Από το κεφάλι

Η ελληνική κοινή γνώμη συγκλονίσθηκε αυτές τις μέρες με την εν ψυχρώ δολοφονία 19χρονου σε επεισόδιο οπαδικής βίας στη Θεσσαλονίκη, ένα από τα πολλά που συμβαίνουν. Δικαιολογημένος ο συγκλονισμός, όχι όμως ανεξήγητο το φαινόμενο. Από τη μία μεριά υπάρχει το καθεστώς της πόλωσης σε κάθε έκφανση του δημόσιου βίου, είτε πολιτική είτε αθλητική. Οι οργανωμένοι ‘φίλαθλοι’ δεν διαφέρουν από τις ακραίες ιδεολογικές ομάδες παρά μόνο στη σημαία που κραδαίνουν. Εξίσου βίαιοι, επικίνδυνοι και ανεπιθύμητοι είναι και οι μεν και οι δε. Από την άλλη όμως, κατά την παροιμία, το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι. Η συμπεριφορά, το λεκτικό και η όλη εμφάνιση συγκεκριμένων προσώπων, και μάλιστα εκλεγμένων, σε δημόσιες θέσεις τέτοια μαθήματα και παραδείγματα δίνει. Ο πολιτισμένος διάλογος, η ανταλλαγή επιχειρημάτων και η από κοινού αναζήτηση της καλύτερης λύσης για τα κάθε λογής προβλήματα με τον τρόπο αυτό έχουν εκλείψει. Αντίθετα, οι ‘κορώνες’, η χυδαιολογία και η προσπάθεια προσωπικής ανάδειξης με την μείωση των αντιπάλων («αφού δεν μπορώ εγώ να ψηλώσω, ας κοντύνω τους υπόλοιπους») είναι ο κανόνας στον λεγόμενο ‘ναό της δημοκρατίας’. Τέτοιους αναδεικνύουμε, τέτοια μαθήματα θα παίρνουμε. Από τη λεκτική βία μέχρι τον ξυλοδαρμό και το έγκλημα η απόσταση δεν είναι μεγάλη: τόσα φονικά έχουν την αφορμή τους σε λογομαχίες. Γι’ αυτό και ο αρχαίος Ισοκράτης παραινούσε τον Δημόνικο: «Μήτε γέλωτα προπετῆ στέργε, μήτε λόγον μετὰ θράσους ἀποδέχου· τὸ μὲν γὰρ ἀνόητον, τὸ δὲ μανικόν». Ας βρει η αστυνομία τους ενόχους των δολοφονιών, ας αποβάλει όμως κάποτε και η πολιτεία από τα θεσμικά της όργανα τον ‘μετά θράσους λόγον’. Επιτέλους, τι άλλο πρέπει να πάθουμε για να γίνουμε άνθρωποι;

[Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή]