω να χαλάσω και την Πρωτοχρονιά που πλησιάζει και που μπορεί να είναι η τελευταία κοινή τους εορτή. Έτσι απαντώ με μια υπεκφυγή:
     «Από τη στιγμή που γεννιόμαστε όλοι μετρούμε αντίστροφα. Μόνο που δεν ξέρουμε από ποιον αριθμό αρχίσαμε».
     Αυτοϊκανοποιημένος με την φιλοσοφική μου άποψη, περιορίζομαι στη διαδικασία της χορήγησης του οξυγόνου, σε πρακτικές συμβουλές για την μείωση της δύσπνοιας, σε ενθάρρυνση για τη συνέχεια. Αδικώ άραγε τον άρρωστο; Προδίδω την εμπιστοσύνη του; Συμβιβάζομαι με τις ψυχολογικές ανάγκες της συζύγου; Μήπως προστατεύω πρωτίστως τον εαυτό μου αποφεύγοντας την επώδυνη διαπραγμάτευση; Δείτε το όπως θέλετε: δεν ξέρω αν υπάρχει σωστή ή λάθος απάντηση. 

Αλλιώτικα Χριστούγεννα

Πράξη πρώτη. Τα Χριστούγεννα είναι λευκά φέτος. Μόνο που το λευκό δεν είναι χιόνι αλλά ομίχλη. Πυκνή και σε πολλές μεριές αδιαπέραστη, κάνει την κίνηση σχετικά δύσκολη και οπωσδήποτε προσεκτική. Κάτι σαν κι αυτό που νιώθουμε στον κόσμο γύρω μας: αδιέξοδα και γνόφος παντού. Ανοίγω το ραδιόφωνο: μέχρι και είδηση έχει γίνει, μια και έχει δημιουργήσει πρωινά προβλήματα στο αεροδρόμιο. Κι όμως, μόλις αφήνω τον περιφερειακό και ανηφορίζω διακόσια μέτρα, ένας ήλιος σχεδόν ανοιξιάτικος διαλύει τα πάντα.
     Η μέρα ξεκίνησε ομαλά και ωραία. Μια και είχαμε αγρυπνία το προηγούμενο βράδυ μπορέσαμε να καθυστερήσουμε το πρωινό εγερτήριο. Λίγη επίκαιρη ανάγνωση, λίγη επίσης επίκαιρη μαγειρική, να δούμε και τα ηλεκτρονικά μηνύματα που μας έστειλαν μαζί με όμορφες σκέψεις φίλοι και γνωστοί, φτάνουμε γύρω στις δέκα όταν το πρόγραμμα τροποποιείται αναπάντεχα.
     Μια εορταστική κλήση από την κλινική δεν είναι ό,τι καλύτερο. Έχω κλείσει τις εκκρεμότητές μου από χθες, δεν έχω εσωτερικούς ασθενείς, η τηλεφωνήτρια μου λέει ότι είναι κάποιος εξωτερικός κύριος που ζητάει να δει πνευμονολόγο σήμερα. Σε λίγο με καλεί και ο ίδιος, δίνουμε ραντεβού σε μια ώρα. Δεν ζητώ να μάθω λεπτομέρειες από το τηλέφωνο, αλλά δεν αποφασίζει κανείς να πάει Χριστούγεννα στο γιατρό χωρίς κάποιο ουσιαστικό λόγο. Προφανώς ζει κι εκείνος την προσωπική του ομίχλη. Ελπίζω να βγει και γι’ αυτόν ένας ήλιος.
      Λίγο αργότερα συζητούμε το ιστορικό του. Βήχας από δέκα μέρες, κάποιες κόκκινες γραμμές στα πτύελα λίγο αργότερα. «Είμαι και καπνιστής, γιατρέ», μου λέει. Πήγε τις προάλλες στο εφημερεύον νοσοκομείο, του έκαναν ακτινογραφία, του σύστησαν να δει πνευμονολόγο. Όχι χωρίς λόγο. Δεν του βρίσκω τίποτε στην εξέταση, αλλά η ακτινογραφία (ευτυχώς δεν την κράτησαν για το αρχείο) παραπέμπει σε ανάγκη για αξονική. «Να την κάνω σήμερα», προτείνει ο ίδιος. Ο τεχνικός μας όμως θα είναι δεσμευμένος για ώρες σε μια εξέταση με γενική αναισθησία στον μαγνητικό τομογράφο. «Γιατί δεν πας σπίτι να κάνεις Χριστούγεννα και να έρθεις αύριο με άνεση;» του προτείνω. Το δέχεται. Αναβάλλουμε το άνοιγμα του κουτιού της Πανδώρας. Ας γιορτάσουμε σήμερα χωρίς στενόχωρες σκέψεις, όσο γίνεται.

                                                                           * * * * *

Πράξη δεύτερη. Σύναξη της Θεοτόκου, παραδοσιακά στους Αγίους Αποστόλους, με συμψάλτη τον αδελφό μου. Πρόγευμα στο πατρικό, ευχές στη μητέρα, διασκέδαση με τα νήπια, ώρα για το ραντεβού μας, χωρίς ομίχλη σήμερα. Ο τεχνικός είναι στη θέση του, ο άρρωστος περιμένει. «Τι είχατε χθες;» ρωτάω. Δύσκολη περίπτωση. Τριάντα χρόνων γυναίκα, χωρίς ιστορικό, άρχισε να δυσκολεύεται να βαδίσει εδώ και μια εβδομάδα. Σχεδόν τέσσερεις ώρες εξέταση, με αναισθησία. Διάγνωση: σκλήρυνση κατά πλάκας. Οι αρρώστιες δεν κοιτάζουν ημερολόγιο, δεν σέβονται γιορτές και αργίες.
     Το πρώτο πέρασμα στον αξονικό τελειώνει. Ευτυχώς ο φίλος ακτινολόγος γνωματεύει δίπλα. Δεν του αρέσει η εικόνα, θέλει και σκιαστικό. Του περνάω μια φλέβα, ξαναβάζουμε τον άρρωστο στον τομογράφο. Λίγα λεπτά ακόμη, και η υποψία ενισχύεται. Θα χρειασθεί βρογχοσκόπηση, δεν θέλει να χασομερήσει, έστω κι αν μεσολαβούν ακόμη αργίες. Βρίσκω βοηθό στο χειρουργείο, οργανώνουμε τη διαδικασία, μετά μισή ώρα έχουμε τελειώσει. Δηλαδή αρχίζουμε, μια και τα πράγματα δεν δείχνουν ευοίωνα. «Τι λέει η πείρα σου, γιατρέ;» με ρωτάει, φανερά υποψιασμένος. Καταφεύγω στη διπλωματική υπεκφυγή της υποψίας: θα πρέπει να περιμένουμε το εργαστήριο. Αποχαιρετώ και φεύγω. ‘Αρκετόν τη ημέρα...’
     Κατεβαίνοντας χωρίς καθυστερήσεις προς το κέντρο της πόλης μέσα από τους ήσυχους εορταστικούς δρόμους νοερά ανάβω από ένα κερί στις εκκλησίες που προσπερνώ: στον Προφήτη Ηλία, τον Άγιο Χριστοφόρο, την Αγία Βαρβάρα, στο Παπάφειο, στον Άγιο Κωνσταντίνο. Ο άρρωστός μου θα χρειασθεί τις μεσιτείες πολλών αγίων για τα παραπέρα.  
     Έξω η μέρα είναι ηλιόλουστη, σχεδόν καλοκαιρινή. Φως παντού, κόσμος πολύς στην παραλία. Αλλιώτικα Χριστούγεννα φέτος.

Εξέλιξη

Κυκλοφορεί τις μέρες αυτές στο Διαδίκτυο ένα εκπληκτικό βίντεο από τις Ινδίες. Ένας πίθηκος πηδάει πάνω στο ηλεκτροφόρο καλώδιο που τροφοδοτεί τον σιδηρόδρομο και πέφτει ηλεκτρόπληκτος στο έδαφος. Ένας άλλος πίθηκος τρέχει αμέσως δίπλα του, τον χτυπάει, τον ταρακουνάει, τον βουτάει επανειλημμένα σ’ ένα λάκκο με νερό, κάνει ό,τι μπορεί για να τον συνεφέρει. Ύστερα από είκοσι λεπτά εντατικών προσπαθειών καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης το θύμα αρχίζει να κινείται, σηκώνεται επάνω, επανέρχεται στη ζωή.
     Παρακολουθώντάς το, και κάνοντας συγκρίσεις με την απανθρωπία που κυριαρχεί στον κόσμο με διάφορες μορφές και σε όλες τις χώρες, από την υποσαχάρια Αφρική και τη Μέση Ανατολή ως τις πολιτισμένες Πολιτείες και την εξευγενισμένη Ευρώπη, σκέφτομαι ότι ο Δαρβίνος μάλλον έκανε λάθος στη σειρά της εξέλιξης. Κάποιοι πίθηκοι δείχνουν να είναι ανώτεροι από πολλούς ανθρώπους. 
     [ΣΗΜ. Το σχετικό βίντεο έχει αφαιρεθεί από την πηγή προέλευσής του].

Δικαιοσύνη

Οι ειδήσεις μας λένε ότι ο εισαγγελέας των Βαλεαρίδων νήσων (οι γνωστές Μαγιόρκα, Μενόρκα, Ίμπιθα, και Φορμεντέρα), που ως γνωστόν ανήκουν στην Ισπανία, αποφάσισε να παραπέμψει σε δίκη την πριγκίπισα Χριστίνα, αδελφή του βασιλιά Φελίπε, για φορολογικά αδικήματα δικά της και του συζύγου της. Αποδεικνύοντας έτσι ότι και στην περί δικαιοσύνης αντίληψη δεν είναι όλοι οι μεσογειακοί λαοί ίδιοι. Παρ’ ημίν χρειάζεται να συσκεφθεί το κοινοβούλιο για να ψηφίσει αν η δωροδοκία και η συκοφαντία όταν εμπλέκονται βουλευτές αποτελούν ή όχι αξιόποινες πράξεις (είναι αυτό που λένε «ακόμη το μελετά η επιστήμη»). Στο μεταξύ ο φάκελλος έχει ήδη πάει στο αρχείο με υπερταχεία διαδικασία (ενώ άλλες δικαστικές υποθέσεις εκκρεμούν δεκαετίες ολόκληρες), και μην τον είδατε...  Και του χρόνου!

    

Μεταγραφές

Το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσισε κατά των μεταγραφών στις αρχιτεκτονικές σχολές Αθηνών και Θεσσαλονίκης, διότι ο αριθμός των φοιτητών που θα προκύψει υπερβαίνει κατά πολύ τις εκπαιδευτικές δυνατότητες των αντιστοίχων σχολών. ‘Γλαυξ εις Αθήνας’ και πάλι. Κρυφό καμάρι το είχαμε τόσα χρόνια ότι σε σχολές σχεδιασμένες για πενήντα ή εκατό άτομα κατ’ έτος εμείς καταφέρναμε να στριμώχνουμε από τετρακόσιους ως χίλιους, και ό,τι ήθελε προκύψει. Τώρα ανακάλυψαν οι σχολές την αδυναμία τους ή τώρα βρήκαν ευκαιρία να την προβάλουν;
     Για να μη νομίσετε ότι υπερβάλλω, ας παραθέσω την προσωπική μου εμπειρία. Το 1974 περάσαμε στην Ιατρική Θεσσαλονίκης τριακόσιοι (καμία σχέση με τον Λεωνίδα και τις Θερμοπύλες), ενώ η σχολή μπορούσε να ασκεί κανονικά μέχρι εκατόν πενήντα. Στον αριθμό αυτό προστέθηκαν όλοι οι ισοβαθμήσαντες, ξένοι υπήκοοι, Κωνσταντινουπολίτες, Κύπριοι και άλλων ειδικών κατηγοριών, με αποτέλεσμα η δύναμη του πρώτου έτους να είναι 600 άτομα. Την επόμενη χρονιά η Αθήνα έκλεισε την πόρτα στις μεταγραφές. Τότε αυτές γίνονταν κυρίως και σωρηδόν από το εξωτερικό, με πιστοποιητικά τρέλας, καρκίνου, λευχαιμίας ή άλλης ανηκέστου βλάβης της υγείας των φοιτητών που δεν επέτρεπε να συνεχίσουν τις σπουδές τους εκτός Ελλάδος. Ως εκ θαύματος όλα αυτά τα ανίατα νοσήματα θεραπεύονταν ολοσχερώς και εσαεί άμα τη εισόδω στα ελληνικά ΑΕΙ (δεν έχω δει σχετική ιατρική δημοσίευση σε κανένα περιοδικό, ούτε αναφορά στα θαυματολόγια των αγίων μας, αλλά πρέπει να είναι χιλιάδες αυτές οι περιπτώσεις). Με το ‘κλείσιμο’ της Αθήνας η Θεσσαλονίκη υποχρεώθηκε να δεχθεί όλους τους μεταγραφομένους, με τελικό αριθμό φοιτητών στο δεύτερο έτος το σημαδιακό 1204 (= άλωση της Πόλης από τους Φράγκους). Έτσι φτάσαμε να κάνουμε ανατομία σε ομάδες των σαράντα και πλέον ατόμων, όπου οι περισσότεροι έβλεπαν εξ αποστάσεως πάνω από τους ώμους των μπροστινών, και ελάχιστοι άγγιζαν. Το μέγα θαύμα όμως είναι ότι πήραμε (οι περισσότεροι) πτυχίο ιατρικής. Κι ύστερα πήραμε των ομματιών μας...      
     Αυτά συμβαίνουν εκεί που ο αριθμός των εισακτέων σε κάθε σχολή ορίζεται με βάση την πολιτική σκοπιμότητα και ερήμην των διδασκόντων και άλλων αρμοδίων.

Προεόρτια

Επίσημα πλέον εισερχόμαστε σήμερα στην προεόρτια περίοδο των Χριστουγέννων, και ο Αγ. Ρωμανός ο Μελωδός μας υποδέχεται με τον καλύτερο τρόπο, με τα κατά αλφάβητον προεόρτια προσόμοιά του, με πιο γνωστό το πρώτο:

«Αἱ ἀγγελικαί προπορεύεσθε δυνάμεις·
οἱ ἐν Βηθλεέμ ἑτοιμάσατε τήν φάτνην·
ὁ Λόγος γάρ γεννᾶται, ἡ Σοφία προέρχεται·
δέχου ἀσπασμόν ἡ Ἐκκλησία·
εἰς τήν χαράν τῆς Θεοτόκου, λαοί εἴπωμεν·
Εὐλογημένος ὁ τεχθείς Θεός ἡμῶν, δόξα σοι».

     Ας τα ακούσουμε από την Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία υπό την διεύθυνση του μακαρίτη Λυκούργου Αγγελόπουλου:

 

Ιδού η απορία

Από τη μια μεριά έχουμε νέες φήμες για χρηματισμούς βουλευτών εν όψει της κρίσιμης ψηφοφορίας για πρόεδρο. Από την άλλη, μέλος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ποδοσφαιρικών Ενώσεων (FIFA) καταγγέλλει δωροδοκίες προς την Ομοσπονδία από χώρες που θέλουν να αναλάβουν τις προσεχείς παγκόσμιες ποδοσφαιρικές διοργανώσεις. Με τα δεδομένα αυτά, είναι πιο σωστό να μιλούμε για ποδοσφαιροποίηση της πολιτικής ή για πολιτικοποίηση του ποδοσφαίρου;

Συγκατάβαση

Η Κούβα είναι από τις χώρες που ακούγαμε από μικροί στις ειδήσεις κάθε τόσο, άλλοτε με θετικό και άλλοτε με αρνητικό ‘πρόσημο’, ανάλογα με την κρατούσα ιδεολογία. Αποκλεισμένη οικονομικά από τις ΗΠΑ μετά την εισβολή-φιάσκο του Όρμου των Χοίρων το 1961 και την πυραυλική κρίση του 1962, στηριζόταν για βοήθεια μόνο στην τότε Σοβιετική Ένωση, μέχρι που εκείνη κατέρρευσε. Εκείνη συνέχισε πεισματικά να ακολουθεί τον ‘παραδείσιο’ δρόμο του κομμουνισμού, δοκιμάζοντας τις αντοχές των κατοίκων της και προκαλώντας την διαρκή μήνιν των βορείων γειτόνων της που επέμεναν να κρατούν κλειστές τις οικονομικές και άλλες θύρες της άτακτης χώρας. Χωρίς να τρέφω καμία συμπάθεια προς το πολιτικό προφίλ του Φιντέλ Κάστρο και των συνοδοιπόρων του, το εμπάργκο αυτό, που συμπλήρωσε πενήντα χρόνια ζωής, ουσιαστικά ανέδειξε κυρίως το γινάτι των δύο πλευρών: ποιος θα άντεχε περισσότερο να αγνοεί τον άλλο; Και να που από χθες έχουμε βήματα προσέγγισης του Μπαράκ Ομπάμα με τον Ραούλ Κάστρο, με την μεσολάβηση του Πάπα, όπως λέγεται. Το τελευταίο κατάλοιπο του παλαιού Ψυχρού Πολέμου φαίνεται να οδεύει προς το τέλος του (έχουμε όμως ακόμη τον καινούργιο...).
     Χωρίς να επιχειρώ ανεπίτρεπτες συγκρίσεις, σκέφτομαι ότι πραγματικά Μεγάλος είναι εκείνος που μπορεί να κατεβαίνει προς τον πιο μικρό για να τον κερδίσει με τη δική του συγκατάβαση. Κάτι που ετοιμαζόμαστε να εορτάσουμε ως υπερφυσικό γεγονός με ιστορικές συνέπειες για όλους μας σε μια εβδομάδα από σήμερα.      

Αυθαίρετα

Ας παραθεωρήσουμε τη σημερινή πρώτη ψηφοφορία για πρόεδρο δημοκρατίας--το αποτέλεσμά της ήταν αναμενόμενο (όποιος περίμενε κάτι διαφορετικό, μάλλον σκέφτεται άλλη χώρα). Ας δούμε κάτι πιο πεζό, αν και τετράτροχο. Άκουσα σήμερα το πρωί ότι αν θέλει κανείς να καταθέσει τις πινακίδες του αυτοκινήτου του για φορολογικούς λόγους, δεν αρκεί να προσκομίσει μόνο αυτές και την άδεια κυκλοφορίας: θα πρέπει να φέρει και βεβαίωση του πάρκινγκ που θα φιλοξενεί το αυτοκίνητό του, ή το Ε9 που θα δείχνει ότι διαθέτει κατάλληλο χώρο για στάθμευση. Με άλλα λόγια, δεν μπορεί να το έχει ακινητοποιημένο μπροστά στο σπίτι του ή στην γειτονική αλάνα. Αυθόρμητο ερώτημα: αν μπορούσε να πληρώνει πάρκινγκ για ένα χρόνο, δεν θα προτιμούσε να καταβάλει τα τέλη κυκλοφορίας;
     Ξεκινήσαμε τη σημερινή χρονιά θέτοντας ως (ευκταίο) στόχο την καταπολέμηση της αυθαίρετης ανοησίας. Δυστυχώς κάτι τέτοια παραδείγματα (όπως και οι ποικίλες χαριστικές ‘τροπολογίες’ που κατατίθενται λίγο πριν λήξει η θητεία της κυβέρνησης) μας δείχνουν ότι ζει και βασιλεύει και αποτελεί βασικό συστατικό της δημόσιας ζωής της χώρας. Ως πότε;

Αρνητικές συμπεριφορές

Μπορεί κανείς να σκεφθεί διάφορα είδη αρνητικής ιατρικής πρακτικής. Ας πάρουμε δυο αντίθετες συμπεριφορές. Η μία είναι ο ιατρικός εκφοβισμός: ένα εύρημα δευτερευούσης σημασίας παρουσιάζεται στον άρρωστο τόσο διογκωμένο που οδηγεί σε εξετάσεις επί εξετάσεων, φάρμακα επί φαρμάκων, καμιά φορά και σε επεμβάσεις, χωρίς να υπολογίσουμε τον πανικό και το άγχος που δημιουργεί. Η άλλη είναι ο ανάρμοστος καθησυχασμός: «Πέταξε όλα τα φάρμακα και σε λίγες μέρες θα είσαι περδίκι!», ενώ η όλη εικόνα του αρρώστου δεν προδικάζει τέτοια αισιόδοξη έκβαση. Αποτέλεσμα είναι να καλλιεργούνται ψεύτικες ελπίδες και εξωπραγματικές προσδοκίες, που κάποια στιγμή καταρρέουν με πάταγο, και με οδυνηρές συνέπειες.
     Συχνά χρησιμοποιούμε στη σελίδα μας ιατρικά παραδείγματα που έχουν εφαρμογή και στη δημόσια ζωή. Η τρέχουσα πολιτική πραγματικότητα παρουσιάζει (για μια ακόμη φορά) τις δυο συμπεριφορές που προαναφέραμε. Η μεν κυβέρνηση επιδίδεται στην καταστροφολογία, κραδαίνοντας απειλές για το ‘ατύχημα’ που θα συμβεί αν δεν γίνει το δικό της, η δε αντιπολίτευση μας καλεί να ‘πετάξουμε όλα τα φάρμακα’ για να βρούμε την υγειά μας υπό την καθοδήγησή της. Όπως και στην ιατρική, η αλήθεια βρίσκεται κάπου στο μέσον. Στη σημερινή Ελλάδα προσπαθούμε να ακούσουμε τη φωνούλα της μέσα στις φωνασκίες των μονομάχων.

Παιδεία αντί εκπαίδευσης

Προχθές έτυχε να κάνουμε μια συζήτηση με μια νοσηλεύτρια που ‘διαβάζει’ τον γιο της στα μαθήματά του. «Τι να την κάνουν στη γεωγραφία την κυλινδρική και τη μερκατορική προβολή όταν δεν ξέρουν την πρωτεύουσα της Ιταλίας;» με ρωτάει αγανακτισμένη για τις... εξωτικές γνώσεις που πρέπει να μεταγγίσει στο βλάστημά της. «Εμείς τις πρωτεύουσες δεν τις μάθαμε στη γεωγραφία, αλλά στα χαρτάκια από τις γκοφρέτες Μέλο», της απαντώ (μαζί με τις σημαίες των κρατών, τις εκτάσεις, τους πληθυσμούς, τα παραγόμενα προϊόντα και τις εθνικές ενδυμασίες--προ της παγκοσμιοποίησης). Ωστόσο, την δικαιώνω ως προς το περιεχόμενο των μαθημάτων. Κάποτε στην υποχρεωτική εκπαίδευση μαθαίναμε πράγματα χρήσιμα που θα είχαν αντίκρυσμα στην καθημερινή ζωή. Σιγά-σιγά περάσαμε στα ‘ψιλά’ γράμματα, με προοδευτική απώλεια του δάσους μέσα στα επιμέρους δέντρα, οι δάσκαλοι-παιδαγωγοί έγιναν επιστήμονες τετραετούς φοίτησης, και οι κάθε λογής παιδαγωγικές θεωρίες βρήκαν ‘δοκιμαστικούς σωλήνες’ για την πειραματική τους εφαρμογή. Όμως, ούτε το κύρος των εκπαιδευτικών θα πέσει αν διδάξουν απλά και εφαρμόσιμα πράγματα, ούτε το γνωστικό επίπεδο των μαθητών θα τεθεί σε κίνδυνο. Ας μάθουν να γράφουν με το χέρι και να κάνουν αριθμητικές πράξεις με το μυαλό: αναπτύσσουν δεξιότητες που είναι τελείως διαφορετικές από τον χειρισμό του υπολογιστή και το ‘έτοιμο φαγητό’ του Διαδικτύου. Αν εθιστούν στο δεύτερο, πολύ δύσκολα θα καταπιαστούν με το πρώτο (το αντίστροφο είναι πολύ εύκολο). Κι ακόμη, ας μάθουν να αθλούνται (όχι απλώς να παίζουν ανεξέλεγκτα), να μιλούν και να συμπεριφέρονται, να συνειδητοποιούν τις ευθύνες των πράξεών τους, να έχουν το θάρρος της γνώμης τους, αλλά και να την διατυπώνουν με στοιχειώδη ευγένεια. Να υποχωρούν, να συνυπάρχουν και να διεκδικούν όπως πρέπει, σεβόμενοι την άποψη του άλλου και την υπάρχουσα ιεραρχία. Και να ξέρουν πού ζουν και σε τι πιστεύουν, την ιστορία και την παράδοση της πατρίδας τους.   
     Δεν έχω παιδιά, ούτε έκανα ποτέ μου τον δάσκαλο, αλλά αυτά θα θεωρούσα βασικές γνώσεις. Για όλα τα άλλα, για ηλεκτρονικά παιχνίδια, εκπαιδευτικά πειράματα, καταλήψεις, αμφισβήτηση, διαμαρτυρίες, υπάρχει πολύς χρόνος αργότερα.

Ποτέ ξανά!

Με αφορμή τη συμπλήρωση 70 ετών από τον μαύρο Δεκέμβρη του 1944 είδαν το φως ποικίλα κείμενα. Πριν δυο εβδομάδες η εφημερίδα Guardian δημοσίευσε ένα εκτεταμένο άρθρο των Ed Vulliamy και Helena Smith για τη βρετανική ανάμιξη στα Δεκεμβριανά με τίτλο ‘Αθήνα 1944: Το βρώμικο μυστικό της Βρετανίας’. Ακολούθησαν πάνω από 1000 σχόλια, υπέρ και κατά, για το τι θα γινόταν ή δεν θα γινόταν αν τα πράγματα είχαν πάρει διαφορετική τροπή. Όρεξη να έχετε να διαβάζετε.
     Οι δικές μου σκέψεις: Η ιστορία δεν είναι ποτέ μονόπλευρη. Σαν τους τυφλούς που περιγράφουν τον ελέφαντα ανάλογα με το ποιο μέρος του σώματός του ψηλαφούν, μπορεί κανείς να τη βλέπει από διαφορετικές μεριές και ποτέ να μην έχει ολόκληρη την εικόνα. Τα βραχυπρόθεσμα συμφέροντα και οι σπασμωδικές ενέργειες της κάθε πλευράς οδηγούν σε μακροχρόνιες συνέπειες που επιμένουν να ταλαιπωρούν τους λαούς πολύ μετά την αποχώρηση των ενόχων πρωταγωνιστών από τον κόσμο αυτό, εν δόξη ή εν ατιμία. Τα γεγονότα περιγράφονται και κρίνονται αρχικά από τη σκοπιά του νικητή, στη συνέχεια από μια πιο ισορροπημένη και ‘σφαιρική’ άποψη, και πάντα, κατά τον Orwell (αλλά και τον Νασρεντίν Χότζα με τον φούρνο του), γυρίζοντας ως ανεμόμυλοι όπου φυσάει ο εκάστοτε πολιτικός αέρας. Μια και δεν μπορούμε να γυρίσουμε το ποτάμι πίσω, μπορούμε να εικάζουμε επ’ άπειρον ποια θα ήταν η τύχη της Ελλάδος αν η εξέλιξη ήταν διαφορετική από αυτή που τελικά επεκράτησε, χωρίς να συμφωνήσουμε ποτέ ποιο θα ήταν το καλύτερο ενδεχόμενο.
     Το μόνο που μπορώ να συμπεράνω, πάντα με την ασφάλεια της απόστασης, είναι ότι ένας καταστροφικός και αδελφοκτόνος εμφύλιος πόλεμος (κάποτε ούτε κατά διάνοιαν δεν θα χρησιμοποιούσα αυτό το επίθετο) στον απόηχο της σκληρής ναζιστικής κατοχής εμπόδισε τη χώρα μας να αναπτυχθεί σε αναλογική συμμετρία με τον υπόλοιπο ελεύθερο κόσμο, και μας κρατεί ιδεολογικά διχασμένους για δεκαετίες. Το γεγονός ότι σήμερα βλέπουμε νεοναζιστές από τη μια μεριά και παλαιοκομμουνιστές από την άλλη είναι κατάλοιπο του αιματηρού χάους που δημιούργησε η διαμάχη των δυο πλευρών για εξουσία μετά την απελευθέρωση, με την πρόθυμη βοήθεια των αντίστοιχων ξένων φίλων τους. Μπορούμε όλοι ως Έλληνες να ορκισθούμε να μην επιτρέψουμε να ξανασυμβεί κάτι τέτοιο;  

Τρίχες...

Λέξη που συνήθως τη χρησιμοποιούμε απαξιωτικά, περιφρονητικά, όταν δεν καταφεύγουμε σε συνώνυμα δύσοσμα ή ακατάλληλα για τη γλώσσα μας. Και όμως, πρόκειται για ζωντανά όργανα, με αξιοθαύμαστη λεπτή υφή που μάλιστα διαφέρει στα διάφορα μέρη του σώματος. Έχουν δικό τους κύκλο ζωής, ανάπτυξη, γήρανση και απόπτωση. Έχουν ποικίλα στρώματα και περιβλήματα, αδένες και μυς που τις επικουρούν στις διάφορες λειτουργίες τους. Συμβάλλουν στην αίσθηση της αφής, τη θερμορρύθμιση, την εν γένει προστασία του σώματος. Μας δίνουν όψη και ταυτότητα, μας απασχολούν καθημερινά με λούσιμο, χτένισμα, βάψιμο, κούρεμα. Διαθέτουμε εκατομμύρια από δαύτες, και πενθούμε όταν τις χάνουμε ανεπιστρεπτί. Σε άλλες εποχές αποτελούσαν συχνό σημείο τριβής μεταξύ καθηγητών και μαθητών και αιτία αποβολής από τα σχολεία. Κι ακόμη, η βιομηχανία της περιποίησής τους ενισχύει εθνικές οικονομίες: χτένες, σαμπουάν, λακ, βαφές κάθε απόχρωσης και άλλα προϊόντα περιποίησης, ψαλίδια, ξυράφια και ποικίλα κομμωτικά σύνεργα παράγονται σε εκατομμύρια κομμάτια παγκοσμίως. Τόσος κόσμος απασχολείται σε κουρεία, κομμωτήρια και σχετικά εργοστάσια. Μη μου πείτε ότι όλα αυτά είναι... τρίχες! 

Βροχή

Αυτό τον καιρό τη ζούμε και τη γνωρίζουμε καλά. Θολώνει την ατμόσφαιρα, μας κάνει δύσκολη την καθημερινή ζωή, τη βλέπουμε να ξεχειλίζει ποτάμια και να πλημμυρίζει σπίτια και καταστήματα και απέραντες εκτάσεις σε άλλες χώρες, τώρα και κοντά μας, προκαλώντας συχνά και ανθρώπινα θύματα. Δεν μπορούμε όμως να κάνουμε χωρίς αυτή: η παρατεταμένη ανομβρία γίνεται ερήμωση και καταστροφή. Χωρίς το νερό δεν μπορούμε να ζήσουμε, ενώ το ίδιο μπορεί και να μας καταποντίσει. Την ισορροπία αυτή δεν μπορούμε να επιτύχουμε με ανθρώπινα μέσα και επινοήσεις. Μόνο ο Θεός είναι, κατά τον Δαβίδ, ‘ὁ στεγάζων ἐν ὕδασι τὰ ὑπερῷα αὐτοῦ’ και ‘ποτίζων ὄρη ἐκ τῶν ὑπερῴων αὐτοῦ’. Το σκεφτόμαστε αυτό;
     Υπάρχει στην ιστορία της Αγγλίας μια διήγηση για τον πρώτο Δανό βασιλιά, τον Κνουτ (ή Κανούτ), γύρω στα 1028. Οι αυλικοί του συνήθιζαν να τον κολακεύουν με υπερβολές όπως: «Είσαι ο ισχυρότερος βασιλιάς που έζησε ποτέ. Όχι μόνο κυβερνάς την Αγγλία, τη Σκωτία, τη Δανία και τη Σουηδία, αλλά ακόμη και η θάλασσα υπακούει στις εντολές σου». Μια μέρα εκείνος διέταξε να στήσουν το θρόνο του στην παραλία, ακριβώς στο χείλος της θάλασσας, την ώρα που ανέβαινε η παλίρροια. Κάθησε εκεί και πρόσταξε τη θάλασσα: «Μην πλησιάζεις! Εγώ ο Κανούτ, κύριος της γης και της θάλασσας, σε διατάζω». Φυσικά η θάλασσα συνέχισε να ανεβαίνει και σύντομα του έβρεξε τα πόδια. Τότε εκείνος σηκώθηκε και είπε στους αυλικούς: «Είναι αλήθεια ότι ο Θεός με έκανε κυβερνήτη πάνω στη γη, αλλά η δύναμη πάνω στη θάλασσα είναι δική Του μόνο».
     Κάπως έτσι και με τη βροχή και το χιόνι και τους ανέμους και όλα τα ‘φυσικά’ φαινόμενα, που θεωρούμε δεδομένα και αυτονόητα και έχουμε την απαίτηση να λειτουργούν αποκλειστικά κατά το κέφι μας.
     Μη μου πείτε όμως ότι δεν μας χαρίζει και στιγμιότυπα όπως τα παρακάτω...

 

 

Εκτός εάν...

‘Λοιπόν περιηρείτο πάσα ελπίς του σώζεσθαι ημάς’. Με την λιτή αυτή φράση ο συγγραφέας των Πράξεων Ευαγγελιστής Λουκάς περιγράφει τη δεινή θέση στην οποία είχε περιέλθει το πλοίο με το οποίο ταξίδευε ο δέσμιος Απόστολος Παύλος και άλλες 275 ψυχές προς τη Ρώμη όταν το χτύπησε ο ‘τυφωνικός Ευροκλύδων’. Δεν θα ήταν υπερβολή να την χρησιμοποιήσουμε και για την κατάσταση της χώρας μας όπως αυτή φαίνεται δια γυμνού οφθαλμού, χωρίς κομματικές παρωπίδες και γυαλιά αισιοδοξίας. Εκεί που δείχνουμε ότι κάτι πάμε να κάνουμε, δίνουμε μια κλωτσιά στις προσπάθειές μας και αφήνουμε πίσω μας εικόνα χειρότερη από πριν. Ποια αξιοπιστία εμπνέει ένα κράτος που λύνει τα εσωτερικά του προβλήματα καίγοντας και καταστρέφοντας περιουσίες και τρώγοντας τα σωθικά του στο καθιερωμένο Δεκεμβριανό ραντεβού; Γιατί θα πρέπει κάποιοι (όποιοι...) να μας λυπηθούν και να μας ‘σώσουν’ από το χάλι μας;
     Ακόμη χειρότερα, δεν διαφαίνεται ελπίδα εξόδου με τις μεθόδους και τις διαδικασίες που προβλέπονται από τις κείμενες διατάξεις. Ήδη γίνεται συζήτηση για επίσπευση της εκλογής προέδρου δημοκρατίας, με τη μία πλευρά να προεξοφλεί το μάταιο του εγχειρήματος και την ανάρρησή της στο πηδάλιο της εξουσίας (και μάλιστα με ισχυρή εντολή) και την άλλη να ελπίζει (παρά πάσαν ελπίδα) ότι θα πιάσει το ‘μαγικό 180’ στο λαχείο της Βουλής και θα αποφύγει--τουλάχιστον για λίγο--ένα ακόμη εκλογικό χάος. Εντελώς πεζά και χωρίς αεροβασίες, για ποια ισχυρή εντολή μιλάμε; Όταν στην καλύτερη περίπτωση το πρώτο κόμμα σε μια εκλογή δεν θα έχει πάνω από 30%, πού ακριβώς βρίσκεται η ‘ισχύς’ που κυνηγάει με τόση μανία η αντιπολίτευση; Ακόμη πιο πεζά: μέσα σε ένα μήνα πού θα βρεθεί η προσωπικότητα που θα συγκεντρώσει έστω και τύποις την εμπιστοσύνη του κοινοβουλίου και των πολιτών για να ηγηθεί της χώρας;  
     Φυσικές λύσεις δεν υπάρχουν, και ενθυμούμενος τον Σωκράτη θα έλεγα ότι θα διατελούμε όχι καθεύδοντες αλλά προοδευτικά αυτοκαταστρεφόμενοι, εκτός ‘ει μη τινα άλλον ο Θεός ημίν επιπέμψειε κηδόμενος ημών’. Όμως κοντά στις άλλες ζημιές της τελευταίας τεσσαρακονταετίας, έχουμε εν πολλοίς παύσει να πιστεύουμε και σε υπερφυσικές λύσεις. Οπότε, σωτηρία τέλος, όπως συνήθιζε να λέει ειρωνικά ένας συμμαθητής μου στο Γυμνάσιο.
     Εκτός εάν...

Τεμενάδες

Ενώ έχουμε τόσα ανοικτά μέτωπα με τους εξ ανατολών γείτονές μας, ως κράτος συμπεριφερόμαστε σαν να μη συμβαίνει τίποτε. Ακολουθούμε μια πολιτική που δείχνει να υπαγορεύεται άλλοθεν και να εξυπηρετεί... τι ακριβώς; Μέχρι και το δρομολόγιό του κανονίζει ο πρόεδρος της γείτονος, ζητώντας να επιστρέψει οδικώς στην Τουρκία (χαρά στο κουράγιο του...), προφανώς για να επιθεωρήσει τα εδάφη που εποφθαλμιά. Αν δηλαδή ζητούσε να τον πάμε και μια κρουαζιέρα στα νησιά του Αιγαίου, θα σπεύδαμε να ικανοποιήσουμε το αίτημα; Η κοινή λογική λέει ότι όταν κοψομεσιάζεσαι να κάνεις τεμενάδες στους μουσαφιραίους σου, το μόνο που καταφέρνεις είναι να τους ανοίγεις την όρεξη. Να υποθέσουμε ότι δεν το καταλαβαίνουν αυτό οι έμπειροι διπλωμάτες και πολιτικοί μας;

Παιδευτικά

Ο νεαρός ποινικός κρατούμενος που κάνει απεργία πείνας διότι ξαφνικά τον έπιασε ζήλος για τις σπουδές του και δεν του δίνουν εκπαιδευτική άδεια να... παρακολουθήσει τα μαθήματα μου θυμίζει εκείνον που σκότωσε τους γονείς του και ζητούσε την επιείκεια του δικαστηρίου επειδή έμεινε ορφανός. Κι ενώ έχουμε ένα σωρό άλλα προβλήματα, εμείς ασχολούμαστε στα σοβαρά με το αν θα του κάνουμε μαθήματα με τηλεδιάσκεψη, με δορυφορική σύνδεση ή με υπνοπαιδεία, πιστεύοντας εν τη αφελεία μας ότι πράγματι θέλει να σπουδάσει. Ένα απλό ερώτημα: Ως δράστης ένοπλης ληστείας στερείται ή όχι τα πολιτικά του δικαιώματα; Ένα από αυτά είναι και η φοίτηση στο σχολείο. Αφού δεν το σκέφθηκε όταν έκανε τη ληστεία, να του δώσουμε όλο τον καιρό που χρειάζεται να ομφαλοσκοπηθεί στο κελί του, κατά μόνας, απερίσπαστος από τις βιοτικές μέριμνες, για τις οποίες φροντίζουν (και πληρώνουν) άλλοι. Αν δεχθούμε τον εκβιασμό, τότε θα φέρουμε την ευθύνη για το ‘μήνυμα’ που στέλνουμε προς τον κάθε επίδοξο μιμητή του.
     Και μια άλλη ερώτηση, δίκην υστερογράφου. Για όλους εκείνους τους μαθητές κάθε ηλικίας που χρειάζεται να μετακινούνται πολλά χιλιόμετρα κάθε μέρα, βρέξει χιονίσει, επειδή δεν διαθέτουν δασκάλους στα σχολειά τους, δεν θα έπρεπε να σκεφθούμε κάποιου είδους τηλεπαιδεία, μια και θέλουμε να είμαστε τόσο προηγμένοι στην τεχνολογία;

Νουμηνία

Μετά την πρωινή πολιτικο-οικονομική ενημέρωση (πρόχειρο συμπέρασμα: δεν πάμε καλά, όπως συνήθως) βάζω πλώρη για την κλινική. Η κίνηση μέτρια για πρωινό Δευτέρας, ο καιρός γενικά ‘κλειστός’, με υγρασία αλλά χωρίς κρύο. Στην είσοδο του πάρκινγκ πέντε αυτοκίνητα στη σειρά, αλλά χωρίς καθυστέρηση (όλοι κάρτα χτυπάμε). Ακόμη έχει άνεση στις θέσεις στάθμευσης, αργότερα ποιος ξέρει; Από σήμερα υπάρχει μια ιδιότυπη επίσχεση: οι εισαγόμενοι θα πληρώνουν στο ακεραιο τη νοσηλεία τους και θα υποβάλλουν τα τιμολόγια στο δημόσιο για να πάρουν εκ των υστέρων τη συμμετοχή του ταμείου τους. Δύσκολο, αλλά ως γνωστόν στη χώρα αυτή ο μεγαλύτερος κακοπληρωτής είναι το ίδιο το κράτος, με οφειλές που εκτείνονται μήνες και χρόνια πίσω. Κάποια στιγμή οι ανάγκες των πιστωτών (όλων ημών) γίνονται πιεστικές. Να δούμε αν αυτό θα επηρεάσει την προσέλευση. Δείγμα της κρίσης που συνεχίζεται, όσα κι αν ακούμε περί του αντιθέτου. Η πραγματικότητα δεν αλλάζει με ευσεβείς πόθους.
     Το γραφείο μου έχει τη συνηθισμένη όψη του. Ένα επιστημονικό βιβλίο αναφοράς σε περίοπτη γωνιακή θέση--καιρό έχω να το συμβουλευθώ. Από κάτω ένα εγχειρίδιο γραφής, για ονειροπολήσεις. Στο ράφι οι περιπέτειες του Σέρλοκ Χολμς, για φυγή. Διαφημιστικά φυλλάδια. Αποτελέσματα εξετάσεων. Ένα διπλωμένο φύλλο χαρτί μ’ ένα λεκέ από καφέ--ακυρωμένη συνταγή, άχρηστη. Τα διάφορα χρήσιμα-άχρηστα χαρτάκια που γεμίζουν τα κενά, ακατανόητη και απαράδεκτη διακόσμηση τουλάχιστον για τη γυναίκα μου. Οσμή καπνού έρχεται μέσω του εξαερισμού από το διπλανό γραφείο: κάποια πράγματα και κάποιοι άνθρωποι δεν αλλάζουν εύκολα. Βγάζω από την τσάντα τα απαραίτητα: στηθοσκόπιο, οξύμετρο, σφραγίδα, ατζέντα (πέντε ραντεβού για σήμερα), μπλοκ αποδείξεων. Ο υπολογιστής κολλάει στο άναμμα: δεν το έχει ξανακάνει, στραβοκοιμήθηκε όπως φαίνεται. Χτυπάει το ασύρματο τηλέφωνο: μια ‘κόκκινη’ ακτινογραφία περιμένει τη γνώμη μου. Χτυπάει και η πόρτα: η πρώτη άρρωστη είναι εδώ. Όσο να πάρει μπρος ο υπολογιστής γράφω πρόχειρα τις γραμμές αυτές. Στην οθόνη εμφανίζεται η κυματιστή κορδέλα με το μήνυμα: ‘Αν δεν υπάρχει Θεός, τότε όλα επιτρέπονται’. Ευτυχώς υπάρχει. Καλό μήνα!   

Βόρειος Ήπειρος

Η πολιτική ‘ορθότητα’, η καθημερινή ενασχόληση με άλλα τρέχοντα θέματα που καλώς ή κακώς αναδεικνύονται σε πρωτεύοντα και επιτακτικά, αλλά και μια υποβόσκουσα ηττοπάθεια και μη διεκδίκηση του δικαίου μας κάνουν να λησμονούμε βασικά εθνικά θέματα που θα έπρεπε να ενδιαφέρουν όλους μας. Ευτυχώς υπάρχουν εκείνοι που θυμούνται. Η σημερινή εκδήλωση μνήμης στην αίθουσα τελετών του Α.Π.Θ. για τα είκοσι χρόνια από την εκδημία του μακαριστού μητροπολίτη Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης Σεβαστιανού ανέδειξε τον ελληνισμό της Βορείου Ηπείρου και τα ποικίλα προβλήματα που αντιμετώπισε μέσα σε έναν αιώνα, από τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας το 1913 στο εκβιαστικό ξεπούλημα από τις τότε Μεγάλες Δυνάμεις το 1914, στην παροδική θριαμβευτική απελευθέρωση το 1940, στην υποταγή στο σταλινικό καθεστώς Χότζα-Αλία μετά τη λήξη του πολέμου και στον απηνή διωγμό της ελληνικής γλώσσας και κάθε έκφρασης θρησκευτικής πίστης. Μάθαμε πράγματα που κανένα βιβλίο ιστορίας δεν μας δίδαξε, από δυο μητροπολίτες, τον διάδοχο του Σεβαστιανού κ. Ανδρέα και τον Μεσογαίας κ. Νικόλαο, και είδαμε ζωντανούς ανθρώπους που πέρασαν δεκαετίες φυλακισμένοι και βασανιζόμενοι υπό συνθήκες απάνθρωπες. Θυμηθήκαμε πώς ένας και μόνο ιεράρχης κατάφερε να μπει στα σπίτια και στις καρδιές των εκεί Ελλήνων, έστω κι αν δεν του επιτρεπόταν η είσοδος στη χώρα, και να συνεγείρει το ενδιαφέρον και την κραυγή διαμαρτυρίας για τους χειμαζόμενους Βορειοηπειρώτες. Ένα τεράστιο πλήθος κόσμου κάθε ηλικίας, πολλοί κληρικοί, ακόμη και πολιτικοί (προς τιμήν τους) έμειναν στην αίθουσα σχεδόν τέσσερεις ώρες, λες και δεν ήθελαν να λάβει τέλος η γιορτή αυτή του ενθουσιασμού που την πλαισίωσαν τρεις νεανικές χορωδίες της πόλης μας. Μια τονωτική ένεση για όλους. Θερμά συγχαρητήρια και ευχαριστίες στους διοργανωτές της.

Οι δυο άνδρες στα δεξιά της εικόνας πέρασαν ο ένας 18 και ο άλλος 10 χρόνια βασανιστήρια και φυλακή επειδή μιλούσαν ελληνικά. Ο πατέρας του παιδιού με το λευκό πουκάμισο (δεν ζει πλέον) φυλακίσθηκε στο κελί όπου πριν πολλά χρόνια είχε πεθάνει κρατούμενος ο δικός του πατέρας (βρήκε το όνομά του γραμμένο στον τοίχο). Όλοι δικάσθηκαν το 1994 διότι ήσαν επικεφαλής της 'Ομόνοιας'.

 Ο Εθνικός Ύμνος

Εθνικό σπορ

Πολλά θέματα πέρασαν ασχολίαστα αυτή την εβδομάδα, τόσο με ιατρικό όσο και με γενικότερο ιατρικό ενδιαφέρον. Κάποια μπορεί να ωριμάσουν και να εκτεθούν σε εύθετο χρόνο, ενώ μερικά θα μας απασχολήσουν για καιρό ακόμη, όπως η διαπραγμάτευση με την τρόικα που φαίνεται να είναι η σύγχρονη εκδοχή του μύθου του Σισύφου. Ωστόσο, ας μείνουμε σε κάτι χθεσινό. Διάβασα λοιπόν στην Καθημερινή ότι η Αργολίδα έχει περισσότερες ομάδες χόκεϊ επί χόρτου απ’ όσες ολόκληρη η Ελλάδα (προσωπικά δεν γνώριζα καν ότι το άθλημα παίζεται και παρ’ ημίν). Λέγεται όμως ότι ‘πολλές από τις ομάδες αυτές υπήρχαν μόνο στα χαρτιά και κανείς μαθητής δεν μετείχε’, ενώ ‘ως φαίνεται κάποιοι στο Άργος (αλλά και την Αττική), αξιοποιώντας τη σφραγίδα της Ομοσπονδίας Χόκεϊ, υποστήριζαν ότι διοργάνωναν «πρωταθλήματα» διαφόρων κατηγοριών αθλητών (εφήβων, κορασίδων κ.ά.). Οι «πρωταθλητές» μαθητές όταν έφθασαν στην Γ΄ Λυκείου, και κάνοντας χρήση της σχετικής διάταξης, ακριβώς λόγω της επίδοσής τους στο... χόκεϊ μοριοδοτούνταν επιπλέον στις πανελλαδικές εξετάσεις, και βελτίωναν την τελική τους κατάταξη στον πίνακα των υποψηφίων’.
     Είναι λοιπόν το χόκεϊ επί χόρτου το εθνικό μας σπορ; Όχι βέβαια. Την ‘πρωτιά’ αυτή προφανώς κατέχει η κάθε είδους κομπίνα. Στην ίδια είδηση διαβάζουμε ότι ιδρύονται πέντε νέα ερευνητικά κέντρα στην Ελλάδα, εκεί που είχαν καταργηθεί πολύ περισσότερα ως άνευ αντικειμένου, ενώ γίνεται λόγος και για διαχείριση Ευρωπαϊκών Πόρων μέσω τέτοιων κέντρων. Απομένει να δούμε αν η διαχείριση θα σημαίνει απλώς ενθυλάκωση των πόρων ή θα έχει χειροπιαστό και άξιο λόγου αποτέλεσμα. 

ΑΠΗΡΓΗΣΕ

Με τη λέξη αυτή, έτσι με κεφαλαία στοιχεία, κατέληγε μια ηλεκτρονική ανακοίνωση που έλαβα χθες αργά. Κοίταξα την υπογραφή: κάποιος άγνωστός μου (η ανακοίνωση ήταν προωθημένη) από άλλον, διευθυντής σε Λύκειο. Ξανακοίταξα τη λέξη, και φαντάσθηκα τον διάλογο που θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει οι δυο μας σε προσωπικό επίπεδο.
     «ΑΠΗΡΓΗΣΕ», θα έλεγε.
     «Ποιος;» θα ρωτούσα.
     «Εσύ βέβαια!», θα απαντούσε.
     «Μα εγώ δεν απήργησα ποτέ», θα έλεγα απορημένος.
     «Εννοώ να απεργήσεις αύριο!», θα έλεγε εκείνος επιτακτικά.
     «Και γιατί χρησιμοποιείς τρίτο πρόσωπο οριστικής αορίστου σε θέση δευτέρου προσώπου προστακτικής του ιδίου χρόνου;» θα απαιτούσα να μάθω.
     «Ε;» κάνει εκείνος, με το σαγόνι κρεμασμένο τρία εκατοστά.
     «Κατάλαβα», χαμογελώ συγκαταβατικά. «Την ώρα της γραμματικής εσύ ζωγράφιζες πανώ για την προσεχή κατάληψη. Δεν απορώ που έγινες διευθυντής Λυκείου, άλλωστε στον βάλτο που ζούμε τα τούβλα επιπλέουν εξίσου καλά με τους φελλούς». Και για να μην υστερήσω σε γνώσεις, υποδεικνύω στον παρευρισκόμενο επόπτη Μέσης Εκπαίδευσης, κλείνοντάς του το μάτι: «Διέγραψέ τον, έστω και σε αόριστο χρόνο».
     Κι ύστερα ξύπνησα.

Νοσταλγία

Με αφορμή την πρόσφατη παλινδρομική κίνηση του Υπ. Παιδείας (κατάργηση και στη συνέχεια επαναφορά της λογοτεχνίας στα εξεταζόμενα μαθήματα για την Ανώτατη Εκπαίδευση) ο Τ. Θεοδωρόπουλος έγραψε ένα ενδιαφέρον κέιμενο στη χθεσινή ‘Καθημερινή’ (‘Η λογοτεχνία και τα μπρόκολα’), που προκάλεσε αρκετά σχόλια. Ένα από αυτά, με την υπογραφή Angela Philips, το βρήκα ιδιαίτερα αξιοπρόσεκτο:

     ‘Θεωρώ εξαιρετικό το πρότυπο του σχολείου της πρώτης μεταπολεμικής τριακονταετίας. Εκπαίδευε η μεν στοιχειώδης εκπαίδευση έναν μελλοντικό πολίτη με αξιόλογη παιδεία πάνω στην οποία θα μπορούσε να οικοδομήσει προοπτικά, η δε μέση εκπαίδευση με την θεωρητική ή θετική της ροπή κατηύθυνε επαγγελματικά τους μαθητές. Το κυριότερο όμως, από την εκπαιδευτική διαδικασία, παρά τα όσα της καταμαρτυρούν έβγαιναν πολίτες με σεβασμό προς τους θεσμούς και τους συνανθρώπους, έτοιμοι και πρόθυμοι να επιτελέσουν το μεγαλύτερο τους όραμα: την προσφορά στην πατρίδα τους από οποία θέση κατελάμβαναν στην κοινωνική διαβάθμιση. Είτε ως επιστήμονες είτε ως ευτυχισμένοι χειρώνακτες ή εξειδικευμένοι τεχνίτες. Δεν είναι μόνο η τροπή της παγκόσμιας οικονομίας και η παγκοσμιοποίηση που εξέθρεψαν και κυοφόρησαν τις αλλαγές που όλοι μας μπορούμε να διαπιστώσουμε και στο ύφος και στο ήθος σήμερα. Είναι και οι αλλαγές στο περιεχόμενο της εκπαίδευσης και στο αιτούμενο ήθος του δασκάλου και κυρίως το οτι το ζητούμενο έπαυσε πλέον να είναι ο ηθικός πολίτης, αλλά ο πολυμαθής χωρίς αξιακή βάση, η οποία να του επιτρέπει να είναι η όποια επιτυχία του, και επιτυχία του κοινωνικού συνόλου. Γιατί η σημερινή εκπαίδευση εκτρέφει ατομιστές;’
 
     Σε μία παράγραφο η σχολιάστρια σκιαγραφεί το δημόσιο σχολείο που νοσταλγούμε όσοι το ζήσαμε, με τις όποιες αδυναμίες μπορεί να είχε, και τις οποίες μόνο εκ των υστέρων αναγνωρίζουμε (γιατί άραγε αποζητούμε ξανά τα παλιά μας αναγνωστικά;). Τότε ούτε τα ‘άριστα’ ούτε η προαγωγή ήταν δεδομένα εκ των προτέρων, και λειτουργούσε αποτελεσματικά το ‘κόσκινο’ της ετήσιας αξιολόγησης, που προοδευτικά άφηνε να προχωρούν όσοι είχαν τις πραγματικές γνωστικές (όχι τις οικονομικές) δυνατότητες για παραπάνω μάθηση και σπουδές. Τελικά το απολυτήριο του γυμνασίου έφτανε να έχει αξία από μόνο του. Και ο σεβασμός με τον οποίο βλέπουμε ακόμη και σήμερα τους τότε καθηγητές μας κάτι λέει για το ήθος που δίδασκαν στον καιρό τους.

Συλλογισμοί

Βρίσκουμε κάθε τόσο αφορμές να συλλογιζόμαστε, αν βέβαια θέλουμε. Αναζητώντας κάτι άλλο στο Διαδίκτυο βρέθηκα μπροστά σε μια εντυπωσιακή συλλογή φωτογραφιών στην ιστοσελίδα της εφημερίδας ‘Τα Νέα’, με θέμα το Σύμπαν και τα συγκριτικά μεγέθη των πλανητών, των ηλιακών συστημάτων, των γαλαξιών, του ορατού κόσμου (μέχρι εκεί που τον ξέρουμε ή τον εικάζουμε). Δεν θέλει πολύ για να χαθεί ο νους. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικές είναι και οι δυο φράσεις που εισάγουν τη συλλογή: ‘Κάθε φορά που θυμώνετε με κάτι ή εξοργίζεστε με τη συμπεριφορά κάποιου, ξανασκεφτείτε το: η ζωή είναι πολύ μικρή για να την ξοδεύουμε κάνοντας κακές σκέψεις (και πράξεις). Το ίδιο συμβαίνει και με το σπίτι μας, τη Γη, η οποία μοιάζει με κουκκίδα στον χάρτη μπροστά στο Σύμπαν.’
     Κι αφού συλλογισθούμε τις τάξεις μεγέθους που χωρίζουν τη Γη από το Σύμπαν, ας σκεφθούμε πόσο μικροί είμαστε εμείς οι άνθρωποι σε σχέση με τη Γη. Ας μη μείνουμε όμως εδώ. Ας σκεφθούμε ακόμη ότι καθένας από μας είναι τόσο μεγάλος στα μάτια του Θεού, ώστε Εκείνος του φτιάχνει κι ένα Σύμπαν γύρω του για να έχει να εξερευνά. Και επιπλέον, γίνεται και άνθρωπος για χάρη του. Τόσο μεγάλοι είμαστε εμείς οι μικροί, αν βέβαια θέλουμε να το νιώσουμε και να το αποδεχθούμε.

Πολιτική γλώσσα

Κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο ένα βίντεο-μοντάζ που παραθέτει συγκριτικά αποσπάσματα λόγων του ΓΑΠ και του Τσίπρα, θέλοντας να δείξει ότι λένε τα ίδια πράγματα: για πάταξη φοροδιαφυγής, ότι λεφτά υπάρχουν, ότι έχουν ολοκληρωμένη πρόταση διακυβέρνησης... Εδώ σταμάτησα να βλέπω: το έργο το έχουμε δει πολλές φορές, με διάφορα ζεύγη προσώπων και υπό ποικίλες περιστάσεις. Κακά τα ψέματα. Η προεκλογική πολιτική γλώσσα είναι μία. Υπάρχουν περιορισμένες δυνατότητες απόκλισης από την πεπατημένη, και όποιος τις κάνει παίζει το πολιτικό του μέλλον. Έχει την εξήγησή του το φαινόμενο. Το εκλογικό σώμα δεν αρέσκεται να ακούει δυσάρεστα και ενοχλητικά, ενδεχομένως και επώδυνα πράγματα. Βολεύεται καλύτερα με ψευδαισθήσεις, ιδίως όταν αυτές έχουν πολωτικό χαρακτήρα («εμείς» και «οι άλλοι»). Η ‘γλωσσική μεταρρύθμιση’ γίνεται όταν κερδίσεις την καρέκλα: την επόμενη μέρα πρέπει ν’ αρχίσεις να εφευρίσκεις εύσχημες δικαιολογίες γιατί δεν μπορείς να κάνεις όσα υποσχέθηκες ως υποψήφιος (εν γνώσει σου ότι 'δεν θα σου βγουν'). Βέβαια η παροιμία λέει ότι ‘το ψέμα έχει κοντά ποδάρια’, αλλά εν πολλοίς βοηθάει και η αμνησία που επέρχεται με την πάροδο του χρόνου και καλλιεργείται με τα Μέσα. Με τα κατάλληλα λεκτικά σχήματα μπορείς να ξεπεράσεις το πρόβλημα, παρουσιάζοντάς το μάλιστα και ως επιτυχία. Μεγάλη υπόθεση η γλώσσα!

Άμεση δημοκρατία

Υπάρχει τίποτε πιο δημοκρατικό από την καθολική ψηφοφορία για οποιοδήποτε μείζον θέμα; Αυτό δεν ζητούν κάθε φορά οι κάθε είδους δημοκράτες (με ή χωρίς εισαγωγικά); Από την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας μέχρι την ανάδειξη προέδρου σε οποιοδήποτε τοπικό όργανο, η άμεση έκφραση της βούλησης όλων των ενδιαφερομένων δεν είναι πάντα το ζητούμενο; Και βέβαια. Όχι όμως όταν θίγει την ‘αποκλειστικότητα’ της δήθεν δημοκρατίας που θέλει να επιβάλλει η κομματική κατ’ επάγγελμα φοιτητική μειοψηφία στα πανεπιστήμια. Γνωστή ανέκαθεν η τακτική από τις αναρίθμητες συνελεύσεις με την ατέρμονη συζήτηση περί ανέμων, υδάτων και άλλων γεωφυσικών φαινομένων μέχρι πρωίας, ώσπου να φύγουν δηλαδή όσοι θα μπορούσαν με την ψήφο τους να χαλάσουν τη μαγιονέζα και να καταψηφίσουν την αποχή, την κατάληψη και την όποια άλλη αντιεκπαιδευτική διαδικασία. Την επομένη το πρωί ανακοινώνεται το αποτέλεσμα της ψήφου των 30-50 ατόμων (αν είναι και τόσα) που ‘δεσμεύει’ δημοκρατικά τις εκατοντάδες των φοιτητών που δίνουν προτεραιότητα στο διάβασμα και τις σπουδές τους και δεν μπορούν να ξενυχτούν για χάρη των μπαχαλάκηδων.
     Και τώρα ο πρύτανης θέλει, λέει, να ψηφίζουν όλοι ηλεκτρονικά για το αν θα γίνεται κατάληψη, αποχή ή μάθημα. Μα που βρισκόμαστε; Στον τρίτο κόσμο; Είπαμε, δημοκρατία θέλουμε, αλλά όχι και τόσο άμεση, βρε αδερφέ!  

Σαμποτάζ των ελληνικών προϊόντων από μεγαλέμπορους

Το βρήκα ΕΔΩ, και το αναδημοσιεύω αγανακτισμένος. Από εκεί και πέρα, ο καθένας ας αναλογισθεί τις ευθύνες του, ιδίως αν επιμένει... ανθελληνικά:

Κυκλοφορεί στο διαδίκτυο ανακοίνωση του ΙΝΚΑ, σχετικά με την διάθεση ξένων οπωροκηπευτικών στην ελληνική αγορά, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν διαθέσιμα ίδια ελληνικά προϊόντα τα οποία αφήνονται να σαπίζουν…

Η ανάρτηση, αναφέρει:

Στιχομυθία μεγαλέμπορου οπωροκηπευτικών Αθηνών με συνάδελφο και συνεργάτη του πόλης της επαρχίας στο δεύτερο μισό του Οκτωβρίου.

Έμπορος επαρχίας: Τι θα γίνει; υπάρχει λεμόνι στην περιοχή, να κόψω;

Έμπορος Αθηνών: Να μην κόψεις κιλό, φέραμε λεμόνι από την Τουρκία.

Έμπορος επαρχίας: Μα εδώ υπάρχει πολύ λεμόνι και είχα υποσχεθεί ότι θα κόψουμε την άλλη εβδομάδα

Έμπορος Αθηνών: Να μην κόψεις ούτε ένα κιλό. Λεμόνι θα κόψεις όταν τελειώσει το τούρκικο!

Έμπορος επαρχίας: Μα, θα μεγαλώσει και θα είναι άχρηστο.

Έμπορος Αθηνών: Και εμένα τι με νοιάζει;

Ωτακουστής: μέλος του ΙΝ.ΚΑ. που μας μετέφερε αγανακτισμένος την συνομιλία.

Η προστατευόμενη από τις κυβερνήσεις και τα κόμματα που κυβέρνησαν επαγγελματική τάξη των μεγαλεμπόρων, αυτή που κατήγγειλε μέχρι και ο Γκαργκάνας, δεν έχει ιερό και όσιο.

Ελληνικό προϊόν θα κοπεί όταν τελειώσει το τούρκικο! Εάν το ελληνικό αχρηστευτεί δεν νοιάζει τον μεγαλέμπορο που προμηθεύει την αγορά και η αγορά χωρίς να γνωρίζει θα αναγκαστεί να καταναλώσει το τούρκικο λεμόνι και θα αφήσει το ελληνικό να πεταχτεί, να σαπίσει στο χωράφι.

Την ίδια ώρα που το ελληνικό προϊόν αχρηστεύεται (και δεν είναι μόνο το λεμόνι αλλά πολλές δεκάδες είδη προϊόντων), η Τουρκία προκαλεί με πολεμικά μέσα την Ελλάδα συνεχώς και σε διάφορα σημεία της Μεσογείου.

Αυτό είναι το ποιόν του μεγαλέμπορου και αυτό είναι το ποιόν των κυβερνήσεων με τις οποίες υπάρχει αγαστή και αμφίπλευρη συνεργασία. Γιατί οι κυβερνήσεις γνωρίζουν από που προέρχονται τα προϊόντα που εισάγονται.

Εμείς γνωστοποιούμε τον ανωτέρω διάλογο και για την προστασία των Ελλήνων πολιτών και καταναλωτών. Γνωστοποιούμε ότι:

- Τα τούρκικα αγροτικά προϊόντα δεν υπόκεινται στο ίδιο καθεστώς απαγορεύσεων χρήσης φυτοφαρμάκων και άλλων ουσιών με αυτό της Ε.Ε. Αυτό σημαίνει ότι δεκάδες απαγορευμένα φυτοφάρμακα κυκλοφορούν και χρησιμοποιούνται ελεύθερα στην Τουρκία. Ο ίδιος ο πρόεδρος της Τουρκικής Ένωσης Καταναλωτών Nazim Kaya κατήγγειλε τον Απρίλιο του 2014 ότι είναι άδικο για τους Τούρκους καταναλωτές να καταναλώνουν προϊόντα με δηλητηριώδη χημικά.

- Τόνοι τουρκικών αγροτικών προϊόντων επιστράφηκαν λόγω ανίχνευσης επικίνδυνων χημικών από την Γερμανία, την Ρωσία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Φυσικά οργανωμένη καταγραφή των επιστροφών δεν υπάρχει από την αρμόδια επιτροπή της Ε.Ε., η οποία για μία ακόμα φορά χαϊδεύει την Τουρκία.

- Μετά τις πληροφορίες αυτές με επιστολή μας προς τον Ε.Φ.Ε.Τ. ζητήσαμε εντατικούς και ελέγχους στα προϊόντα που εισάγονται από την Τουρκία (εξυπακούεται ότι θα πρέπει να γίνονται και στα προϊόντα άλλων χωρών).

- Ζητήσαμε από τα αρμόδια υπουργεία πλήρη κατάλογο εισαγωγέων, προϊόντων και ποσοτήτων, καθώς και το που διοχετεύθηκαν στην λιανική αγορά.

- Ζητάμε από τον υφυπουργό ανάπτυξης την έκδοση υπουργικής απόφασης για την υποχρεωτική αναγραφή - ενημέρωση του καταναλωτή σχετικά με την χώρα προέλευσης κάθε τροφίμου ή προϊόντος που έρχεται σε επαφή με το ανθρώπινο σώμα.

- Πλέον όσων θα πράξουμε στην συνέχεια με αποκλειστικό σκοπό την προστασία των Ελλήνων καταναλωτών, ζητάμε από τους καταναλωτές να ρωτούν την προέλευση των προϊόντων που σκοπεύουν να αγοράσουν και την αποφυγή αγοράς και κατανάλωσης προϊόντων από άλλες χώρες, εάν τα αντίστοιχα παράγονται στην χώρα μας.

Όσο για τους εισαγωγείς μεγαλέμπορους ζητούμε από την κυβέρνηση ουσιαστικούς και εις βάθος ελέγχους και από το σύνολο του πολιτικού κόσμου την εκπόνηση ενός ριζοσπαστικού εναλλακτικού σχεδίου ανάπτυξης και ενίσχυσης της ελληνικής πρωτογενούς και δευτερογενούς παραγωγής χωρίς την μεσολάβηση μεσαζόντων.