Αυτοσυγκράτηση

Μια λέξη που την ακούμε κάθε τόσο σε πολιτικές και διπλωματικές διενέξεις, και που έρχεται πάλι στο προσκήνιο με τις προκλητικές κινήσεις της Τουρκίας στη θαλάσσια αποκλειστική ζώνη της Κύπρου, αλλά και στο Αιγαίο (παλιά παράδοση αυτή…). Αναρωτιέμαι τι ακριβώς σημαίνει και σε ποιον απευθύνεται. Όταν έχεις έναν επιτιθέμενο και έναν αμυνόμενο και τους καλείς και τους δυο σε αυτοσυγκράτηση, έχει ο όρος το ίδιο νόημα και για τους δυο; Τι ζητάς από τον ένα και τι από τον άλλο; Ο πρώτος έχει ήδη δείξει τις διαθέσεις του: πατάει στα χωράφια σου, περιφέρει τα σκάφη και τα αεροπλάνα του μέσα στον εθνικό χώρο σου, και ουσιαστικά τον παρακαλάς να μην κάνει τίποτε χειρότερο («μη σπρώχνετε και πολύ, please!»). Ο άλλος υφίσταται τις προκλήσεις, και επιπλέον δέχεται τη σύσταση να μην κάνει τίποτε που θα εξάψει τον άλλο («μην απαντήσετε, αφήστε τον ήσυχο»). Έχει ίδια βαρύτητα η μία και η άλλη υπόδειξη; Έχει το ίδιο ουσιαστικό αποτέλεσμα; Για παράδειγμα, μετά τον ‘Αττίλα’ η αυτοσυγκράτηση σήμαινε ότι ο μεν εισβολέας κράτησε ‘μόνο’ το 40% που είχε κυριεύσει και δεν προχώρησε παρακάτω, ο δε αμυνόμενος έμεινε με ένα τεράστιο προσφυγικό κύμα και με την αντίστοιχη απώλεια εδάφους. Όσο Χριστιανικό κι αν είναι σε προσωπικό επίπεδο να στρέφεις το άλλο μάγουλο σ’ εκείνον που σε ραπίζει, στο διεθνές δίκαιο τα πράγματα δεν λειτουργούν ακριβώς έτσι. Οι ‘ίσες αποστάσεις’ απέναντι σε δυο πλευρές ευνοούν καταφανώς εκείνη που έχει τη μεγαλύτερη ισχύ και επιθετικότητα. Αν οι συστάσεις και υποδείξεις δεν συνοδεύονται από χειροπιαστές κυρώσεις και επώδυνες συνέπειες για τον παραβάτη τους, καταγράφονται από τον φταίχτη στα παλαιότερα των υποδημάτων του, κι εκείνος συνεχίζει τον χαβά του. Αλλά ‘ἔστι δίκης ὀφθαλμός’, και η πονηρή αλεπού πιάνεται από τα τέσσερα. Θέμα χρόνου είναι.